Ke Au Okoa, Volume VI, Number 21, 8 September 1870 — Ke Kanawai Oki Mare. [ARTICLE]

Ke Kanawai Oki Mare.

E ka Lcna Hooponopono : Alohaoe:—Ma ke Kan Ahaoleloi hala iho nei, ua hooholoia kekahi kanawai hou, e pili ana i ka hooki mare ana mawaena o na mea elna, i hoohuiia e ka nipnu laa o ka mare. Oiai, aole au he loio a he akamai hoi i ke kanana ana i na alu a me na pii'na oia oihana hanohano ; aka, ma ke nana ana ma kekahi ano, ho kanawai i ane kaulike loa ole paha mawaeoa o ka poe no lakou ka hanaia ana o ua kanawai la; ua ane kaumnha maInna o ka hapa ilihune. O ka maieia ana o na mea elua, he mea maikai no in, niai, i mea " e hoohaumia ole ia ai kahi moe." I ka liooa ana mai no a ka Makna Nui i ke kanaka, ua hoonele ole no oia iloko o Kona lokomaikai, i ka hoolako ana mai i kokoohm nona ma keia hooua, i hoa e kaaaa a e hoolehulehu ai hoi i na lahui kaoaka. Ma ia hoolako ana mai, ua lawe no ke

kanaka ia ia i hoa palupalu nona, e kuoili pu ai ; a ma kekahi olelo ana na ka make hookahi wale no e hookaawale ia laua, ma ko laua hoonohoia ana. Ma ia mea, ua kukuluia ma ke ano kaoawai oke Akua a me ka noho'na Karistiaoo, he Kanawai Mare.

Ano, i ka moreia ana o ke liane me kana wahine, he iriea no paha ia i manaolana ia, oia hoohui laaia ana, he mea paa mau loa no ia ; aohe mana e ae nana e wehe, aia waie oa ke " alii o ka e makala «e la pili ana. 0 ka laua >r.au olelo hoohiki imua o ke kuahu, he mau olelo mana e kukaiai i ke ola o kek&hi no kekahi, ka imi ana o ke kaoe e mahele pu ia no ia me ko ka wahine, ka ilihune ana o ka wahinee puunaue pu ia me ke kane ; a pela no hoi me na ioo, na pilikia, na inea, na wa loaa a me na wa nele, e kaana pn ia no ia mau mea a pau loa mawaena o laua, malalo o ke kanawai o ko laua hoohuiia ana.

Ma o ua olelo hoohikiia la o ka mare ana, he mea oiaio, ine he mea la, ua hanau ia mai laua na ke kuakoko hookahi, i hookahi kino, hookahi manao, hookahi uhane, a hookahi puuwai. Ua nani a ua hemolele kela hui ana, no ka inea, uia no ka mnuaoo ke Aku.a ko kak'ou Makua. (Ma keia wahinae, e pono au e kala ia mai e kane a me ka wahine e makemake ole ana i ka maluhia mare, no ka mea, aole i pili keia mau olelo no lakou.) He kane anei oe na kekahi wahine e ka mea heluheiu ? Uu hauoii anei olua i ka berita uiare ? E hoomau ana anei olua ia hemolele a me ia hauoli o ka berita mare ?

O ko'u mauao ponoi maoli no ia a'u i hoopūka ae la, o ka huiia ana ma ka mare, o ka make wale no ka mea nana e hoopau. I ko'n manao ana, be oiaio maoli no kela. Aka oae hoi, ma ka noho aaa o keia ao, aole no he inau loa mawaeaa o ka lehulehn, ka like inkahi ana o na nmnao i na uianawa a pau loa. Aia no he nianawa e haule iho na manao palupa|,u o ke kanaka a me ka wahiue, a alako ia aku la e hihia iloko " o ka upena a Kalawakua." Ika nana ana, ua hemolele no ka hoohiki ana i kiaohi o ka mareia ana, aka, aiahope mai, ua komo mai la ka nahesa e hoowalewale aku i ka manao o kau Adamu a Ewa paha ; a raa ia mea i haunoia ai ka eehia a me ka laa o ka noho mare ana. Ma. keia kulike ruao ole ana o na manao o ke kuoe me ka wahioe ; ua manaoia, he mea kupono e hookaokoa ia i mau ano rula a me na kaūawai e hooki ai i ka berit« noaie. Aole ao paha i ano hewa ia noonooia aoa no na kanawai hooki mare ; ina e noonoo ia na kumu i kaawale ai kekahi me kekahi. Ua lehulehu a manuunuu wale na kumu e kaawale ai ke kane me ka wahiae ; a ma kekahi mau knmu no hoi ua kopono, a ma kekahi oo hoi, na kupono ole. Aika wa i ikeia ai ke kupono ole, aole no e hookiia ; a keloaa no hoi na kumu kupono, ua hookoia oo ke noi o ka mea nana ka hoopii.

Aka, ma ka hanaia aaa o oa kanawai, e hooki ai i ka mare, Le mea kopono e hanaia a kaulike, i loaa ai ka ponoaikni hooki mare i na mea a pau e makemake ana pela. Ua heluhelu no paha oukou i ke kanawai i hooholo ia iho nei, e piii ana no ke <>ki make ; a ma ka nana ana, me ka nui o na lilo e hiki ai ke loaa ka hooki mare ana. He nui na lilo e ala mai ana, i ko'u manao ana, ma ke noi, ke koina, ka hoolaha ana, ka uku loio, a e komo pu mai no paha me na uka hoike; a o kekahililo koikoi no hoi, o ka uku ana ako i ka loio nana e hana. Ame keia mau lilo a p'an, ina ua komo ka manao kanalua i ka Aha, e hoopanee ia aku ana paha i kela kau aku ka noonoo ana a hooholo.a e lilo hou anu paha i na hoolaha a me kahi mau lilo, —a aole no paha e moku ana. Ua oleioia no nae e kekahi poe, o ke kumu nui <> keia kanawai ihanaia'iimea epale aku ai i ka holo mau ana o kanaka Hawaii me ka wahine i ke ake oki, no na kumu liilii a kupono ole, a oia ano hoopii ua pinepine loa ka oili ana ae imua o na Aha Hookolokolo, Ma ka nana wale ana, aole paha ia be kumu kupono a ke kahua kuooooooo o ke kukuluia ana oia kanawlai, ina noonooana ika pono kaalike mawaena o k"a lehulehu waimai ame ka lehulehu ililiune. loa paha he kanaka waiwai e makemake ana e oki i kana wahine; me aa kumu kupouo a kupono 010 paha, he mea no i maopopo e hiki ana no ia i» ke hoopii raa na aha a pan ana e makemnke.ai e hooki ika mare ana. Aka, o ke kanaka ilihuße, me ka loaa bo ia ia o na kumu e oki ai, oa kaupale ia mai nae oia e ke koikoi o na koina e hiki ai ke loaa ia ia ka hooki mare aoa ; a pela no hoi i ka wahine. Heahahoi kapooo ina e noho ewaewa loa ana ke kane me ka wahine ? Aole anei he knpono ke hooki ia ko laua mure ana, e hoopau ia ai na manao paonioni mawaena o laua ? Aole au i manao, ma ka hoakaka ana i keia mea, he mea e komohia aka ai i ka hoopaapaa ana me ka poe i leliia i ke Jcanuwai. Aka, ua manao no au be mea kupono no hoi ke KALAI-WALE-iKU. Kakaoko, Aug. 30, 1870., I ka I» 2 o Aucr»te i ka manawa o na kie* kiena o Sanrbrucken e paa ia ana e ka poe kon F<«rani, ua ki ia aka na pu kuniahi mit railleurs i ka poe enomi, imao ponoi o ke alo oka Emepera. Ua kauoha ae la oia, aole make ki akn i ua mau pu n akaka len ke kulana oka pne enemi. Ke hoea mni nae, na pulumi ino iaaku ka poe Perusia e ka ikaika o na mau pu la.