Ke Au Okoa, Volume VI, Number 44, 16 February 1871 — Untitled [ARTICLE]

E like me ka hooholoia ana e ka Ahaoleio, ua hoomakaia no e na luna hooko o ko kakou Aupuni ke kukuln ana, a ua aneane loa ka manawa e hiki mai ai no ka paa pono ana o ka Hale .Leta hon a me ka Hale Koa hou ma ka pa o ka Halekula alii kahiko. Ma ka hoomakaia ana o ka Hale Leta hou e kukulu ia, ua halawai mai no ia me na olelo " pahiha " a kekahi poe uuka e hoopuka leo nui ana ma kekahi nupepa Hawaii, o " hoopau dala," a i kahi manawa, ua hoololiia ae ka pnana ana, " Dala nui," a pela wale aku ka hookaumaha noonoo wale ana o lakou no na hana a me na kukuluia ana no ia hale. Ua manao wale ia ka hoi e helelei ana la a nihomele na paia o ke kukuluia ana o ua Hale Leta nei, no ka nui o na dala a me na hooho leo nui ia ana i hooliloia no ka hoala ana, e like me na pa o leriko oke au kahiko wale i helelei ai i ka hooho. leo nui ana; aka nae, ua pii malie no ke kukuluia ana, a ua aneane loa e Mki mai ka manawa e komo aku ai na oihana i manaoia ai no ua hale nei—oia hoi ka Oihana Leta, a me ka " pula kau maka " o kahi poe, ka Papa Pai Aupuni.

Ua hauoli makoa i ba ike aua, na loaa i ko kakou Oihana Leta he wahi maikai a nui kupono no ia oihana; no ka mea, he manaoio a he manaolana pn no kahi me makou, aole i mamao loa aku ka la e lilo ai ia oihana i oihana pnipui knpono a mahuahna o kona ano a me kana mau hana. Oiai, e like me ka mahuahna ana mai o ka loli kaahele i ke Komohana nei a kaapuni hou aku i ka Hikina, ka maa mau ana mai o na holo ana o na laina mokumahu a me kekahi mau oihana e ae, aole e hooneleia ana ka pii mahuahua ana ae o ka Oihana Leta. O ka Oihaaa Leta, i ko kakou manawa i hoomaka mai ai ke keehi ana ma ke anuu i maa mua ole ia kakou i kinohi—aohe i manao iki ia keia mea he mau pomaikai e loaa mai ana. Aka, i keia mau manawa mai nei, ua hoomakaia ka auhauia ana o na leta, a mai ia manawa mai i hoomaka kualilii mai ai ia oihana ; a hiki wale i keia maiiawa, ua lilo ia i oihana nui, a ua hiki pono iaia ke malama nona iho, me ka haawi ana mai i kekahi mau kokua i ko kakou Loaa Aupuni. ■Aka, e like me ka makou i hoana mua ae nei, e lilo ana ia i oihana nui o keia mau la aku. Ma ke kukulu, ka hoomau, ameka lehulehu o ke kipa ana mai o na mokumahu i o kakou nei, e loaa pinepine mai ai na lono mai ka Hikina, ke Komohana a me na Panalaau mai o ka Hema. Ma ko kakou kaa ana iwaenakonu nei, ua lilo maoli no kakou i wahi e hiki ole ai ke alo ia ae mai ko na pomaikai kaahele ana. 0 na aumoku e au ana ma ka Akau & me ka Hema o ko kakou lonitu ma ka Moaha Pakipika nei, e hiolo anei lakou i ke awa o Honolulu, no ka mea, ua maopopo mua ia lakou maanei kahi kupono e loaa koke ai ia lakou o na lono o kela ano keia ano, e pili ana ia lakou ; a he man kumu e ae no hoi kekahi e kupono ai ke akea a me ka hoomahuahua ana i ke Keena Oihana Leta. 0 ka hapanui o ka hale olalo, ua hookaawaleia no ka Oihana Leta, aualawa kupono no paha no ka hana i manaoia ai. Ma ka lua o ka hale maluna ae o ke Kee*ua Leta, no ko makou Papa Pai Aupuni holookoa ia. 0 ke kahua kahi o ka hale e kn nei no ka Papa Pai Aupuni ia i hookaawale muaia ai. Ma ka nana «na i ka ili hualala o ua hale nei, ua maikai a ua iiani maoli i ka nana ana; a ua halawai no ia me ka mahalo nniia ana e ka lehulehu—a he poe Lapa uuku loa no paha.ka poe i hooneleia ia mau ano ma-

nao, o lakou ka poe e pula aua na maka i ka naua ae—inai noho no lioi a nana ae malaila, o eha auanei loaa hoi ia mai. 0 ke kukuluia ana o keia hale, oia no ka hale makanaua loa oia ano i hanaia ma Hawaii nei ; oiai, n- iiauaia mai ka puna eleele mai o na ain.i e i hoohuipuia iho me ka iliili makalii o kahawai. Ma ka uhauia ana o na pohaku i hookomoia iloko o na ana pahu mamua, a me ka hookomoia ana o ka puna hou mawaena o kela a me keia pohaku i uhauia, ua ane paa loa a lilo, me he la, hookahi no pali pphaku okoa i kalaiia mai ai o ua Hale Leta hou nei. CFa oleloia, e like iho la ka me keia ke kukuluia ana o na hale nui kaulana o Aigupita; a e like ka me ka loihi o ka pa ana iho a ka ua, ka la a me ka makani, pela no e hoomauia ai ka paakiki. Ua ano kanaluaia nae e kekahi poe, aole paha e paa pono loa ana ia ; aka, ma ka nana a me ka hoaoia ana no hoi, ua hoike mai no ia i kona paa kupono maoli e alo aku ai i na kau loihi wale. Ma ke kukuluia ana o ua hale nei, ua hooka'uluaia no kekahi mau mahina, a o ke kumu nui o ia, no ka pau e ana o ka puna e kupono ai, a kali aku no ka hiki ana mai ona mea e lako pono loa ai; a i ka loaa ana mai o ia, ua hikiwawe no kona pii ana ae e ku kilakila " i ka lai o ke Kaona."

0 ka Hale Koa hou hoi, ua kukuluia me ka pohaku ako'ako'a maoli o Hawaii nei, a ma ka naua ana i kona ku mai, ua nani no ia e kupono ai no kona oihana i manaoia ai. Aia ma ke kukuluia ana o ua mau hale nei, hookahi a makou mea e hoopoiua ole ai i ka hoopuka ana aku—ua haawi mai ia i ka hana i na kanaka Hawaii, ame he la, o kekahi hapanui o na dala i hookawaleia e ka Ahaolelo, aa ka-

ana ponoi ia no mawaena o na kanaka Hawaii ponoi maoli. No ka mea, o ka hapanui loa o ka poe uhau i ua mau hale nei, a me ka poe na lakou i hamo i na puna, he poe kanaka Hawaii wale no. Pela no hoi mawaena o ka poe kamana a me ka poe pena, he Hawaii ka hapanui ; a koe aku nae ma kau mau wahi i hiki ole i ka makankau kupono o kanaka Hawaii ke hana, a me kahi mau mea e ae, ua lilo aku ia i na lima hana ike a akamai ona haole. Ma ko makou nana ana, ua kupono maoli keia haawi ana o na hana i kanaka Hawaii, ma na wahi hiki ia lakou, oiai, he kaana ponoi ana no ia mawaena iho o kakou ; a he apono mau makou ina pela e hoomauia aku ai, e haawi i ka hana i na liinu hana ike Hawaii, mamua ae o ka haawi ana aku i ko waho poe ; koe nae ma na mea hiki ole i ka makaukan Hawaii ke hana.