Ke Au Okoa, Volume VII, Number 37, 28 December 1871 — KA MOOLELO O FEREDERIKA KA NU! Ka Moi Kaulana o Geremania. [ARTICLE]

KA MOOLELO O FEREDERIKA KA NU! Ka Moi Kaulana o Geremania.

HELU 10, Oiai, m»loho o keia mou iou waina kaunisha bdb, ua hoepuka maCla kahi mea me ke sno launa ole o ka hiki ke hoomaopopoia aku o ke aoo o ia iuu kiaha ana, " I ke ola ) Wilehelemin», ke kaikamehiūe alii o Wa- '« p* Aka, oia inu kiaha ana nae, ua lawe hvuoli nui. Oiai, iaNakou ma noia fßad toa -hOPO ana, aole ka moi a me oa kuhim ffnmln.gf i poina i oa kumu nui oho lakou hōlawai aaa. Ua mau no ko ka moi manao mahope o kana, o Wilehnlemioa wale no ke inareia me ke keiki alii o Wale. 0 3» Eoe<aoi hoi, aole e hiki ia lana ke tf*na ♦ a« i ko laua mau mea i keuohaia wai •«, ottt k« ke koi ana aku ma ka mare papalua, a i'olo ia aohe eae aku. Nolaila, maleko o keia maa aha ona hauoli ana, aolo e hili iki i ka manao o kahi me kekahi i ka hooblo poo» like ia aoa o na knmu no na - uieai pil; ana i ka mareia; a no ia me», ua waihi m#u iko no na knmu hoopaapaa a la koti elike me mamua. Eianae, aohe poe hna lea e ae o ke aloalii 1 ike ika holapoon ole o keia mau mea; a i ka manawa i iuu hauoliia ai ke kiaha hoomaikai oo Wilehelemioa, ma ke ano he waI hiae ea 4« '?*; j B|riĀaia, ua manao i WH^ fc 9<erti» t |ee poao loa oa mea a I pmloa, ana hoopauia na manao kanalua, U* iaalaha ae la ea lono maikai no ia mare v &k oua eLieu ona makani o Belina o ahiahi oka la 30"o Aperil«, hooenaoao aoa no ia aDS fIU '' obo 0 k°' u i'umi e prpfrlftTl&>n* a konio mai la dh Ude o b m«i«»lim mina kauwa, a kukoli iho la la- . k&& lao* a'u ie ko lakoa leo nyi ka hoop«lUk kßt m«Li hele mai lakon e hoomaikai ,■ t kfe>kam(Oio« alii o Wnle, I ka'u hoo- '' mamnpn tn* oe he mea la, ua poina ia la- . lakui nau nooaoo kanaka. Aole o i ko lakou mau houluhua ana ■ m»i ia'« n>f«Jakott mau wasra a me ns l ■i«**i■ na nui loa ko lakou mau nnaWfm, ne ho mea la, aohe ikeia o ko '«teyMta pilena; a i ka mao ata ae o keio i ,jßyrala>u ana, hai mai la Kkon i oa j »rn»* u ī ha ° ft ia ai ■* k| w 1 * w « ke * y l •' A«.»teft r afc* > ttmau olekf pam aku ta V s«knu, » »• " u ' k# ' u »» an » I Mahope kok* »*>« •»> '» o ? .«« ;k"jf kain« <n« *•)&!" 9« 0 * p 'ho. e hoo ".aikai mai'la** Ak'ahi no a hiki īa'u ke omnaopppo iho, ua,lehulehu wale ka ka , v ,loba mai ia'u, * b*.ooli tui ao ma keia ki ukou MU hoomaikai ;«a mM i.'u- I % ,aW Bnait, °! he,e ,ku luaui o ka n»o«*»»v; 8 * h '*' D ° P««»a 14 jjrtr- ke man»^** 1 ® 01 ha aui ° ko * ' nt nuTlt. • 1 mua ana aku, na "" o^ik » raah<>e pUo ** afc, » W»P» wakioe ''\ ; ■

ia Madame Sonsfi'ils o ''Mil.ieh.'' Eia hoi, o kuu kahn wuhiue, ua ano mahaoi e hoi oia i ka hoopuka e ana aku, aobe he mea kupono lon ka awiwi ana me ke ano hopuhopualula ma ia mau ano lono, aka, e noho malie ha mea kupono; oiai, aofe loa ka moi ) hoolaha irvai i koaa mau maaao a me kona hooh lo ana no in mea; a o keia man hauoli ana paha me ka maopopo ole, he ano hoonaukiuki ana aku paha ii ; ka manao o ka moi, a malia ma ia maa e hoohioloia ai na manaolana no ka holo ana o ia mea." I ka hoi ana mai o ka moi mai Kalden»bnga a hiki i Belma, aole oia i hoopuka mai i kahi mea no ia i kona ohana. Ma ke aloalii nae, ua manao laulaha hoomaopopoia, ua hooholoi i :a mea a pau e pili ana i ka mare la o Wilehele<nina me ke Keiki A.lii o Enel«ni.. Ua lehulehu wale na halawai kamailio ana aka ele'e Enelini me ka moi, aua loaa pinepine mai no hoi na palapala mai ke Keiki Alii mai o Wale, e hoopuka mai i kona mau ake nui ana e hooko koke ia kona mare ia ana me Wilehelemuia; aua hoike pu ia aku no hoi kana mau palapala i ua kaikamahine aiii Perusia nei, a ua hoohauoliia kona mau manao e ka ike ana i na manao ake nui lue ka mahalo o ke kane hoopalau ana i ike mua ole ai. Oka nmau nui i ala mai i keia mau la, oia no, Heaha la ke kumu o ka moi i kue aī i ka mareia ana o Frits me Amelia ? Malia paha no ka man'ho-o kona manao hoonaukiuki i kana keiki a e heakea ana hoi i ka pomaikai a me k& holomua o kana keiki. O ka poe Pelekane, aohe o lakou makemake nui ia ma Belina; a me he.mea la nolaila ke kumu, oiai, ua loheia ko ka raoi hoopuka ana ae i kona mau hoa'loha, penei :

" Ina e hele mai ana ke kaiKamahine Enelani Amelia ia nei ma ke ano wahine hoopalau mare na kuu keiki, e lawe mai ana oia me ka waiwai nui. No kona maa mau ike ano hoohiehie, e nana hoowahawaha iho anei *oia maluna o ko kakou mau oihana haahaa. Me kara dala e hiki ai iaia ke hooioi mai. He hoowahawaha wau i kuu keiki, a pela no hoi me kuu keriki ia'u. E like me ka hiki o ke kokuaia mai e ke gula o Eue!ani, e hiki anei i kuu keiki ke hapai i kekahi puali koa» uui e kue mai ai ia'u, Aole ! aole loa ou e ae iki aua i ka niareia o kuu keiki me ke kaikamahine alii Amelia, Aole no he pilikia nui, ina aole oia e mare ana i ka wahīne. Eia nae, ua pomaikai no ati i ka loaa 'ana o kahi mau keiki okoa e ae, a aole e hnopoinoia ka mea nana e hoopiha iho ana i ka nohoalii." Ua hooikaika pinepine ka moi i ke koun aoa aka i kana keiki, e haaiele mai oia i ko«ia mau pono e pili ana iha oohoalii. Aka, be' hoopuka mai nae oia, " E hooiaio mai oe i ko'u ano keiki kamehai, alaila au haalele i ko : u kuleana ika nohoalii." Aka, aohe nae he makemake o ka moi e hana pela, mamuli anei o manao ino ia mai he ano kamehai wale 00 kana mau keiki a pau loa. Heaha la ke kumu nui o Keoki II o Eaelani 1 ae oie ai i ua mare papakihi nei ? Ua m«n*4 wale ia no kona huhu nui i kona kaikoekW O Keōki 11, aohe ona makamake nui la <j ki poe makaainana o Enelani, a pela pu no me ke Keiki Alii o Wale, oo ka mea, o hue* mau ano he hookano a he haaheo nui loa, k o koua mau hoa pipili nui loa, o n« wahiW hulahula maloko o na hale keaka, a he aa» ohauha no hoi kekahi ano o ua keiki aln O ke Kuhina Perusia e noho ana ma ke hls- - o Ladana, he kiai mau oia i na haoa ua keiki alii nei, a he palapala hahai piaepta aku oia i ke aloalii o kona aupuni i n& haM kupono ole a pau loa a ke Keiki Aln •me kana miu haoa. Ua imi oi*īa aa ke kumu hooiaio, ua palapaU akw o Fri(B-l kona makoahine ia Carolioa ka moiwe&fSß* Enelani, o haawi aku ana iaia ī lM« 4|Rji hoohiki, aole loa oia e n»are ana me eaoa okoa ma keia houua, koe wale kaikamahine alii Amelia o Enelini. O Mak kumu hooiaio, ua haiia aku ra VAea imnp ka moi, a i ka moi o Enelani i loke ai la m mea a pau, ua hoopiiia kona mau malae huhu. I kumu e pale ai ika lilo ana o ke K&kf Alii Fritz i poo alakai no kekahi poe e Ht I oiai ana i ka moi maloko o Bel<oa, ua Jkfc> | pukaia mai k<i manao e hoolilo iaia a ; Kaikam*hine Alii Amelia i mao Hope | no ke aupuni o H»novera * Aka, oa ;pu keia manao hoohalua, Ua aoe o»»q||£ir j ka manaolaaa o ki olele o Koelani i Mmi ! mai ai, a ma ka )a 21 o Aponla, pakjpt|| [ aku 1« oia i Enelam, e hahai ahu ana i %Mij| > mau ah|aina ana rac ka moi, ua I ta oi*i ka hooiliea al i; eia oae, «a aof j maha na heleheiona n ka keiki alii no 01 hoohaahaa ino mau ia « koaa taekaalU#it #1 I ua nui ke alohaia aa fcana aoao, | aloha nui ia oia eaa nakaainaaa; a |ft- { paaina o kaua palapala, aa hoopuka Sd|§ ; n Ina aoU' au e kuhihewa, e lilo ; keiki aln maiuua aku o lieia mana«t l «Mi; ' nui " Mahoiw iho o <ia liiH>pt'iinpen9jMfflBBh loihi »o», o ka imo mau oo i ka rika Wiliama ke hoopuka mai o k*f*tf P*** { oolea ao . "1, O !īa mare oke r ' - •:

,jpe ke ae aku nei au. 2, O lta k4 alii Fereder<ka me bo«f«(tfeia. Ke manaolana aei au «no hookananuha o ka manao«tia;«Boj P«rns)rt, ua huhu ka olele E«e. lani, 4 i.oot{aa iku 1« oia i kana palapala i L«diLn ka la|tB o Mei, a me ia het«Bbi paheoilina aln i ka moi o Eoelani, a pejhfka ana aku a Fritz :

I "Mi nei ak« 9ei ka hooilioa i ka moi o i sa«l ieole mai i na mea a ka moi i Peqoj9a e Waife4 aku .ai no na (nea e pili ana i i kn|H fcaikaefeist Wilehelemina. No ka mea, i ia b©t>p<»a,ibo ka manao o ka hooilina i ftoa ft«a e oe e mare ai ma keia huitDl, kaikamahine alii Amelia ■ waloi' •; a iea po wale ana hoopAiepoao ptffeia ana, alaila, e hookikina |kane i ka ho<>mare aoa aku j a okoa e aku ia'u a me kuu kai&tthiqs." ka la 23 o Mei, hiki mai la Moi BeriUnia, e i mai aasi papalua ku'o i ake nai ai; a i&'ia, ae ' B no kamailii mare M%m»i ae oka loaa ana mai o keia ol«|| e ahiahi no hoi ia mamua ae o |y 4a BMp't&alele ei ia Belioa, loaa mai !ajjs»t p«tta*a{s 1 ka Elēle EneUni, ma ia ■■ K Hotham :—Ke manaoio nei ai» e ka h»|>e loa pHha keia e biki ai ia'e ke akn la oe, a ua kaumaha no h<p #u os> fe«opuk<i aoa akn ia oe i kekahi iqia iHB ai ia'u ka huoa ana mai ao heiopka» mōi. Aka, ua konoia ma| e I4V« ie )Q|ei aoa, a 110 ko'u manao h( hoaaf #aw«eaa o ka lehulehu o lakou, aana« ai he mea kupono ia'u ke U&ike pfHUkjba imua ou. 4»<o oayat la, penei no ia : Ua hana kuau e ka moi, a ua hoomaopoeo iho he me* la, aia hou no kekahi 9aa Btt ahmno hou ia mai āi au, e hoomaaao paiM *e, na na mea e pili ana i kekahi a|9 i kakau aku ai i Enelani ma ka koeito 0 tai aakahiki i hala iho nei, a malia f>aba? M lj)te 00 oe 00 ia mno mea Ma k.i laaoli ana akn ia oe e ke hoa, o ke tßaoli 0 ha moi i ae ule ai in'u e wnii Mklu kuiHaoaahine alii m&ikai, no *ka loa o ka moi e hoohaahaa mau kia'« kulana olaln loa, ae Uwe i ka ana mai ia'u i na miaAve 9 'oa ana e manao ai e hana pela ma koQR lioionkoa ann, » m< ia mea, i Kaawi a)e «ai ai oin i kona ae ana. •• 4 *» tM>'u aoio ponoi maoli hoi, m» ko'o mea kupono loa e hoomare k'>ke ia ktte kaikunhme mamaa, a o ko'u mareia boi, e kamailio iM ia no ia mea kau «afc? *6a aa e pili ana. A i»e mea kopmaiwa paha ia'n ma keia wahi ke hoopoke ekai ka'u olelo hoohiki mua 1 kuu makit«keM l ka moi o Enelaui, aole loa au e S4|| tM i kahi wahine okoa e aku,*koe wale joa () Am*|» He knnaka au no ka'u hua- • ia'u ke hooponopono i na ;484*« pm, ina he oaulele kahi e kooia mai A aoo, he hiki 00 ia oe ke hoolai Ii mea imua o kou aloalii, a e malai ka'u e hoohiki nei. Ownu mau, ; ;FriTZ." I * (Aole i pau.)