Ke Au Okoa, Volume VII, Number 44, 15 February 1872 — "Ka Mana o ka Papa Pai." [ARTICLE]

"Ka Mana o ka Papa Pai."

Ma na pepa namn o ke kaona nei. na piha kekahi mau kolamu o Inua 110 na mea e pili ana i " Kft mana o ka Papa .Pai,'' e hoike ana i kana man hana maluna o ka lehulehn okoa mai o a o ; a ke hoao ae nei hoi e hoike i ko makou. E like no me ka olelo kaulana a ke Cadinala Richelieu, " Ua oi ae ka ikaika o ka peni mamaa o ka pahikaua," pela no me ka mana o ka Papa Pai i keia keneturia hope mai oei. Ma na aupuni naauao e kaukeha mai nei ko lakou hanohano a me ke kaoiana no ko lakou mau akamai ntfeau a me na loea hoopouopono aupuni ana, ua ane moekahi ole na hana o ka Papa Pai ; oiai, ua houloulu e noho mai ke " akua kaaa " iluna o ka " haka " o na manao anoninoni o na kanaka, e boa!a mai i na han» kipikipi, na haunaele a me aa uiokuahaaa —e lumai ai i ka aneia maluhia o ka noho maikai ana o ka ieholehu i kahi hookahe koko hoh<Hiu e paoa ai na kula a me ua aina papn, a e hookuakeaia. ai hoi na makaiae a tne na kapakai me na iwi o ko laila mau ok>he kanaka. Mamūa ae o ka hoonka kaua ana a na " Uln'iki pokii " paha o §arafai i mimihi mai noi, aa hoalaala ia na manao kaee i ku noho'na cnptrai alii, e hoala manao atia ka Papa Pa! i kela 1 la, a he pule aku niahope. ua opiopiia k«na mau kula mahiai a me nā pa-waina kaulana iloko o ke " kuina* o ka hooneooeoia ; kona mau kul* T>nV»ghaU akea, n&ni a hanohano lua o!e iieo ana • na maka, ua lilo i mau haka uu» keraka, a i w«hi kao no na pueo kd*a, s o ko lakou mau kapakai i wahi no ka aoao laaakila I P#ia iho la na haua ana a na mana o ka Papa Pai, ke haale aka ka hoohanaia aoa o mana iloko o ka p6ho o na lima

0 ka poe kup'ono ole, a ake e hoolualihu li Ika hiolani ana oka maiuhia. O' e ka maluhia, kela aku.i hiwahiwa i mohaiia uo ua kanaka, e pale ae i keia mar. poaeae kaua, koia mau mokuahaoa a me keia mau kipiki : a e hookele aku ia uiakou iloko o ka j-..u uialino o kou mau eheu, a'nie ka piuaehana o kou malama ana ! Ma ka nanaina ina mana oka Papa Pai, ua hilinai nui ko lakou moekahi a nie ka mahae ana īnaluna o ka poe no lakou ke alakai ana, a me ka hoopuka ana ii ua manao. He mea kupono ika poe e ! kiai ana ma ka makaha o ka Papa Pai, a mai haaw i wale ia lakou me ka hookuu aua aku e alakoia e na uianao hoouluulu, e liapai mai ai i ua ano mokuahana e anoninoni ai ka noho maluhia maikai ana no na kumu kupono waiwa) ole. No ka mea, aia uo maloko o hoopuka ana a ka nupepa he mau olelo mana koikoi, e alakoia ai ka manao lehulehu—a īna he kupono i ka maikai, ua potio, aka, īna he mea e lioal.i mai ai i ka hoinoino a me ke kue ana, aolie hoapouo kupono e loaa īa Papa Pui, a ika poe ka'm 110 lakou ke kiai hoopalaleha ana.

Aka, ina i ka manawa i hoomaamaa po-1 no ia. h hoonaau »o maikai ia ke kahu o j kahi Papa Pai, me na manao kali, akahai, a akahali 3 ! ; alaila, ua " mio " a aa kupouo ■ ke kanaka no ka oihana, me ka hoalaala ole i kahi mau mea kuee a pahenehene I paha i 'k'ahi poe holo balota i haule, me [ ka puana 'aua, " kohahe," "hele ma huha," j " uiana ole ka pul<?," —a oia mau ano pu-1. ana ana, he ano uwauwa kamalii no ka i holo 'i ko lakou moku me ka maikai ma- j iuaa'o ka iliwai. Aole maloko o keia] mau hoopuka kuee. a pahenehene hoi na j mana kupono maoli o keia mea mana i nui—-he Papa Pai. He oiaio no, ma ka j

noh'o >iaa o nn anaina naauao a pau loa, | ua kuluu apono ia mai inana oka Papa | Pai. Aiea, oka poe nae i hoohaahua ia ; lakou iho rae k;> hoopuka ana i nu palieneheue kupono ole a uie ke kumu ole o ' ia hoopuka aua ;ua ane like lakou,me ka poe holona ka ike ole he mau apu awaliua ka lakou e paa ana. No u' ano poe, aohe no-a makou kāmailio nni, oiai, he ao kanaka no iioko o lako» e hoonaauao mai ai. Aka. e lialiu ae no kakou e nana hou uo ka maua uui o | ka mipepa. Oka Papa Pai, ua puānaia | no, oia ka palekai nui ikaika o ka noho'na 1 lanakila e hiki ai i ka yox populi (ieo oj ka makaainana) ke nni akn i ke kumu j kahi i hookolo mai ai o ka Uoopuka oia-; nao akea ana i kona kuamoo mai ka pouli | a me ka noho hōope ana o ke au e na.wii j poele i hala ; a i ka malamalama naauao j a me ka noho'na knokoa lanakila o keia j

]a. Ua heapnka pu ia no hoi, oin kekahi o na nne nui o bo:»nee ai i ka bonua uei. O ka mana o ka Papa Pai, lie hHuoli ia i konft lnnakila maluna o na noho pouli ana o kanaka ; aole nae, me na kani ikuwa ana o na leo hooho o na pu kuniahi nui, aole hoi me ka lele ka'oka'o o na kao l'ele iloko o na uouli a maluna hoi o na welelau makani ohiolu—aka, ua wiwo ole koua koa aua imua o na poo kalaunu, a haliu ae oia i ko lakon niau leha hiaai ana iho, ua palanehe aku kona kiei ana iloko o ka ipu humuhniuu a ka wahine ui opiopio— na kamuimi ole kona komo ana aku i ka pahu-ume palapala a na loea hooponopOuo aupuni—ua elekei aku oia i ka awai o ke kahunapnle—ua makaīkai iho kekoa ma ke kahua kaua i kona man aoao no kana mau hana wiwo ole—ua hauoli ke kanaka kalepa i ka helnhelu ana i kona mau aoao no ka maikai o na kumukuai o kona waiwai ma ka ma|*eke—ua nihi aku oi'a e hoalaala i nā manao palaualelo o ke kanaka, e hoolanalana ana iaia, aia he mau pomaikai e kali mai ana, ke eueu hana ae oia—a ua kolo aku hoi oia iloko o na puka pepepo o na pepupu wao kuaaina—a ua holo poai puni aku oia ma na wahi n pan. Ua hiki ole i ka nupepa ke hauoli Ianakila uona iho, aka, ma o kona mana la i hoolahain ai ma na Ualealii, na hale haahaa, na wahi akea, na apoo a me na kuono ; i hauoli ai na keiki a kanaka a pau i ike ai i kona lanakila. Ua hiki ole no ia kakoa ke hooneleia i ka mahalo no kona mana, i ko kakou wa e hoomaopopo ae ai; aole e hopo kona mana i fca ahai ana aku i ka lamakn o ke Akua ola, a e hoomalamalama aku ma na oawawa ponli panopano o ka hoomnnakii a me ka noho poele ana me ka maopopo ole i k>t mina, ka pono. ka pomaikai a me ke aloha o ka Makna Nui. O keia, ke kalnnnn a me ka mana lanakila o ka Papa Pai; oiai, he mau miliona o na koiki a kanaka e noho ana i keia la iloko o ka ponli a me ka ike ole ia, ina aole no ka mana o ka Papa Pai.