Ke Au Okoa, Volume VI, Number 51, 6 April 1871 — HE MOOLELO NO IVANAHO! [ARTICLE]

HE MOOLELO NO IVANAHO!

0 ka Palnier, ka moa i ike i kda a tue koia alanui oloko o ka ulukiau, alakai uku la ia i ka ludaio ma lekahi alauui i ike nui ole ia, i hele a hihipea i na laau, a no keia mea hoomaka hou mai la ka ludaio e hopohopo nie na hoomanao ana ae, e alakai ia aku ana ka paha oia e kumakaia ia maloko o kek;>hi opu naheiehele puuliuli u ka ululaau. No ka mea, o na poe ludaio a pau o ia manawa he poe do lakou 4 ho'okae ia, i hanuinoia, a me ka hoonaukiuki nui ia e na kanaka e ae a pau, e na Norernana, Sakona, Daue, a me pa B iritaue, a mamuli o keia inau ano hookae ia o ua luhui la i puka mai ai ua noonoo hewa ana o ka ludaio. Aole o na kanaka wale no, o kekahi a me na'lii, a me ka poe hanohano e ae. Ua kaulana kekahi moolelo no ka Moi Keoni, e noho hope ana ia maiuwn, no kona hoopaahao ana i kekahi lud-iio waiwai nni, maioko o kekahi hale nli: ona, a i kela la keia la e koi ia aku una oia e haawi mai i puu d īla nui. me ka huki ia o kona niho. a hiki i ka eba ioa ana, alaila, alaila ur aku la oia e uku aku i ka mea i noi ia mai. Lt wa nae, aia iloko o ka waiho.ia waiwai o keia lahui na puu dala makaukau, a o ka hapa nui no boi o ka loaa o ka aioa me he mea la aia i ko lakou la mau eke, a no keia mea i_ hahai aku ai na. po? hanohano a me na'lii e ae o ka aioa mahope o na hana a na Moi, no ka lili ana ia lakou. Iloko nae o keia mao hanaino ia o na ludaio a pnu, a me na hoopilikia e ae o kda ano keia ano, mamuli o ke aloha a me ka makee waiwai o ua lahui nei i hookee ia, i a-a mai ai lakou e noho a e hana tio»pukapaka i kn lakou mau loaa iho. Ua hana maalea no hoi lakou ma ka hoouna liilii ana i kolakou waiwai mei kekahi hoa iudaio akn a i kekahi, o hiki k- pilikia ma kekahi wahi, a ua maluhia ka waīwai malalo o ka malama ana a kekahi. I Oiai laua e hoomau ana i ka hele mai kc kehi alanui aku a hiki i kekahi, a mai kela mooa ae hoi a hiki i kekahi, a hiki i ke kaa ana aku iwaho ma kekahi wahi molaelae iki, akahi no a hoomaka aku ka Pulmer o olelo i ka ludaio, i kn i ana. ''O kela kuinu iaan oka nui popopo ka hoailona o na palena e komo akn ai i kahi o Forona-de-Bof», a ua loihi lou kahi i hala ia kaaa o ko Malavonia wahi. Nolaila, aole he makau ana i koe no ke alualu ia mai." 1 mai la ka ludajo., "E hoohemoliemo ia uo na huila o ko lakou mau kaakaua ke alaalu mai lakou, e like me ka hooheniōhemo ia ana o na Purao Aka, e ka malihini maikai mai haalele mai oe ia'u. E hoomanao oe, o"kela Temepela huhu ino a me kana raau kauwa Sarakena, aole lakou e manao mai ana no ke kanawai o ka uina o kekahi alii, aole no na haku, a me na moī, e hooko no lukou c hoopilikia i ka mea a lakoo i;ohumu ino ai." " 0 ko kaua alanui," wahi a ]>?. Palmer, "maanei no ia e kaawale »i, no ka mea, aole mea kupono i na kanaka o ko'u' ano ke hele pu ma ka huakai hookahi me oe, a o keia wahi kahi kopono no'u ke hookaawale aku mai ia oe, aole e hiki ke hele hou aku. A ina paha laua e aluala mii ana e hoopaa ia oe, pehea la e hiki ai i ka malihini i paa ole me na mea kaua e kue aka i na kanaka elua j piha pono ko laua aoao me na mea eha." " E.ka opio maikai," wahi a ka ludaio, " anle do e hiki ia oe ke hoopakele no'u, aku ua ike nae au he hiki no ia oe. ia mea. 0 ko'u ilihnne hoi aole e hiki ia'u ke hoolako aku i .kou mau hemahema, —aole no hoi me ke ōata—A ! o ke dala !—E kokua mai ia'o e ke Akua. o Aber<ibama, aole no a'u dala, aoleloa,—aba —- " 0 ke dala a me kekahi mau ano e ae" wahi a ka Palmer, me ka hooki pokole ana iwaena o kana kamailio ana, ' " Ua I>ai mua aku nei au ia oe, aole au o noi aka ana i ke-1 kahi mea e ae mai a oe mai. O ko alakai wale oo ia oe e like ene ka hiki ia'j, a malia paha. e hoopakele.aku ia oe ma kekahi ano e ae ; aka nae, o ka hoopakele ana mai i ka Tudaio mai na Sorakena mai, he hana kupoeo ole ia no ke Kanaiiano. E ka ludnio, he ake nui loh an e ike aku i kou mnluhia malalo o ka malama.ana a kekahi mauhoahele kupono. O kahi a kaua o ku oei, aole no ia 1 loihi loa mai ke kauhale mai o Sefila, kalii e hiki ai ia oe ke huli i na ohaoa o koo labui hookahi, a e maluhia ai oe malalo o ko lakoua»alatnaana." > "E.kau mai no ka hoomaikaiia o lak >bo maluflaoue ke keiki opio. Ma Sepilaeloaa ai ia'tfnd' 'hooluola maikai ana malalo o kuu pilikana ; 'oia o Zareto, a e loaa ai no ho>, hekahi.mau mea kupono no kuu hele aon aku 'mo ka maluhia." "Pela io no," woh» a Palmer, ."ma Scfila kaua e kaawale ai ; he h'apalua h'ora wafc no .ka loihi. o ka manawa c h«Je.aita ai kaua a īke i ua - "wehi kou- .. Hoooaiea mai lalaua e hole iloko o ia hapalua bor« ne ka papa leo hou ole. I ko laua biki āna ilona o lte kau wahi kiekiena nona kaiaolu e kiei aku ana maluna o ka aina heahaa, a e waiho mai ana hoi o Seflla ma kahi mamao iki akū, ku ibo la laua nei ma-

lailu, a kuhikuhi aku lu ka'Muhhini i ke kauhale o Sefila, nle ka hoopuka hou «na aku ina huaololo, " Maaue,i e kuawale ai kaL - .."

" Ao!e," wahi a Isaaka, " aiu a loaa aku |iaoe na hoomaikai inu oka Ludaio. No ka I meo, aole paha oe i- " ..kaomaha ia ina keia | kaolii ana akn a'u, oiai, aole au e noi hou aku j ana i kou ahonui e hele pu kaua n hiki i ka- ' hi o /jrt;ta, kuu pilikana, a ma ona la e loaa J mai ai kekahi mou nku ana no kou loknmai- | kai i haua niai ai ia'u." I "Ua hai mua aku nei au/' wahi aka lua- | lihioi, aole o'u makemake i uku mai Uekuhi | no'u. liia nac hoi, aia inawaena o na paj paiooa oka pue i aie aku ia oe keknhi kanaIka Ivarisliano, e hoopakele oe Ina hoopilikia ana ia ia ma ka h nipaahao, a me na ano hoopilikia kupoiu ole e ae. A oia waie »o kai'u noi ia oe iua k»'u inoa. Ke makau kau nei nu e hookaawale aku i ko kaua launa pu aua." "E noho iho, mai hele e aku oe," wahi a ka ludaio, a ia ia e kamailio nei pela, hoopaa ee la ia i koua aahu, "he mea kekahi a'u e inanao ai e oi aku ana mamuu o keia, kekahi mea e pili ana nou iho. Ua ike mai no ke Akua, he ludaio ilihue au. O ka ludaio makilo o kuna ohana, aka, e kala mai ia'u, ina wau e koho aku ana i na oiea ou i nele i keia manawa." " Ina oe e koho pololei mai," wahi a Paluier, " he mea ane hiki oie ia oe ke hoolako inai iu'u inu he wuiwai nui kou, a e like no hoi ia iiie kau e olelo niai uei he iiihune oe." " E like me ka'u i olelo aku nei ?" wahi a ka ludaio ; "O ! e manaoio mai.: o ka'u e hai aku nei he oiaio Ipa ia. He kanaka wau i huo ualeia ; i kumohia iloko o na aie ; a i hooke ia inai hoi eDa poino. Uo pakaha wale aku na limi ikaika i ko'u mau waiwai;. ko'u dala, kuu inau moku, a nie na mee a pau i Io?a ia'u.—Aka nae.hoi, e biki no ia'u ke hai aku i» oe i kou mau mea i uele, ii ma- j lia paha, e loaa no ia i ka hoolako ia aku. | O kou muu ake ana i keia manawa, o ka lio j no ia ame ke kāpa kila." j Puiwa koke ae la o Palmer, a huli koke ae la ia i ka kdno :—" Heaha ia manao koōo wale ino au e hoopuka nei ?" wahi ana ino ka wikiwiki loa o kana oielo ana. Mino aka iho la ka ludaii>, a i aku la ; " Aole ia he mea nui, malia paha oia aku la ka oi.iio maoli—3 e like me ka hiki ia'u ke koho wale ōku, pela no e hiki ai ia'u ke hoolako ;iku i ua mau mea la." "Aka, e pono ke noonoo," wahi a Palmer," i ko'u kulann, i ko'u eahu, a me ka'u hoohiki ana." " Ua ike au no ouiou e na Karstiano," pela aku ka ludiio, "no ka mea, ona poe alii kiekie loa o oukou e lawe ana no lakou i ke kookoo ma ka !ima, ame na kamaa ili hauhoa, a.hele koele wawae aka no i na lua kupapau aua kanaka make me ke ano hoomeamea hoomae» ane, e uhiuhi wale iho ai «mwoho." ; ' " Mni oklo hoino wale e ka lud>iio !" ,wahi a Palmer, me ka olelo kakana. : "E- kala mai ia'u, no ke oolea o .ka'u e olel.o.nei.. Aka .hoi, o kau mau huaolelo > ka. po nei » me kein kakahiakn,-ua helelei iho no lakou me he mnu bana ahi la mailoko mai o ke kila, a na ia ma»- m?a rio i hoikeike ma.i i ka meta]a maoli iloko. Aia ma ka poli oko ka P.ilmer aeha', he'kaulahao gula ksi hunaia a me na kepa gula oka Naita. Ui. kiei iho lakou, ia oe e kulou iho ana maluna o kuu wahi moe i kakahiaka nei." .

Aole e hikh" k:- Pilmer ke uumi iho i ka akaaka ana, a i aku )a ia, " (J:i noii ia ka na wahi aahu o ka malihini e ka maka ano e o Jsaakn, no keaha la ka mea i hoike ole ae ai" ?" " Ua pan ia," wahi a Isaaka, a ia manawa i loli ae ai na hioua o kona miu papalina, a unuhi koke ae la i.i i kana mao mea kakan, i mea e hoepau koke ia ai koi laua lumailio ana, a hoomaka iho la e kakau malana o kekahi npona pepa, me ka paepae ao malalo i knhi palahalaha o luna iho o kona papale kr.pu olenalena ; aole no hoi ia i lele iho ilalo. I ka pau ana o ke kakau ana. haawi aku la ia i ua palapala nei, i .kakauia ma ka olelo Hebcrn i ka malihini, me ka oleloana, " Aia iloko o ke kauhale o Leikeseta ka rudeio waiwai nui i ikeia ena kanaka ; o Kirejuta lairama o idi •—ia ia e haawi aku ai iua palapala nei, Aia ma kona wahi. eono mau lio Milana i lako i na mea a pau i ma-1 kaukau no ke kuai aku ; o ka lio inoioo o ua poe lio r.ei, na kupono loa ia no ka mea e !i--lo ana i hooilina oo ke kalaunu,—a he umi hoi mau iio kane maikai, a o ka lio inoino o ia poe ua kupono loa ia no kekahi Moi ke kou a hooholo. ina paha oia e hoehu kaua ana no kona noho olii 0 keia poe lio a pau e haawi mai no ia i kau lio i makemake ai iwaena o lakou, a me- na mea e ae a pia e lako ai oe no ka hoouka kaua nna, a i piu ka hoouka leaua ~ana e hoihni aku ,oe i ua raau inea la me ka maluhio.—ke ole nae e hiki ia oe ke uku i ko 'lWkou' mau ko'mukuai i . ke nou'a oa mau wawai la." " E laaaka," wiii a ka malihini me ka kaaka aole anei oe i ike, i ke. ano o keia mau hoouka knua ana, tria e haule ana kokahi naita ilalo iloko oka wa e hakaka ana o lilo aku ana kooa lio o mo kona kapa 'kila, a me na pono kaua e ae a pou i uku ponni no ka moa i lannkila ? Molia e loohia ia mai no.au i ka poino, a e lilo nku nna ua mau mea la i liiki ole ia'u ke uku eku i na kumukuai ma ke d»la." Nana mai la ka Induio mo ke ono hakanu no kekehi minule, ako, puka hnu mai Ia ko-

na muu uianau hoopono a- i koke mai la ia

" Aole, aole, aole, pela kuu mnnao ana. E kau mai oo ka ho»au;ikai ia o ko makou makua milnna ou. E ikaika auanei kau ihe e like ine ke kookoo o Mi.se." Ia ia e olelo ana pela, hoohuli ae la ii i ke [>oo o kona hoki e hele aku, a i kona huli ana ae uo hoi, hopu ,raai la ka Palmer i kona kap», a i mai la. " Aole, e ua ike oe i r<a mea a pau e pili ana i na hoouka kuua ana o keia ano. E make ana paha ka lio ia'u, n e poino ana hoi ke kapa kiln no ka mea, aole au e liookoe aoa i ka lio, aole lioi ike kanakn. A eia hoi kekahi, o ka p:>e o kou ohana e like me oe, aole loa e haawi wale mai ana no. ka mea ole, he pono ke uku in no ka hoohana ia aaa o na mnu mea la." Huli ino ae la ka lud iio, e like ine he kanaka la i ekeeke no ka wela, a olelo mai la. " Aole o'u ninnao ia mea, e hookuu mai ia'u Ina i poino. aole au mea e uku ai no ka poino ana, ina hoi e uku ia ina ke dald e hiki no ia Kinjita luiruma ke kala mui ia mea no ka inoa o kona pilikana, o Isatika-. Aloha oe —E hamuu eka opio maikai, mai hoike aku ia hai, " a ia ia i huli hoo ee ai e hele aku, i liou aku la ia." Mai hooikaika loa kou manio ina keia mea, aole oe e hop.'hopo me na manao makehewa ana. Aole a'o kamailio no ka poino o ka lio, a me ke kapa kila, aka, no kou ola ponoi ibo, a me kou mau lala." '• Kc hooniaikai aku nei au i kou ahonui," wahi aka Palnicr, ame kou makaala no'u. E hann no ati a e hoao hoi i na mea a kou lokoniaikai i hoawi w«le mai si, a e hele no au me ka hoopihkia ia o kuu mnnao no un mau wuiwai ia, aka, e nku ponoi aku no au i ka wa a me ka manawa e loaa ai ia'u na pumaikai i ulia mi-.i " Ia wa i hele kauwule ai kela a me keia, ma ke alanui okoa e iiiki aku ai i ke kaohnle o Sef:lu.

MOKUNA VII " Na N:iita me !<••> l:*kon uuu kauw-i, Ke maki h moliono inai In, £ paa ana kekahi i ka muhiole kila, A o kekahi e paa ana me na ihe," Palmon and Arctie. E like me ka makou i liai mua aku ni m > ka mokuna mua no ka poino o ka lahui kanaka Pelekaiie, i kfia wa pela io no i keia mana\ya. oku Moi Kikeke aole oia ma kona noho aoa Moi, he pio oia e honpaahao ia ana mulalu o ka niana o kc Duke lokoino o Auseiuria. Ua hiki mai na lono o kona paa pio aaa, aka, aole i maopopo na kumu, a me kahi o koea paa pio-ana i kona mnn ma«abi : nann, aka nae, he nui na enemi nona, a me na poe opu kekeue ia i 0 ke keīki alii Keoni, ua kaikahi laua me Pilipi ka Moi o Farani, ka enetni nui o ka Puuwai Liona, raa ka apono ana ako, a me ka hoao ana ma na mea.a pau, e hiki <ai i ke Dufee o ke hoopaōhao loihi i kona kaiknaana ia Rikeke, kona mea i aie nui ai no na.pomaikai a pau o kona nqho ana. .Ia manawa no hoi, u-i iiooikaika iho !a oia. ia ia. ih ) ma na mea e ai ke aupunī malalo o kona mana, a ua hn'nao oia e hoopaapaa me na hooilina o ke aupuni ke make ka moi Kikeke, oia hoi o Arthur, ke D<jke o Pelekane, ke keiki a Ge< fTrey Palant*geneta, ka muli iho o Rikeke, a mua ae hoi o. KepnL 0 keia hana ana a ua ike maopopo ia ae ia mea inahope mai. Oke ano oka hooilina alii kupono, he palupalu wale kona manao, a he kuponoole no hoi ke lilo oia i moi, nolaila, ua hiki loa ia Keoni ke hnpu aku i. kona kino a e hoopilikia akn i kona kuleana hooilina alii, aole wale no oia, aka, o na'liī kekahi a me na makaainana. No keia. mau pilikia -a me ka hoohaiki ia o na pono o ka lehtilebu, nolaila, he nui wale na poe i hui ae a lilo i puali powa, 8 hao wale. Ilokn o keia mau ano kulanalana o kn ! noho ana oke aopuni, a me ke . kuee o na kanaka a me na'lii, aia hoi, oa ola like mni la ko lakou hoihoi nui me ka makahehi no kā Ia hooaka kaua ma Ashby ; mai na'lii a hiki ika poe ilihune. Ua iike na kanaka o Pelekane ia la, me he poe : paiiiolo 1« i hoohoihoi ia e ka hiki ana oiai o ka la hoōhakoka o :kekahi koa ikaika me ka bipi kane hihiu. :Ua hele pu mai la .me na poe ilihune Ina e makaikai i kahi o ka hoonka ana, ka pōe aole he wahi hapanmi ma ko lākou pakeke e hiki ai ke kaai i wahi mea paina no kona < huna; aole nae i iiele e huli i mea e loaa ai kahi hakiana bereaa, aka- oa hete nko la i Ashby do ka ikaika loa o na kono ana mai a ka makemakee naue aku eikemaka ia la nui lua ole oka aioa. Aole he mao hana. a muu oihana nui lioi e hiki ai ke kaohi i-ke kanoka ui ika helo nna ilaila. Mehomeala ua hu-

liamahī aku o " Ku, o Ka, o , Wahineomao," o lakou no a pau loa. Oke ",Ala ooa Koa" ka iuoa. o kahi e imokomo ia aka ai na koa NaiU,-aia-4M-w«bi4a- m*"A-eW>y -Hoko- o-ka* moku o Leiccster. .0 na poe naitn kaulana a pau, i ike ia o lakou ka iloko. o. ke kahua imua ppnoi ake lwiki eliiiKeoūi. a.iua. oluolu ia hoi ia pt>e_e Kleona no'ka ike jm'a iho'i ko Inkou mau inoa iloko o ka papa moho o ku hoouka keii». N'ilailh,'Ca miki" miif a aku la na naila o kela kulana kei> kulnna i kahi 6 hoouka ana i ke kokahiaka nui o ka J» hakaka He nani kilohana.na " kii maka manu" o u;v wahi lo' iba nana aku. oke knhun nkoa mai ke kae mai o ka ululanu a hiki i ke knuhale o A«hby he mile a kou nku ka loihi, a ua uhi ia in wnhi e nn mnuu lipolipo uliuli nonee maikai, a ma knkahi aooo kn ululanu << kakni ae una, a ma kekahi aono hoi na komu

laau uku ounui e kukawalnwala ana. 0 u<i |

wahi nei he <Too hualala iki, a tho kapio likeT aku la na <ioao a puni a hiki i knhi pupu lik; o kn aina : a no ka haahaa uo hoi o ua ahua 1«, nolaila, uo!e i ono pun kiekie i ka nanu aku, nku, ua nepue inaikai me he ili liamo la iio kekahi [ioepoe nui. O kahi i hoopuni ia : e ka pa no ka hakaka ana, he hapalia mile ka loa, a lie hapuwalu mile ka laula, ua poepoe luilii ika nana aku. Ona puka e komo aku ai iloko aia nia ka aouo akau a ma ka aono hema loe, a ua hauaia na puka ra me r«i kaola laau ikaika, a me na pani puka mauoanoa, a ke akea, o ka puka' ua like me' ke akea e hiki ai i na lio kaua elu.i ke komo like ika wa hookahi Ua hoono'ho ia ma kela puka pa a me Ueia' puku pa eliia mau elele pakahi, ene na poe pUhi ole e'on'6, a ae i<a pne puhi ohe e ae he nui, a me na koa ikaika no ka hoomalu a'na i nu rula o' ka hakakn nnu, a me kahaunaele, a me keknhi mau mea e ae e hiki mai ana iwaena o nā 'naitu, 'a me .ka lehulehu.

Mu kekahi kahua kiekie iki ae ma ka aoao hema o ka pa, maluila i kukuluii ai' elima

mau hiile lole nuni, i hoonaoiia me ua'lnle veleveta kikeekee eleele a me ka ula poni, oia na wai hooluu ame ke ano aahu o na nails elima, a me ia ano wai hooluu no hoi na kaula a me ka lole-a puni o ua mau hale lole nei. Mumua iho oua mau hale lole nei e kau ana na pale kuua o ua mau nuiti nei, o kela a me keia ma ke alo ponoi o kona hale lole, ama ka aoio iho o ua mnu pale kaua nei e ku-ana ke kauwa o Ka naiti me kona miu kehiki) ano e, e like me.ka inakemake o ka haku e kahiko ano e i kona kauwa. Oka hale lule iwaena konu, oia ka liale lole i hoohanohano ia, a o ko £enaoa de Hoisa (īuilubeta liale lole no ia, ka naita kaulana. A<>le i liuliu kona roanawa;mn ke "Alaona koa," ua hookipa ia aku oia me ka hauoli ia e Keoui, iluko o na laiaa o ka poe mobo o nu naita, a ua hoolilo ia ae la he alakai no lakou oiai nae akahi no ia .a..Jiui., aiu-me ia poo. Ma kekahi aoao iho o kono hale 101e..e ku ana ka liale lole no ReginalH Feronu de.Buf-i a mo Kilieke o Malav«nia, a ma kekahi aouo iho no H*ngh de Grai:tniesnil, kekahi alii barona o' Le c<'ster, a.he meopuna oia na ka Haku Kiekie Setuwada o Ēuelani, iloko o ke au o Uilama ka Lanakiia a me Uiluma Ulaula (Rufus) kaoa keiki, oka lima ona naita'ma ūai wahi la, o Rālepa de Vipont, he Naita no Sl. John o lernsalema, nona hoi kekahi aina hooilina kuhiko ma Heatera, e pili kokoke ana i Ashby-de-la-Zouche. ~JVlai ka puka'aku o ka hale lole a hiki i ka puka pa o kahi hoomoana kaua 'ie'umi iwilei ke akea, a he alaiiui b( iia e huoiho iki mni aua. . Ua pale ia o liai'o ia mau wahi a puui me na .pa laau ikaika, a ua malama ia hoi ia mau wahi a puni e na koa. O ke alanui ma ka aoao akau,. o ka puka pa,be kanakolu kapuHi ka" loihi, a he.wahi akea mawaho aku o ua walii la, i hookaawale ia 'no kela a me keia naiti e hookomo mai ana i ko lakou inoa' ilōko o fta papa inoa o na pōe naits, a mahope aku o ia wahi, he mao liale lole i kukulu ia i wahi honhu no na mea ai n'me na inen inu, a rae iia mea eaee pono ai na riaita, a me na koa, a me keki-hi mao poe e'ae i makāuk.ūu e k.omo iloko o ka hoouka hakaka'oha. ilaloko ih'6 o ka pa ua kukuluia be mau aleo Gale i hana ia, i wehi e noho ai o ua'lii a me na lede hanohano, ua hohola ia. na papahele me na inoena lole,. a me na hoolueloe nani,.a o. na paepae a me na. kahi e noho iho ai, be pulu wale no.. He wahi oioli mawaena o keia mau gale, malaila kahi noho o na poe koa hulumanu, a me kekahi mau makaikni e. ae i ike ia ko lakou hiio waiwai like pu ka hana ana rae •ko loko ona hale keaka. Ona poe makaoinana a me na lopa e ae he mau.ahua lepo ko lakou wahi e nana mai ai, a ua piha pu.hoi nn kiekiena a pu-ni na wahi hakaka i na kanaka ō kekjiirō keia ano ; e no ke~kicWie o k'o lakou wahle nana mai ai; nolaila, u« hiki pono ia lakoo ke ike mai i knbi o- ko hakaka ana he nui oae na kanaka i pinana 'aeilu' na o na.kunui laao, a ua'piha pu na' lala la-' iu i .na- poe maknikai he lehuleho wale, a pe la me na. aleo o na hale a me na wahi oini o na luakiai.ma kahi inamao aku, ua piha pu ie mau wahi i na kanaka, a o ka oiaio a'ole be la kanaka nui e like me ia iloko o 'ia wb- i ike ia mn Enelnni hnoheo.

: Hnokh+ii aleo nona na kukolo,'n me na hana nna ; nana r'kono lenlea mai J na ike maka e lph'a aku roe ka mahalo i ha kinphinohi, ame na hihimonu'o 'k» haii'a ia ana oia ke gnl« iwaena knnu i.i'a ka aoao hikina o k.a lina hakaka, a' imiia ponoi o t»hi o ka'* fiakak'a ana. 'Ua hanaiaia wah'i a kiekie i fto nai gsle e«e a paa,"a na hoonani ia |me ka nani i. haonin e na ukomhi o ia au, a ua hoohiwnhiWa ia e kekalii ano noho, alii nie.kona mau; kanope hihimanu, a maJuoa,olaila i koulia ai ke kalaunu a mo ka hoailona o ke aupuni. Ma na,walj(.a puni o> oa g'>le, o«j :i e; ku poii mai aoa na koa kisi ponoi n.ke elii, ;na kauwn, a me na.poe kobu lfo t o, ke.alu', eieakali «na. l'Hkou no k'n'hilu ana mai o Keoni a me Tm)D« mnu ukali, no ka mea, nona no' i lianairi ai ia g«l«. Ma ke alo ponoj mui ,o ksja, gale', mn kela nono o ka lina, malaila kekahi 'g'(i|e tiiekie ; i hnhit i °nioniblA r: ia"e like me ria "knhiko,hoc(nnni o keiu gnle, a rmvi oi tiku kn hnnohnno o ia wahi. ina yo|e,i hoohapa ia.iho kekahi mnu hoonnni e ae.mamua o ko Keoni g«le er nohoai'. He poē kauwu, a me na kaiknmahine a ; i no lakou na hiohiona hooniulule pouwm kni waeia e noho puni ma in galc ma ; ke komoliimn, nnn poni pi/ni in e laliou ka nr>ho ulii i knkulu ia ma ua wnhi nei, a o ka w,«i hooluu o Uo Ukou mau nnhu o ke omaomnn nn ia a me ka uln kni in«, a pelß no hoi na uhi a me na pole kuwelu o kn noho alii. ° CAoWipaU)