Ke Au Okoa, Volume VI, Number 35, 15 December 1870 — Ka Kakou ai Hawaii. [ARTICLE]

Ka Kakou ai Hawaii.

Ūa olelo ka poe hoole, " 0 ka barena ke knokoo o ke ola," a he mea kupono hoi ia kakou ka puaūa ana, " O ka poi ke kookoo oke ola o kanaka Hawaii." Ma ka Loho ana o kela lahni keia lahui o ka hooua nei, ua hoolakoia mai e ka mana lani na ai a me ua mea a pan loa e kupono ai no ka noho ana o kela a me keia kanaka o nalahui o ka honua neī. Ma ia hoolako ia ana mai no hoi, aole i ane kulike loa oa ai i haawi ia mai no na pono o kanaka. 0 kekahi lahui, ua iioolakoia mai me na ili a me na hua o uA laau ka l»kou muu mea ai ; a o kekahi lahui hoi, ua hoonohoia mai, aia ma ka waele a me ka mahi ana aku i ka honua e loaa mai ai na pomaikai e hanai mai ai i na pololi kino kanaka. He nui a lehulehu wale ae no hoi na mea a me na ano e hookanaho mai ai i ka Loupo lewalewa. Ano, ma ko kakon nei ains, he nni wale na lau nahelehele e hoopiha a e hoona mai ai i ka opu pololi a aie ka houpo lewalewa o ke kino. Aka, aohe paha ai e ae, a ka opu Hawaii e ake nui loa ai mamua ae o ke kannui aua aku e like me ka Poi, ka waiu a me ka meli ike kanaka Hawaii. He mea makehowa no ia makou ka wehewehe ana no ke ano o ka Poi, oiai, aole e pau pono ma na hnaolelo ke hoakaka mamoa ae o ke kama:iina mao loa ana ia kakou mai ko kakou mau la opiopi" loa mai : a i hoomaamaa loa ia mai eko kakou man knpuna mai kahiko rnai. oka Poi, ua like no ia me ka b«rena a me ka palaoa i na haole ; he hoohalahala ke ake o na opu ke hoonele ia mai ia mea, a be mea knpono loa e l»ke me ka makou i puana ae Ia ke kapaia, " 0 ka Poi ke kookoo o ke ola o ke kanaka Hawaii."

0 ka hoao aiia e iiookahuli ae i ke ano o ka kakou ai mau mawaena ponoi o kakou nei be mea paakiki no ia, a aohe paha e hemo, ina e imi ia kekalii auo ukuhi ana ; koe wale no paha, ka nele loa ana o kakou i ka Poi ole. No ka raea, ua maa loa kakou mai kahiko loa n?ai i ka ai ana o ka Poi ; a ua komo koaa ouau hunahuua hoooui a hooikaika iloko oko kakon man 10 na aa koko, a me he la no, ma na oni ana a pau loa o ko kakon mau olona a me na noonoo ano kanaka Hawaii Owai ke kanaka Hawaii biki ke hoopoina i kana poi Owsi ka wahine e hooneleia no ka poi awaawa maikai me ka ia hou ? Owai hoi ke keiki i hoomanao ole aia no ma na paipu a kona man makna he man kahina ai no kona paina ana ? Oke kaonui ana i ka poi, me he mea la' paha, ua oi aku no ia mamna ae o ka paapaa ana o ka poo i kawai ; aiano a komo mai kioo, olu iho la ka maka poniuniu.

Ma ka nana ana no ko kakou ai Hawaii i keia manawa, ua pii ino loa kona knmukuai mai ko na makahiki i knahope. I ka maiau ana nae no na knmu i pii ino loa ai o ke kumu kuai o ka ai, na ane nalonalo no na ku-

mu i pii ino ai ; do ka mea, i keia manawa, he nui no ka ai e laweia mai nei i ka makeke i na kakahiaka a paa, kpe ke Sabati. Eia nae, me keia nui no o ka ai, na kalalea na kumukuai. Aole keia he kupono ke kapaia he wi no ka aioa i ka ai, aka, he pii ano e wale ana no o ke knmukuai. Ma ka nana ana nne i ko keia wa me ko ka manawa he umi a keu akn na maJjal»iki i hala aku nei ; alaila, e ike ia no anei kahi i ano e ai. Me he mea la, ma ka uaua ana, kekahi kumn paha o keia emi ana mai, ua hilinai aku ia ma ka hapa ana o ka poe mahiai i ka kakou ai Hawaii, i pniia mai ia hapa ana e ka lehulehu ana o kekahi mao oihana mehiai loaa e ae. Mamna akn o ka makahiki 1861, aole i ike ia ka hoopapau nni ana o na k&nnka Hawaii ma ka mahiai raiki aoa. Aka, i ke komo ana mai o ia oihana mahiai hou, ua hiolo kekahi hopanui o ka poe mahiai kalo ma ka mahi ana i ka raiki. Ma ia loli ana o na kanaka mahiai kalo ma ia oihana hoo, ua lawe ia kekalii poe mahiai ma ia mea, a ua hoopalaleha lakon i ka mahi ana o ke kalo no ka pii o oa kumukuai o ka raiki. Aka, ma ia huli nui ana nae ma ia mea, na ea mui ke kumukuai o ke kalo a mahnahua ; a ua konoia ka poe i mahi i kn miki e noho malalo o na kumukoui a ka pne nmhiai kalo i hookau mai ni. Me he mea la, mni ia manawa mai i hoomaka nui mai ai kn pii nna o ka ai ma nn kumo kiekie, b n<> kein mau makuhiki elua, ua mau do ke kuiuuknai o ka Poi i ka

hapalua oka inneKe. Ano, i keia nianawa ma ke kaona nei, ua oleloia, ua oi ae ka makepooo o ke ola ana mu na inea ai haole, mamna ae oka ai Hawaii. Eia nae, aohe ka opu Kawaii e piikoi aku ana no ka ai haole, aia wale no ma ka ai Hawaii ke kannui ana o kona mau mauao ; a he lohe makon e

olelo pinepiue ia nei. aohe inaona pono i na mea hī haole, he la'ola'o wale no ka opu.

Nolaila, o keia pii ino ana o ke kumukoai o ka ai, he mea kupono do ia na kalehulehn Hawaii e noonoo ai ; oiai, ua puni like ma na mokupnni a pao keis pii ann o ke knmukuai, a he mea kupono no hoi ke noonoo pu ia me na kumu e hiki ai ke pale ae ia mau o ka pii ana ; a e hoihoi hou ae hou i na knmukuai kauponolike.