Ke Au Okoa, Volume VII, Number 29, 2 November 1871 — KA MOOLELO O FEREDERIKA KA NUI! [ARTICLE]

KA MOOLELO O FEREDERIKA KA NUI!

Ka Moi Kaulana o Geremania, HEI.U 2. Ma ko Fi r( rd 1 Wiliama noho alii ana no na makahiki he iwakaliiakuinamahilia, ho> kabi wnle nō hoouka knwa pukole ana ; oih ka hoouka kiiua ana rae K .le H, ka nioi o Sepnna He mau mnhina pokolo wale no k» hoomama ana, a i/a lanHkila o Perusia ma ia hooaka kaua ana. lsia i hooinaka ai i oa hnonka kana nei, «a lobea oia e olelo aoa. " Heaha la ke kutn» ok« mti s'u i aloba loa ai i *ono a>ai ai ia'n e hele i k» k.iun aua,- a e lioolilo mni ia'u i enemi nona ? '' Ma kana ano afohii hope i kona man kuliin», pene) Han» paiapaia »db nūu;—" E pooo e bft> ia v\ku kuu wah<D? i na m«ft a f>«u loa, a e nii)>iui;) aku i hona mau manao. . A oiai, m» kn'u an>> kanaka,' » e ku ana paha au i ka pu, ke kauoha aku nei au la oukou ' e inalania pooa ta Fi itz, u aa ke Akua no e hoopomaikai rnr«i ia oukou. Ina wan n make, e knnuia ko'u kino mt> ka luaiini hh(e«līi o Belina Ma ko oukou ola ana, e kanuia <tu ho le me ka hookahakaha nna a me oa hoohanohano ana o kola ano keia ano, aka, e kipu aloha n» puali koa a pau ma ko'u lioolewa Bna, i efcniu mnnawa uakohi." He ano maemne lon ke kino o ka moi, no ka mea, he elima auau ana o ka la hookahi. Aole oia e hook'iu ana i na moena noKinolo a me na lako hale pulu.e hoiinaoiia mnloko o kona mau rutni, no k« mea, mnmuli pih t i ka !epo. M.<luhn o kekahi noho laau i lioonaoi ole ia oia e nnho mau ai. Ke paina oia, ua iike me ka ai ana a ke kanaka m"ihiai me ka bipi koala. O koua kapa pna mno, he knka polu b ka oihana koa, me ka pahi ma kona puhaKa, a o ka mea paa m«u loa ina kona iiaja, he kookoo nui paa ohe. Hu wikiwiki I >a kona helewawi-e an» ma na alanui o koha mao hale alii ma P' tsdrini me Belioa. Inis oia e h»Uwai p.u aku «na me k»bi fnea ma ke alanui, he kan«» >< he wahine paha ana i kau nui loa «i o kona m«k», ua niot,u aku la pia, " Owai oe f" laa, he mea palaualeki kai loan ahu i'a la ma ke alanui, oa pau aku la i'ka Ohan ia i ka hau, me ka olelo aku, " E ka mea palaualelo, e hoi aku oukou i o» wahi e loaa ns hana pomaikai " Ina, kekahi mea e ano kanalua m«i i kana mau mea e olel'i aku ai, alail*. eOlelo m«i no oia. " K nana poiio mai la'u ma ko'u mau maka." I7a ole'oia, in«, e puka ae ana ua m«i nei miwaho i ka e pau anei na kanaka i ka he mea la, he tig i oia n.a hemo mai ioko mai oka hale ho.ipaa. Aka, o kana (D«u hana nui, ua pili nae ia i ka hnoikaika aoa i na kanaka e Iki oni-eiaU mau Ukou ma na bana e hoopomaikai ai ia laHou iho. O ua moi ano. e uei, he hookae mau loa oia ike ano hoohie loa o ka lahni Fardu». No kona mau ano kupaianaha ma kaua mau bana, aole oia e nalo iki ana ke hoea n»ai oia ma kau maii wahi o na alanui ; a he holo wu.le no ko lakou p ikelu mai kana ti>au haua pono o!e. Da oleloia, aohe noho maikai ano maluhia oh>ko o ka poe o ka ahaoleio a me ka haleaiii, ua ane like po ka ia wabi me be gelieua la. I kikahi la ka, ina moi knpai»naha oi'i e unue uua ma kahi .«laoui, halawai mai la oia ine kokahi kanaka opiopio aae mauele ana ma ke alanui, ninau mai ia na moi nei a i* me ke ano kakaea o k« leo, " Owai oe ? " A paoe mai !a kela, "He hamoaua au jio kekahi kula kahana." "Mai hea roai " wabi a ka moi ; a pane mai la r.c hoi ke kanaka opiopio, •» Mai Belioa mai." A i hon mai la ka moi, " A I ua maopopo uo ia'u; o ka poe o IJdioa mai, bo ole Ukou no na ano hana a pau loa. he poe bepo lakou." A i mai la ke kanaka opiopii», " L'a hupo »o no paha aa inea a pau oloko » Eeliiia, a eloa wale no mea i ko»\ aole i komo maloko o ia haawina poino." I niai la ka moi, " Elna wale uo inea i koe wahi an : a owai ia maw mea elaa au e olelo mai n«»i t" So keia m'nan a k« moa, pai>e mai la ke kanaka opiopi< me ka o&anao kooo, " O «e e ke 'lii ka moi a me a'u, o kaua wale no oa mea i k->« mri loko mai o iapo« bnp*>'' I keia ioau olelo oo a ua kanakn opiopio iwi, ua hn ae la ka aka o ka (uoi ; a n« hookiekie ia ae la oia i ke kuUna kuhnoapole uo ka mt»i. 0 ke Knhiua F»rani, Rotlienbnrg, he kanaka Peniaia oia nta ka haoau «hh, lle kanaka oia i pihai ua akam*i ho ipooopono aupuni ana ma ke ano t un a ina aupni.i e, ahe keonimana maikai ao hoi. Oi»i, na hoalilo nni oia i ka hapanui o kona mau la ma ke kulanakanhaie o Parisa, ua maa roan oia me ua aoo o ks aKa'ii Farao» na ke Tu!ier« > m Twa®ai!'ju o>a a rae k »na imo keku»., ua kahik'i man ia iako n.» oa fo'e uair, » u;i lil,» is ī uiiM iu .lih! > iuii u e nn maka oke aioalii na B<-hu . 0 k<» w.n ruaia, wa koua aoo hookae ia mao k«tiito,

uā inakitu' ms oiunnili anei o lalii» ae ia kahiko ana mawaona o koua poe. Aia n^» kekahi la be hookiihnkaha noie , haawna ana m<t ke kulu muwaho aku o Beltna ; o nml uU uo hoi e liiki pu oc ai me

n» fiwijīBHia F«r»ni. Np ia mea, nn hoaahii mua ih<> ta 11:1 (D?>i nei me-ii;i lole ano like hiKiheneh«ne. i kefcnhi poe o ke knl«n.i h.'iahna loā. ooa pnpale a tne n» oha kui, ua " p*keu pali" loa aku, # pe):i no Ik» me kapa ploiia. O keia Hohhlio »na a na Kioi nei me keia m:ui nnq lole, lie m«a i:« e booltt'iiēhenē akn ai i «a poe Konnsina Par ini Jka lioea an* mai ona uian Kouiisi* n» Far;»(ii nei, ain J)yi, lioea like niai 1» me ur poei nei i hoanliu lioohunehen*-ia. 1 ka ike ana f> «a Coi)iit KotbouL»urg i kei» lino'bt>ne' iH'iieia ii lakou qh K >uiisina Fdran.i, ua piu k'oni komo »na ia man an > oiai, ja ia mn ke' hnlaiiakaiihale <> Belina. U t ake n«i li>« o Fi redt!rike Williaai, o kana keiki o Fiitz, he mea kupuuu lo« ' o»a | ke honm;iumtiai« ma na euo puni kaua a me na uno konj a e li*e i»f» fc'>oi nno k» e ana-i nft eoe» |>uni lin»oKano; e Uomii i na 1 lole komo sno lnehie ole, e ai i na ei hHahiia ; loa, m«* kn ha;\le|e aoa i na hoo a piu loa o ka puni ana ioh m< M p»lap .la; a o kona uno i holookoa a p»U loa, e hoolīloia oia i koa. Aka, i)i honhi ha aw«hra ia ka manaolana «na <i ka makuakhne, no ka mea, a«he makemake oua heiki nei i ke aoo oihana koa. He inaikai a he p»rbpalu knna mnii ano, he puin i ka heluhelo nna i na buke, o me ka hooHnni ana n» n» u be piuili mau oia i kona k iikoithin«. I kekahi ls, hoi inhi Ja ka moi, a loaf ib<j ls aie kona olioii nui hhnn keikikane uie kooa j k»>koAfaine e maki ana u|a kona aoao, me ke j K»ni aoa oka pahu me ka pila. Uh hoopiha loa la ka manao o ka mpi i Ka h««<ili i kona tn;mawii i ike ai i keia mea, o kau» keikiknue e hoofntam iB opiopio ana i« ia īh<> ma k i paikau ana Aole c hini ika inoi ke hoopaa m»? ia iho i kona tiauuli nui. Kona hoi ino aku la no ia, a h;ii aku I* in lono i kana moi wuhine no is iutsa, Ua hlo ia i mea k&mnw lio nui ia h puni ka halealii. Ua hooun;i koke ia kekahi kauako upiiii kii e hele msi e pen* i k« kii o ft;ina keiki ma kona anr> koa me kan« pahti m» kona aoao e kuilima pu ana me kona kuiXoaliine aloha ine Wiiehelemiun. O ke k»hu wahine naua e nmlama o ua keiki aiii Fri<z nei i koos mau lit opiopi» he wahioe F«rani ros ka inoa o, Madame Haoiulo. U;» huipuia kona mau manao īokahi mē ko kana hhoai. Ut> niiie loa ko >ia keiki hlii uei kamailio ana ma ka olelo F.>rdni, m« he rn«ā 1«, o kani olelo poiio» uiaoli no i v Ika

inannwa o ua ke(ki nei i hiki akn ai i k« eo oo o kona tuau makahiki, ua boaU ae ia ko aa makuakine i kuhi pimli koa raaw»emvc n» keiki i iiiki uku ku Ijkou heluna i ki h«nori. Aole i emo, ua hiki aku U Ua lako» (iui i ka eknlu haaeri; a ūa kapaia lakuu k>i poe " Puaii Kino PoiKii o ka Hooilinn Alii." Uii ao ia ua puali nei ma n» niea a pau e ( iii nna i k \ nihana kn»; a u;i hooikaikn nui li.a la ke ao ana i tia Ke(ki AHi nei. Ua 'kukuluia kekahi miu pipn liilii miloko o ka halea(if i mea e hoomiamaa ai iua punli nei. E h«hsi'(ioa kekahī keneU Penjgia no na mea e pili ana i ua keiki nei ma ka ehiku o kona mau makahiki, penei : " k>i ka H'Hiilin» A'ii maa makahiki optor"o, i kons iiiiu «ne cnnksuk«tj a me ko-na-eleii nui m i na n«.i a koua inr.u lima e Ufau a e «i e hana Oka lede Knnni nvio-i ke ao * oae ka Imimi i:o,< i;.ia f i:h kapa »ku i ka<<* hiiiai he aueia. In» ona nie» h piu e w»'hon t.bn aua imua ona ro koo;» h.n;• naau*aia, ua hopu kwke m»i la on iue ka hoihoi nui a hoomika ke ao «nn, a ike poim !*»a i na mea a pau ; ataiil<t, hanlele i» me«. 1 ka hiki an» o ua Hooiliaa Alii nei i k;» ihikii o kuna m*u aiHkahiki, ua h >o[>»ui* ka na n»ho aoa malalo o q« kuma wnhine, a ua hounuhoia aku oia malalo o na kamu kano. O uh mau kumo oei, he poe wale iu> laknu < losa ka h»i<ih«noh*ntiia ao i inaluua o k« kahir» ):»ua. Oka uiua, <t Duhj«, he «eonim.im F»rani, he k«o,tkolu ona oiau makahiki. Ma kana mau ao maikai an« » ksihi mni m Ma i na namao al«>h* o kana hounlapa al i. oka lua oka kumu, oke Cous; Finkemaloiii, he koa kahiko oia oo k« kahna kaua ; he kanaooo ka oui o kooa mau m»k« hiki. U* »l«»ha pu no ka hHuinot)«i alii ui>. O kf Kolu, o Cotoacla WalKaieiii h*» i*tka!aa kuin-mnkKhi ka nui u kona ft>au makahiki ; he k*o-k» opiooio ikaoiti nia «a oa ano ka- ( Ui p«pu, hoo:ii.»e ana i na lain* koa, ho>o honuho nna i na hoouka iiin, a »e namni n.> a pau e pili ana ia tn«van* Ma ka ho«>naauooia aii* u ua Woiki alu tt«i me ua nte* •° • P* u ° *®ī» ••><> kmwm, ea h.~oikaikaia me ka hoomaoawaeui k* hoakomoia ana o ka o4auao laia. (\A»U i jm« ) | Eu k»kahi ««u laina a ke«*hi aloh* Si>r'og<l*!j I )m. i iio .»na aku a- , kana al<>. b». -Ua ntotK ©hu ke doo o jM f n* paN l»ojw » okaoka l a oo ka nie», ua ike oo •■ P* l ® «w » kapili 1^«,"