Ke Au Okoa, Volume VII, Number 40, 18 January 1872 — HE KAAO NO AURORIANA. Ka nani o Sekotia-Helu akahi o Edineboro. [ARTICLE]

HE KAAO NO AURORIANA.

Ka nani o Sekotia-Helu akahi o Edineboro.

HELU 18. Mrihope iho o ka pan ana o keia mau nlglo ana a ka mea oona keia Kaao, ia koke no i hanle iho ai na kuli o kana kauwa ilalo, a haawi ae la he mao hoomaika? ana aka i kona hake wahine, penei : '• Ē knu haku ma keia noho ana, ka mea i hanala e ka lokomaikai o ke Akna raa ke ano wahine ni, a me he mea la, o ka nani oi kelakela e haiainu ana ilnna 011, he pnla kanmaka inno Sekotia nei, no ka mea, aohe mea like me oe ma i:« ano, a o koo naan koa a me ka wiwro ole iloko o na hoouka kaua ana o na lai hala ae nei, aohe mea llke me ia mawaena o na hananna kanaka o Sekotia nei, no ka mea. o ka han»hano i loaa mai ja'oe, he hoailona ia no ka lilo ann o kou inoa i mea aU moani i ka ihu o ko ke ao nei, ka mea hiki ia'u ke olelo kaena ae me ka manao kanalua ole n<nr ;» hiki i ba hopena o Jtun ola ana ma keia honna, a o ka Makua Nui o na mea a pau, oia kekahi e mahalo mai ana i kan mau hana a pau, a N.vna no e nku mai ia oe ma na mea a pau i kupono i Kona makemake, a e hiki no laia ke honhaahaa mai i na hoku o ka >ani imna ou me ko lakou lile4ile nui- sole no paha e nelo ana ko lakon k#pa ana mai ia oe : ma ka inoa. ' K» onohi d»iii)i»na uilu o na pua o Sekotia nei,' a ke a ieane mai nei ka maoiiwa kupono uana e kaikai hou ae ia oe a hiki i ke ktil»na o ka noho'na kalaunu o kōn aina inakuahine, a eloaa auanei ia oe ka pomaikai nui ma keia hope aku, a oia pomaikai e loaa mai ana ia oe, e kaanaia no ka pomaikai kan hke mawaew o ka lahui Sefcotis, a ke paulele nei an, Ua knpono oe ke lilo i mak«a no ka lahni, mi koh noho ana ma ka noho alii o ko kakon aina." I ka pau anā o kaiia fniiu olelo imua o Auroriana, hnli ae 1» oia a haaWi aku la i konn hoomaikai ana oialuna o Delem;>, me ka olelo ako, " Ano la, e Delemn— mea i iioopomaikai noi ia mai e ke Akua, ma fea loaa aii;i he keonimana kopt>no uana e kupee i ke kipi i hoaora e olohani malunu o ko knkon ari.;« makualiine, mai lilo keia kanakipi i mea nni, aka, mamua ae o kona pii ana ae e hele >iku i ka mahuahua loa ana, ua haiiwi mai ka maua loni i ka ikaika ano e ma kou mau lima, a ma ia ano, ua hīki i kon mau lima ke o-u i ka muo o ke kipi, he mea oiaio, aohe kipi e ola, a i keia mnii la no, o ka Moi a me kana Keiki Alii, ua make laua, ka punana hoi o keia kipi ano e, oiai, he mea paku wa ke hoao aku au e wehewēhe hou i ke »»u nui inauli o keia kipi. Aka, no ka pomaikai akea o ka lohui, ua kupono kd ke Akim hoala ana mai i kou lima, no ka mea, na make ke kipi, a ua knpono o kou keehina imia koe'nana e hapui hou aeia oe euai keia kuiaua au e ka uei : a i ke kulana Moi maoli. no ka mea, o oe wale uo mea kupono una īa kulana, oiai, Sts mamo ofe na kekahi hanauna eln koīkoi o Sekotia nei mai ka po mai. Ua noho kon man kuplina alii ma ko lakou aoo alii hoohaahaa, aole lakou i uilanī ae, afea, ua uana malie aku no na inaka imua o ka lahui, me ke kali aku na ke au ō ka manawa e hoike mai ia mea, oiai, oieou mau kupuna, aia ke hiumoe la me ka maluliia iio ka wa mau loa, a 000 hookahi ka pua i koe a ia mooalii e ola nei, a aole p»ha lakon i moeohane mua, e loaa ana he nlia pomoikai ijui maluna oa, a ke pnana ae nei au, ua hiki mai ka wa kapono uou e blieli knlana ai no k& wa nian loa "

Ma keia w«hi i hooknu iho ai na wahi koa tmt!ihitii hoa nei i kanA mau olelo iuiua o Auromu& « iuo Delema, ōiai, o ua wshi koa nei, he wahine oia, i like pu koAa kulana mo koii» haku wahine, k» roea nona na heJeht*lena i hunaia maUlo o kona kapa kila imua o ka lehūlehu, aka, ke oee nei ke ao o ka manawa iimi», a me he mea la, ua kokoke mai ka wi kupono i Ka raea nona keia Kaao e hoike tn*i ai ia ia iho imua o ī>elea»a tna kona ano h« wahiui' ui oi keUkela, ka mem a De)ea>a e tr»lie oei i kona maa boon>au»o aua nona iK So o kona puuw&i. A hoah* la auanei ka Oelema mea e olela ai imaa o Anr,»riana, no na o pili an« no ka oa»ke aoa o ke Keiki Alii a me ka Moi, e mino aka mai *oa no paha o Aamnana oo aa oiea e pili ana oo ia make aoa'o ka Uoi a n)9 kaaa keiki, M* īa hopo ihe, hoom*k»»k*a iho la

o Aui\>ri «uae haalele uiai i ko lakon lu&na oleU> maikai ana, n«> ka H«m», o ua koa nei o ke K«a H*uobaiuv, e manao aoa oia e hoi ma kona home pv>noi, oiai, «ia pau ka 6ana nni ana i maana aku ai i kona ola no ka pr>maikai o ka aoao o Pelema, a ua oluolu no hoi o Oēlema e hooknu luaikai *ku i kooa hoa eu«ke o ua ta hoouk* kaua wētiw«li i hala a<> O keia ka maaawa hauoli ana v> lakou • pae, no ka om*. e kaawale ana k?kahi mau la, oiai, o ua ko« noi n ke Kea Hanolihiio, ua hoike mai la oia i kooa mau manao a! u « in> l». leiua a me k «na mau alii k«»a, no

ii* !u:i* u>tomjkikai * Ukou i iv*n;\ »ko &i ui m v oi*i fci>Q* iu*u ;» mo Ukou, m»h >fv ih,> o ka p vu «ii* ks horn mui o ki» j>.\ kn ao .* >> A-ror.*na ilun», * hilu )itn« aloh» >kn n oie D«tea>« » dm kont m«u »tu kv>« * p«u, » pu-

ka aka lakon'itraho o k« hale, al(fta a» la o Aoroxiaaa naalana o kaoa lk» kana nwHfo}i, a 0 kabi koa kaawa, koele wawae oo h§le atia, akali {Hi akn la o B»Jema* 10»«'« Wki raa ka pnfc& o ka pakaoa, karp4o> a%a !«6 Atm>n«na ma ke ala e bolo poleM «feti &Ha 1 koma bome, a holi hoi mai (a ao bofo Defema i kona home pakaoa, a waiho akn la oia ia ia iho ilok» <> tia alna moe ahane: v/ Ma keia o ko kakoo K aao. e holWioa ae fakon e olelo no ke koiana oka ka Moi, oiai, e waiho aoa ko laaa mau tnake iloko o oa pabo kapappn i haq.a maiaa ia e na poe hana pahu knpapao, oiai, ia Aanwiana e noho ana ma home oīboa mau makiia, naloho mahni oia i kw kamaftinia ma ke aloalii, na haaleleia ka halealii 6 na koa kiai ponoi o* ka Moi, a o ka poe hoi oana o malama ana ika malnhia o na kioo make o , ka Moi a me kana keiki, oa imi ak« la i ko i iakon man home ponoi no ka ir .&atl ika maj ke e uhai akn ana i 'ka halealii,- ma ia ano i haaleleia ai ka halfealii, a hooalii lbo 1a ke «noano eehia makau maluna o ka "haleaiii. T ka lohe ana o Anroriana i keia mao <> kona hoomakankan koke iho la ia e komo i kekahi kapa kila hou, a pela no boi kana kanwa, a makankan ko laoa mau pono mai lona a lalo, he!e pn akn la laua i ka pakaoa, kahi a ke keiki De!ema e ooho ana me kona mao poali koa, oiai laaa e hele ako ana, aole laua i halawai akn me kek&hi kauaka a mas kanaka paha, ma kahi a lana e hele ākn nei, a i ka hala ana o kekehi ma» mile alamii, ua halawai aku la laa» nei me kekahi poe kanaka e hele ana i ka lakou wahi i makemake ai, hoomau ako la no hoi laua oei i ka hele ana a liiki ika pakaoa. Ia laua i biki aku »i mawaho jho o ka pakana, na ike» mai la no e na koa kiai o ka pakana, a hoio aku la kekahi koa e hai j ko lakon hakn, oa kii mai la o Delema a haokipa maikai ako la ia lana malokoo ka rumi hookipa, naolnoln maikai ko Ukoo man manao i ka halawai hon ana, a 'mana haihai olelo iho la lakou no kekahi mau minnte, aka, aōīe o De!ema i mauao he hana auo nni ka kona raau hoaleha i liele h'on mai uei n knka pu rae ja, nolaila, aole oia i ninau aku i ke komu o ko faaa hele hou ana mai e halawai pu me ia. Ma ia hope iho hoopaka mai la o Aororiana i kona mana» imua o Delema, penei : " E ka. liou'loha oiaio, hehana noi ka'o i hele mai nei e kuka pu me oe, oiai, o ke kolaua o ka halealii i keia nianawa, ua haaleleia e ua koa kiai ponoi o ka Moi, aole hookahi koa nana e kiai i ka maluhia o kela hale, a o ke .kino make o k» Moi a me kana keikl, aia no nialoko <j ka halealii kahi i waiho ai. ei» nae, aohe mea oina e malama, elna mao elemakule e noho ana n>a na aoao a ke pakankan o ua pahu kupapan, oiai, r »a oana e kīaf apa i ke feīno*iabe o me kana keiki, no ka makau i ka make e hik'i. ako ana maluna o ka halealii, a no ia mea i hele ni'āi nei e hoi me oe, ina he mea pono i kou manao e lawe kana i ka malama hoomaln ana i ka haleulii malalo o kekahi o kou m»n poali koa, a ina be knpono keia mea i kou manao, e lilo no o Laifia ilooa nui no ka puali koa nana e malama ana i ka malnhia o kela halealiī i hooalii ia e ka ueoneo." No keia mao oleto a Auroriana, aa snaik«i bo ia mea i ko Dolema manao, a hoomakaukaa ia kekahi puali koa no ka hele ana e malama i k-.i uialuhia o ka halealii, a (pakaokau na puali no ka hele ana, komo ihy la o Delema i kona kapa kila, a mak» akn la'lakou i ka hele ana jlp haleaW? Iko lakoa hiki ana akn vka habalii, e waiho bamavM» aua -no n& p«ka o ka halealii, o.na kouweln kanikaa e luhe malik ana no i d» koanjani makani, a aa ioaa po aka la no hoi uā mata elemaknla. nri e noho aaa, a i ko ike ana mJvia Delema a me Aororiaoa, maule iho 1» laua no kekahf maa minoie, a i ko !a"W hala iki ana ae, oleio ako la o Oelema, "E na olemakule maikai, mai makan olua, r 'o he poino e h£j>aia ako ana mStūiī*~t> olim, o ka malahia o keia hale ka nmkoo i hele mai

nei e malama. 1 ' I k» pan uaa o keia mau olelo a Del«ma, hooniaka aku la lau.i e nana i & n*a oloko o ka h*lea(ii, >ke ibo la be mea U, oia m*u no, e wwho maīk>i ana oo oii n>e-4 » pan loa, n«h,>pe iho o ka o ki lsu* maUik .i en« iDa ruoii » piu 4| halealii. ki aku U U ua ioa poka on» rufiī. s pau, » k,*> ka rxim; »ui, kahi b.ii t> waiho *Ofc k« kino mak« oU Moi a m« k«aa keikl. Noha ikl iho ia )m« maioko oka T nmi noi, me ka naaa ae» i n « kiooliīmhi o na p«ha k«p«p«o, a hoakoakoa'mai U o IMe»* i kooa (oao «iii koa poaoi <n«ioko o «» halealii, kak» |M) »ho la Ukn» oo fc*kahi nea ann nni a Delc«M -a 100 Ann>rUna i manao ai, |l*ko „ ia k uka aoa o Ukvu», ua koo4o)«U «4aa maa }>o»li k.»a »a»a p maUnaa i k« (ualahia o ka haiealii me elna ->,au alii koa, na Una o,> e h.K>fH.>n<>p,>n,> no na nvea a pau • pili SD a »o ka inaUw* »n« j ka «alnhia o ka haloa'ii, a e Hke no m» ka rnla maa mau i malama ia o "* !'«»)' koa ma k» y, kaua, K U no e maU--1« ai o»a k» noi Ca .-luwlu ik* «auao o i\a pu*ti k*>» <» h.-Kiku uj«> ka poh>l«t i na .>h<l.v Uooh* a ko iakon AHhikaoa uui, QO k« manaw» i kiipono i ka mak««iak« o ko Ukōu hakii. * { ka pau ana o k*ia mae kaoa ' a l.*t-ou t .,x n* me* ? pili aaa i ka M*>*iii t , nnl; hv\i ako la » IVlema a in» A»roriana ? ka | pakana. i «kaliia <> na lii koa o Pei*. I '«». a malok» *.> na. h,»mo }>«kanA rw>: i H«s>ha- « i''k\ *i .Vtn >riana .> -ro : kv knk« ana n<> »<a im>« e \-W '• 4 ' , iv>»>.>;v>r,> aupuni ana n■> ;a ar»<> 1) k ; r:vai •!>•». » l ka 1- Ki'ana *kn - ?>■* h >va kii;v>no o k.. >li *lii. hn v 4 aku U »•> Aut\>rian% ■ a a»e koua ahi koa ko iaua !h>hh>. l ' « jmikO|