Ke Au Okoa, Volume VII, Number 42, 1 February 1872 — HE MOOLELO NO IVANAHO! [ARTICLE]

HE MOOLELO NO IVANAHO!

BUZE 11. MOKUNA XII. A i mu e pau ni kooa koi ana us ae aku U au. Ua hoike pu mai oo boi oia ia'u o kekahi ia' o ko kakeu mau kaikuahine vin-g-ine hemolele Ano no la i loho ai au mai kou ike roai e ka makua, he kaikamahine ludaio kihkilo oia, a mslia paha, he aloha na kooa mau iini lapawale." " Pela no !•—pela maoli! " wahi a Beaumanolr; a kaonailio ae l.t ia ia Conerade i kn i ana. " K ike oe ek« hoahanau Conerade, i ka poino o ka poe i puuihei mua i na hoo walewale a Satana ! Iko kakou manawa e ieha waie aku ai no maluna o h» wahine, e makaleho auanei na maka, a oia iho la ka oa kanaka raea e olelo ai he ake mahalo ko lakou ina helehelena nani. Pela e lanakila raai nei ka enemi kahiko, ka liona e holoholo nei e ale i kan& mea e ale ai maluna o kakou « pau, aole malaiia Wftl« nn mn na hninAinmi ana, a me na puana kilokilo ana, oia na mea mua i hoomaka ai ka lapuwale a me ke kuko ino ehookahua iho i ka puuwai o ka poe i hoohikiia no ke Kea, H® mea minamina a me ke kaumaha ka hana aoa o ko kakou boahanau Boisa Guilabeta i na mea i papaia e ko kakou mau kanawai, a he n>ea ane hiki ole i ko makou kookoo kahaaa au< ke kue aku i ka mana o ke kookoo bno i ka wu e uhnu īa mai ai, a malia paha ma ka kakou mao pule, a me na poloai haahaa ana aku i ka Mea Kiekie e hoohuli ia mai ai ko kakou hoahanau mai kona tnau manao l«pow»le mai « p««, « « hoihoi hou mat ia ia i koaa m&a < hoahanaa" I " He me.i kaumaha nui keia," wahi a Co ; neTsde Mont Piketa, oka haule ana o ke- j kahi hoo ikaika o ka Papa Naita a akamai i hei i k.vo ihe, ma ka manawa « kahea mai ai ka Makua Hemolele i ns kokua aua o kana uiau keiki. O keia Beriana Boisa Guilabeta, ekotu Oaneri na Sirakena nna i *peffchi iho «i me kona lima ponoi " " O ke koko o keia man ilio i hoinoia," ' wahi a ka Luna Nui, •' he alana ala. ohiolu no ia unua o na anela a me na haipulf, ka poe i hookae maī ia lakou me ka hoino; a ma o ka lakou m«a kokua nna mai e hiki ai la kakou be huopau ae i na mana kilokilo a me na p«la kupua i hoopuni ia ai ko knkou hoahanau me he upena la. A e hiki auenei īa ia ke moku eku i na kaula o keia Delila, e like me ko Samesona moka ana ina kaoln ly>u eiua & ko Pilisetia i hoopaa at ia ia, a e luku aku no ia i na poe hoomaioka, e like me tm hana maluoa o na heana. Aka, o keia wahine kilokiio, ka mea i hoopunihei i kona mana kilōkilo malunn o kekahi hoahaoau oke Temepela|Hen»olele—he oiain, e mak* no 19." " Pehea na kanawai a Eaelaui?" wehi a ke Kumu-ab, ke ano hooakakuu ia o kona makau ao ka Luna Nui, oiai rna ke ano o ka-

na mau kamaiiio ana, du hooniaopopa sku la ia, ua loli ae la rouk huliu mai a Boiga Guilabeta ae a me ia pu aiaiuna o ke kaikaoiaiiine ludaio. Mahope iho manao iho la ia he mea e hoala hou ia mai ai fea inaioa o ua Luna Nui nei e kau m#i maluna o Uua, nolaila aole ow i hoopoka hou aku i kekahi huaoleio uwao no Rebeca. Pane kohe mai la o Bea«manoir, " Ma na kanawai o Enelani nei, ua ho'oknu ia kela poe a me keia poe hui e hoopooopono a e hookolokolo i na poe ī kue i ke kanawai maloko o ko lakou Hui iho. O oa 'lii haahaa o Enelani nei ua hopo ako lakou, ua hookolokolo a hoahewa i aa poe kilokilo a pau maloko o kona aioa ponoi. A oia maoa i ae ia i na poe e ae, e hoole ia mai anei ia i ka Luna Nui o keTemepela maloko o na pakaua pouoi mala--1» ona? Aole !—e bilri no ia makou ke hookolokolo a hoopai, E kipaku ia kapoe kupua mai ka aioa aku, pela e kala ia mai ai ka hewa o ka aina. E helo oe e Malavoina i ke keeoa aoi o ke kakela no ka hooniBkaukau i ka hookolok<ilo no ka wahioe tjpuB." Kuloo hoomaikai mai ia o Alabata Malavoiea a hele aku la—aole nae i hele mua e hooaiakaukau | ke keeaa haokolokolo, ake, imi e akn la o>a ia Berian« Boisa Guilabota, a loaa, kameilio ako la oia i na olelo a pau a ka Loua Noi i kauoha mai ai ia la. Mamua . bm o kaoa loaa aaa aku (E hoi mai ana ua Boma Goilabet« oei mai kahi mai o Kebeoa i heopaa ta ai.) olelo e mai la ia; " Naai ka Walune «ioha ole, noonoo ©le i kooa mea nana i hoopekele mailoko mai o nb lapelapa abi, mekamaai» aoa i ko >i oia iho oona. E Ma lavoina ! tna one Lani !a, ua kii akn au e boo-' pakele ia ia iloko o ka w« « hoepnoi aoa u» j laj»aiap« abi i ka hale; a • oa kaupaku o iuoa | e eakaka aeaoa, a ane haele iho maluna o'a. ■ Ua lilo aa be loahi oa aa pua he haaene pana ! eaai aoa, oa lik® k« lakou nakeke i kou kapa | kila ma he mao kea kokili la i helelei pa tau- j ■Ui B»i, a o ka'tt palek«u« «a papelu aa au S •oo*. lWto s«« ekeia »au heomaoawmui aaa o'o bon, «ole ooa wahi alnhe iki no'u, aoie loa oo he hapehaaen ioiha o ke ' aloha; aole no hoi «'u wahi olelo e ae e hiki > ai ke hooakakua mai i kona mau maaao |»'u j i kookamaiha aka aei ne ko*u mao lokomm- i kai a pau i b«u« ako ai oooa, e i mai aaa I*. j la no kao haalele oie aoa aku ia ia e make | iloku o ke abi. Ua.oi aku ka ikaika o k« '

diabolo o ku lakōu hauauna iloko o koua kino hookahi !'' '! I ko'u manao," wahi a Alabata, " o oloa pu a i elua ka i noho ia eke diabolo. Aole anei ao i olelo pinepine aku ia oe e haalele aku ia ia ina aohe ona makemake noa.? Ua hai aku au ia oe h; ina kaikamahine opiopio Ksristisno e ae : ,ike nui e lilo i hoa kaa«a nou, me Uo lakou manao ana he mea hew» ke hoola mai i ka lilo ana i hoa kuwili 00 ka le darfd amoreux merc% e like me oe. Aole nae ou maliu mai i ka'u ; hekau no oe i kou aloha r»>»luna o ke kaikamahine ludaio manao ole ia oe ! Ma l<uu manno ana ua polo!ei ke koho ana mai nei a ka e leniakale Lucis Beau'nanoir. ua hoohei :a oe e ke kaikamahine lud»io me na pnle kilokilo !" . "Na Luc»s Besumanoir ia oleio !" wahi a Boisa Guilabeta nie ke ano hikileie. " Nau aoei e M»laToina i ha; :>.ku nei ? Ua kumakaia aku anei 0« ia'u i ka elemakule paakiki ma ka hoike ana eia 0 Rebeca iloko nei 0 ke kakela ?" " Pehea la e hiki ai ia'u ke huna iho ?" wahi a Alabata. " Aole a'u mea i hana hoo- | hemahema mn ka huna ana i keia mea, aka, | ua l iheni e ka Luiih Nui, aole au i ike i kona | mea i lohe ai maliir paha n» ua diab ilo la 00 | aole paha he mea hiki wale no i ke diaboio ke hoike iua mea huna, Ua kauoha ia mai au e hana i keia manawa 110 ka hookolokolo j ana ia ia—ua pakele no nae oe ina oe e haa- i l'ele i kou nloha ma ia Ua minami. 1 na nui oia ia oe, a o ke kaikamahine wale ' no kaua i inaina ma ke ano, ua hana oia i kekahi mana kilokilo maluna ou. Ua kapßia mai ttei ke kaikamahioe ludaio hewahinekupua kilokilo, a malalo o ia hewa e hookolo-

koloia ai a hoahewaia." " Ma o ne Lani l«," wahi a Bniea Guilabeta, " at;se oīh he kaikamahiae kilokiio." " Ma o n» Lnni la no," w«hi a Albata ; " he kaikamiihioe kilokilo oia e hookolokoio ia auanei pela. Aole loa e hiki ia oe ke hoop»keie iaia, aole hoi i kekahi mea e ae. Ua t hooholo paa o Luchs Beßumfmoir e make 111 kaiknaiah'me ladaio la. « pono «.*, {ie mokai j (kabh«i«!tt f hoomaemeaia ai na i«q «. paa & me na he*v« e haumia ai na Nsitg o be Temepeia. Ua maopopo no ia eie lie mana kona a me ka m&kemake e hiki ai ke hoopai i na mea i psu i ku i ke kanawai ekaleaia." " Ē manaoio auanei ua elemakule okaw e hiki mai aDn i na manaoio hoomanamana naaupo o keia ano!" wahi a Biiaa Gi>ilabeta, ia wa, ua Hoopihaia kona mau heleheleoa me ka :}.ji>noo Dui, holoholo ae la iloko o ke kee na a Inua e kammliooei. "-Aole au i ike i ko lakou manaoio ana,' 1 wahi a Malnroinn roe keano hakanu ; " aka o ki'u mea i ike iloko o kokakou maw la nei, oua poe kahunapule a me na hoahanau, no lakou no ua makahiki kahiko. he kanaiwa kumamaiwa auanei o lakou e hooho mai amene ooloko mai o ka haoen ; i ka wa e hooholo ai ka Luna Nui i ka hoopai," " Alehala," wahi s Boisa Guilabeta ; " o oe koo hoaaloha, E pono ee e huii i mea e pakele ai ia, a na'n iio e lawe aku iaia i ke kau wahi nalo ioa, e huna aku ai au iaia mai n« maka o ka Luna Nui." Pane aku la ke Kumu-ao. " Aole e hiki, iua paha wau e hooko aku i kao e koi mai

nei, e hai ia auanei e oa poe koa, no ka mea, ua piha ka hsle kakela i na koa o ka Luaanui, ame kekahi poe eae i pili ia ia A o ko'n maneo hoaloha maoli e hai aku nei ia oe, aole uu e komo pu me oe ma iea hoomahuka ana ia ia. Ua lawa ko'u hewa ma kekokua ana aku ta oo; Aoie au i makemake e hooili ia mai ka hoopai iao maluua o'u, uole hoi e kimai kuu noho ana Peresidena no ka hale kakela mahope oke koko a rae ka io o keia kaikamahine Judr<io. Ooe, ina paha e maliu mai oe i ka'u olelo ao e hoopau i kou alualu ana mahope o keia nene ahiu, e hoololi ae i kou alualu ana no kekahi manu laka e ae. E manao oe e Boisa Guilabeta— o kou

I kiekie i keia manawa, a me kou mau hano- | hano o ka wa e niki mai ana, ua hilioai nui j no ia maluna o kou huoKomo ia ana mai i ka ] Papa naita īemepela o ke Kea. Ina e hooj paakiki oe i kon aloha no keia Rebeca, he ' mea ia e kouohia ia ai ka mana o Benumanoir e kipaku ia oe mai loko aku o ke pela, aole oia e i kooa hana ana pela, Ua oi nui aku kona iili i ke kookoo hoailooa Luna Nui ana e puili uei iloko o koua paa haalulu ana, a ua ike hoi oia, ua kikoo j aku kou lima wiwo ole ia mea, Mai haoalua ] oe no ka'u e hoike nei, e poino ana koa kui lana, ina oe e koe aku \ kane, me ka hoike j ako i kou ake hoomalu i ke kaikamakioe !u--j daio kilokilo. E ae aku i kaoa mau mea a I pau ehanaai no keia naea, oo ka mea, aole ioa e hiki ie oe ke hoomalielie i kona mao manao. I ka wa e paa ai ke kookoo iloko o kou mau liena, e hiki auanei la oe ke hoopaa | i oa kaikamahine o ka ludaio, a e puhi paha ; ia lakon i ke ahi e like me ka mea i pooo i ; koe manao '' *' E Malav«ina," wahi a Boiaa Guil»l>«ta; | *' he koko paakuku maoli kou " j " E ka hoaaloliā,'' wahi a ke kumu-ao, | " he hoaaloha koko paakuku no au, raa ia i mea i hiki ai la'u ke haawi aku i na olelo ao j kupooo ia oe. Ce hai hou a*u nei ao ia o<, I aol« loa e hiki la oe ke hoopakele ia Rt>h-ea Ee hai hou aku nei no hoi au ia oe, aole loa e hiki, aka, e yoino po auanei oe me ia. E hele oe i»oa o ka L::na Nui—e kiola ia oe < iho ma kona mau kapuai, « e h«i uku ia ie." [■ Paneki'ke aku Im o Hoiaa t>ui!abeta me ke keakea aoa i kana . U-lj - M« o na laoi 1«! : i aole ota kooa uaau wawa» e ksrua>lK> aku ai I ao ia ia, aka, ma oa ureiumi no o o« elema- | kule 1« " '

L kanailio aku i'a ia ma koua mau umiI mi, wahi a Malavoiua .; "oa aloha oe 1 eia kaiksoahihe Igdaio me kou paowai a ••au, a e like me ka oai o kou hoike aoa aku •»''U mau maoao aloha, pela auanei e hooloahuuhua loa ia ai kona inahao lili nora, a e Ooohikiwawe :s uo Ub make o ua kaikaioahiue hilokilo nani la. A ooe hoi, ka raea i hihia iioko o na hewa i papa ianoo, mai manao"nna oe he maa kokua Kekahi mahope ou mai kou mau heahauau mai. Aole 1 E kukai ia auinei kau mao hana nani, a me kou mau ake oi o ua la i hala ae, me na hakaka iiilii e ulu mai ana mawaeoa o Falaniidera a me Burgundy." " Ua olelo mai oe e Malavoina i ka oiaio," wahi a Beri«na Boisa Guilabeta, roe ka hoopalnpaiu ia o kona mau manao. "Aoleaue hoike i ko'u man maono «ke nui no Rebeca i "ka elemakuie, 110 ka mea, aole he wahi aloha iki 0 Rebeca ia'n e mahe pono ai ko'u hoomanawanui ana mahope ona. Ke hoopau nei au i ko'u mauao nona—ae—e haalele 00 au ia ia iloko o kona poino, ke ole nae.'V "Mai anoninoai kon .manao, aole hoi e kanalua kou noonoo ani»," wahi a Malavoinn ; "o ua wahiue he miu kii milimili w»le no i-a, i mea hoonanea no ko kakou mau hora hana ole Oka hanohano kela, oia maoli ka oihana oiaio 0 ko kakou ola ana.—E aho ka make ana ona kaikauiahiue he taosani e like me keia kaikamahioe lodaio mamua o ke kuike ana d kou mau kapuai e ki» mali» ih« ma ke ala nnui au e hele aku nei e hiki i ka wekiu o k« hanohano. I keia mauawp e haalele ai an ia oe, no ka mea, aole he pono e ike ia mai ko kaua kamailio pu ana.—E hele ana au e kauoha e hoomakaukau ia ka noho hookolokolo no ko ka Lunn Nui hiki ana mai." j "Pehea !" wanī « Boisa Guilabeta; "e hookolokolo koke Bna anei ?" j " Ae,'' wahī a ke Kamu; " e hoomak* koke »na no ka hookolokolo, noka mea, ua pa« ka man»o o ka Lunakanawai e hooholo mue ia i<H hoopai." i 1 ka wa i koe hookahi ihn ai 0 Boisa Guilabeta, poaa ae )a ia. "E Rebeca y an like ! | oe ia'u iiie kek»hi n»ē» l umukuai d»k he waiwai makamae hoi no'u e poho ana. No keahn ia Wau i lawe mai ai ia oe? no keaha ia wau 1 haalele ole aku ai ia oe e maKe Hoko o ke ahi? e like me na olelo & keia hookamane?—l hookahi liooihaika aha a'u i koe ma ka hoopakele ana ia ia—e pono ia e makaala i kona ano aloha ole, no ka mea, ina e kue hou mai oia ih'u, e like auanei ka ikaika o kuu inainn me ka ikaika 0 kuu aiona la ia. Aole pono e luaiele wale ia ke ola a roe ka hauohano o Botaa Guilabeta, i ka wa e aneane ana e hookokoke aku i ks pahu hopu o ! kona kiekie," Ika wa a ka Peresidena oke kakela e haawi ana i aa kauoha no ka hoomakaukau «na i ke keena nui honkolokolo, ia wa uo i hiki mai ai o Conerude Moni—Fiketa, a hai hou mai la iaia i ke kuu->ha hou b ka Luna Nui e lawe koke ia mai ke kaikamahine Iu- i daio no ka hookolokolo ia ma ke ano he kaikamahine oia i loaa na haawina o ka mana kupua kilokilo. " He oiaio, o keia mau manaohe aoo moenhane wale d6 ia na ka Luna Nui," wahi a ke Kumu-ao Alnbata Malavoina; "He nui na kahuna lapaau e ae iwuena o makou, he

uoe ludaio, «o!e makou i kapa ia lakou he poe kupua o ku aina—ua lapaau' oae lakou me ka hoola kupanaha ana i na ro#i." " He Hianao oko« ae no paha kekahi o ka Luna Nui," wahi a Mont—Fiketa; "E Alab»ta, ke olelo aku nei au ma ke ano pololei ina aole ia he wnhine kupua, he mea poao no e make heia kaikamahine poino mamaa oko Boish Guilabeta haule ana mawaho o ka i'apa 0 iie Teinepela, a lilo ka Papa i mea mokuahana. Ua īke oe, ho kulana kiekie kona, a ua ike hoi, oia ka nsita kaulana iloko oko kakou puali—a u» .anopopo ia oe ma ia mau ano he nui ko kakou mau hoahana» i pipili aku ia ia a e manao nui nei nona. Aka, o keīa mau mea a pau, aole iahemaukumu no ka Lu:;& Nui e kapae ae ai i kona manao paa ke ku ka hewa ia Berisna; e ksu no oia 1 ka honpai maluna ons, n me ke kaikamainne ludaio Ina paha aia iloko oke kino hookahi o keia kaikamihine D8 uhane o na ohan» be umikumamalua, e aho no kona make hookahi, mamua o ka lilo ana o Boiaa Guilabeta i hoa make pu me ia." " M® ia no iu i kamailio po iho oei i keia manawa.me he h<i ana e henlele iua haika«nahiue la." wahi a " aha aole biki. Aole auei he mau kumu eie kekahi 110 ka hoahewa ana ia Rebeca mnmua o keia kumu, he wahine kilokilo?—Aole auei e hoololi »e «m ka Luo» Nui i kona n»anao, ke ike oia aohe man hoiko kupono e hooia mai ana no keia Somu?" "E A;ab«ti," wahi a Matavoina; "be powa ehooikaika j» ma keia kumu. e imi koke i na hoike kupooo e hooiaio mai ai.no keia kumu bewa.—Aole aoei i maopopo ia oe ka'u e kamailio Qsi ?" " Ua maopopo ia'u," w&bi a ke kumu-ao Mal»voina; " aole o'u kaoalua no ka huli ana ma na men e hoomao ia ai k» holoaiua o k» pono n»a ko kakoo Papa X«it». aka, ua pokole loa nae ka ma««wa e hiki ai ke imiia | hoike kopono." j " E Malavoina," wahi a Cooer«de; " he ] pono e in.i koke ia i mau hoike i mea e h(Hv- j maemae ia ai ka Papa Naila ameoe pa 0 < ka pakaoi oei o j_emepelatowe, ua haumia • ua o-i.paka aku k* hh» oka pakaua M«msoo—Dieu ij«aua o koouei—ua ike oe i koN» pili, a me ko'a paulHe noi mahope oKo kakou alii kahiko.—NoUila he pone la <*> ke hu!i *ko aoo i nau ikemaka e h >ike in.i « n «i I ina olelo ik* n> ko iakoa w»h» Npaaū ia ia*ou kei« ludaio wahine. « ua ii..,.|« i*. )n « aoio e i»«i m« Tem P |»»>l-iowe »«u,.e nni akn nnwaen* o kekahl kakola e aku; . oo* no kPeraaiden.t • nae ko Kuma ao o we k»*ela M»i i Boo—L)iea, aoleaoei *loaa «naiaiU kekahi 1 »>« P<m i ik«maka i kaoa lapaau «n»?" | I )