Ke Au Okoa, Volume VI, Number 40, 19 January 1871 — No ka Hoku Welowelo. [ARTICLE]

No ka Hoku Welowelo.

Ma kekahi nupepa haole o ke kaona nei, o ka Poakolo o keia pule i hala iho nei, makon i ike ibo ai i ka palapala a kekahi mea kakau e pili aoa oo ke kaahele ana o kekahi hoku welowelo i hoala ia mai Da manao hoomnka'uka'u ina ka wehewehe ana o kekahi poe e hookui mai ana ia rne ka honua oei. Me he mea la, ma ka hooiaio ia ana o ka hopenn oia mea e hiki mai ana aole no paba ia mea e hooko ia ana ; a o kekahi mau wehewehe ana nae a ka poe kjlo hoku ma na n.ea pili akamai ike, oa hoomaopopoia no ka hiki aoa mai o ka hopena io. E hahai ana ka palapala a ua mea kilo hoku la, penei :— " O ka hoku welowelo nui o Waller, no na ka hiki ana mai i «eia makahiki, ua wanana ia no i ka 1834, ua ike ia no i keia manawa ma ka ohe hoolele aka hoonui a Haku Ros3, a ke hoomaka rnai nei ka t\unennne nui ana e uhi ihn ma ka poai imi-akamai-ike ma ka imi a me ka nooooo la ana ma na mea e pili ana i keia boku nui a kupaianaha Mawaena o ka p»e i imi nui no na makahiki be lehulehu wa!e no ke kaahele ana a keia hoka welowelo a me kona naua e pili ana i na hoku e p>li ana ia kakou, oia no o Mons. NungreBBor o Parisa a me Sir John Winter, o kahi nana Hoku ma Genniwi ka i L»d<ina, he mau kanaka akamai laua i laulnha akea. O ka hopena o ka laua mau imi kaokoa an», ua aoeane e like loa, aka, ua ano kulike ole nae ma na manawa a laua i manao ai ka o kooa hui ana a me Kona mau hopena ke pili mai i ka honua mai ka hiki ana mai o keia malihini kupaiinaha. Ua kulike nae ka !ana mau wehewehe ana, o ka hiki ana mai o ka hoku welowelo ma ka po o kai Ia 21 o Maraki, a e kokoke loa mai ana ia, e hoolilo ai i ka po i ao. " O ke kanaka ano akamai Faraoi, i manaoio ma ka hai ana o nei mau kino, na hoo puka mai oia, o ka me nui o ka hoku welowelo o houlolohi una iu i ka bele ana o ka honua ma kona kaahele ana a e honkui mai ana paha, a ma kona imi helu ana, ina e alo ae ia aiea, e ume ia aku ana ka booaa e ka mana o ua kino noi nei, he ekolu baneri tauaani mile kn haahaa loa a e mne ana ma ka huina kupono me kona kaahele ana. I ka hiki ana o ua hoku welowelo nei ma kahi mamao loa mai ka la mai, e hele wikiwiki loa ana i ka manawa e loaa ai ka bouua. 0 k» ikaika o kona lele emoole ana i ka manawa e kokoke loa mai ai i ka honua nei, he ekolu miliona mile. He mea hiki no ke manno wale ia aku na hopena o keia l«le emoole loa ana mai i ka honua nei a me na kanaka e noho ana maluna o nei. O ke kino, ua manaoHa he peepoe a o kona nnawaenu be ksnaha tansani mile—i like me elima manawa ka oi ae mamua o ko ka honua ; a o ka huelo he elua miliona ka loa." ■

:ulana ma na lani i ka la 15 o I? i no hoi ka manawa m»a e ike ia i Ua maka) e kokoke ana no n i o lup Mai ia manawa aku, a hiki i ka la 2 araki e hikiwawe no kona mahuahua ana ma kona ano a me ka niaamaama, . ia manawa e pi>wehiwehi iho ai a i ole ia e hookui mai no me ka honua. Aka, i mea nae e pale ae ai i ka hookau Hna aku i na manao honmakaakau i ka poe hupo, ua lawe ia mai ka men n Mi. Wiiiter i <>lelf> ni, oiai, o keia hoku welnwelo ke piba oono kona ano a nui niaoli, e hookomo aku ana iio ia 1 na manao makau eehia iloko o ka poe hupo, aka, aole nse ia i manao e hiki mai ana he mau pnino ma k:i hiki ana mai o ua hoku welowelo la, e like me na mea i manaoia e kona pnehoahanau kilo hoku. " Oia', (wnhi a Mi Winter) e alai ia ana nae ke kaahele ana o ka h"nua e ua hoku welnwelo 1», a e lilo ia ia kahi maopopo, no na hora ekolu mamua ae, mai noho ia e ke kulana o ka honna ; aka, il-<ko o ia manawn ano e holo aku ka honna imua i ekolu haneri t»usani mi|p, a mn ia mamao, oiai, ua nui loa ae ke kino oka hoko welowelo ; a o ka poino e loaa mai ana, ina he poioo hoi mai ia kino hui paa uuku mai, aole oo i» eoi aku mamua o ka hoano e ana i na kau o ka makahiki "