Ke Au Okoa, Volume VII, Number 39, 11 January 1872 — HE MOOLELO NO IVANAHO! [ARTICLE]

HE MOOLELO NO IVANAHO!

/ BTOE H. -■■■■■ "ī MOKUNA XI. I aka U o De Bracy; " Aole pela ko'u ma* aao, U» 1110 «o non ma ke ano maikai ama I» b»na kopono i kapai» ai he naita, ioa ma ke kahoa kaua ama kahi hoomoana kaua paba; aka o kela hana powa aole loa ia i komo maloke o na palena o kuu hoohiki ana malalo "u. ' Kehe*. ae la ke alii ia Waladema i ka i ana. E'jele mai oe e Waladema maaoei. He'lii poi jo nKioli bu. O ko'u makuakane Hean lI r.a loea ik>ia na kauwa paulele i kana olelo I ka wa i pukaai ka ma kona waha ua p koe ia aai oia e kekahi ki.hnnapule oia hoi o Toma-a-Bakete, ia wa no i holo aku ai kona mae kauwa a pepehi iho la ia Toma a-Btkete ma kena ku»hn ponoi O Tracy, Morevile, Birito, a irf| Regioala Fitzure lie poe enakauole iakao, be poe kanaka aioha alii, ua pan nae ko lakou inoa, ko iakou ikaika, no ka mea, , oa hala'ka lakoa i kahi hiki ole ke hōihau mai, 0 Regioala Fiteure he keiki kana e ola nei, aole aae j like kona aloha alii ame ke koa me O keia poe kanaka ake «lii Ke<Mi i hoopuka ae ai iko lakou mau iooa pakahi oia oo na lii ma !:e e Heoeri I, a imua o lakeu i hai ai.j ai oia i kooa enemi no Beketa Toaa kaulona, a i ko lakou wa i lohe ei ua heie koke ako lakon a pepehi iho la ia Beketa maloko o kona luakini imua o ke koahu

I ka wn i lot» si o W»iādema Fiteurei keia mm oleio a ke alii, paoe boke o>ai la oia. " Aole ioa oia i loli ae mai hona makaakane aka, a mai ja iaanawa mai a hiki i kana keiki nei oia mau oo kooa aloha aln; ke tswe nei au naaluua iho o'u i keia haoe. Ua knai kuu makuakaae uoe kooa aloha io, e pepehi iho i k8 enem o kooa hoaaioha r ii paa, a me ia ano'aleiha alii o kuu. makeukane itt Heneri I, ke« mak«*»k*«s e ke aiii, pele ananei kana keiki e ukali aku ai mahope ooa, a i ku r nu hooia kupouo e ike ia ai koaa aloha alii aoa, ke la«re aei iho ona i na hana a pau e pili aaa i keia huakai huli i kou kai- - kuaana; no ka mea aole ioi ae kuu pepehi ana i na poe kahunapule a pau hiamua o kuu omau ana i ka'u ihe i ka puu«rai o R<keke ao ba maha mau loa, oia hoi i ka puuwai Liona ponoi—O oe e De Brecy ka mea e mau nei k« manao kaihe, ke hilinai nei au nau e malama ke kino o ke alii Keoni. A hiki ika wa e loaa mai ai ia oe ka bno hou e like me ka'u e paulele aei, e hoomaopopo auanei oe 1 be aohee ina o koii mau kanalua n»na e boaooniooni nei i kou manao."—Kahea aku ta ua o Walade«a I kekahi kauwa "E ke kauwa, e holo oe i kuu.hale e bai aku i kuu kanaka lawe mea kaua e hoomakaukau oia; | jj kauoha aku ia Kivini, Welei'ela, Boroda Sorasebe, a me na poe o ihe ekolu o Sepinao e heie koke mai io'u nei; o Ha Badona ka iuna ona makai kekahi e hele mai.—E aloha auanei ekuu aiii, e kali no ka maoawa mai--f kc O kana olelo hope ia a haalele aai la oia i ke keeaa.

Qlelo ae la ke alii Keoioi ia De Bracy i-ka i stm. " I hele aku 1» oia • bolKj pio i kuu kaikuaana. Se paulele nei aa J ■a pono i kk. makoo a e hoop«% i ke kīno oka marou Kikeke aloha me na ano kupooo a paō i ke aloha " Aole i paoe aku o Delßracy no keia olele • ke «lii; ma koaa mau papalioa nae he mau mino aka ana ka i ikeia aku " M« # ka maUwnalama 1« o ke kakou Lede," wahi bou a ke alii, "be maopopo ka'u kaaoha i kai aka oe» ia ia, aka aole paha oe i loh« pono loa aai ike aao oka mau» : kaowilio »s« Mai oe e ka ana ma fee kaulu o ka poKa awaoi—O ka makou kaaoha he akaka t«« oo la • mal««a peno loa ia ke ola o Rikeke, ■ i malavt* pooo ole f WaWoaa* i k»'u _ kaooha, o koaa poo auanei ka laahi ao kana ■M i hana ai !'' Pa»« aku la o De Br»cy, " 1 aho ha e hok) ae au ia ia ika makemake paa o kou LokoMlhai, ee ka a«a • Hhe me kua loh* ole ana i kaa mau oleio aoo Uke pela, pela aku la ao ko W«l«dem« lohe aaa." " Aole, aele, »ai k«Ū- ©•," wahi a K««ei oae ka wikrwiki ōka pat>e ana; Ua hai aku aa ia oe, ua lohe no ia i ka'u inau kaueJn, a no ka naea hoi, be mau haaa tfo» a'a e k«o4li ai HmIoo» ou. E hele aoi oe • Maanee, k« makeaiake n • fc«l«te ito ma koa hipooMwW B«l« ra»i la o Do Bracy a kokok\i ka alii, kai«l« iho la o Keoai ma koaa hokua, ame ia aao i kolri»ftlo Hu> ai laat ilok» o ke kMaa; mm <M iktk« « ke aIH K«ooi, k* a»« maaae )M K»ka na iioko o koaa pa«#al, a paoe mai 9 Vlai'k**«k«. " B kao D« Breey, p*k*a lakM oaaaap o« kda W»lad«oia F<uare ? Ūa paai«ia »ai koa» sa« ak« a«« « ltfc» o»a ko AkkW Kiekie. we» • hakali «• aniwa » ka ka»wt aaa i k«ta oikaaa kiftki» i ka M« i koik« «M«popo U« mai i beMiVH aaka aaa i ko nakoa koko »ak«%wiwi keke asa e heie aka« kapm* tik«fe«. **Q|jk m»it pdba oe, ua «mi «be ko nakou

kne «i*ro ole ao» mai i l»M« IM »Jnpi kiao ia Rikeke. Aole, e SSftortoe ! Ua oi ae ko'a mahelo ia oe no kea aao »imo. O neia mau mea ka makou i oi*k«ißske ai e haoa i»; o ki mea e baoa ana i be Karaim<4 a me na ano e ae aole i aloha i> >• , • •>, eīoie Ko> e mahaio c» |»a; a ma km» ano u uiki ai i« m ikou ke boole i fea haawi ana » hekahi o oa kulana oihana kiekie, i ka mea i hoohaahaa i kooa inoaiho, e aho makou e hookiekie aku i ka mea i hoole kupouo -mai i ka oaakou kalioha mc ki maoao pono, ' "O ka hopu aoa i kuu kaikuaaaa, aole ia be hana i kupono i ka moa e noho aiia ma.ke kuUna Luoakaoawai Kiekio, a e like mekou ano NBita kUpaa i hoole roai ai i keia kauoha, pela auaoei e hookau ia aku iaoe ka iooa haoohano o ke kookoo [lamuku Kiekie. E inanao i kei» e De Bracy, a e hele aka e hooko i kau h«09." A )8 De Bracy i haalele aku ai-ia Kenni, puaoa ae la oia ia ia iho. " Ke alii iru lolelua o ka manao? e poino ananei ka poe e paulele ana ia oe. O kou Looakanawai kiekie,' Ke olelo nei au iloko o'u iho e hooiilo «ku no oe i ka naea au i paulele nui ai i Lunakana* wai kiekie ke hoi pomaikai mai oi». O ka Ila. muku Kiekie ana no Enelani nei!" Wahi ana, me ka lalau t la aku e paa i ke kookoo oiha-. na Ilamuku, a holoholo ae la me ke ano hookiekie iloko □ ke keeoa—" he makaoa keia i kupono ke paani ial" Mahope koke ihu no o ko De Bracy haalele aua mai i ke keena o Keoni e ooho ana, k&uoha koke ae la o Keoni i kekahi kaowa, i ka i ana: —" E kii aku oe ia Hu Badona e hele pololei mai ia nei, mahope iho o ka p«u ana o kana kamailīo me Wuludema Fizture." A hala aku fa ke kauwa, holoholo iho la ke alii me ka pono ole o ka manao, a 'me ka hpbi e aoa o tona mau kapoai; e kakali ana oo ka hiki mui o Hu 6adona. A hiki mai la o Hu Badona ka luna o na makai, olelo aku la 0 Keoni. " E Badona, heahaAa Waladema i kauoha mai oei ia oe?" y r * I kauoha mai i elu- «nau kiu e hele pu <th.' ia i mau kanaka i kamaama i na ululnau ahiu o ka akau, a akamai i ka huli ana i na meheu kaoaka a me ko ka lio." " Ua hoolako aku aoei oe me na kanaka kiu kupono i makemake'.a?" Pane tku |a ka luna o na Kia. " Alia kou Lokom&ikai •; paulele e no ka'u mau kanake 1 iioouna aku ai me la, a hiki i ka wa kupono s ike ia ai. O kekahi kanaka a'u i hoouna aku nei, he kanaka kiu ia no HekehamnBire; ua hiki ia ia ke hookolo i ka meheu o na aiiae o Tienedale a me Tevīodale, e like me ko ka ilio hahai hookolo ana i ka meheu o ke iia eha. O ka lua o ke kaaaka no lokasire n»i, ua maa i ka pana poa iloko o na ululalu o Sawuda; ua ike i kela a me keia ponaia, na maka lae laau, a oie na alaololi a pnu oawaena o onei » hiki i Kikemona," " Ua pooo," wahi a ke alii, —" O laua anei lekahi i hele aku me Walademn?" " O ko laua hala ana aku la no ia ua hala i o Waln^ema.'' " Owai napoe i bele aku me Waladeroa?" irabī hou a ka Ainau a ke alii. Toresebe, a me Weterela, a ne ka raea i kapaia e kakou o Kivini ka puuwai—kila, koa ike ole i ke aleha, a mau (anaka koa o ihe ekoiu no ka akau, noloko o (a pnili koa a Raiep9 Mideletona—na koa i tap»ia na Poe—ihe o Sepinfto. Mahope iho o ko Keoni knkeli apa no kekaīi naanaw-a, pane !?. i»/ : Ua pono aku la, ' E Badonā, eia ka'a kauoha iā oe, e kiai nalu makaala oe ia M»urice De Bracy—e nalama nae oe o ike mai oia i kou ano.—E loike mai oe ia'u i ke ano o kana aau mel i pau e hana ana, i kela a me keia manawa £ hoike pu mai i kana poe e kamnilio ai 4 a ne kana mau olelo ia lakon. Mai hoopoinn >e i kou hai aua mai i keie mau mea a pau a'u." Kulou aku la o Hu Badooa, a hele aku la nai ke alo aku o Keo'ii. " Ina e kumakaia o Maorce ia'u," wahi a seoni ia ia iho; " iua oia e kumakaia ia'u e ike me kona mau ano a'u e hopohopo neino)a, e oki oo au > kooa poo mamoa a ka b»luu ana mfti o na kapuai o ka lio o Hikeke ma la puka pa o loka," MOKINA XII. E ala « lee o na waoakua o Hurekauia, E hakak» me ka liooa pololi i pio aa«, O i ■awaUwali om mwm o ko «io«M an*. 0 na uluaoa laau ahia. A»ony»om. 1 keia wa ke kuli hoa ae nei ke aao ko katou kaao i» la&aka o loka. Ua haawai malawalea ia mai oia i ka hoki • Im alii powa, k ua kau ae la oia malona o ua boki n*i, a ■e ko ok*li ana a ou keopowo tolo« elua kola mn alakai i kauoha ia eaai m « ke olii pok«, pelo oia i kaukoo ai i t* Pauhooa* i na T«aw»eia oo ka hoopakeio oao i kana kaikamahiae. 0 ka loihi o ua wahi la aoi Torekuilatona ako, kookoki lo hele malana o ka K ki aaooo aai ka lutfok> t liiki oko ilailo mamaa a« o ka napoo aoa o ko la. ! ko lakou hiki ana i ka paleaa o ka ulelaan, oaa ia wa i hookuu ako ai oio i kooa maa olokoi, o bao«f olio la ia lau« hookahi epana d»|e pakoM» * HeooMko aku ia ia e heie aanwi «Uke »e ko hiki i ko ia kioo l»bi b* bo«oe« i ka pH9 e ka lwl>holooa I ke«« hoekekeke aoa a*u maweh» mai o na nole ebo moi ka pakana Tomep< l ia n>ai, aole be waki ikaika hoo i koe iloao <«a, hoom«kw inai la ka lokiluhi, ka eh t, § mo ka oopa i koM oou

lala eleaiakule, ua hoohui pu ia mai keia mau eh« ( u (tatniaho pili kioo oka manao nolaila a<rle oia i b<>oi])Bu hou eku i ka heie ana. Kipa ae la oia ma kan wahi kauhaie makeke nukn, ma kahi i noho «i kekahi R ibi ludaio, t:e knhona lapaau, aua kamnaina mao ao ua R«b/ la ia Isaaka. Hāākipa Mkuioailia» ae la o N»t»na Beni Iser»©>a » hona hoakanaka maluh'ilahi, e )iko me kn Uoakipa aioba »na, i kuhikuhi ia ma na kanawai, k» mea i oaaa maa i ka hanaia i Haa wi ttku Ia oia i na mea a pao e olnolu ai kona kino, na laau lapaau hoi no kona mau mai fi. va, ka maloeloe, a«e na eha e ae i hoomahuahua ia maluna o ke kino eleigakule o Isaaka. 1 ke kakahiaka o kekahi la ae, hai aku la 0 (aaiika i kona makenaake nui e hele ma kana huakai, aka, ka ua mai la o Nalana ia ia ma ke nno, e noho liuliu iho no kekahi manawa, oiai he mea kupouo o!e i kona ikaike ke hoomaka hou e hele Oiai o kona kino ua hoonawaliwili ia e ka hui, a me ka mai'fiva. Pane aku la o Is«aka, i ka i ana, o ke ola a ma ka make ua hilinai aui ia malaoa o kona hiki kino ana aku i Temepclatowe ia kaknhi aka. y " E hele ana oe i Temepelatowe ! " wahi <% koua. kimaaina me ke «no kahaha, a hooina«a hou ibo la la e haha i kooa paoa, a ia ia wale iho no i puana ae ai oia i keia maq haaolelo." Ua kanahll kona Sw»,me he mea la nae ua hookupilikii nui ia konamau manao." " A nokeaha e hiki ole ai ja'u ke bele i Ten)epelhtowe?" wahi a Isaaka, " E N»tina; eae mai ia'u e bai ahu ia oe, oua wahi la i nobo ai na keiki hoohiki i hoowahawahaia, he wehi ia o ka ino a me ka paumaele. Akn, he mea pono oc e ike, i kekahi wa, ua hookaumaha ia kakou ena haaa pilikia mni ua mau koa Nuzareoe puni koko la, u« hele aku no nae kaknu i laila, a pela hoi i kahi noho o na Naita HdH«pitela."^ " Ua maopopo is naea ia'u," wahia Natei na; " Aka, aole Boei oe i lke ua hiki mni uei 1 Temepelatowe o Lueaa De Beaumarißirj, ke Poq o na Te«*pela/ a o ko hkoe Luna Nuihoi?" " Aole hu i i£e," wahi a laiaka; " o ka'u mau palapaia tiope i loaa mn nei mai ko kakou makamaka ma Parisa e hai a«a, ua hiki ae oia i Parisa, a e koi aua ika Moi Pilipo, e kokna, ma ke kaua ku« aua aku i ke Suletant» Sttlß<line." " 0 kona hiki ana mai nei nr> ia i Enelnni | nei," wahi o Beni Iseraela, "me ka lohe mua oie o kooa poe ko;* naita. O kana hana i hele mai nei iwaena o lakou, e hoopai mc ka lima kakauha i na poe i kue i ko lakou kanafti, 11 e hooponopono i na hihia iwaenu o lakou. O kona mau hioiūona i kn nann aku ua < hoaaia e ka inaina wela, uo ka poe naita i haalele i ka haua i hoohiki m ai laknu, n u.i eui ■ ka makau o na keiki n Belia|a ia ia. Ua lohe j no pahii oe i kona inoa ?" "Ua lohe a ua ike nui au ia ia," wahi a īeaaka; "Ua kajia ae ua poe Galilaia nei i Ueia Beaomanoir he kanaka ake paa e hoopai koke i ua poei kue i kela pauku keia pauku ona kanawai Nnsarene; a ua kapa aku hoi ko Ukou mau hoahanan ia ia o ka Mea luku weliweli o na Sarakena, a o ke kanaka ioo hoomainoioo i na keiki o ke kauawai." "He oiaio ka lahon maii kapa ana ia ia pela," wahi a ke kaukn Natsna; "O kekahi poe Temepela e ae e hoopalupalwn no ko I.ikoa'awnao ke » ke ako iama ke gula ' i iwile <iala, aka, aole peia o Beaumanoir, he ano okoa loa kona, he hookae ino i oa poe uhakai kauawai. he hoowahawaha i ka w«i_- i wai kipe, a he paa kooa maaao e hooko ikai- i ka i ka hoopai a lakon i kapa ai ka leialii oka Matmdome. lna e konohia ia ana keia | kanaka ano e e kikoo aku i koua lima maluaa ona mamo & luda, e like me ko l)avida hemolele kikoo ana aku i kona lima maluna e Edoma, e luku iho:—o olelo auanei oia he /nea ala nani ka pepehi ana i na ladaio e like me ka Inku ana ina Sarakeoa He mea ino hiiahila wāle kana mau oielo wahahee ana, he mau haoa kilokilo knpua S«tana ka ke- j kou e hana nei. ma ka hoola ana i na mai 08 lapaau laau ana.—Na ke Akua e hoopai mai ia ia." ] " Aka.' wahi a laaaka, "he mea popn no I**o e hei« kino aku a'u i Ttomepelatuwe, ina oia e hoike mai ana i kooa mau maka hubu ia'n me he imu haola i pahiku i« ka enaeoa " Alaila hoomaka ako U oia e hoakaka pono; ia Nataaa ike kumu noi o kona ake ana hele ilaila. I keia maaawa hoolohe pooo mai la k* &abi i kaaa kaaaiiio aaa ae ka hia paum»ko; * e lileo me ka aao m«aoau 0 ua lahui nei ke lohe i oa mea hou kaum«h« pela oia i hana ai ma ka haehee ana i kooa ! kapa aaho. a puae» ae ia "Aewel kne kai-' kamahlne! kuu kaikamahine el Auweka ea ] 01 o Z<oae ! Auwe! ka Iseraela pio e)" "E ike oe," wahi a laaaika, oia iho la ke kuae •« o ko'u hele ana oe ka hookaelea o!e. Malia, aa ka hiki Moo aaa mai o keia Lueaa Beaumaooir ka luna nui maluua o Ukv v u, e lilo ao oia i uwao ao keia hana iop t : Btriaaa BoiaaQuiUVta i bana ai, a e boib * aai i kuu kaikmakl&e aleha R«bcca ia V" | •'Ohele/' wafei a N.taoa Beai leeneie; ] "a e hooeaaoao la oe ibo ife ke akamai i p«kele ai o Oaeiela aai ka l»a mai o oa liona, I kahi oua i kiola ia ai; a peU auanei oe E ho»ko e like me ka makemake o kon naau Aka hoi, i hikl ele, • eiaiama oe iho mai m «aka mm •ka Luaa Nei e k« Te»epl% ne k* m«e, e koea «ae ake oke kak*> hiaka a tae ke ahiahi, o ka haaa lokoioo aloha ete ike kekma lahei. laa peha e hiki ane ia oe ke ke«ail»e *u sae &ohm Outiabe(a mm kahi nale, aae ke tk» eie ia e ta e ka oi ake i» «ka eaaikai No h m«, ok« olelo a ka-'! aaka, aohe iokahi like oo< io>>.au »ot po« ; Niwim Cm « M«« ke Temepelatowe." I