Ke Au Okoa, Volume VII, Number 36, 21 December 1871 — HE MOOLELO NO IVANAHO! [ARTICLE]

HE MOOLELO NO IVANAHO!

, BUKE n. MOKUNAIX " Eono haoeri da)a kilaunu ka uku," wahi aka feo hooho obe alakai powa. "Ke ae aoi au i kela uku, ua pololei kau hohoana e leanko. Eono haneri kalauau ka uku hoopai o Sir Prior !" Hooho puala mai ]a ke anaina holookoa. " O ka aku hoopai ip • oha uku hoopai ia ! j Ua pololeī ke koho aoa a ,Solomona " | Ekemu t»ou mai la ke Kapena i ka Abota. i " E lohe oe i kou uku e ka Abota, eono ha- j neri dala keiaunu." i " E nn haku," wahi a Prior, "ua hehena j aoei oukon ? Mahea la e ioaa ai ia'u ka puu j dala e like me keia ? Ina e konohia mai au j e kuiii aku v tia ihoiho a me na ku ihaiho ku- [ kui, o ke kuahu ma ii.vaula, aple e hiki ke hoolawa i ka hap'ilua o keia puu dala, a ina oukou e ae mai no ia ano, e hookuu mai ia'u auo, i hele aku ai au i lovttuls, a o ke paui ma k >'u wahi, e hoopaa oukou i o'u mau kahuuapule elua me oukou," " O ka lawe hoaie ana pela," wahi a ke | aliī powa, '* he hwna makapo ia. ooeno e ! ka Abota ka makou e hoopna, a e hoouna ) aku i ua kahunapule elua oa taua e tawe raai kou uku ia nei. Oiai, o ka manawa au e noho ai ia nei, aole no oe e koao ia e inn waina, a i ole ia, e ai i na io dia, a hiki waie !

ika maiiawa e toaa mai ai kou uku Io« oe i i na lealea kaka laau aoa, © ike no ne i ka mea i ike ole ia mi bo oukou mau ~wcihi." Paue mai ia o īsaaka me ke kokun ana ma ba bOEū o b<i powa. " Ina paha oe e oluolu « lohe i keia, Na'u po e hoouna aku i lokn i ka huina o na liala eono haoeri, niailoko mai o ko'u wahi waihona, e uku no ka Abota, iua e ae mai ka Abota i ka'u iioi ia ia " Paoe ako la ke Knpena. "E ae no oia i noea a pau.au i makemake ai e laaaka, ke uku oe i kooa a me kou ponoi." | " No'u oei !" wahi a laaaka "He kana- j ka hune au, a me ka uele, o ke ola o ka poe i makiiooia iho la ke ano o kj'u ola ana i na j Ja a pau. Pehea la ioa be kanalima dala! ko'u oku ? 1

" Na ka Prk>r e noonoo ia mea," w&hi a ke Kapeua.— Heaha kau pane e ka makua Ayuier no keia mea ? E hiki anei i k« Iu« daio ke uku a oi ae mamua o kana i hoike ae Pane sku o Prior. " Aole ane> koia o laaaka ka ludaic> o loka, o kooa waiwai ua law» ia do ka uku ana ■ oa ohana he umi a Isaraela i liwo pio ia ai i Owau, aole au i lauoa oui me i i, aka, o ko makou Puuku a me ka luna malam» hale papaa na mea i ike, a i laurs oui <«e i«. Mai a laua i lohe mai ai au ua piha kona hale ooho ma loka ī ke gu!a a me ke <lala, he mea hoohilamla keia oo k4kahi aioa Ranstiano O na KarĪBtiaoo a pau e ola nei e kahaha auanei ko naan no na moo o&Ue (ik« me keia ke aoo, no ka Mea, eia lakou ke ai nee iloko J 0 ka opu o ke aupuui, a pela hoi iioko o ka ' pouwei o k& ekaleaia heoaolele." j " E ka makua," wahi a ka ludaio, " e ka- j li iki iho oe, ma ka hoopuka aoa i keia mau ; huaolelo awelawela, Ke noaoi aku nei au ; 1 koa maikai e hoomanao oe aole nj« ka lima j ikaika i koi aka ai au ī ka'n dala i kekahi | mea kino kanaka. I ka wa i bele mai ai na [ oaita, na'lu hoi a me n&kahuoapule e kikeke j ma ko laaaka puka, oa lawe hoaie aku lakou ; i kaaa «Ula ow ke «ao maikai a me na kaana j ftke oko hoopanee ana mawaeoa o lakou a ate a'o. Pela iho 1« ko ka hoaaloha laaaka haoa ana me kela a m« keia. Aole anei au i malama i ka oihana kupoea mawaeaa o'a a me na kaoaka a me ke Akua i oa la o v kuo j oia aoa ? a o ke aloha o laaaka i kooohia ia j mai ai e kokua akn i ka mea i nele, be mea | aoei ia nou e ai ? A hiki mai ka j heluoa o sa ia kupono ana | kii aka ai i ka mea i aie ia e oe, e hoioo mai aoei oe i ka looa e ka ludaio a m« kooa ohana i hooloki |a ma AigupUa ?" " E ke kahuaapnle." wahi a ke Kapena, '* ke ludaio kela, ua maikai oae kaoa olelo aaa. laa paha e iiiki ia oe ke hoike mai i kena ako, me ka hooloihi ole aku i na kaeua-i ilie koiooioo ana, e hoike mai ano me ka kookaulua ole." •• Aole paha e hiki la'u ke hoike maopopo i ak«," wabi a ka Abota, " be mea hiki ia'u | ke hoike ako ia mea ma kekaki maaawa ku- i . pooo e ak», oiai, »ohe kupooo i fce Karieti- [ IHI m« M Iwlaio k« hookolokolo ia a me | ke kakai olelo aaa'maka aha hookolokolo ioakahi. Aka, ao koo kauoka aaa mai la'a • koike aka i kaia mm*s, oolaila ke bai ako aai •• m« ka «*iw« o4« imaa o oukou he i Ma • pobo ai ke hookau aku i hookabi peei ka b«opaj maloew ooa mamua o k« «MNNM»i kaiawa." Boobo omU >a kelii poar&. " Oia ka uku bo«p«4 l—oia ka ak« hoopai !" k H«obo lil4tbai la koaa maa kokua a pea, boff« J oia k» «ka boofMi. Ua T%»Mai k« K«hctiaao i kpek aa« kaeaka

hoopooo. a ua oi ae kona lokoitfaikai ia makou mamua o ka ludaio." . " E kokaa mai ke Akua o ko'n inau kupuna ia'u !" w»bi a leanka; peia aoei oukou e kolai aku ai ia'u i ka lepo i ke kanaka hune? I keia la ua hoenele ui mai aa i ke keiki ole, a ke lawe aku ne. mai o'u aku i ko'u mene ola ai, a e huiUoi la maiai kuu keiki ia'u !" " E ka lud#io, aole he mea e emi ai kou inoa in;i aole nu keiki," wahi a Aymer. 'Auwe!e kuu haku !" wahi « leaaka ; " aole ka i hoike mai ko oukon tnau kanawai i ke ano, o be keiki o k-o kakou poli ua hauhili pu ih i;i me na kaula oko kakon puuwai. O! e Rebeca ! e ke kaikamahine u kuu Rnhei« aloha ! ina paha o na lau a pau o keia kumnlaau oka he mau zehini ia, a o ua man zekini la a pau na'u ia, o keia oiau dala a pau ka'u e haawi ai i ike au i kahi o kou noho ana, a e hoopakele ai hoi mai na lima mai o ka Nazarene !'' J Ia svo pane mui la kekahi o na poe powa. ; " Aole anei he la uoho kalole eleele ko kau kaikamahine, me ka ohi aiīika i humu pu ia me ke dala !" " Oia !—oia !" wahi a ka elemakule me ke ano hn«lutu a me ke «no hopohopo o kona mau iielehe'ona " E hoomaikoi mai noo j I&koha ia. oe ! he hiki anei ia oe ke hoike j mai i&'a, ua pakele oin ?" j I mai 1« ua poe nei. " Oia ke kaikamahi- [ ne i laweia e ke Temepe!a hookd.no, oiai oia [ e wa-hi mai ana mawaena o ko makon mau ! laioa ike ahiahi nei. Ua leoa ae au i kuu k ikaka e pana Hku mahope o ua Temepela la, aka no kuu manao mamuli ka pu ke kaikamahine, nolaila kuu pana ole ana,'' " O wati a ka ludaio. "I ke Akua kiekie n ka lani, e &ho k"U pana ana i ka pua iwaenBkon»t) kona puuwai ! —he oi aku kon& maikM e iho &ku i ka lua o kona mnu ku puna mamua o k« moe haumīa o ke Temepela ino ! O ' e Iksbada ! e Ikaboda 1 na hala ka nani mai kuu hale aku !"

" E na bo»," wahi a ke'lii pows i na kanaka ona; "o elemnkule be kaoaka ludaio oia, tia hoopa ia mai nae au e kooa kaumnha,~E laaaka, e olelo poao inai ia makou ano,—he oiaio anei ina oe e uku ma; aoai na I dnh kal»unu hookahi Ouaani ia makou, e | hoonele i» anei kiu waihona, aole he wahi j peni hook;ihi e koe aki» 1" j Hoi hou mai la na hoomanao ana iloko o j ap kona mau waiwai o keia ao, o koj na ake punihei ana no ia mau raea i keia wu, I ua ann hoopoina ia mai la e ka wela no ke j alohs ike kaikamahine hookahi o kona pu- | haka; hsikea ano e mai ln kt>na mau helehele)na a ane haaluln wale no hoi Pane i»hi la j oia ia Lokele, be wahi waiwai no kona i koe iho. j "Ua pooo,''waht a Lakele, "ke hookau

aku aei au ia oe e hele—aole makou e keohi hou aku ia oe, aole hoi e koi hou aku i kou hoopai. A.ina oe e nele ika waiwai he mea ane hiki ole paha ia oe ke manaolana e hoo pakelo ia ana kau keiki mai ka lima mai o Boisa Gruilabeta. E hiki no ia makou ke kau aku i ka uku hoopai maluna ou e like me ko kii Prior Aymer, a i ole la, i p»ha haueri kalauna ke emi iho malalo o ko ka Ah li, b oia baneri kulaunu o ko'u mahele pouoi is, a o ke Moena no ke «naina ia a me na poe a piu i luhi,—No k» mea, aole hiki īa makou ke hookaulike i ka uku o ke kauaka kalepa ludaio me ke kiekie uku o ke Karistiano, Ona elima haneri kalaunu aku i koe, me ia dala e uku ai oe ru> ka pakele o kau kaikamahine. Ua like pu ko ke Temepela alohu i ka « na eekelā nse

, koua alaha i ka hulili o na maka oaohi el«i_ele,—E awiwi aku oe i keia wa ehoonakeke j i k<iu maa dala ma na papeīa« o ke Temepej la, mamuM o ka hiki ana mni o ka 'wo i oi j aku, . O ksbi e ua Tfliuepela la ia oe j e like me na hoike ana <sai a ua ko-« uei, aia ī i ka lua o na hale o ka pa pu(ihonua o na j TemepeU.—E o'u mau hoa, u,j pono anei s ka'u e olelo nei ?" I Hoapono like mai la na poe poi»a a pau i j ka olelo a ko l&kou O lsaaka hoi, ua pohala mai i» oia mailoko mai o ea ?aaoao kaumaha nui no ka maopopo pooo ana ia ia •! kahi i laweia aku ai kaoa kaikamahine, me ka poin& oie o kona ola kino, Kulou iho la oia imua o ke'lii powa a hoomaka iho la e i ku-8-i i kona mau umiumi ma na p»le o k« j kamaa, a mea ae ia e hooi i ha lepa o kona j aahu. Aka, kuemi hope aku la ke Kapena rae ke kmli aaa aku ia i» iho mai na apo ana a ka ladAio, aole nae me ke ano hookae. I " £ ke kaaaka," wabi a Lokele; " e ku oe iluoa, he kanaka no au ! He kanaka au i | haoau Pelekane ia mai, aole i makemake i oa n»ea ano like me keia o ko ka hikina—E knkali aku īmua o ke Akua, aole imaa o ke kanaka hewa e like me a'o nei !" " Ae," wabi a ka Prior, " imua o ke | Akua e kukuli aku ai oe e ka lodaio e like j ine ke kauwa oei o kona kuaha Me kou i ! uaau mihi oiaio a me na makaoa ana i ka hai . I pule Robata • aa ia niai ai kau ooi aoa nou ; ! a me aau kaikamahioe Rebeca 7 Owau ke- j Uahii kaumaha la «o ke kaikai.<ahine, ao ka I mea, be nanl oia, a maikai kona mau helehe- j ; leaa Ua ike au ia ia iloko o ke kahua kaua ! | ma Aahby—O Boiaa Gaitab<U, oia kekani o 1 ko'u mau boa launa ouu—« manao oe heaha la kau oko oo ko'o kamailio ana me ia oq kou pono '• Aawe !" wahi a au ma aa aoao a p«« t ka poe kiie mai—"l7 a Ha awi ia aku au be pio oa ko • be pio ' hoi ao ka hale hooluhi ī k« AipipUa," " A heaha kou ae kekalii kuleana o kno lakai t hoioo ia ?" wabi a ke kabuMp»le, | " ao k« mea, va o)«ia mai ka Palapala H«> I

molel»-, verbum Domini projtcerunt, et x<fpie neeia est nulla in eis—o ka nne hoolei wale aku ika olelo a ke Akua a<,he nkamai iloko o lakou; propterea dabo mulieres eonim exteris. Us haawi bu i ka lakoo mau wahine tta na malihiūi, oia hoi, i ke Temopela, e like la ine ka mea i oleloia i keia maaawa; et thesauros eorum hoeredibus alienis, a me ko lakou waiwai i keknhi poe, e like me ka mea i haoaia i keia maoawa imua o keia mau keonimaua hoopono." Haki loihi ae la o īaaaka i kona hanu, d hot«maka ae la e apo i konn mon limA.-me ke ano molohai kaumaha. Ia wa, alakai aku lao Lokeleia ia ma ke kauwehi e, a i mai la ia ia. " E leaaka, e' noonoo pono oe i kāu mea e hana ai do kei» hihi» O ka'u oielo paipai ia oe, e hoolilo ia oe ihi i hoaaloha no ke kahunapule. U« nele oia i keia w», a be kanika poni lealea, aole n«e«sa dila e hiki ai ke oku mai i keia wa. Ooe ka mea hiki ke uku nonn, a enai manao oe ua hoomakapo ia mai au e kau msu elelo e -hoike ana he ilihune oe, E laaaka, ua ike kino au i ka pahu hao kahi i hana ai ob i kau mau eke dala a pau,—Ēa I aole anei au i ike fka pohaku nui malalo o ke kumu laau ehia maloko o koa kihapai ma lokā ? oia no ka puka e iho aki) ai in» keeno buna o kou lua w»iw»i." n.nka mai la ka ludaio e haikea e like me he kannka m«sr» la.

" Mai makao no'o," wahi .hou a Lokelp; " aole oo e hopohopo no'u nei, no ka mea, aol* ag e (īaia i ike si i kou iua huna. Aole anei oe i hoom»nao i fee kanaka m»i, a keu kaikemahine nani Rebeca i hoopakele ai mai na kupee ksutahao mai ma loka ? a (nalama ai iō ia iloko o kou hale a hiki i lona ola

ana, ia w« i hooknu ola mai ni oe ia ia me he ds)« pn ? Oke kanaka i haawi i fe». na dfila e like me oe, aole i hooneleia koa haawi ana i aa apana dala hook»hi la i fea uku panee, no ka mea, oia kon tnea nnna i hooprvkele i ka uku ana i na dala elima haneri i keia U '' " O oe anei ke kaneka b e kahea ai o Dic<>n.a Lena-K«kaka ?" wnhi a laaaka; *' Ke hoomanao n?i au i ke ano o kou Jeo, he teo i lohe mua ia e a'u." " Owau uo o Lenn-Knkaka," wnhi a be Kapena; " oia hoi o Lekele. a he mau inoa maikai e ae kekahi odb." "E LenurKakakft," wahi a ka ludeio;

"na kuhihewa oe he lua daJa ke keena au ! i hnike mai nei, Pela k* Lani e kokua mai j ai iii'u, aole he mau moni i hoahuia malaila. | o kekahi mau lole kumnkuai nui, h o ka'u j aaanei ia e feaawi mwnawnlea aku ai ia oe. j Hookahi hnneri iwilei Linekona omanmao i mea aahu no kou mau kanaka, hookahi haneri )a«u loulu Sepania, i mes kBk«:<a no bi>u ma» ko», » me book»hi haoer» ra>»u kaula silikft kakaka —o keia maa me» a'pn» j ka'u e haawi aku nn kou mnkemeke e Xfcco- i na hoopoho; e kuu Dicona maikni mai hoo- ! puka aku oe ia hni no ka tua hona, E b»maiTi no aa e like me he kuli la," wahi n ke'lii po- j

i wa; "aka, mai paulole oe ia'u, oa kaumaha | nee au no hau kaikāmnhioe. Ao!e e hiki ia'o ke kokua nooa, Oka ihe ana Temepe- I I*. ua oi »ku kona ikuika inimun o oa pua | rn« k« kahui kaua akea—« hoopuehu lii'ii ia | no makou e lakou e like me ns hnn# lepo. | Ina wau i ike o Rf bfca k« mea i lawe ia e iō, ina UH hiki i«'u ke- haoa i kek»hi mea nooa; aka i keia manawa o kou aknmni k:i mea e pakele ai oia. E hele kaua—E olelo anei au nou i ka Abola ? ■" Iloko o ka inoa o ke Akua, e Dicona, e kokua oe e like me ka i iioopak»teia ai ke keiki o kau puhskß." " Mai hoopilikia mai o® ia'u me kou ano makee waiwai aua—na'u no 6 kamailio me ia oo kou pouo." Hu(i ae la o Lokele mai ka ludsio ae, a hele aku )a i kahi oka Abota > noho ai, uka- j li mai la ka Iud;)io mahope o kona malu. " E Prior Aymor," walii ake Kapena; " e hele mai oe me a'u ma kela kumii laau." Hahai aku I a na Abnta nei, a oini iaua ma | kahi kaawale, paae aku ia o Lokele ia ia. "IT! olelo ia e na kauaka, he puni oe ika waina & me na mahie aka mai «a tede mai i oi ae mamua o kou putii ana no koa kuls«u kahunapule; aka ma ia ano aole a'u haua ia oe oo la mea. , U& lohe pvi oo hni au, he makemake oe i na ohana ilia maikai a me oa ohana lio holo, ua pono i» mau makemake ana on, a o ke ake aoa hoi i na mea kumukuai nui e loaa mai, o« paha oe i hoowahawaha ia mao mea. Aole au i lohe ti«, nakemake oe i ka hoopilikia wale a me na ban.» hoomainoino.—l keia wa, ua ae o laaaka e uku no kou pomaikai pakele. i hookahi han>*ri dnla, ina o kau mau olalo uwao me ke T t >mepela. he m«a ia • pnkele ai oo kana kaika nahine." Pane kokp la o Isaaka. " K« hoihoi ia i mai kuu me ka msu o ka m«luhia e like oae ka wa i Uweia aku ai mai o' aku, ina aole i tuau kooa maluhu, aole fto e I iona ka akn." ] "E hoomalu e laaaka," wahi a ke'lii powa; i ' o hoopau &u i ka imi aoa i k«u pomaikai Iluli hou ae la ia a omau aku 1» i ka Ab t«. ' " Heaha kau pane no keia e Pn o r A) mer ?" P«o« «ku !a ka Prior, •' He pohihihi bt>u | »«*; ūo ka m»«, ioa aa « ooi aku i k«kahi i j»oao, « ooi ana au »o ka pooiaikai o ka luda-! •o b« kekahi aoao, oa koe nui ko'« nooaao < aaa i k«ta noi. laa paha aae etai ka a««.t' oei a ltartlt e haawi i kekahi aVu no ka «ka-1 l«»eia, a i oie la ma kekahi niea e •« a. • kekahi h?Mabena o ko makou Inakiai, alaila. • a*o«*o au « kokne aka la nno kaaa j kaikamakie* " Aoi» ipmm \