Ke Au Okoa, Volume VII, Number 21, 7 September 1871 — Untitled [ARTICLE]

Ma ka nopepa haole aupuni o keia pnle iho nei, i hoolahaia ae ai ma ke akoa uh olelo hooholo a ua Luuakaaawai ekolu o ka Aha Kiekie, lua na mea o pili ana i ka hihia o ka waiwai o Hana Moano a keia kufaQakaah»!e i make kauoha ule. He hihia ano hui no ia ma koaa naoa ia ana. giai, aia ma ua hihia ia, ua komohia kekahi kumu uui e pili ana i ka pomaikai o na keiki hanai i hana oleio aeiike ia tna ke kanawai. 0 ka Lunakanawai Kiekie hookahi ma kona aoao. e kokua ana ma ka >\oao o na keiki hanai, he ppmaikai no

ko lakou ina ua wtuwai o nn mt>kurt hanni e lik« mo ka mea knlu-ma mau i nu >va i li!jliv aku nei. ona Kokua Lunakimawai Kliekin lioi, ua hooliolo pu laua ma ko lauii mauuo, ma ka hoole i ka loaa aua r> k« poinaikai i na kr?'ri hanai ma ka waiwai o kt> lakou mau i hanai ; ke ole e hoomoakaka mua e ia ko lakou mau kuleana ma o na palapala hooilina lu i haua mua e ia. a e hookaawjile ana hoi i kekahi man poinaikai uo na keiki a lakou i ae like ai e hanai pololei, "e like nie ke ano 0 ua makua hauai maikai. v A ma keia hihia, alaila, aole loa e loaa ann i na keiki hanai kekahi pomaikai ; a aia wale 110 a hooliloia ine ka hookaawaleia paha ma ka palapala hooilina ka loaa o na kuleana i iiii keiki hanai ma ka waiwai o ko lakou ' mau makuH ma.-ke ka-nawai. Ma ka nana anā ma ke ano nui, ua ane kupono maoii īlio no paha' kei'.v olelo liooholo ika (Huhima ana i na waiwai. tio kā pololei. I ka makahiki mua o keia hihia i haiia ia'i, ua hoopuka no inakou i ko makou manao e pili ana no na keiki hanai a me ke ano maa mau ia kakou o Hawaii nei, e pili ana uo ia mea. No ka mea, o ka haa-1 wiia anā O'na keiki hanai me na makua ! hanai, ua hooliloia me na manao maikai 1 au, ke hoololi a'e ia haawi anar: a he kumu no lioi ia a kakou a pau e inanao ai, he kuleana pomaikai like ko ke keiki hauai e like me ko na keiki ponoi ma k;i waiwai o ko lakou nian makua hanai. He oiaio no, aia ma.ka olelo aelike, na kakaw ia maloko olaila, ine ka manao maikai o ka īnakua hatini, "e hanai ine lie keiki ponoi loa la. 7 ' Ano. ina he kuleana pioiuaikai ko na keiki ponoi ma ka waiwai o ko lakou mau inakua ponoi, " na hooilina ma ke kanawai,"' no ke aha hoi e loaa pu ole ai ia mea .• na keiki hanai, oiai, ua hoak;tkaia lakou ma ka olelo aelike " he keiki 'ponoi ?' ! Ika na'na ana, aole maoli oka manao o na imikua hanai i ko lakou wa e make ai, o ka haaiele wale iho no i ua mau keiki la me ka waiho oie i man pomaikai no ua mau keiki hanai la. okn hanaiia ana o na keiki hanai, ma o kakou uei, ua like loa no ia me ka hanaiia aua o na keiki ponoi : a mahope iho o ka hanai ia : na. ua pipili mamau loa ke aloha o na makua hanai, me he la, he hua pouoi mai ko iukeu puhaka aku, a o ko laua koko ponoi hoi. O keia mau mea, ua ano like loa iho la no ia me ko mukou mau inanao 1 hoopuka mua ia i ka wa i hana uuu\i;i ai o ua hihia nei. Aka, ma ka haawi ana o na Lnnakanawai i ka lakou mau olelo hooholo imua o ka aha piha, a ma ka hoakaka ana a na Kokua Lunakanawai i ko laua mau ma-

nao, ua hooheleia ko makou mau muDao e Liana raa ka pono o ka laua. "No ka mea," wahi a ke KokuaMua, "aole i piha pono ka olelo ana, he hooilina ke keiki lianai, ma kona manao, ko kona mau makua hanai a me kona mau makua ponoi, oia io ke lilo i hooilina, oiai, aolo nalakou ejiana Lke kanawai. Elua wale no ano fiooiliifti, o ka poe i hoolūoia, oia hoi mao ke kauoha la ; a me ka poe i hanau mai, 0 lakou hoi na hooilina ma ke kanawai. Ina e lilo ana na keiki hanai i māu hooilina ma ke kanawai, alaila. ua ano kaopaopa ke kanawai nia ka haule i ka hookaawale ana no na hooilina o ke keiki hanai, un hooilina a koim ponoi, a i ole ia, o na hooilina o kona mau makua hanai ma ke koko. Ina e lilo ana ka waiwai ina hooiliua o ke keiki hanai. alaila, na ani loa aku via waiwai la oka makua hanai mai koua koko ponoi aku ; a ina hoi e lilo ana ka waiwai o na kini o ke keiki hanai i na hooilina o na makua hanai. alaila, ua hoauiia ka holo ana o na waiwai o ua mea la 1 hanaia ai ; a ma keia mau mea, ua lilo ke kanawai ona pilikoko i mea ole. Ma ia kanawai, ina aolie pilikana, alaila, e lilo ka waiwai lewa i ke Aupuni, a o ka aina e hoi hou i ke konohiki nona ko Ahupuaa ; ina, aohe keiki i hanau mei a ke kanawai i hoakaka ai he " mamo ponoi." alaila, hookahi hapalua o ka waiwai e lilo i ka wahine kanemake ; a o kekahi hapalua. e lilo aku no ia i ka makuakane a ine ka makuahine. Ua moakaka lea ke kanawai e hai ana, e ili aku no ka waiwai o ka mea i make kauoha ole, a e maheleia mawaena o kona mau hooilina e; like me ia i liahaiia niahope nei." " Ina, l aohe makuakane a makuahine, a aohe i keiki, e ili aku no ka hapalua o ia i kana wahine karetuake, a o kekahi hapalua i kona raau hoahanau a me kona mau kaikuuhine."