Ke Au Okoa, Volume VI, Number 40, 19 January 1871 — No Topahama ke kanaka ikaika. [ARTICLE]

No Topahama ke kanaka ikaika.

Ma na nupepa o na aina e, makou i lieluhelu iho ai no ua mea e pili ana ia Tamaki Topahana, a ma kahi oleloia ana, "ke kanaka ikaika." Ua hanauia oia.maloko o ke kulanakauhale o Ladana i ka 1790, a o kana hana lima mua i ao ia ai, he kamana ; aka, mahope iho, ua kaahele oia ma ka hilinai ana " i kai ikaika a kona mau olona." He kanaka noho malie a maluhia oia, a o ke ano o kona kino aa like no me ke ano mau o kanaka, a pela no me kona koikoi. Aka, aia malalo o ka uala o kona lima a me ka pauku ami mua o ka lima, ua piha pu a puui me ikaika. ona moolelo kupaianaha na ikaika, na 'h'ōōiaio ia m'ai e kā : lakon ka ikemaka ana. He hiki ia ia ke paa mai i ka huiei-.aea/ o ka lio ikaika loa, me kona ano malie a hoonou ole oka hana. Ua hapai oia me kona niho i hekahi pakaukau lie eono kapuai ka loa me ke kau ia ana he kanalima paona ma kekahi aoao, a kau pololei aku iwaho no kekahi manawa loihi kupor>.o no. He hiki ia ia ke omilomilo i ke pa piuta me ka malie loa a me ka hooik»ika ole, e like me ka hiki ana ia oe e ka mea heluhelu ke omilomilo i kau wahi owili pepa uuku. Ua paa oia me ka hookuu ana a pau ka loa o kona lima i kekahi kiahar piuta, a opa iho a pepe liilii me he iwi huamoa la. Ua hapai ae oia ia elua haneri paona me kona manamana liilii uuku, a owiliwili ae maluna o kona poo. Ua hapai ae oia me ka lima hookahi i kekahi kahunapule ia Mi Chambers, he kanaka momona, no ka mea, he ekolu haneri me kanahikn kumawalu ka nui o kona mau paona. He lehulehu wale na manawa ona i ike ia aku ai e laluu ana i ka pauku hao hookahi me ka hapa iniha, a uhau ihomaluna o kona lima olohelohe lole ole, a fla pelu pu ka hao me he kakakala. I kekahi po, ike aka la oia i ke kanaka makai kiai e hiamoe-ana iloko o kona wahi hale uoku kiai, lalau iho la oiai ka hale ame ka makai pu oloko, a auamo m' la, lawe aku la a kiola iloko o kahi ilinii kupapau pkapa o Tinadale. Ia ia e w|| amo ana, aole i hoala ia ka makai, no kg£| malie a me ka maikai loa o ka hapaiia'na^ I kekahi manawa, ua maalo ae kekahi kanaka lole bipi malalo iho o ka pnka aniani ana e noho ana. Ia manawa i kulou iho ai o Topahama, a lawe mai la i ka hapalua oka bipi me ka mimo & me ka hikiwawe; aua olelo ua kauaka lole bipi nei, me he mea la na ke diabolo i kaili aku mai kona hokua ka aoao bipi. Ma kekahi heihei kaa ana, ua holo ino mai la kekahi kaa, a aneane e pilikia ka poe e ku pu ana me ua Topahama nei, kona lalau aku la no ia i ke kaa mahope, a ume hope mai la ; o ka.ikaika o ka lio i ka huki ana ma ka uhau nui ana o ke kahu kaa. aka, ua huki pu ia mai la nae i hope. Ia ia i malama ni i kekahi hotele, ua hoopaa iho la na manao o kekahi mau kanakn akamai i ka hakaka elua e pepehi ia ia ; ukn, i mea e hoopau aku ai i ko lanii mau manno knhihewa, nia hoi, lalau iho la o TopnhnmH ia laua ma ka hokua o k« a-i, a pu-ke ne la i ko laua mau poo, a hiki wale i ka manawa i hoopau ia ai ka manao hukaka iloko o laua. Kamanawa,