Ke Au Okoa, Volume VII, Number 38, 4 January 1872 — HE MOOLELO NO IVANAHO! [ARTICLE]

HE MOOLELO NO IVANAHO!

BUKE 11. MOKUNA X. "O oa poe powa hana kanawai ole, * wahi aua o Keoni. "he poe inalanaa kanawti ole lakou. Ina e lil.*» owau ka Moi o Faelani nei, e li tio au » kela a me keia kaoaka kue kanawai noa ua a'almka huki o bo lakoumau ponoi" " [ kon (ilo aua i \foi no Ēnelani/' wahi a kona AhiiopeU me ke ano malie aole wale DO ia O ka kou Kiekie e hana ai, o ka hoopai ana i na poe powa a pau e maiaena o(e ana i ke kanawai o ka aina ; aka, o ka hoomnlu ana kekahi i ko iakou mau kino, me ka maikai, a e hooko pono hoi oe ike kanawai me k kuhikuhi aku la lakou ; a i ko? lakou mahope iho o fee ao aaa, e hookau aku i ka hoopai. lua paha e ike ana ns Sakona i keia moeuhane o ke 'lii, e lioolilo ia ko lakoa mnu alabaka hnki i mnu wahi li kanaka, e ikeauanei oe i ka hopena ino o ia moeuhane, o ke Sakodb Cedprica wiwo oie, oia auaoei ka mea e oi nui aku ka Uii e hoopai ao keia huaoielo i puka le nmi kp ke alii waha. O kou kiekie he mea poao ke noonoo mua iho 00, o na hoehu inoino anae iike me k«ia he mea weliweii, ke ola o Fo*ronadebuf», De Brncy * me ke Temepeli ; a ina o iakou pu kekiJn, aohe a kakon rae« e hopohopo ai," Papai ae la o Keoni i koni lae me ke ano hakanu, a hoomaka sf> la oia-e holoholo iloko 0 k® keena. "Na poe kaoaka ino !" wahi ann ; "na poe k&aaka ino lapuwale i hailele mai ia'u ilokoo ka wa i manio oui ia ai lakou." Pane mat la o Waladeaia. " Aole pela, e ako e oieio ae o na poe kanaka manoe pupule kapialii, ka poe ake paanī lapuwale i ka vi i Hokoke mai ai ka.hana." Ku iho la ke 'iii imua o WalaHema a ninau oni la ia ia. " Heaha ka mea e haonia 1 keia wa P " Aole an i ike i ka men hiki ke hana" wabi a kooa Kakaolelo ; "O ke 'kali wale no I poiia i ka bo) E<») o na poe n'a i boouna aku uei—Aole e hiki ia'u ke haike aku i ka oiaio 0 keiā iono i loheia, aole h«i e puhilelnle i na hana o ka hoaiii ana a hiki ika maoawa kupono e ike ai au i k» ponu " " Ooe e W»ladema kuu enela maikai," wabi a ke alii; " a i ka wa e mau ana ke oia o ko Kakaoielo e like me oe nana e kohikuhi mai i ka mea pono, e ike ia auanei, o ke au i noho oLi o Keoai, he :iu kauinim ia iloko o na moolelo o kh'knkou aapuni.—lieahn kau 1 k;tuoh& aliu uei?" " U,i kaunha aku au ia Luī Winekeleharan* ko De Bn>ey lutanel<i e puhi i ka pu, e hoomakaukau i n« lio, a e luiki ae i ka hae, a hooun.i lo« aku U au ia lakou i ka hale kakela o Foronßdebufa, e hmia ioa mea e pakeie ai ko kakou meu hoaaloha." . M- a manawa ua hoapuai koke ia ae 1b ka nla ma ko Keoni man helehelena, me ke ano hookiekie. Me ka maoao pu o keii haaa aaa » Wnl#den>B be bana bool«ekie ia me ka lawe aea i ka oihana nana e ha^a. "Imai o ka alo o ke Akoa," wa(ti ana. "Ua lawe oe e Waladenia Fitzure i na hana a paa »«tuna iho ou, mamali o kou ano hookīekie, oA kaaoha aku la oe e puhi i ka pa-wai-kana, a e hokiia ka hae ma ke kulaoakauhale, kahi a makou a aohu aaa, me ka loaa ole o ke kauoha mai a nakou ako." "Ke noaoi aka nei au i koo kiekie e kaU nmi," wahi a FiUore me ke ano kooakona no ko ke alii huhu makehew'a; "i ka manawa i hiki kokoke mai ai ka piiikia, a ua haiki hoi manawa, a o ka hoomaunauna wale ana i kela a keia «sinute he mea ia eoi ako ai ka piiikia, uolaila, ua noonoo iho au, he mea pooa ky Uwe i*»a hana a pao maluna ihoa'u, s> na mea e like rae keia ke ano, no ka ponaaikai o kon kiekie." " Ua kkla ia oe o Fitzore," wahi a ke Alii me ke tso kooo; "no kaa haoa ana rae ka pspsatelo • Uke me keia —A! owai keia • heie nai Dei i o «Mkoof—Mk o ke kea hoaao U. • De Bracj do keia • holo n» nei! —me ke «ao kahiko Inoioo aaei oia e hele mai ai e makou >"

O ke kanak» a.ko alu i ike ehu ai o Dp fot7 io 00. lla hele a oki loa i ke koko ko- «» —u kepa, kta ula oo Koi.kona mau bele«n&ka t ka holonui ana eai roa ka lio E kakaa aaa malaaa o kooa ka|»ak<la na ho»i loaa a pas o ka hoowka kaāa aoa, ua mokuaftke. • ?no oie i ka oaaa ako, aa kikoknhma p ite keke »s ea wabi ke nui, ua aki la boi i H wai aOM k( lepo puehu nai ka haln • koaa papeia kiia a hiki i kesa tnau k«pa gyt«. Heie atei.l* oi« • imea o ka kaukM, veke ae la eia I kooa pepale kila aaka • walho ihe la ilwa olaila, ka iki ihe la m e hooleela k ik iHo a»u e ka hai aea asi i haaa aN l|N. "KDitr««f, N eiU alniK Keeai, ' heaha keiaf—Ke kat*qfe» ake aei aa e hai ouil Ua ttpt aaei a*d>heaa*" *»1 kaawuio. *ahi • fIMW la »>jW<ea haaklM m ake«fii»peae "e hanhi»ift*»a< awi—A.aka» | ke ' haao j

" O tte Teroep«U ua holo eku ia." wahi a De Bjncyi "o ForoDBdcbnf«, aule oJuft e ike hou ia i.v Ub moe ibo ia iba lua kupapau ulaula mHwaena o aa k«ola laan paa ahi o kaoa b«le knkela poooi. a owau wale no ka i pakele mai e hai • ,l '" ia oe." "H» nu hon av:u i keia iamakou," wahi a Waladema " aa olelo mai uei oe he pou-ah) aiia—. • Aole i haiia ka nu hoo i oi aku ke ino wahi a De Bracy ; a hele mai la pia i ke alii Keoni laa hoopuka aku la me ka leo haahaa iho i keia mau hnaolelo me ka-oialie.—' O Hikeke eia iloko nei o Enolani—CTn ike kinu Rii ia i.a, « ua kamailio pu me !»." ! ka iohe ana o Keoni i keia mau huaolela haikea koko ae la kona mau pupaiina, a haalulu kona muu papanole, kulnm msi la oia i hope e ole ke kua o ka noha paa ai oia mai ka.hina ioa ana aku ī ka papaheīe.—ua like pa me k» keask<i i knii mxi i k« paa ow kona umaiuna. " Ua hehena oe e De Bracy," wabt a Fitz. are, " he mea niki ole He oiaio ka'u eHlelo nku nei e like me ko'u ano kauako hoopono wahi a De Bracy ; " Owau kana pio, a ua kamailio pu me ia." " K °iaio." w ahi a Fitzure ; "Me .j Palnnat»ge,ntta anei ? " Me Rikeke Palanatagenete," wahi u De Bracy ; " me Rikeke ka Puuwai Liooa—me Rikoke o Enelani." £ " A ua lilo oe he pio naoa," wahi a Wali " aia anei oia ina ke poo o keknhi puali koa aui." "Aole-he poe powa kakniknhi wale no ke'no ho puni Bn» ia ni, o keia poe nneaole i ike is kona kino e lakou. Ua Uihe «u i kona olelo ana, e hooma.ka una oia e hele mai o lak m aku. I hni wnle uku nt> ia tne lakou no ka

hoi)pio nn» ia Torekuil«toue." " Ae," wahi a Fitzure, " o ke ano io iho li ia o Rikeke—lie naita puni hele mehawneha, a e anwana aku no ina na wahi nnhele shiu, me ka piulele nui ana ma ka ikaika o kona lima ponoi, e like mo Gui « me Bt-viai, i ka wa i maule ai na oihana ikuika a pan o kona uponi, a o kona ola hoi e hoohalua ia Hoa e ka pilikia—E Bracy, heaha kau i illinao ai e hana ?" " o*au nei ■—ua haawi aku au ia Rikeke oia ke p.oo o kuu Puali Kuikawa, ua hoole mai nne. E alakai aku no au ia lakou i llula, a malaila e Inu ai ma ua moku a holo aku i Fulßnedeia, i pakele ai i ka manawa kio e hiki rnai ano, no ka, mea, o ke kanak* no ka oibam> e loaa nj»'» »n» oo >a ia kaaa h»na. Oo? e Walnāema, uole anei oe e wniho iho i kou lawelawe aaa i ke aapuni, • lawe i kau ilie a me ka pnlekaua, a e hele pa me a'u, i mahele pu ai kaua i ko-kaua hopena ma na wahi a ke Akua e hooaaa aku ai ia kaua ?" Pane aku la o Wa)adema; " E Maurice oa aui ae «uu mau la ui, a he kaikamahioe ka'u '' "E haawi oo ia ia na'u e Filzure, a na'u no e hapiii ae ia la i ka kulana e me kona, mnmuli o ke kokua aoa mai o ka'u ihe a me kuu kepa;" pela aku o De Brncy.

" Aole pela," wahi a Fit/.ure, " E lawe Oii au ia ia i kahi hoano, iloko o ka luakini o Sana Petero—no ka mea, o kau kaikaina no ka Akibihapa olaila."

| Iloko o keia wa & l«ua e kamailie nei, ua hoslfl malie la inai la o €eoni mailoho mai o ka nipoa i hoopoluluhi ia di oi«, a e hoolohe m»i ana ina olelo a \YaWdema » me Dō Bracy." Ke lieomaka a?i Ukou e haalele mai ia'o," wahi ana ia ia iho, " aole o laua mule i hoopaa i& ai me a'u, ua like me he lau pala la ma fea laU laau i ha wa i puhia ia mat ai eka inakaai ! Na kanaka ino o ka luaahi ! e hiki auei ia'u ke hookupaa i ko'a kalana i ka wa « haalele mai ai keia mau knoaha makau wale i" Hoomeha iki iho la oia, aia hoi, ike ia aku la he mau helehelena aka d<abolo ma koaa mau hiohiooa makn, mahope il o, pane aku la oia me ka bookī pu ana i ke '<amaijio a kona man alii. " Ha, faa, ha ! e o'u oiau haku, ma o ka malaeaalama o ko kakoa Lede, ua ls«e mai au i m&u kaawa na'o, i poe koa, ime ua kanaka akamai, a na olua i kiola aku i ka waiwai, ka hanohano, « me k« pomaikai knalnna o lakou ; o ka makou raau makemake nui a pau ma o olua ia e hookoia āi. a i keia ojsdbwa e ili mai ao ka ooho aupuni ana maluna o kakou oo ka hooikaika hope hookahi ana 1" " Aole i maopopo ia'u kan atea e olelo nei," wahi aDe Bracy. "Ika we e laulaha aku ai ka lono ma r> a naanei ao ka hoi ana aaai o Rikeke, e lilo auooei oia ma ke poo o kekahi puali kaua nui, a eaaluaa o kakou auaI oei lakou o pau • kau mai ai. Ke ao sku : nei bu ia oe, e holo ano i Farani, a i ole ia - malalo o b hoomalu malama ana a kou ma ; kuahiae Moi,"

" Aoleauo imi > mea e pakele ai oo'u iho," wahi h ke'ln Kaoni me ke aoo Kiekie ; ' " 0 hiki oo ia'u ku hoopakele ia'u ibo laa ke kamailio pu ana ee kuu kaikuaaua. Aka. o i>e oae r I>e Br«cy, a o» «t t W»ladema Fitzur»i h»* »<;'«*«eaka rci olu» e haaM* niai u'u ; He mea naikai ole ia'o ke ik« aku i ha hoeleela la o kt> olua mau poo oialuna o ha pukapa o Cal<foda E hooeaaao oe e Wn|ad«ma, ina e haAa kuikahi aoa kou k*tkaiaa Akihihooa a>e U» Mm R keko, o na akamai a pau n ua Akib<hopa la, aole loa ia ke aw e pakele ai ko>i ola i ka laweia mai aa hae peaoi «aai o ke kuahe i Ua hoopoian paai t j e Da Utmy ; e Rot>«u Kset tevt!e a Kta kDM W»m §ālb kea, e aeakea mai no e*a i kaaalaaai e tMki aku at i lfula, a e ka

E«rl o Es'li« kekahi e boi>amhaufeau tā i ha hooluniu aoji i kona oaau ko« ? Irr h« hopo* hopo bo olua oo k«ia m»u blii mamua oko Rikek« hoi anv mal. ke olelo Mku nei »u <n« ke kaaalua ole, aoie e koho aoa keio mou alii a me ko laua puali koa inahope o Rtkeke. Ē manaoio roai i k4'u e Lai aku nei, o ko Gaetotevila ikaika a rae kona puali ua Ibwb ia no ka koopuehii aoa i kou mau puali kaua huikawa e De Bracy īloko o Humebera, oaalaila e oaji pu> ai lakau."-—Naua'aeJa o De Bmcy ia Waladema me na heleheleoa hnikea loa, a pela hoi o Waladema ia De Bracy. J " HooHahi wale do mea e pnkele ai olun," i wnhi hou a Keoni ; a o kona mau helehelenu ; i i;» wa ua hoomaka mai la e hnilepo uoo'e>;i " oin b«i, " houknhi hnakai hou i koe e hoo- ' una m.ilu aku ai,—e hoouna iaa koa a loaa aku oia, oiai oia hookahi »ale no." Pane kake aku 1« o De Bracy, " Aole owan ke hele, uoki <nea, nwau kana pio, n m.u kona aloha i pakele ai kuu o)a. Aole loe au e hoopa inoino i kekahi o kona hulu ma kona papale kila. " Owai ka mea, i olelo ae nei e hoopa inoino aku ia ia ?' wahi a Keoni, me ka aka hookamani ana ; "okeknuwa ke kuhihewa ua manao au e pepehi i« ia—Aole—o ka paa pia ka oi ae o kn mnikai, ioa ma Beritsnia nei a i ole ia i Auseturia, aia i kahi e hoopaa ia ai ?—I ko kakou manawa e hopu ai ia ia a paa ma ia wa e noonoo ia ai ia mau enea.—tJa hilinai j nui ou uia ka manao ana ein no ke paa pio nei o Rikeke i Geremamn— O ko makou rn«. kunkane hoah innu Rob;tts ka i noho a make pio ma ka k«kels o Car,id fe." " Ae," wahi a WalHdema, " ua oi ae ka paa o k»hii hoopaa ia ni kou hiku 3eneri m#mu» o kahi paa « kou i hoike ae la, O'ia hoi, o ke ann o ka'u e olelo aei, o k« hai oi aku ka maikai oia ka h»lepaahao i haoaia e ke kanaka malama ilion.—aole ia, o ka hale lua e like la me na auolo kupapau o ka laakini 1 oia ka'a i olelo ae ne; !" " 0 ka haopaa ana ia i«," wa'hi a De Bracy; " a i ole in o ka lua kupapau, «a hoioi au i kuu mau lima noia mau mea a i elua '' " E ke kanaka ino !" wahi a ke ali'i Keoni; " nole anei oe e malama ana i ka makou mau ole o ?" " Q n,i olelo a me na kauoha," wahi a De | Brfcy ine kn hopo ole, " o keia ano aole loa 1 an e malama i«, i 010 hoi e hooili pap <loa i» mai ka inoa ino maluoa o'u, ua loaa ka inoa iss<) n»a Uu'u hana mvia anh; npJe iu i inakem«ke e k«pa h.ou ia «vai ona iuoiv ino hou ma keia haoa!" " E hoomalo ia oe iho e Sir Naita !" wahi a Waladema; a kamailio koka ae la .ia i ke alii Keoni; " o oe e kuu haku maikai, e pono oe e kala aku i ka Naita De Br«cy no kena man olelo i hoopnka moi nei, ke paulele oei au oa'u <vo e hoopau i keia mau mea."| " O kau mau,olelo akamai |inei ia e F|,tz j «re ?" wahi a ka N»iti De Br«cy. '* Ea ! e Sir Mnurice maika l !" wahi a ke Kakaolelo o ke «lii; ' miii huli aoao ae oe ine he lioiion la rne ke koka ole iho mamua ike kumu o kou makaa wale nna. O I*mb HiKeke, hnokahi la mahope iho o kein manawa e ike n« au i kou ake nui Rna e hakaka lima tne ia oia ke kahua kaua; no na manuwa he haneri ka'u lohe pmepine ana i kou ake nui una pela."

*' Ae," wahi a De Bracy; " e Hke 1» me ka« i hoopaka mm la ma ks lima ana ma hwhoa kaua , Aole loa oe i lohe e hoopaka nna au i kekahi huneleln e-hoouka aku ia ia hookahi wale no itoko o ka ululaau." "No kou «no keoalna ana i keia hana,' wahi n Wala(lama, " &i>le oe i kupono he na- ' ita. Iloko auei oke kahna kaua i iona aī ke kauluna ia Ln:mkel< t) dc L»cs a me Sir Tiriset»na na naUa unna i hopu ia Hikeke " aole anei ma ka hakalia ana o on mau uuiM nei malalo o ka malu a me ka hihipea o ka ululaau abio īke ole in ?" " Ae," wahi a De Bracy, " ke hooluki nei au imua ou, «oie io3 e hiki īa Tiriaft*oa aole hoi ia Laaakelota k« hakaka paUahi he lima a be liaa me Rikeko PalsnMtsgenete; a ke msnao nei au aole i kupnno i ko Uua kaulana • hakaka me ke kaoaka hookahi." "O' ua ano e li<« oe e lJe Bracy," wahi • Wala<Jei»R; "iieaha la ka mahou h»na i manao ai e hoolimalimn ia oe ? a hoolilo ia oe i Kapena no ka puali koa ku i ka wa oo lakou oa pahikiua i kuana oo i\a hana a ke alii Keoni ? Ooe ka mea aaaa e kioai a e pale aku i ko mako« enemi, be m«u ano kuihe nae koo oo ka haaa aoa i na pomaikai o koo haku, o kou m«u koa nou ia, a o ke oU a me ka hanohaoo o kela a m« keia, ua kupi ! ia bo makoo," j Paue aku !a oDe Bracy, "ke hai aku nei | au )a oe e Walade<na, ua haawi mai oia i kuo oia me a'u. He oiaio ua hooun« mui oia ia'u | mai kooa alo «ai, a o ko'u lukomaikai i haa- > wi aku «• ia ia, u v hoole mai oia, uoUila ua | aie aui aa ia ia, aoln na kr> alohn, sole bo> I ma aaa nooa, nulaila, aole toa au • e hoala i kuu lima e kue ia la " " la» oa oele ie, e hoouoa »ku la Lui Wi- | nekeiebanaaa «ae na iwakalua koa o ihe o | kou puali." Pane aku la oDe Braey.: "Ua lawa no ! oe i kou a«t jkoa e hoouoa aku oo ia hana i ino, aoie loa t hooon* ia kekahi o ko'u tuau } koa p woi no ia haoa " | '' 1« paa aoei kou manao «■ haalele mai la makea I" wahi « We alu " oaahupe iko o ka« mau hooikaika paukie aaa aai ao «Mkou 7" : {Aohipm) j