Ke Au Okoa, Volume VI, Number 47, 9 March 1871 — HE KAAO NO MORIONA, KA ELEU O ITALIA. [ARTICLE]

HE KAAO NO MORIONA,

KA ELEU O ITALIA.

HELU 15. I oa kahn kaa nei i hooknu akn ai ia ia iho iloko o na apona a ka hiamoe maikai ana malana o kona wahi moe, aia hoi, na ike aku la oia ia Alawe a me kona hoahele maloko o ka hihio a me ka laua mau hana, a ua ike pu akn la no hoi oia i na helehelena oka poe a pau nana laua i lawe mai ma ke ano he pio me ta hewa ole. No keia mea, puoho mai la oia mai kona hiamoe ana, a nalu iho la ia iloko ona no kana mea e hana aku ai, hoomaikai ae la oia i ke Akua mamua o kona noonoo ana i kana mau hana e hana ai, na

holopono na mea a pau ana i noonoo ai, oiai, oa kokua mai la ka Uhane o ke Akua ia ia, a noho iho la ua kahu kaa nei me ka hoomanao ana iloko ona, no ka hiki mai o na hora kupono ia ia e hooko aku ai i kana mea iike ai maloko oka hihio. Ika hora elna o ua po nei, hele aku la oia e hooko i kana hana, aole keia i kapae ae i kona hele ana ma kahi e, ua hele pololei aku la keia ma kahi a ka maoa. o ka Uhane o ke Akua i kuhiknhi mai ui ia ia. I kona hiki ana ma ka puka komo o ua hale nei, ua hemo ano e mai la ke pani o ka puka, ua pauhia loa ua poe kiai puka i ka hiamoe nni, a pela pu no hoi me na kiai o ke pani o ka lua ; aka, ia ia nei i hiki kino aku ai ma ka waha o na lua nei, lohe akn ia keia i na leo himeni o Alawe ma, e hoonani ana i ka inoa o ke Akna me ka ilihia a me ka eehia nni, me he mea la o ke Akua.pu kekahi ia manawa. A ia ia i kiei iho ai maluna o na lua nei, halawai aku la ka ike a kona mau maka me na helehelena o ka mea nana i haawi mai i na hoomaikni aua maluna ona, ka mea hoi nana i knhikuhi mai ia ia i ke ala o ka pono ma kela ao.

Ia manawa koke no, hopu iho la ua kahu kaa nei ike alanuipii, hookuu aku la ilnlo o ka laa, a iho aku la keia e halawai pn me laua, malaila lakou i hui lokahi ai iloko o na manao hanoli, a o kona manawa iho la no ia

i komo mai ai e mahele pa me laua nei iloko o na hoopilikia wale ia me ka hewa ole, he mau minate paba i hala ae, hoopuka akn la na kahn kaa nei i kona manao imua o Alawe ma, " O ka wa knpono paha keia a lakou e hele aku ai, oiai hoi, na panhia loa ia na poe kiai a pau ika hiamoe Dui." Pane mai la o Alawe, " Aole pono ia kakou ke hana pela, do ka raoa, aole bc- hevrEc e KaKŌU imoa o lakon, o ka mea kupono a kakou e hana akn ai, o ka hoala aku ia lakoa, me ke noi pu aku i ko lakon ahonui, e hookuu aku ia kakou e hele me ka maluhia, a ina aole lakon e ae roai ana, na ike no kakou aohe he mea hiki ole i ke Akua ke hana mai i kona makeniake." la manawa koke no, nahoala ia akn la na poe kiai nei, a i ko lakou ala ana mai, ua kau iho la ka eehia makan maInna o lakou a pan, aole lakoa huaolelo ia manawa, me he mea la, ua hoopaaia ko lakon alelo, aole no hoi e hiki iko lakoa man kiionohi ke hoomaopopo iho i na mea e hanaia aka ana ia manawa.

A he manawa loihi loa ma ia hope iho, akahi no a loaa ia lakou ka ike a me ka noonoo kupono, ahe mea hou no hoi ko lakon ike ana'ku i ke kino holookoa o na mea i hoopaaia e lakou, e ko mai ana mamua o ko lakon alo, a no keia mea, pane mai la kekahi 0 na poe kiai, " Ano, i keia manawa, na olu" olu ia makon ka hookuu ana'ku iaoloa i keia la me ka hewa ole, aona pilikia a pau e pili ana no ko olna hoopaa wale ia ana me ka hewa ole, malona iho no ia oko makou mau kino holookoa." Ano keia mau olelo maikai a kekahi o na poe kiai, oa haawi akn la noo Alawe ma i na huaolelo hoomaikai malona o lakou, a pan keia maa olelo ana a lakou nei, hoomakaakau iho la laua nei no ka hele ana ma ko laua alanui e hele aku ai, a i ko lana nei hele ana mai, o ka wa iho la no ia o kekahi o ua poe kiai nei i haalele iho ai i kona kolnna kiai, knhi ana i noho loihi ai me ka loaa ole ia ia o ka pomaikai kino, a nele loa hoi i ko ka Uhaue. A o ke kanaka kahu kaa hoi, na uknli pu aku la oia ia Alawe mo, me ka paa o kona mauao o mahele pu me laua iloko ona pilikia e halawai mai ana ma ke alanui a lakon e hele aku ai, na hele akn lakon uei me ka oluolu maikai o ke kino a me ka manao, no ka honi hoomau ana paha 1 na ea oluolu maikai ma kahi a lakou nei e hele akn ana, na ia mea i hooikaika mai i ke au ana ako lakou mau wawae. Oiai lakoo nei e helo ana me ka olnolu maikai o ke kino a me ka manao, pane mai la ke kahu kaa, " He mākemake an o ninan pono aku ia olua i keia wa, no kekahi mea a'u i maoao ai o hoakaka aku ia olua, ina noe he mea knpono ia i ko olua manao, a ina aole, oa pau ae la do." Pane mai la o Alawe, "Ua olnolu ia maua ka hoolohe ana aku i kon mau manao a pau, ina nae he mau olelo ku i ka pomaikai wale no, aole o na olelo ano haumia, lia mea boi nana e keakea mai ana i ka manao o ke kauaka, no ka hooman ana e hele aku īmua, me ka makau ole no na hoopilikia wale ia mai ma na wahi a pau loa a kakou e hele malihini aku ai."

Hoopuka mai la ua kanaka kahu kaa nei i kona mau manaoio maoli, ponei: " Ua paa

kun manao e ukali aku i» olub ma na wahi a pan a olua e hele ai, ma ko olna wnhi e noho hoomaha iho ai, o kakou pu no malaila, a o ko olua Akua, o ko kakou Akua no ia, a o k v a hanle ana aku o kekahi o kakon i ka rnake, oia wale no ka mea nana kakou e hookaawale ae, a ina e mau ko kakou ola a hiki i ka wa e loaa si ia olua ka palena o ka pahu hopu o ka olua huakai hele malihini, (oia hoi ka loaa ana o Moriona,) mai hoopoina olua i ka hoomanao ana no'u, oiai hoi, owau paha kekahi e helu pu ia raa ka papa hoomauao o ko olua hele malihini ana, a e hoopoina loa i na meae pili ana no'u ma ka po mua i loaa ai olua ia'u ame ka mea nona ke kaa, ne ka mea, aole i komo mai iloko o'u ka manao ana e h:ina maoli aku i ka hewa imna o olua, no ka mea, o ka'u hana ponoi, oka hooponopono i na mea e pili ana i na lio a me ke kaa, a ma ia hana e loaa ai ko'u wahi ola o ka noho ana ma keia honua inea." Ika lohe ana o Alawe ma i keia man olelo a ke kanaka kahu kaa i haalele i kona kulana mna, a huli mai mahope o ka Alawe ma kuhikuhi ana aku ia ia i na hana kupono ana e hana akn ai, ua maikai ia mea i ko Alawe ina manao, a hoomaikoi hou mai la laua ia ia nona manao maikai ana i hoopuka aku ai imua o laua, a ua aponoia mai me ka maikai e ko Alawemau manao ahonui ameka lokomaikai pu no hoi. Hoomau aku lalakou nei i ka hele ana, a he mau mile paha i hala ae ia lakou ma ia hele ana, a he mau wahi hora kakaikahi paha i koe hiki aku lakon ma kekahi wahi awa ku moku. Iko lakon nei hiki ana aku ma ua awa ku mokn nei, he mau moku no kekahi e ku ana ana maloko o ke awa ia manawa, hele aku la lakou nei ma kahi o ka Luna Awa, e ninau ai no na moku e holo ana ia' la, a i ko* lakou ninau ana, hai mai ka Luna Ana i ka inoa o ka moku e holo ana ia la, a o ke awa mua a ua moku nei e ku akn ai, oia kahi e kokoke ana ma Falorencce, ke Kulanakauhale Alii o ke Aupnni o Italia, a mai laila aku e holo loa ana ua mokn nei i Farani, no ka mea, ma ia awa e hoopiha" ia'i ka moku me na ukana no na awa o Farani. I ko Inkou lohe ana i keia mau olelo a pau mai ka Luna Awa mai, knka pu iho lakou nei no ka hiki a hiki ole paha ialakou ke hoopau i ka manao e hele mauka, no ka mea, ina lakou e hoomau ana i ka hele ana mauka, he nui na pilikia e halawai mai ana me lakou ma kahi a iakou e hele aku ai, a he mau mahina paha e hala ma ia hele ana, alaila, hiki aku lakou ma ke Capitala o Italia. A ina lakou e holo ma ka mokn, he mau la wale oo ko lakou e holo ai ma ka moana, alaila, hiki aku lakou i ke Capitala o Italia, me ka lehi nui 01e,.n0 ka mea, he oluolu wale no ka noho ana ma ka moku, aia no i ka poe nona ka mokn kahi kupono no ka poe ohua ee pakeke e moe ai, a e luana ai, na lawa no hoi i na mea a pau 'e Kupōno" afka ndho ana." t!a hooholoHīke iho la lakou i ka manao hoopao i ka hele ana mauka, a e hooloii ae i ko lakon hele aoa malnna o ka hale lana i ka ili o ke kai, a na ke Kapena o ka moku ka mana nni

no ia maa hana a pau. Me keia maa manao maikai a lakon i hooliolo like ai, hele ako la lakoo i ka mokn me ka manao e knka pn me ke Kapeoa, a i kona halawai ana mai me lakou nei, ninaa akn la lakou nei i ka oka o ka holo ana malana o kona moku a hiki 1 ke Knlanakaohale Alii o ke Anpnni o Italia nei, hai mai la ke Kapena ia lakoa, he haahaa no ka nkn o ka moka, no ka raoe ana a me ka ai ana, aole e oi akn maua o ka ekoln dala no ka mea hookahi. Hoomakankan iho la lakoa nei no na mea e pili ana i ko lakou mau pooo kino, a he hapalua hora paha ma ia hope, ua makankan ka moka no ka holo ana, a ma ia nianawa no hoi lakon nei i kau akn ai malnnao ka moko a noho iho la malnna o na noho mahope o ka moka, aole no boi i liuliu iho, ua poholua maikai na pea o ka mokn i ka makani. A i ke kau ana mai o ke Pailata o ke Awa, ua hookauia mai la na kaula i hoopaaia ai ka moka, a holo aku la ka moka malalo o ke alakai ana a ke PailaU, a i ka hoopnka ana aku o ka mokn mawaho o ke awa, a hala ka palena o kahi i oleloia no ke Pailata, kaa akn la oia maluna o kona waapa, a hoi mai la i ka aina. Iā manawa koke no, la ia mai la na pea a pau o ka moku, oiai, aole ikaika loa ka pa ana mai o ka makani, oiai ka ihn o ka moku e auka ana i no ale, a pakika aku la i ktt lawe a ke au, ia wa koke no, kuupau aku la ka holo ann o £a moku me ka maikai. Ma keia holo ana o ka moko, aole i hoopoina o Alawe ma i ka hoonani ana aku i ke Akua ma na leo himeni, oiai, ua kuopao loa ia ma na leo oi loa o ka nahenahe, me he leo la no ke Kahuli o ka uka- waokele, na keia mau hana i hoonanea me ka maikai i ka puawai 0 ke Kapena a me kona mau sela, a me he mea la no hoi, e ukali ake ana no oia maliope o na leo honehone o kona kaiknnane, ka 01 kelakela hookahi i ikeia iloko o kalahui o Italia. Holo nku la lakou me ka makani maikai, a hala kekohi mau la, loaa ka mokn i ka malie, oo ia moa, lula wale iho la no ka mokn i ka moana, a hala he mau la, aniani mai la he wahi makani uuku, a hala hou he mau la, loaa hou no ka moku i ka malie. Pela iho la lakou i paialewa mau fa'i i ka moana no na la he umikumamalima, mai ko lakou wa i haalele ai i ko awa, a ma ka auina la o ka umiknmamaono o na la o ko mokn i ka moana, loaa lakou i ka makani ikaika mai ka aina mai. Holo aku la ka moku me ka maikai a hiki walo i ka po ana o ia la, a ma ka hora ekolu o ia po, kalewa ana ua moku nei mawaho o ko awa, e kali ana no ko ao loa

ana ae, a ma ke kakahiaka nui o ia la, holo mai ka waapa o ke Pailata a pili ma ka aoao 0 ka moku, a pii mai la ilana o ka mokn, a li!o ae la ia ia Da hana o ka mokn, malalo'o kana alakai aoa ka na kahu moku e hooko aku ai. I ka hapalna o ka horaehiku oia kakahiaka, pili aku la ka mokū ma ka uwapo, a mahope iho o ka paa aoa o ka aina kakahiaka o ka moka, hoomakaukaa ibo la o Alawe a me koea mau hoahele e lele i ka honua mai ka moku aku. Mamua ae o ko lakou lele ana mai i kula, uku aku la o-Alawe ma i ka uku moku a pela aku, a aahaahaa maikai loa ka uku moko, e like no me na olelo a ke Kapena i hoopuka mna ai, i ka wa mamua ae o ka haalele ana o ka moku i ke awa a lakon i holo mai ai. Ua mahalo lakoa ika maikai o na hana a pau a ke Kapena, oiai, na la loihi o ko lakoa holo ana mai i ka moana, a ua mahalo no hoi ke Kapena a me kona muu sela ia Alawe, no ka maikai e kona leo ma ke mele ana. Mahope iho o keia mau papa olelo ana a lakou, hookuu maik&i mai la ke Kapena ia lakon nei, me ka haawi ana 1 na lnlu lima aloha pumehana ana, a k«ha mai la lakoa nei e hele iloko o ke kulanakauhale, me ka manao e imi i kekahi Hotele ma ia kulanakaahale, i wahi no lakou e hoomaha ai no ka poloea o ka holo loihi ana mai malana o ka moka.

la lakon e hele ana ma ke alanui o na Capitala nei, lohe aka la lakoa nei i ke kani mai o na mea kaoi o na ano a pan, a i ke kokoke aūa mai, ike ako la lakou nei he kaa lio nui loihi, e kano malie ia ana e na lio nui maikai eono. ona kaa nei, ua piha ina poe e hookani ana i na mea kani o na ano a pao, a aa kahikoia lakon me ko lakou maa kahiko nani mai lnna a lalo ; a o ke kanaka nana e hookele ana i na lio, oa hana oia me ke akaheie malie loa, oiai, ehele kaapnni ana keia kaa iloko o ke knlanakanhale ponoi wale no, a o ke kanaka hoi e noho ana mahope loa o ke kaa, o kana hana ka hoolei akn i na . pepa i paiia me na hnaolelo maopopo, a i ka loaa ana mai ia Alawe ma' kekahi pepa o ia ano. Kipa ae la o Alawe a me kona mau hoahele ma kapa o ke alanni, a kn malie iho la e heluhelu no na mea a pau i paiia maloko o na palapōla nei mai ka mna a ka hope, a--0 ka mea nana ka hana i oleloia maloko o ua palapal» nei, o Moriona no, ka mea hoi ana e imi nei me ka hoomanawanui, oiai, na ike iho la oia m&Ioko o na pepa nei, o ka hora ehiku o ia ahiahi, e haawi hon aoa o Moriona 1 kana man hana akamai imaa o ka lehnleha, oiai, oa hiki mai kekahi mau Alii opio o na Knlana Kalaunu o kekahi man Aopani nni o Earopa. I liele mai lakou e ikemaka i ke akamai a me ke kaulaua o Moriona ma ke mele ana a me ke puhi ana ika pila, i ane knlike loa me ka leo o ka mana ke kani ana o ka pila, ina e hoolohe akn ka mea akahi a , I komo e ike i kana mao akamav- J aoha_ [ wahi "Eoōaalahala a ka manao kanaka e hooneleia mai ai i na haawina o ka hanoli.

X ka pau aoa o ka Alawe helaheluanai na palapala nei, kola iho la kona man waimaka, a huipn mai la no hoi iloko o ia haawina like kona man hoahele, a pan ko lakoa hookuln aoa i na waimaka, kaka pu iho la lakou i ka wa kupono ia lakon e hoike akn ai ia lakoa ibo imaa o Moriona, a na hoohol? lakon i ka manao lokahi, aole lakoa e hoike akn ia lakon iho imua o Moriona ia manawa, no ka mea, mamnli anei paha'he mea ia e hookaalua ai i ko Moriona hoomakankau ana ia ia iho no na mea e pili ana i kana hana nai e hana akn ai imua oka leHulehu ia po. A hooholo hou iho la lak'ou i kekahi man manao hou, mahope iho o ka pan ana o ka aina kakahiaka o kekahi la ae, oia ka manawa kopono ia lakon e hoike aku ai ia lakon iho imua o Moriona, no ka mea, o keia la, na kupono ia no kakou, a o ka hana nui a kakon no keia-la, o ka imi mua aku i ka Hotele, i wahi no ko kakon man poo e hoomoe ai me ka maluhia) a ina e loaa he mau rumi kupono e lawa ai no kakon pakahi, ehoolimalima akn no kakou noka po hookahi me ko mea nona ka Hote!e. Hele aku la lakoa a hiki ma kekahi Hotele, kipa ae la lakou nei malaila, a hookipaia akn la e ka meahale, kuka po iho la lakoo me ka mea oialama Hotele, no ka hoolimalima ana i kekahi maa rumi o ua Hntele nei, ua hooholoia ka olelo ae like mawaena o lakou me ka mea malama Hotele. iho lakou nei ma na olelo e pili ana no kekahi mau hana ano nui i hanaia maloko 0 ke Kulanakauhale Alii o Italia nei, a ua puanaia mai e ua mea malama Hoteie nei, o ka inoa o na mea nei nana e hana i na hana nui a kaulena lo£t, o Mon'ona ; aohe ona lua ma Italia holookoa nei, pela no paha ka nele ana ma kekahi mau Aupnni e ae o Europa ? 1 ko lakou lohe aoa i keia mau olelo, mino a—ka iho la lakoō nei. Aole nae lakon nei i hoopuka aku no Alawe, ua hoomanawanui no lakon me ka malama pono ana i ko lakon koleana i hiki kino mai ai iloko o ia Kulanakaohale, no ka mea, ua maopopo loa ia lakoo, he man hora helo wale no'i koe, hiki kino aku lakoo imua o ka pahn hopn a lakou i hele mai ai me ka manao oiha ole. Oiai, e nanea ana lakon ma kekahi man kamailio e ae, kani mai la ka hora nmikumamalna oka aina awakea o ia 10, alakai akn la na mea maiama Hotele nei i kana mao malihini ma.. lee keena aina, a he nni loa na hoa ai i ako»f koa mai no ka paina ana, e like me ka dBM:' man i ikeia ma na Hotele. A pan ka palw ana, hoi aku la lakou ma ka rumi luana iho la no kekahi mau hora, a hoopnka ' mai la ka uiea malama Hotele, "Inapaha he mea olnoln ia Inkou o hele pu me ia ma kahora ehiku oia ahiahi, e ik& i na hana kanlana a Moriona," (Jlole i pau.)