Ke Au Okoa, Volume VI, Number 50, 30 March 1871 — HE MOOLELO NO IVANAHO! [ARTICLE]

HE MOOLELO NO IVANAHO!

MOKUNA VI. He wahi pokole ia heie ana aku, a pii aku la ehiku anuunu, i haaaia noloko mai o ka l&au oka paa, a o keia ke alapii i komo aku ai oia ike keena o Kowena. O na paia o ua keena nei ua ufci ia me na kuuwelu kinohinohi i ulana noeau ia, me na vrai hooluu like ole o ke silika, i huma pu ia me na ropi guls .a me ke dala, a ua hanaia hoi ma ke ano kii hahai holoholooa o ia wa a me ka hopu ana iuamanuahiu. 0 kahi e moe ai, ua hoonaniia me ia mau mea eia ano, a i hoopuui ia ena paku poni. Ona noho pu no kekahi i hoohuiia me ia mau ano waihouluu, a hooka. hi noho kiekie ae iko na noho e a pau, a he paepae wawae ko ua uoho la, i hanaia me aa oiho elepani i kalai ano e ia, a oia pahu ka noho alii, o ua kamalei Sakona nei. Aole i oi aku mamua o eha mau ku ihoiho kukui dala, na ihoiho kukui naoa e hoomalamalama ana ia loko o ke keena. Ae, mui noho a. hookae iho kekahi o na iwa o keia au, e hele nei no ua mea kahiko hale u ke' kaikamahine Sakena. Ona paia o ke keena o ua kaikamahiue alii nei aole no i hoopaamaikai ia, ua nui na wahi hakahaka, a e oni mau ana ao hoi na paku kuuwelu i ka puhi ia mai e na makani po, e kololio mai ana mn na hakahalea ; a nolaila, he mau palulu e ue no kekahi maloku i hoomalu ia aku ai ka pa puhio ana mai ana makani. 0 ka ula n na ihoiho kukui kekahi e luaiele ia ana e ka makani. Ua kahiko maikai ia no, ua wahi hooluolu Ia o ke kaikamahioe, aka, he mau wahi hemahema no nae kekahi ma ku nana ī'na ana. Ekolu mau haiawahine e ku mai ana ma ke kua o ka Lcde Roweos, e hana ana lakou i kona lauoho mamua o kona hoi ana aku e moe, a e nobo ana oia iluna o ka noho kiekie. Ai ka ike ana aku oka malihini ia ia, hoike aku la ia i kona ano hoomaikai alii, ma ke kulou hoohaahaa ana ia ia iho. Pane mai la oia me ka oluolu. "E aia ae e Sir Palmer. £ka moa iku ma ka aoao o ka mea i nalo eku, he kuleana kou e loaa ai na hookipaaloha iā mai na poe a pau i hiipoi i ka oiaio, a i paulele hoi i ke ano kanaka makoa." Alaila, olelo aku la oia i na haiawahine aoa. " E hoī. aku oukou e hoomaha, a.o Elegita wale no ke jioho mai ; e kamailio pu ana au me keia alihini Hemolele." Aole i haalele loa mai la na. haiawahine i na poai o ke keena, aka, hoi aku la lakou a ma ke kihi mamao o ke keena, malaila i noho iho ai lakou iluua o ke kau wahi noho loibi uuku, a hilieai aku la i ka paia, me ka noho mumule ana me he poe kli la, aka nae, he hiki no ia lakou ke hawanawana ma ua wahi le, me ka hoopilikia ole i ke kamailio ana a ko lakou haku wāhine. " E ka malihioi," wahi a ua lede nei, mahope iho o ka hala ana o kekahi miaute o ke kali ana, me he mea la, aone i maopopo ia ia ke ano e kamailio mua aku ai ia ia. "Ua hoike mai nei oe i keia po i kekahi iuoa." me ke ano hooikaika ana ; "inoa o Ivonaho, ua oi ae ka makemake ia o ia leo iloko o na keena nei o ka hale, inamuii o ke ano hanauna, a pilikana hoi; a oia ke kumu i kii ia aku j nei oe, no ka mea, he nui na puuwai i kapalili no ua leo ia, ke ninau wale aku no an ia oe, mahea la oe i haalele aku nei ia ia, i ka mea au i olelo mai nei, a pehea kona - ano ? Ua lohe mai makon, na noho aku oia i Palesetiua, no ke ano uiaikai ole o kona ola mahope iho o ka hoi ana mai o na puali kaui o Enelani nei, ua komohia ka oia iloko o na hoopilikia ia e ka enemi Farani, oia na Temepela nei au i pili mai uei ma o na la." " Ua ike iki no.au i ka Naita o Ivanaho," wahi a Palmer, me ka leo i hookupilikiia. " He makemake no au e ike lea nora i ka lede, e ake nui nei no kona mau pilikia. I ko'u manao, ua hoopuni ia paha ia e na hoohalua ana a kona mau enemi o loko o Palesetina, a ma be ahiahi o ka hoi ana mai i Enelani nei, o oe aku paha e ka lede kai ike lea mamua o'u, i tra ulia pomaikai o kona hiki ana ii mai. Kaniuhu ibo la ka tede me ka hakanu kaomaha, a ninaninau hou mai la i ka manawa e manao ia ai e hiki mai ana ka Naita o lvanaho i kona aina ponoi; ame ua mea e pakele ai oia i na poino he nui ma ke alanui. Ma ka ninau mua, olelo aku la ka Palmer, aole oia i ike, a i ka ninau alua, hoike akn la oio i ke ala kupono e pakele ai ke hoi mai oift, ma Venice ae a i Genoo, a mailaila ae mawaena hoi o Farani a hiki i Enelani. *' Ua maa loa o Ivanaho," wali ana, " i ka olelo Farani a me ko laila noho ana, nolailn, aole he hopohopo an» no kekahi pilikia ma ia wabi o.kona hele ana." I mai la ka Lede Rowena. " Ina e hoopakele mai ke Akua, a hiki ola mai oia, alaila, o biki kupono no ia ia ke lawe i na mea kaua no ka la hoouka kaua e hiki mai ana, a ilaila, auanei e hoikoia ai na ikaika o na poe Naita o keia aupuoi. Ina e lilo ana ka makaoa ikaika io Atelane o Eonigaburo, « loho auanei o Ivanaho i na 16no ino ke hiki mai oia i EHo'iani/M^W' a | ij/oe i iko hope loa aku ai un^J

Uu houkauniaha koikoi iho enei na lima o ka mai eualuna o kona ikaika a iue kona hiohiodu maikai ?" "Ua ano kaumoha oia " Wahi a Pal. mer, " a wiwi iho no hoi, mamua o kona wa i hele mua ae ai r 'npero mai iloko o ka puali kaua o ka Pu .. ■ i Liona ; a ua hoopoluluhi ia kona mau kuemuka e ke kaumaha, aka, aole nae au i hookokoke aku i kona alo, no ka mea, aole oia i ike ia e a'u."

"Malia no paha," wahi a ka Jede, —" Ke hopohopo nei au, aole no paha oia i hoolanalana »e e holoi ia mau ao naulu mai kona mau hiohiona ae ika aioa nei. Aloha oe e ka malihini inaikui, no kou hoike ana mai i kekahi mau mea e pili ana i ka hoa o kuu wa kamalii.—E na kaikamahiae, " wahi ana, hele mai. E haawi ae i kiaha hiamoe i keia kanaka hemolele, no ka mea, aole au e hooloihi >\ku i ke keakea ana msi ka hooluolu ana aku." Hele mni |a kekahi o na kaikamahine, a haawi inai lu i ke kiaha dalo, he waina ko loIko i paipu ia me ka mea ula, a hoopa wale | mai la no ka !ede i ua kiaha nei i i ona mau leheielie, alaila, haawi uku Ia i ka Paimer, a hoopa aku ia no hoi he mau wehi kulu, mahope iho o na hoomaikai hoalohalohi ana aku. I hou mai la ka !ede. " £ lawe i keia Blana e ka hoaaloho," a haawi mai la oia i kekahi apana gula," no ka luhi o kou hele ana, a no na mea hoi i hele ai oe." Lawe mai la ka Puimer i ka ulana, me kekahi kulou hoomaikai hou aua aku, a ukali aku la oia mahope o Elegita, a ouka aku la iwalio o ke keena. A •'!)& ke keena oluli, loaa aku la no ia laua o Anewoio, e kakali mai ana, lawe aku la ia i ka ihoiho kukui mai ka lima aku o ke kaikama'iioe, a hele wikiwiki aku la me ke ano hooponopono ole a hiki i kahi o na lopa kuapaa e nioe ai .> ua hule la. Ua ia wahi, he nui wale na keeaa iiiliii i hanaia, he mau wahi moe no na poe lalo loa o loko o ka hale, a no aa poe maiihini ilihune. "Ma kahi hea o keia mau wahi i moe ai ka ludaio ?" wahi a ka malihiai. " Ka ilio hoomaloka," wahi a Anewola, "ma na hale ilio uei, aia ma ke keena ma o iho o kou. St. Dunetana, oani wale, ioa e wauwau nou ia ana a hoomaemae la, mamua ae o ka liL hou ana he Karistiano !" " A aia mahea i hianue ai o Guruta, be kahu puaa ?" wahi a ka mali'nini. " 0 Guruta, keiiiamoe la ia ma ke keena ma ka akau iho ou, a o ka ludaio ma ka hema iho ou. Ua kupono oe e lilo i mea malama i ke keiki o ke oki poepoeia, a ke mea nei paha oe e hookaawale aku ia ia ms ke ano hookae ia o kona hauauna. Mai loaa ia oe kahi hiamoe maikai, ina oe e ae aku nei i ke i kono a Osewa!a "

I aku la ua P«lmer nei. "Ua like no ka maikai o ka moe ana malaila me ka mo® pe ana me ka ludaio, he mea hiki oie ke uhi wule aku i ua hoinoino ana mawaena o na io o ka leau oka i hookaawale ia." Ia ia e olelo ana pel«, komo ae la ia i ke keēna i kuhikuhi ia mai nona, a lawe mai la no hoi i ka ihoiho kukui mai ka lima enai o ua kauwa nei, me ka hoombikai a.ia aku ia ia ; aloha aku la ia ia. Papani ae la ia i kona puka, waiho īho la i ka ihoiho kukui iloko 0 kekahi poho kukui laau, a naoa ae la ia loko o kona keena moe, a o na wahi lako hiamoe oloko he hpuwaie loa. O kahi moe, he mau ku laau, i olokea pupuka ia, a uhi ia iho 1 na mauu maloo maemae, a maluna iho, elua a ekolu pahn mau ilihipa i uhiia iho, he mau

kapa moe. Pupuhi ih^-TāTō "Fkl«rver i ke kekui, a kiola aku iaia i-Wii-oōa oua wahi la, me kn wehe ole ae i kona mau knpa komo, a hiamoe iho la, a pela oia i lilo sku ai i na uina moeuhnne, a hiki wale i ka wa i hoomuka maiai kai ao e uwiuwiki mai ma na ulih o ka ,iuka aniani; a komo pu mai la ia mau uwiuwiki malamalama me na ea hnkiki o ko kakahi;:ka iloko o kona keena moe kupono ole. Alaili, ala ae la oia iluno, a hoomukn iho la o hoomauao i kona pule ala, a mahope o konu lioomanao ana, kuekuehu ae la oia i kona inau kapa komo, ia wa, puka aku la iwaho, a komo ae i ke keena o Isaaka e hiamoe ana, ka ludaio, me ka pai malie ana i ke ki holokea o ka puka e like me ka hiki iaia.

I kona komo aoa aku, e lolii ana no ka mea hiamoe maluoa o kona wahi moe, i like ke ano me ko ua Palmer nei i moe ai ia po; ua hoopoluluhi ia nae kona mau hiona e kekahi moeuhane weliweli. O kekuhi kapa o ua ludaio nei i wehe ai i ua ahiahi la, ua wili ia a puni koua kino i men paha e lilo ole ai i kona w» e hiamoe ana. Ua hookaumaha ia kona mau kuemaka, me he mea 1», e ane uluhia ano oia e ka puino pilihua nui. O kona mau lima nae, e ka ano i o ia nei, me ho la e mokomoko ana me na diabolo, a he mau leo ololohewa pu no boi kekahi ana i puana ai ma ka olelo Hebera, a o na hua hope ana i puana ae ai, ua loho maopopoia uo ia ma k;i olelo Noremana—Enelani, i ka i ana ae, "Ma lea inoa o ke Akua o Aberahama, e hoopakole mai i ka elemakule poino ! He ilihune au—aole o'u dala—ina e hoopaa mai oe i kun mau lima i ka hao, aolo no e hiki ia'u ke kokua aku ia oe !" Aole no i kakali loa iho o Palmer a liiki i ka pau anao kona man moouhaue ana, aka, hoonioni aku la oin ii.iu mo ke kuau o kona kookoo malihini. 0 keia hoonioni hoopilikia ana aku i kona hiamoe ann, uu awili pu in'ku no me na hoomaka'uku'u aluu ana ūu», no ka mea, puoho ae l«i oia, mo ko oluilakala kunahihi o kona mau hulupoo, a puili oe la i koua aahu o puni io, a poa pom iho la ia i na

mea liilii e ae aun, me ka haka pono mai o kona mau kiienohi eleele ia Palmer, me na hiohiona weliweli ito kekahi niau mea o ae ana i manao ai e hanaia'ku ann no kona kino. " Mai maknu ia'o," wahi a Palmer, "e Isaaka, ua hele mai nei au ma ke ano mukamaka nou." A ia wa i kamailio mai ai ka ludaio me ke akakuu iho o kona hoomakauia, "Ua panai like mai ke Akua o Iseraela ia oe—He moe-: uhane ka'u, a e hooūaniia ka Makua Aberahama, he moeuhane wale no ia." Alaila, hooponopono ae la oia iaia iho, a pane hou mai la, " Heaha la kou makemake me ka ludaio ilihune i hiki mai ai oe i keia horn kakahiaka nui ?" " E hai Bku au ia oe," wahi hoi a Palmer, " ina aole oe e haalele koke i keia hale, a a" iwi ole i kou hele ana, alaila, he oiaio. he huakni poino kau." "E ka Makua Hemolele,'' wahi a ka ludaio, " owai la ka mea i ake nui e hoopoino mai i ka mea hune e like me a'u nei ?" " E hiki pnhn ia oe ke manao a koho pololei mai," wahi a ka malihini, " aka, e manaoio mai i keia, aia i ko Temepela hele ana ae maloko o ke keeoa aina i ka po nei, ua kamuilio aleu oia i na kauwa MuaelamMna ma ka olelo Sarakena, me ka lohe maopnpo loaia e a'u, e kauoha ana ia laua e hakilo i ka wa e liele ai ka ludaio i keia kaka'ninka, a e hopu inia ke kaa aku ia n.a kahi mumao inai ka hale aku nei, a e laweia aku oia a e hoonpaa maloko o ka hale Kakela o Pilipi o Ma!vonia, a i ole hoi ia, i kahi o Reginala Forona-de-Bufa."

I ka lnhe ana o ua ludain nei i keia mau olelo, ua kauhola koke iho la ka makau- oaluna ona, :i ua aneane hoi oia e nawaliwali. Hf-ule iho la kona mau lima ilalo, a kulou iho la kooa poo, me he raea !a, ua ane msu!e iho la oia ia maoawa. Me he mea la no hoi ua pau ka oni ana n kona mau io huki, a waiho 1010 iho la oia a hiki i kona haule ana iho ilalo ma na wuwae o Palmer. A i kona pohala ana ae, puuki ae la ia ina 1 ima, a puana ae la ma oeis oiau huaolelo, "Eke Akua hemolele o Aberahaoia ! a o Mose hemolele hoi! e Aarona pomaikai ! Bole i hoike mai ka moeuh&ne i na mea akaku wale no, aole hoi i hoooele ia na hihio e na hoike maka, ke ike nei au ua aneane ko lakou mau hao e haehae aiai i kuu mau io."

Olelo aku la o Pnlmer, " E ku ae oe iluna e Isaak«. a e hoolohe mai i ka'u e o!e ! o aku nei ia oe, ua maopopo ia oe ke kumu o ko oukou pilikia, no ka mea, o ko oukou poe hoahanau, ua hookae ia lakou e na'lii a me ka poe hanohano, aka, ke i aku nei au ia oe e ku ae iluna, a na'u no e kuhikuhi aka ia oe ike ano e pakele ai. E haalele koke oe i keia hale e pono ai, oiai e hiamoe lealea ana na poe o ka hale iloko o na hoonoenoe ana oka po nei. E alakai aku no au ia oe ma oa ala huna o loko o ka ulalaau, he mau alanui i ike maopopoia ia e a'u, e like me ka ike o kekahi kamaaina e ae e noho ana aia keia wahi; f>ole no au e haalele ia r.e a hiki i kon palekana ana malalo o ka malu o kekahi alii, n baronae ae paha e hele ana i kahi o ka hoouka kaua, ke aK>ha mai oia ia oe a haawi mai i kana mau olelo paa no ka maluhia o kon kino." I ko ka ludaio iohe ana i keia mau olelo, a me na manaolana o ka hoopakele ia, hoomaka ae la ia e ala malie ae, a kukuli iho la ma kona mau kuli, kiola ae la i kona mau lauohololoa mahope oaa, a haka pono mai la ika Palaier, a olelo mai la. "0! ma ka lokomaikai o kekahi Karistiano oiaio, eia kekahi alunui kupono e pakele ai, a pehea la auanei e hiki ai ia'u ke lo.aa ia ahoaui o ke uloha, no ka mea, he luelaio ilihune wau, i like ka pilihua a me u.i poino ine ku Lazaro. Ma ke aloha o ke A';ua, mai kumakaia aku ia'u e ke'kan&ka opiopio, a ina ka inoa hoi o ka mea nana i hana mai ia kakou a pau,

aoie uia i ho:»no e mai i na kanaka e, a me ka IsiraelB, a ine nu Iseinnel i—ua like wale iio lakou a pau. Aole a'u usu e hiki ai ke haawi nku no kekaki miikilo Karistiano : inn e r.oi mai n:ia oia i wihi hapuumi houkāhi." A ia iu e kamailio an-i pela ku' ae la la a paa mai la i ke knpa o ka malihini, me ka uanaioa o ke ake ana e aloha-ia aku ia. Kuemi hope mai la ka mulihini, me he mea la he kiko eoala a ka nulu hope eha ka īloko o kana hoopa aua mai. 1 aku la ia. " Inu i haawi ia mai ka waiwai oui a pau o kou ohuna nou, heaha ko'u pomaikai no ka hoopilikia aku ia oe ? Iloko o keia aahu o'u ua hoohiki au aole loa aa e wehe ae ia, aia wale no a he knpakila n me ku lio. Mai mnnao nui oo he hke nui au no ka hele pu ana nie oo.'n oia ke kumuo ko'u koi una aku ia oe e hele. o noho no oe .ia nei ina he makemake oe pela, malia na Cederiea ke Sakona e muluma ia oe." " A ! " wahi a ka ludaio ; " aole oia e ae mui aua ia'u o hele pu iloko o kona huakai, no ka ;nea, na like no ka hilahila o oa Sakonu a me na Noromana, no ka poe ludaio, u pela no hoi, ina wau e helo pu ana me Pilipi o Ma!avonia a me Kegin la Forooade Bufa. E Ko kanaka opio maikai, e bele pu no au me oe I—E nwiwi kaua e kaei i ko kaua mau puhuka a holo aku,—Eia ko kookoo, no ke aha hoi oe olohi nei ?" " Aole o'u lohi," wuhi a ka Polmer, a ia wa ua hoomaka aku la oia e puka aku iwalio, ukn, be pono au e Imli ae i mna o puk» aku ni kaua iwaho, e haliai inni mahopo o'u " Alokai aku lu oia i ka lud tio n hiiei ma ko keena mao iho o kona wnhi i hiamoo ui, oin hoi ke keena o Gurutit e moe ana ko kuhu puau, komo ae In oia iloko a hou!a iho la iaia me ka i ana, " E Guri.ta, o aln, o ala koke

ae oe, e wene i lia puka ma ko kihi, a hoohemo aku ia'u a me ka ludaio." I mai Ia ua k«hu puaa nei ine ka hoouipnn ia e ka hiamoe nui, " E haalele ana ka ludiiio la Rutehuwuda Dei iloko o wa kakahiaka nui, a hele wawae aku hoi ma kana huakai me ka Palmer." Aia wa, komo mai la o Wamabu, a iaia i ku iho ai, olelo ae la oia, "Ka I he ake nui au e loaa koke ia'u oaa moeuhane." A i keia manawa, haule hou iho la ke poo o Guruta o konu paepae laau, me ka hiamoe hou ana iho, a olelu hou ae la, " Aole loa e ae ia aku ke kauoha ana mai a ka ludaio a me ke kaōaka e, e wehe i ka puka pa—aole makou e ae i ka puka mala aoa aku ona malihini iloko o keia hora kupono ole."

"Aole loa," wahi a Palmer, " ke manao nei au aole io no oe e hoole mai ana i ka'u khuoha." laia e olelo ana pela, kolou iho la oia maluna o kahi moe o ke kaha puau, a hawanawena iho la i kekahi mea nia na pepeiao o Guruta ma ka olalo Sakona, a ia wa, puiwa koke ae 1» ke kahu puaa, me he la i hoopiha ia iho me ka uila; a ku ae la ka malihini iluna me ka hoopa ana ae i kekahi manamanulima i kona lehelehe, me he mea la e hoike ana i na hoailona o ka hoohamnu.— " E mulam»," wahi ana, "e Guruta—aole anei oe e ano akahai. Ke i aku nei au, e kii ae oe e wehe i ka puka pt —a o oe wale iio ke ike." Me ke ano hikiwawe, ala wikiwiki ae la o Guruta, a hele aku la e hooko i ka mea i k;:uoha ia, oini o Wamabo a me ka iuehiu e houkahahaia aoa e ka hikiwawe loa o ke ano e o Guruta ma ka hoolohe ana i ka olelo a ka mulihioi.

A i ko lud;io e ku ana mawaho o ka puka pa, i ae la oia, " O kuu hoki, i kuu hoki. : '

" Olelo aku la ka malihini, " E kii aku i kona hoki, a e hoolohe mai i kuu olelo—e lawe pu mai oe ao'u kekahi hoki, i hele pu aku ai au me ia, a hiki i ke kaa ana aku mawaho o keia mau wahi aka nei, a na'u no e hoihoi aiai i ua hoki la we ka maluhia iloko o ka hL'okai o Ccderica, ke hiki ae i Ashby. A 0 oe hoi e Guruta," ia manawa, hawanawana hou ae la ia i kekahi mau huaolelo iloko o kona mau pepeiao. I mai la o Guruta, " E hooko ia do ia, a e hooko pono no au," a huli hou ake la oia e komoilokookapa.no na mea i kauoha ia aku iaia. A i kona hala ana aku, koe iho la o Wamaha, i aku la ia. "Ke makemake nei au e ike, i ka oukou mau mea i ao ia mai ai e na Palmer ma ka aina Hemolele." 1 mai ia ka Palmer. " E poWi ana makou i ka makou mau pule, a mihi ao ko makou mau hewa, a hoolilo iu makou iho ma ka hookeai ana, a me na hoomaha ana, a ma na pule loa ana." " He mau mea e ae no kekahi i oi ae ka ikaik'a mamua oia," wahi a Wamaba, '• no ka mea, no ia mau mihi ana a me ia pule ana anei i heano e ia ai o Guruta, a loaa ai ia ia ke ano makamaka ana nou i hiki ai ke haawi mai i hoki nou ? I ko'umanaohe kupuno ia oe ke hai aku i kekahi o kou mau mihi ana a me ua pule i kekahi o na puaa kane eieele punahele ana, alaila, e loaa koke mai no na paue kupono ana ia oe." " E hele oe ina kahi e," wahi a ka malihini, "e ka hepa S.ikone." "Ua pololei ia olelo au v wahi a Wamaha, " ina pgha wau i hanau Noremana ia mai, e like me a'u e manao nei he Noremana oe ina ua loaa ia'u ka pomaikai ma kuu aoao, a ina ua kaa au ma ka puka alua o ke kanaka naauao." Wa keia manawa ike ia aku la o Guruta ma kekahi aoao oka pa, me na hoki. Hele aku la hikou malunn o ka uapo huki, he elua wale no wahi papu ka laula, a ua like pu.ka laula me ka hi.iki o kahi puka Iko luua nei hiki ana aku i kahi o na hoki e ku aoa, kau ae la luua, o ka ludaio nae ka i awiwi e ae la me ka hanlnlu o na lima, a lawe mai la oia mnliope o ke kua o ka n«ho, he w .hi eke uuku i huna ia malaila, a ia in o hoomaKnuieau ana e hurm, olelo ae la ia. " E wehewehe ae aoa au i o'u mtu wahi kapa, e weiie wale ae ana no." Kau ae la no hoi ka molihini malnaa o kona hoki me ka hikiwawe nui, a ia ia i hoomaka ae ai e hoohnli aku i ke poo o ka hoki iloko o na alanui o ka ululaau, honi aku la o Guruta i kona lima me na hiohinna ho.imaoa. Ku iho la ua kapu puaa nei e nana ana mahope o liua, a hiki wale i ko laua nulo ana aku iloko o ka ululaau, a ia wa no hoi, ua hoopilikia koke ia mai la ia mau minule mumule e Waninha, i ka i ana ; " Ke ike nei au ia oe e kuu houaloha, un ano e loa kou hoalauna aloha ana i keia kokahiuka nui o l;e kau. Ko ake nei nu e lilo 1 kahunapulo moneka, a i ole ia i kanaka kaukoo wawae Palmer, aluilo, e haua ana no au i aloha oi ae o ka hanohano mamua o ka honi lima ana." I aku la o Guruta. " Aole o'u makemßke pela oo e pelo mai ai ia'u, oiai, o knu mau olelo e hoopuka mai nei no kou ike wale nna iho nei no ia i na meu i hanaia i leeia manawa, aole hiki i no okamai o kaua ke imi hou aku ika mea nui i koe. Akn, okn manawa keia e hele ai au o malama i ka'u hana." Ia ia e olelo ona pela huli hou ae la ia e komo iloko o ka pa, i uknli pu ia aku e Wamahu mahope ona. Ma keia manawa no hoi ke hnomau la na moa holo hoki i ka nwiwi ana mo ka laua hunkai, a ko aneano iholn o hoopuehu ia aku nu mnnao inukuu ana o ka luduio, oiai nae o ko l.iua holo paukiki loa ann ho inua kupono ole no la no nB poe kaniko o like la me ko ka ludaio ano. (Aole i pau.)