Ke Au Okoa, Volume VI, Number 36, 22 December 1870 — KA HAKU MONETE KARISO. [ARTICLE]

KA HAKU MONETE KARISO.

.y MOKUNA LXni. manawa i haalele iHo ai Ite Count me ka ijaao kanmaha, i' ka hule aoa paba'e ike ole aku, oiāi, i ioūa jnaaawa e ola aija. : Mni'ka maoawa mii o kana ike ana i ka make ana oEdewada, mai ia maoawamai i.ikeia xkn ai ke anoe ma na helehelena o ka Hako Monete Kariso. Ua hookoia kona mao manao ino a pau ]oa no na hewa o ka poe aloha ole i hookaa mai ai malnna ona. A ■ eia, heaha iho la kana man imna i koe e hookakonn ia ai kana man hana ? , Ia iae hoi nei, olelo iho la oa Coont nei ia ia iho, " Aoie paha wao i hoopnnipani ia'o ilio ; me he mea la ke nana aku nei ao i ka wa i liala me he malamalama wahahee la. 0 ke knmu o ko'a ana ole no na mea i hana ia, aole e hiki ia'u ke hoomnopopo kopono no ka wa i hala. O ko'u knlana i keia manawa, na ane like loa me he kanaka la uahoehaeha ia iloko o ka moeohane. E», e ke kanaka ana ole hoi ma na mea a pan loa i loaa ia op, e ala mai koo man moeuLane ane, e nooqoo pono i kao mau mea e hana ai. E hnna 1 kon mao duimaoa, e kann i kao mao gola, e kukai i kon mau waiwai no ka ilihone !" Ia ia e hoopuka ana i kela' maa hnaolelo ia ia wule ih<> no, hele aku la oia ma ka Rne de la Calssere. O kuna ano mau no ia, e like ine ko aa makahiki be iwakaloa ko'maha i iula ae, a me kona po i lawoia ai e hoopaaia ma ka mmi pouli 'aua i noho hoomanawanni ai no n» makahlki he lehnleho walei kaahope ae.' Ua ane mohala maikai oa'mea' a pao, aole hoi e like me ko ka po' ana i laweia ai, ke ano panopano pouli. " Aka, oia man no uue o na me» a pau a'u e ike nei, a o ke ao ana keia, aolē he pōeleele e like me ko oa po la ; o ka la ka mea i aue inaikai ai kela mea keia mea ke nana akn, a ano mohala no hoi." Kona iho pololei akn In no ia a hiki i kai o ka uwapo ma kahi paenoonai hookaoia aku nialnna o ka waapa. Aiaalo ae-kekahi waapa holo leulea, a kahea aku la na o Monete Ka* riso i ka mea uona oa waapa la, a hoeia mai la no hoi ma kahi ana e ko ako nei. Ua maikai ke ea ma. kela aoao keia aoao, na maokioki ka lana malie ana o ke kai ; aka, me ka hoauanaia aoa o na mea a poo loa e na ano helehelena.haaoli, aia hoi ua Halin Monete Kariso nei, oa owili ae oia i kona kihei, a e noho ao<t oia ma ka hope o ka waapa, a hoi lion mai la kona mnu hoomanao ana no na mea a pau loā i nluhia mai maloua ona ma kela po weliweli. £ like me ka makon mea i hai ae ls, na hoihoiin mai la kona mau ?hoomanao ana— kahi knkui a hookahi mawaena o ka poe kanhale o Catalana kona ike mua ana aku i ka hale hoopaa o Chateau de lf—konahoaaana e lele iloko o ke kai i ka maopopo ana ia ia o kona wahi e laweio ann; » me ka nhnuia ana e ke k(rmu o ka pn—o keia nmo 'mea a pao !oa, nu oa maila ia imna ponoi o ka- onohi o kona niao hoomaiiooana. Ua aue poina pu iho la na manao o naConnt uei. aolo i maopopo ia ia nei oa pae aku lakau-i hula ; ana ka ona waapa i kuhea mai ia ia nei, " Ea, ta liiki mui kakon i kula noi, elele paha oo i kolii au i maūoo ai."-' •' Hoomnao iho la ka Hnkii MoneteKarißo, maluna ponoi no o na wnhi la, "a o ka pohakn ponoi no ia i alakoia ai oi'a o na koa, i hookikinaia iii oia me ku elan o na pn e pii aliu ma ke kiekiena o ka hale hoopaa e ku ona. He ano loihi loa ko lakon holo ana mai ia D;int»teso, a he pokoo loa hoi ia ka Haku Moueto KariBo.. Mai ka wa o ke kaua huli-

amahi ana o ka mahina o lulai, nole poe paahao i hoopaa ia make Chatean de -If; e noho wale ia auar no e kekahi poe koa kiai i hoonohoia malaila no ke kiai aoa i ka poe hoopae hewa mai ina waiwai aihne. I koaa hikī ana aku ma ka ipuka, he kauwa ke. kn ana uia.laila.e hookipako aku ai ia ia. I aa kauwa nei i hoike ako ai ke. Count ia ia iho, me ka ninaninau pono aku ina aia no kekahi o ka poe wili ki kahiko kenoholame lakou ma ka hale hoopna.. O keia kanwa hou, mai kaniakahiki 1830 wale mai no oia. Nana aku la ua Count nei i kona keenapouli i hoopaaia ai. Ike aku la no oia i ka malamalama pipipi. Kan ska Ia kona mau inaka malana o kahi i mna man ai ke ku aoa o ko'na wahi moe, a me kahi o ka pnkai eliia mai ai eke kahana Faria. I kona hoomaopopo ana iho i keia mau mea a pao, ;aia hoi, ua haalulu iho la oia rnai .luna .& lalo ;.a noho iho la oia maluna o kekahi pauku laau loihi. Ia manawa i ninau aka ai o.Monle Kariso i ke kanak-a nana e lawe makaikai nei iaia, " Aole anei he man moolelo e pili aaa nokeia' hale paahao ? Aole anei he mau mea ano nui i hanaia maloko o keia maa wahi k.oou 2" '• Ae, he mau. moolelo no," wahi a ke kaawa, Ua hoike mai o Autoine ia'u>'i hekaiii moolelo e pili ponoi ana me keia rumi pouli " -1 ka lohe anaoua.co.untnei.no ia : tfteav haalalu hou iho la oia ; o Antoine ka oaieaino-: na e wili a e pani i kona rumi pouli. Me'- he mea !a, ua ku kino maoli raai ja ua wahi kanaka la.imua poaoī ana,rne ka nakeke mai o ka huihui ki ana.-. .

A ninau mai la ua kanwa nei. " He makemake anei oe e lohe i Jca moolelo :?"—a pßne mai la no hoi oa|.couat nei,. " Ae, he makemake nui au e lohe ia maa mea.'' " O keii rumi pouli," wahi a oa .kauwa : nei, " ua noho ia e kekahi paahao' weliweli a o ke kumu oio mea, ua noho hana mau no ua paahao.la i ka po a me ke ao mai. kona monawa roai i hookomoia m«i ai iloko oloila. Ua hoopaa pu ia ia wa hookahi ma kahi rumi okoa e iho, kekahi paahao e iho, aka, aohe nae ano ino ona, e like mn ka paahao opi"pio nana i noho i keia rumi. he wahi kahana wale no ia i ane heheoa kona mau noonoo kanaka a pau loa. " Heheoa ! " wahi a ke count, " Heaha ke kumu o kona helieoa Ua hoopuka pinepine oia e haawi mai no oia i mau miliona dala i ka mei nana e hoopakele aku ia ia mai loko aku o keia hale hoopaa;' Hnli ae la na maka o ua Huku Munele Kariso nei iluoa, aka, aole nae e hiki ia ia ke ike ae i ke aouli, no ka : mea, na pas pono loa ia i kaupaku pohaku manoanoa ; aia he pale manoanoa loa mawaena ona, a rae ka pale lani. Ua kukule iho |a , oia no kekahi mau minute me ka ninau a me ka pane ole | aku i kona hoa kamailio ; a mahope loa iho, ninau mai la ua coant oei, E hiki no aoei i na paahao ke ike aku kekahi me kekahi, a launa hoi ?" ~ A i mai la ke kauwa, " Aole, no ka. mea, he papa ikaika loa ia anei ko laua launa a< hui ana aku o kekahi me kekahi ; aka v m hiki no nae ia Jaua ke pale ana ae i ka ike ana aku o na koa kiai, a_ua eli laua. he ala, mai ka lua nku o kekahi a i ko kekahi." " A nawai o keia mau mea ieli i ka lua ?" wahi a ke count ; a paae mai la ke. kanwa,. "O ! be Hiea maopopo loa ma ka noonoo ia anaaku na ke katraka"optnpio"i hoomaka i ka eli ana o ka lua, no ka men, he ikaika pono kooa mau lala, aka, o kahi elemakol 6 kahuoa, aohe paha e komo na noonoo konaka iloko ona e hooikaika i ka eli ana e like me kā hana ana a loaa na hui ana o laua, n» ka n>ea, he aoo oaawaliwali ua wahi kahuna elemaknle la. "'Na hupo maknpo," wahi a ke eounli puana malie ai no ia ia iho ; a i hou mai h ua wahi kanaka nei,Eia nae, aohe mea hooliahi i ike i na kuma o ka hanaia ana o ua ala la, aka, ua haoaia nae.a ua hui launa laua kekahi me kekahi. Eia no ke mau uei ka meheu o ka Hanaia ana. O ka hopena oia, hana ana, oa loaa pinepine mnu i ua mau kanaka nei ha mana o ka 'hui launa mao ana. I kekahi la, m'ai iho la ua elemakule nei a make, Ano, e ko(io mai oe i ka mea a ua kanaka'opiopio nei i haoa ai ?" No ia men, pane aku la ua couot nei i ka i ana aku, " He mea kupono ia oe, e ha hai mai i ka mea a ua kanaka opiopio la i han<> oi mahope iho o ka muke ana o ka eloma kule." ( "I ka. make ana.o «*a kanaka elemakule nei," wahi a ke kauwa, "a i,ka,hoomak>iu-. kau ia ana o kona kino kino kopBp»u, e lt»we ia no ke kanu ana, aia hoi, «a. Uwe4»«,i la oia i ke kino kupapeu o ka elemakule. a hoo r moe maluna o kooa-wahi moe ponoi me, kjb hoohali ana i kona maka i ka paia. Kona hoi inai 1» noia ma.ka rumi o ka elemakule a komo ibo la iloko o ka eke i humuia ai uo, ke knhuna i make. Ua lohe no anei oe no kekahi men i henaia e like me ia uno ?" Pani iho 1h na maka o ka Haku Monete K«riso ia manawa, a kokolo mai la maluna ona Ue' ano puanuanu, me he mea la,.aia oia i10k0.9

ua eke la ia mīma&akoke a'ke katrw ; a"©' fiabai mai la ika moolela." 1--A „mahoi>o, : iljo, hoomaka- bou-mai,}a; ua kanwa nei i ka hahai .aaa.mai JQto.aa ; msa i 'koe aku, penei.:, ,q" Ano; penei, kaoamen.i hana ai. Ma keia wahi aobej kanuia o ka poe make.ilaloio ka lepo-,-aka, he kiola ia iloko o ke kai me ka ;oakji ~ana i ;ka" poka ma oa kapnai wawae i kamu e b6bolo.pu'ioo lo<i ai i ka npu 'Uff' -kialaia ua kanaka opiopio oei.mai.luna aku sx kiekiena. 0 ka pohaku, a ; i. ; kefcahi,la.ae>, ea loaa JhAla... ■ke kioo kepapau o kaf' eiemak«{e» ; e haliiana 1 ka' paia ma|aoa; o; oioe o ke kanaka opiopio.., Eia nae ka mea i hoomaopopoia ai i ke kiolaia ana iho,; ua hoea/ n)ai ,l*. Jtekahii ;: uwe ana mai ua apeope^aei-ukieUjgM&ku ai.' la maoawa, ninau la ko cou.at, i "A. , peheaua paahao la ? Ua lohe.hou ia. 1 matDO. : oia mahope mai ?" .. , jf. .( , ... ; - Paoe mai la ke .kauwa, . ". Hemea mappo-, ..„■■ •po lea no hoi paha aoie<}ja,i mafe Me he nni ia, ua make oia ; o ka.mua nae, i make . paha oia. s>a : haule ana maluna o kooa knā, -a<£ J kff lī<a, me he mea la, ua ji uk_>īt» «■ «y.ka v,&uil«B_ o ka poka, a holo pololei loa. a kaia.-i ,-ka opcv &ika 3 moana. >Lka nae, he .wahi;) i mae mau me. ia.''—" Heaha kau inea e olelo nei wahi-a<kecoi?nt; ; , : a,paHß . . n>ai la ua wahi kanaka oei it , : ,"43l N B>ao o, . ka'u me».,e.bai ukjji ke.T, oia no hoi, ua uiono ia he alii moku oia,ao ■ kopa.k«mn,i,hoc>pa.af •. paa ai, uB:masaota<as huipu _'<w£ij'm'e jjefe»6i poe ohuma kipi n^hwgj_B<g}gpßtej*^g Me kela mau-hoaulelo, ;.njaeu cnunt, "Ua; ike. maopopoia no «nei koaa inoa ?" ,a paue poai; la ; ke ,• itanwar, ;'' Aole ifoaa pono kona iooa. ua.ike maa ia oia.. : na ka : helu o. k.opa : rumi,;Helu d&"\- Aninsu:hou mai la ua wahi . kauwa nei. ioa he : mea hou koe ana i makeiwike .ake.ike!;; .& i aku la no hoi ke. coant, he makeeiake inii <oia e ike i ka rumi o : kahi kahuoa elemakale y a. V . iaia i hoomakaukan. ai e.kiii kēikio. ka. ruxni Helu 27 o kahi mea -mai la.ke kaawa e waiho i ka ihoiho. kukui me ua coont nei a i mai la ke coaot aole ooa makemake, a puana . mai la ke kauwa,. t Ua: aoe hke pu loaoeme Heio 34. .Ua oieloia ui maaloa oiai kanoho ana ilokooka pooli, a he hiki loa iaia ke itce i ke koi piue iloko o ka rumi pouli pinnpano.ino loa." , Aka, pane aku la nae ke coont, " He umikumaha ka nui o kona maa makehiki i noho ai e hoomaamaa ma ia ano," ame ia mau huaolelo, lawe ak.o-la ke kauwa ikekukoi. Ua maopopo pono oo ka ke count mau. mea i olelomaiai; no.ka mea, aole paha_he leholehu wale o na sekona mahope iho r .oa ike maopopo loa aku 1«. ia i na mea a pau.maloko o ua. iumi pouli Ia r me hemea ia, he.m.aiamalama o kala ks : meanaao^.i. hoaiai mai i . na mea a pao Joa.,g)alokop !: oawahiiJaiojK>n« noho inea ana.:. :: i .i. :: L .1 r.x »» : . *. 'AUila,. huli ae U oia a,,.DßtBneiw* maopopo iho ia no.ia ia kona iTiwni-belflokosi apuLni ; u i iho»la oia,i«, ia;tfco*' "(Ae, ai« c>. ka pohaku &'u i >: p 1(4 4U>ho aoa ; ai» na.ma-ka-o ka».pPphiwM e -• hilinai mau ana i pMWa W k».h<wl«!iva,q .... koo koko a'u i hoa>o ai.ikekahiftr e paki'i koa. 1010 ma ka p»ia. O ! man nei no kuu maa hop-oanao ana. .Na'a oo i hana i kekahi mau i mea e aiaopopo ai ke ola la eo paha kuu„ makuakape, a ke maa la no paha ko Mercedes oaho roare ole ana, a huli ae la oia ma kekahi aoao, maopopo loa iho la ia ia na hoaolelo ana i kakau ai. ma ka paia, e hai aon, "E ke Akaa, e hoomau ika hoopaanaau ana la'u." la ia.no e hookau ana i kooa mau maka : au>|uoa, wena maJ la ka ula o ke kukui ma ka paia. o ke keeoa pouli ; aia ke boi mai la ke kiiawa, a hele ako la ka Haku Moneie Kariso e. halawai pu me ia. , ( . (4p?e » po"') Ke hoehuia > mai, k» hooaka aoa mawaena - o Rusia mei Enelani, e hookohnia ana, o ka. Haku Na.prier, o Magadala i Alihikaoa—K"di no na pnali koa ; Berit3nia. ■- Ua oleloia ika Haku Lueaoa ke aLakai ana ioa pjaali kaaa ; , .lia, ■> ; •-.•■■ ,/ ,y : , , •.- TJalroe ākaika o .Sareke:ika ■ . sia,;a ua kaheamai ina hana e h«okoi-ponoi ; maloko olaila. Ua laulaha ae he maa lono , mala e .manao ana ka Moi o, Aigupita e hui. pa Kaeia, i loaa ai ke kuokoaana o , ,Aigupita. ~... t ,< ~,, ~„ E hoopnka ana ka nupepa hplo t pono na hoo'uka ana aka poe koa. Farani lu pololei, a 'ua 'lehulehu ka' poe Ulana i lopaīa. Ua kipakuia ka poe 'Ulana ilok<r o'Eelegiama, a, malaila.lakoui haoieleai ika lakou k mau ruea.kaua... , 0 , . k Ma ka la 17 o Novemaba, hooului , mai ka poe koa lahni o loko o Panaa, jl ua 1 pau i ka'lukui' iEihā, 'a' !r66paā' pio lane"fe6o ■ ' '■ poeGetemania»> Ma i&mea ua hattle'lidp« ■ • lau lakoa ma ko lakoupapu poaol, •■.,■ ■/ • ; f ur, • . '!ē hai ana kekahi telegajcama o Berelio^ ( hnai, ke imi o Hv3ia e amuhi'i'ka oiāioi,# k«, o na manuwa Amerika sna ai, 'iaohe no ka hoolako ana i paa poijo ; «i< ke 4Kai,JEleele,\r. *: