Ke Au Okoa, Volume VII, Number 4, 11 May 1871 — He hao'leha ka enemi no ke kanaka. [ARTICLE]

He hao'leha ka enemi no ke kanaka.

| 0 ka eha e loaa i ke k!»o o k« k«n«k« v j « l non»i i>* non« iho ; k n» k«p* piiirp<i>«> i» i» ! "»e* »' « l * K»wk* l.*p*»u, •• ho hoa'loh» p >- | noi," a prU n Mo«os K»mu»o r k«mailio m i. rttaka hoopuka manao an« i tn«*« e K<uiki»U. kopu* mai «i i k» h<-lchelen» kxn»ka o k» hon'lolm. O kan p«n« mm <» k«q lioa he knmHio t» k« knnnka i »<> 010 ia, no ka m«<«, j «ole V !*ai» kh mniMo o ke k«nak«~-kr~ncV |i kulmiko »•!« nn kokuhi h «nn o n» h)(>it 1* i »na i haaa'i, li<» )uin« i« AoJ,« «u <> » i «ku ia o<» ma ii.i uhm (>nt no k:tu I *kf« «oa, «k« u.«c, o iia im <ii » > i li<>. piii>..tia

, ma' Ua Bube.yJL, ileln i, <> K» Au,Qkoa," ia? maii kamaiiiu tia ke kaiki.ai watu y ao inea, o ke kahuaka mea *ioi i kakanaka kamatia, a pela uo hoike maaaao an«ma, ke akea. He okoa kou , ēuaeao ho V&o» ko'o, aka sae, hookahi rto o kaua hooaaao», "Jde hooiuuiiii Kanaliauo." 1 |Io uiea mau iwaena o ka poe holo i ka lio kuii.a hoki hoi, ke loaa ko laua ke-e i ka-lui-ku, o ka p«u i ku li iipa ho n kepa hoi. Aka, o ka r*>la uaii o ku huipa, ht- iue* koohauo-hno-u i kii hulo lio ana/u o ke kepa h<: kupooo , loa i ka hoki, no ka unea, o i»a> hann u keia hokiholoiiu, }te,pek«, «wala, hoopipili « hoo» iioka inan i liona kuhu. ina h» hoki ko Moses Kumuaoeholo mau nei,« nakiitel4& poa poiio t| •aa kepa>Tnawaho ae <> kou mun kua>tfei.' A nolailai iua he Knmnao'oe no kekahi halekula no kn Apaiia o Wn-ilukn' Aei, alail», he man ki j j>a keiii no ka Oih'ini» Anpnni, a'u e 'pane-ftei Sa oe a me lfikou oei ae ; oia ke Aokiko a nie ka Piliolēlo. He mea mau a mua iwaena o na pane aua .O'ke kanaka naauao a piha i ka ike, aole e liiki ke. hoopuka i ka inoa o ka mea e, aka, . iua ua kupau ka mea lioopuka mauao maluna 0 k» oliana, a o>a ka rula iw.iuna o ka poe uaanuo, no ka uii'a, o kaU kainailio onu, he piiiii' na ke,keiki iluna ke alo. Ua ike no au iii oe a uie kon heloholeua, he hoa'loha oiuio, uk», oku inoa oka mea i lioupuka'i, oia ka'u 1 liilimii (nii ui, no ka mea, lie Al'ia H<>oko(okolo naauao keia pane ana. lua ua ruta oe ia ifee a« e hookani nui nei m<i ka o-I<>, iiluila, he buke ki.'u o waiho nei ma ka olelo nia, oia ke .Vopilioleli>, a i maki-make oe e , nuohi ma kn oitf!o HawaU, e hoike i ko kaua me-kaukan ina ke a*ea, no ka mea, he makeliewu ke kanu i ka huli kahi ilokō o ka 101-ka-lo, ke ole e wnel« miin i* ka ī.ahelehele 0 kan mau pane piiikino, he ka«attio ria ke keiki ilnna ke alo, no ka mea, aole i lo&a |iaoe ka Aa)>u-apoo r ka mea a kou niunao e apakau ae ai i mea e pale aku ai i kon enemi, ka inea au-e kamaiiīo akea nei, " lie hna'loha ka enemi no ke kanaka," oia ka eiia ; a pela ka Ikii oe e Moses Kumuao i kapM> «i i k<>u inoa ponoi, u hoike i kela inoa, " Knulele" i ke ak<-a. No kanĪHa* Aapilioleio. O kau maa innau i hoolaha ai ma ke ako», -lie mau ninau na ke keiki ai-waiu, bo ka mea, tna kei.\ nisa ka iwi i kapaia <aai ai, " he kaaaka naau«u." Ūe mea oiuolu a hoihui i ka liulona i ka hoike ana i na liaiiia o ua uinau Aopiliok-10, e like me kau olelo ia oe iho, "he liolona." A nia keia hopuna olelo ka hoi oe e iuai ai e ka lehulehn kauaka, "heikeole," uia ka kaua wea e hoifee nkea nei. £ia na haina o ua ninau Aopiliolelo a-ke keiki ai-aaiu a lue oa wei>ewi'he a na. Nimau l. Ehia ouli oke ao aaa mi ke Aopi}iolelo? ' Hain<*, ō W<>heweh« r«a—l ; o itK kahikuhi; % onli kanohn ; -3, onli kokoa ;4, -ouli kuilie ; 5, ouli kuwnle. A n* kapaia keia mau onli 6, he mnn waiwai -paa no' na ] liaina o keia bnfe<-. Ua kakania kwn hnpnna * olelo ' ouli" ma ka B*ibali. MiiPuk. 4 : 588. ; Ihh. 8: 18; a nie ka M<ik 44: 25. JN»nnu 2 K'iin wa i hoikeia ma ke Aopiliolelo? /?«*im, 6 Weliewehe aua—l, ano ; i 2. Wu hiila ; 3. Wa liala ae ; 4, Wa liala li>;> ; 5. Wae l>iki mai ana ; 6, Wa i )»>a e i liiki uiai ana. Aka, nae, o keia niuu apana i hoikeia, ua nialieieia ekolu niHii uiahele nui, t oia kelii : 0 k» W a "iino," oia ka mua, a o ka Wa 2 3, 4, oia ka lua ; o ka Wa 5 a me ;ke 0, nKi ke kolu. (> kekahi waiwai paa no , Ue;ii oka haina i hoikeia ina ke Aoj iiinli'l<>. A»»(7II 3. Heaha ka rula eha oka Hui- . paa", (Syātax ? ) Ilwna. oka hua haiinoa ke kumu hnna ; o ka haiiia, a i ole. o k i im.nMena m.i ka ai.i alo A niah K.> oka Huipaa, he iiuiiknmai maliiku rnl:ie hiki pono ai ke apo a hoop<nio- ; pono ī ka'Uiiipaa. Aiaau 4. Heaha ke Kmileleie f A nia keīa nniiiu, aole he olek> Hawaii kupom> kela, no ka niea, he manao panee keia o ke k&oaka, a pmwa"; a ua kapiw » kekahi w» he kiko puiwa. A <na keia niuau, penei ka pono. " Hoaha ke Kaule'e, " (inter)< etiou ? Haiua, ; he mauao hoohikiUle o ke kauaka, a ksUv*ha ■ hoi. 0 kei* iho la n«.t>inau a ke keiki ai-*raiu i hoike nvai ai i ke ake». i wea aba la ! I kni aaanei e humuhuuiu ako *i i ko leheleiehe, a ! i ole iA, i leo kahea aoo. j •" Ke Im» omī uei o Limaloa ia'u, Popn kaaila i Koianaea, {k»«, H«i aku ia oe i ka ofenakn«aEal«mKomo aku laoe i ti« auMpuiki « Linaloa, Ua pilikia K««la ika hooke ana m»«u." A malia, o ko'o Kh> faop« keia <> ko kana maīlio p« aoa ma ke mk«« t &ea fee «ka manawa e hoiko mai i na hoailona a m« m «mli ; no ka m«a, o kaa h<Hvpulta ana i na hattoleh> a i«« i« hopuaa uMii «w» ole ; He mea in » hooma» aa«i ai i k» e»e»n>, i ke k»> p* an» he holona, « Uk« rao kan «• h.ōke «wi ma kaa hm.puka «na. 11« h»«»ea 1«, « h«i«*> aoa oe U (<akai»alwi»«, ma ka ltop*t>« *tek> " ewu" am« •« *ka«tu s N « p«U ® •«tt< * N»>l«K aole <>e i ike • ka o)«ko aM i ka ol*ki Hawaii, ma k* pili Hko a«« o na haiaa i m kame oioh). ao ka OM-a, «eto Mki i ka Inim ie«4« h<Hkeit»a b« b«m» maika», a p«l« Imm o lyina ino, i k.i mea haoa jwno. 4 ke haawi nei aa i ko*u alolia ho|x» lo« i k-4"Uiin« H«opon,-vp<>no a nh- kona «m« p<x> ii,. ka ove.«. «* nmliaiiiilii ,»».* i ka lia«<wi mai i k« " l*>i ilaU," »»« ke ah\ha 1 i mKK J*. )Y'.tilukn, V»<i 4, IS7I.