Ke Au Okoa, Volume VII, Number 19, 24 August 1871 — Ka Pepa Hao. [ARTICLE]

Ka Pepa Hao.

I ka Hoikeike Nui o ka makahiki 1851, uia ka hoike mua ia ana ō ka pepa hao i hanaia ma Amei'ika,- ua lilp'ia i mea e hooikaika uni ia'i ka hana ana o ka pepa hao ma nu walii hana hao o Beritania, a aa hiki ke hanaiu ka pepa hao kila a lahilaiii loa. Ua olokaaia na pepa hao kila e Mr. Gillott ā lahilahi, a o ka av«riga o ka lahilahi o keia ouau pēpa, na like nie akahi hapa 1800 oka iuiha. Oia hoi, he 1800 mau apana pepa o keia ano e paila ia maluna o kekahi e like me akahi inihr< ka manoanoa ; oiai, o na pepa lahilahi loa i kuaiia iua na wahi kuai pepa, he hapa 1,200 wale no kao ijiiha. O keia mau pepa hao lahilahi loa, he paiiee maikai, a laumaaia ke kakau aku ; be ano pukapuka nae ke kauia imua o kekahi kukoi malamalama maikai. Ma keia euau pepa hao i hanaia, aole no i lawa ke ake imi ana o na poe e hana aua ma ia lala hana o ka mikiala; houia ua olokaaia a lahilahi iho, ua hoonui ia ae hoi na aoao o kekahi. Na Arnerika i hoouna mua aku i Beritania, t kekahi leta kupaaaha i kakauia inaluna o aa mau kalana hao nei. a o ka mauoanoa o ka aoao o keia mau kalana hao, he hapa tan9Hīi: o ka" iniha, ao ka loa ame ka lav>!a, he 8 iniha, me ; iwī 44 k«<i& {{i, &<j he 69 huna. Mahope koka iho oka ikeia ana ae o k ein uiea hou ma ke akea, ua hoomaka koke iho la na keiki o Pelekaae e hana, a ua lohe koke ia mai he 46 wale no huna ke kaumaha o kekahi pepe hao i like loa kona nai roe ka ili oka pepa i hoikeia maluna. Ua emi iho ke kanmaha i hookahi hapakolu i ko ka n:ea mua. Aka, ua lilo ibo la nae keia lala hoala mikiala hana ma Enelani, i mea e hoeueu ai i na manao o ko Wale poe hana hao. Ua hanaia iho la kekahi pepa hao ma ka Hale Hana Hao ma Hope, he 118 iniha iniha kuea ka ili, he 89 hnna ke kaumaha, a ina e hoohalike ia me ko Amerike, he 44 iniha kuea, alaila he 33 huna ke kaumaha. Ma ia hope koke m»i lilo ia Narshiield ka eo hookelakela ma ka hana anā i aa pepa hao, he 23J wale no huna ke kaumaha ; oia hoi, 0 ka nui o ka pepa 8 iuiha ka loa a me 5J ka laula, aona ka ili huinahalike he 44 iniha; a iua e paila kela a me keia pepa uialuuao kekahi, he 2,553 pepa ka nui, alaila akahi iniha ka manoanoa a o kekahi aoo pepa e ae i hnnaia malaila, 8 iniha ka loa, a 6 ka laula, he 4S iniha kuea ka ili, alaila, he 23 huna ke kaumaha, a 2950 ka uui e lilo ai i 1 iniha ka manoanoa.

Ma ia hope mai lilo ka pahu eo i ka Hule Hana Tini ma Poutardwe, ma ka haoa ana i kekahi pepa he I4|.iniha ka loa, ehiku iūiha me 5-16 ka laula, a he 115. 17 iaiha kuea ka ilī, a o ke kaumaha he 60, aka, ina e hoemiia i ke 44 iaiha kuea ka ili, alaila he 24J huna ke kaumaha. He pepa keia ioi iki aku ke kaumaha jn€niua o koMorshfield, aka, 3,799 hiki ai i ka I iuiha ka mauoanoa. Mahope mai o keia, ua loaa hou kekahi mea auo hou naaa e hookahaha i ka manao o na poe haua hao a pau. No ka mea, ua loaa ia Messrs \\. Hallan & Co., oka Hale llaua Tini o Uululaau Luna, (Upper Forest,) kekahi pepa haei i oi aka ka lahilahi loa inamua o na pepa a pau aka maka kanaka i ike ai. Ua hauaia ka hto ma ka hoomaemae ana me ka lanahu, a ke ahi wela mau oke kapuahi hao ; a mahope iho ua laweia e pakoi me ka hamare i palahalaha ai, mahope iho o ka hana ana i keia, na hookomoia iloko o ka ipu hoowela poepoe, « i ka wa i wela ai oa hookomoia iloko o tia kua olokaa f hooleihiia ai, a okiia ī mau ap&na ; alaila hookomo hou iloko o kahi hoowela a hiki i ka wela aua, iloko o na koa poepoe oiokaa a hiki i ka palahalaha maikai ana. Pela iho la ka bana ana ma ua wahi hana hao nei. Mahope ibo o keia, ua laweia i kahi hana tini, malaila i olokaaia ai aliiki i ka lahilahi ana i manaoia he 23huna ke kaumaha, mahope iho ua hookomoia iloko o ka rola hoomaikai, i hoopaheeia ai a laumauia maik&i ; aia hoi, i ka laomaoia ana, uh ikeia oia ka pepa oi aku o ka lahilahi mamua ona pepa a pau i hanaia. 0 ka loa he 10 ; ioiha ame iniha ka laula, nona ka ili hu ; - nahalike he 55 iniha kuea, ao ke kaumaha he 23 huna ; aka, ina e hoemiia i 44 iniha ku«a, alaila he 16 wale no hana, a tW koua emi iiio uialalo o na pepa hao e ae u j pau i haaaia ; a he 4.100 pepa ka nni « Uke | ai iao 1 iaiha ka wanoanoa. i

Fa oleliia ao, o ka inanao o na poe poo aupimi o Ferani i keie mauawa, oiai ke feukulv hou la nei ka Uv»tele Vi'Me, (holele kaoona,; K hoopaaiu uo ua wahi oahaha <> ka hu' » pela. maloko o ua ulili hao ikaika e paa ana . īawaho ae ; a pela uo e w»ibo ai i mea e ikeia ai ke auo o ua haua aloha ole a ka poeOommuue. Kk waiho nei kekahi o na mahoe Siama i ka mai ma ko l.iua home ma Karolina Akan. Ua hoomakankauia n< v ke <>ki k>>ke ana, i kaawale ai ka uihlko ol* mai ka maluH' e mako ana, maliope ih i o ka lele loa ana ae o ke ola o ka mea mai.