Ke Au Okoa, Volume VII, Number 35, 14 December 1871 — NA MEA HOU KULOKO. [ARTICLE]

NA MEA HOU KULOKO.

E hooinanao ia ina keia Poaha ae e haalele m&i ai ka mokuahi Kilauea ia oei, qo ua avt o Kauai. Ma keia la ā mo ku la apopo e hoike ai ke Kula Nui o Punahou. Ua konoia u« makamaka a pau e naue aku e ike kumeka i ka hoike ana. — I —— Ua loooia mai he mau kuaua koikoi no kai hanle iho ma Makawao, a nie kau ijau wahi e ae o Maui iloko <1 keia mau pule aku oei i hala. — Ke hookokoke ro») nēi ka 1r Kanaimaka, a e hoomanao ia 00 ia la mi ke aao he la i han;iu ai ko Hooh oke ao. E pani ia ana na hale oiliana aupuni mn ia la.

Mwabsa o na ohna i kau aku maluna o Kilauea i ka Poalua iho nei, o ke Alii "Kiaaina Wahine R Keelikolani kekahi i kau pu aku, do ka huli hoi ana i kona home mokupnni. Ma keia la, a i ole ia ma ka la apopo paha e ku mai ai ka manuwa Amerika Penmeola, mai Kapalakiko mai. O ka moku D.C.iMurray kekahi e kumai ana ma keia mau la ae mai Kapalakiko raai. Ma ke kv»ai kudala ana i ka Poaono iho. nei 0 ka pa hale maikai 0 Lapiki ma ke alanui Liliha, ua lilo ae la ia C, E. Williama no na dala hookahi laoeani ehiku hāueri me iwakalua kumamalitoa . Ua hookaulua ia ka holo ana o ka mokuahi Kilauea ake ahiahi Poalua iho ne». Ua holo akn la oia no Kooa a me na awa mawaena, ua ohuohu launa ole no l>oi la i na ohua he 180 ka nni ; be kanakola poe eepakeke, a be 150 poe ohua oneki. Ma ka Poalaa iho nei ua manououu wale na poe ona, holonui, a me ka hakaka i laweia ae imua o ka Aha Hoomalu o Houolula nei. O inkou nei ka oioi a hanini miwahn o ka p«tena lealea kulaia. Ua loaa ia lakou bo iakou uku. Ua holo aku la ka Lunakanawai Widemaoa i ka Poalua iho nei maloua o ke Kilauea, no ka mai.ima ana i ke Kau Jure o Dekeroaba, ma Lahaiaa. O ka Loio Kuhina S. H. Pilipo a me kana )ede kekahi, a me na hoa e ne o ka Papa Loio, —O ke Kahukula Nui kekahi i kan pu aku. Maluna mai o 2s T eti Mela ika Poaono iho nei ihuli hoi epi 01 ke Kiaaīna J. 0. Dominis, ke Knhina Kalaiaina F. W. Hatchison, a malaiU i kau pu mai »i me ko Col. F. S Bfiftulding, a me na Keva. S. E. Bihopa & Poiape • LAiMHwiim»,» mmk» Bar. J. F. P«ga«. -■ I kb aUaU atā, MIN 1(«klU kaola i bkahi t«M pM» % iMopow» al 1 ke f. ola kioo i a Tfca <f« i' »*kei»afa«ia ai o na kokua ana o ke kauka, ua hoi hou mai ke ao kanaka ia ia. Ua oleloia, ina, i nui kupono ka mea ana iai ai, ino. u» iaalele ma> " koa a waa i koa kaoaka." Mawaena o ka *':* U°:.al£a piha eku tnakaikai ana ma ka uapn uo ka nana heihei waapa, elua wale no mau hakaka kuikui i ike ia eualaila, a iie kakaikahi loa oa poe heleheleua onai ike ia akū. Ina aole kela mau hakaka elua i hanaia, aole e loaa kekahi haunaele e ae malaila a hiki wale i ka napoo ana o ba la. Ma kela pule aku nei, mai pau i ke ahi ba hale kahumu ai o ka hale kula kaikamahine o Waialua, pakele ka halekula mai pau pu ke ehi, no ka mamao iki ana aka 0 ua wahi | hale la iaiaai e ke ahi. No ka nui 0 ke kokua i hiki koke aku, ina la ua holapu ke ahi 1 kana hana. Oma moku knua i kukulu ia iho nei e Tibbet ma, ua aneane oia e makaukau e hoolele ia aku iloko oke kai. He kanawalo tona kona nui. Ua louo ia mai no hoi e m&nao aua na kamana kapili mokn Foeter nm, e koknlu i moku kuna hoo i paūi no Kate JLee, 0 ka nui 0 ua moiw knni nei e manaoia ans 6 kapiii bo« f be haaen kaaawalu kapuai. Ua lonoia mai o ka heihei lio ma Ewa 1 ka Poakahi iho nei, hookahi no heihei lio ana 1 holopono r. hoomaaa e ka hoopaapaa no ka aoao ieo ai, nalaila, na oki pu iho ls na heihei lio e ae. Ua ulu mai ia na hoeaea iuo ana ma ua aoao pili elua, a mahope ua lioihoi ia ka pili a kela a me keia aoao.

I kēia mau U oa olu wale ka nolio'na o ke \ kuianakauhale nei iloko o ka papuhou lailai | Ua poba iaai ke "Alii o ke Ai'" iloko o kana malamalama piUa, ua pa auuliea mai na j «lau makaui koloko'onulie aole i hoouiau j lob mai na ao polaluhi ua, aole Uoi Da kiki- | ao makaui pa lauwili. j i Ma ke ahiahi Ponkahi iho nei ua maianaa ae ka Himeni o KaumnkapUi ho : paioaiuo ti ma ke keena kula haole kaoko» o Umkun. Hc kaan» au* a n)c na kamakamailia aloha me ua moU> a me ua iuu «lohjjk ana oo ke ola o k» Moi ; na «ea i ha- j oaia mulaila. Ma ko ka&na Keih«i ma Kalaokahoa, ua j piha pu u i fcauaka mafcaik«i milaila. be wa- ; hi hakaka aa* kvkahi malaila m»w«u» o ' kekal.i haole makai a tne kekahi o ua *ap» o keia kuianakt»uhaīe uei. Elua hoi oiau uh-a hoohoio lio i hauie a eha, hoohahi uae i kykobukouu 4ona eba j

Sla ka aawiua la Poaiahi ilio aei ua Holo puiwa ae ia kehahi lio kauohaa mo ke Alanui Nauann. Ua hnli pti īho !a ke kea a nahabs, a o ka lio, ua niokumokn kona īnau "wawb© i ka wa e hooikaika ana e bemo mai ke aku Ikaw» o ko puiwa ana oka lio BoJe he mea nooholo inaloko o ke kaa, ua komo aku ka noea nona ke kaa iioko o ka hale. ' :—

Ua hiki mai nei i ko' kaUiiakauhale ne kekahi haole akamai i ka haiolelo hoakaaka a me ka mikoaiiko pahee ka haiolelo ana mai Oregopa rnai, o Mr, Geo. PauDcefr»rfc kona iooa. Ua laalaha nui kona kaulaiia no ia oihāni m&waena o na kapakai Pakipika o Arimrika Akau. A i kona m«mwa e nobo ai ia nei, e hoike ana oia i kana mau hana i ailolo ai imua oko Honolulu. I keia manawa ke hoomaka ia akir nei k» hoomoe ana i ka auwai piola i hiki aku ai i na wabi oneanea o Kulaokahua. *> pela e lo r aa ai ka wai mau no ia mau wahi. Iloko o oa wa he rnau makaliiki lehulehu wale i h»la ae nei he knla uohu panoa ka hnpa nui o ke kulanakauhale, aka mahope iho o ka hoopuiapula malie aaa ina laau kanu, ulumahiehie mai la ke kaooa me na uluwehi lipo W4O. Ua ionoia roai, iluko o na la i ua mai nei o Kauai, a mehope iho o ka naalie aa«, aia hoi, ua ike īa ako la kekahi luinii laao loihi e ku aoa iloko o ke kai, m* kahi ku moku o Niunialu i Kauai. Oua wuhi nei, ua «ne hiki aku i ke kanakolu kapuai » ken ks,hohoou; o na ia nae, (i laweia «nai paha e ka wai) oa oi ae i hookahi anana ke kiekie maluoa oka ilikai. Ua ku pololei ua laau la me ka paa o konn kuUna iloko o ua moaua kai hohonu 1«, a i ka enanao wale ia he kunin kukui paha na laau nei. Elua pule tnabope iho 0 keia pnle e hiki aku no ko kakou honua i ka paliu liopu 0 kona kaapuui ana t ka U, a e komo akn anauei kakou iioko o ka olioli euakahiki hou. Ma ke aupuui he la hoomalolo kulaia ia no kakou, he la e hauoli ai no ka makahiki hou, a auanei ka aina msi o a o no ka haawi holookoa i i>a haoo'.ī no ia la. Aka, ke pnana ae nei makou, o ka olioli piha kupono, a aui ae keia makahiki e hele nei, e hoopan po aku me ia i na luuluu a me na kanmaha, a korao maemae aku i ka makahiki liou, me he pua oliko la i mohala ae, e haou ana i ke ea hou. Ma. ka Poalua iho nei ua hooweliweli aku kahi haole pupule o "Oakum" me ka pn panapana e ki ia Moore, kekahi haoie malaka kahi umiomi e noho nei ma ke alanui Mauuakea. Ua hopu ia iho la ua wahi haole nei a Uoopaa ia ma ka Halewui ia pu, a i ke k&kahiaka i'aakoiu ibo uei ua lawe ia ae imua o ka Afaa HoamaU, •0« m«B«eia qo ke ano papale no o os wahl haole ia ke knoan i b«aa »i p«t&, ao(Ait«, oa kuoena U skq la be malihiei hoa noho hoa 00 Kalaepohaku.

Iloko o na mahina elua 1 hala ae n«i, ua noi ke kuai ia o ka ili ma na wnhi makeke 0 Bosetona, e iike me k& louo i hiki mai nei Iloko īho nei o ka malama o Okīitoba ua knai ia na ili bipi malon mai ka 22 a biki i ka 26 kenet« o ka paona, a o ka ili bipi paakwi pulu mai ka 11 a i ka 12 *eneta o ka paona. 0 ke knmiikuai 0 na ili kao i hiki a«u mai aoei akn maluna o ka rnoku kalepa Syren, (iie ka nu. ) ua kuai ia ma ka hapa lna dsla Ina me keia ka mau q ka pii o ke kumnkuai o ka ili ma ka makeke 0 na wahi e, he kumu no ia e mau ai ka makemake ia maanei.

Ma ke kakahiaka Sab;*ti iho nei, ua komo kolohe ia e ka aihue ke keena moe o Mr, Brash, ms ke alanui Emmi, a ua lilo kekahi mni/ dnla. I ka wa o ua eihue nei e huli ana ia loko o ke keena, na halelo aku la kona onu lima malalo o ka uluna o J»hn Bra&h ia wa i hoala ia mai ai ka mea hiamoe a hopu m«i la i ka aihue me ke kuhea pu ana, aka, ua kui aku la ua aihue nei ma ke kipoohiwi o John Bmßh, pela i hemo ai ka paa ana a J. Brash i ua kanaka aihue U a bolo aku 'i o<a me ka ike o le i» o kona ano, O ka malakeke no ka helu ekahi mai ka 25 a hihi i ke 30 keneka no ke gHl*ni. Maanei ke oia mau nei ke emi o ke pai kafo a me ka umeke poi. *0a lawa nui ka ai »na piha mau hoi na wahi kuai poi. O na mea ulu ua knnahai mai ko lakou Immukuai i ko na la i kaahope ae