Ke Au Okoa, Volume VII, Number 52, 11 April 1872 — Untitled [ARTICLE]

He kumu hiki ole no ke hooka'ulua ole ia, o ka Halemai Moiwahine, oiaio no kekahi o na oihana nt»" e haawi mai nei i na hana maikai a me na lapaau hooluolu ana i na kanaka Hawaii, i oi ae mamua o na hale e ae maloko nei o ke aupuni. Aole no makou e hoopoina ana i ua hooikaika alii ana me ka hoomanawaaui i kela la keia la a ka Moi Kamehameha IV me kana Moiwahine, a me ka buke inoa i ka lima, ua knohi aku oia i ka naue aku o kahi mea-, me ka poloai oluolu ana aku e haawi iho i kahi mau kokua ana no ka haft e manaoia ana e kukulu. Aole no hoi e hiki ko holoiia aku mai ko makou mau papa hoomanao kana mau haielelo ina ka la i waihoia ai ka pohaku kihi o ua Halemai nei ; a, īnaloko no hoi o kana mau haiolelo alii i hahai pono mai ai oia i na kumu o ka hale i hoalaia ai kona kukuluia aua. Oia mau mauao aloha alii a me na kumu i manaoia ai o ua hale nei, mai kona wa mai iku ai,—ua hooko pono ia e ka poe Luna no lakou ka hooko atia.

Ma ka hora 12 oke awakea o ka Poaono i hala iho nei, ua malamaia kahi halawai ma ke Keeua Hookolokolo nui, he ano halawai kuikawa na ka poe kokua mai iua Halemai nei. Ua mahuahua no ke anaina o lakou i hiki ae, a me kahi poe owaho aku uei no ka hoolohe ana i na haoa oia halawai ana. Ua noho luna hoomalu mai no ka halawai, ka Lonakanawai Kiekie ma kona ano he Hope Paresidena. Ua heluheluia mai e ke Kakauolelo ke kumu nui o ka halawai i kaheaia ai, a penei no ia : " E noonoo ike kupooo o ke noi anā no kahi mau hoololi malokoo ka Palapala Hoohui, penei: 1. Oke Knhina Kalaiaina, mawaho ae o ka oihana, e lilo oia kahi boa o ka Papa Kahu Malama. 2. E haawiia ka mana ike Kuhina Kalaiaina e kookohn ai i na kahu malama mai loko mai o ka lehulehn, e kaupalena ia ko lakoo Dui i ka eiwa."

O keia iaan kamu o ka halawai i kahea ia'i, aa nooH()o, a oa hoopaapaaia ho me na ano eleo. O ke kuma mua e hoolilo aoa i ke Kahina K.alaiaina i hoa no ka Papa Kahu, oa nai no ka hoopaapaa ana; a ua hoole loa ia ma ke kanlima aoa, he 18 poe ma ka ae, a ke 14 ma ka hoole. O k« kūmn alaa, e haawi aoa i ka mana i ke Kahioa Kalaiaina k«5 koho ana i kahi maa hoa o ka Papa Kahu, he eiwa ko lakoili nui mai loko mai o ka lehulehu lakou e waeia ai, a hookohuia e ke Kuhina Kalaiaiaa. Ma keia mea, ua nui do ka hoopaapaaia aoa, a ua haule no, ha 3 poe ma ka ae, a he 24 ma ka hoole. Aole makon i hiki k« hoomaopopo, pehea la i hiki ai ke hoole ia kekahi lala hooko o ke auponi, oiai.ua ke aupuni e haawi nei i kahi hapanoi no na hemahema a me na mea e makaakau pono ai o ua halemai la. Mahope iho o ka noonoo a me ka hoopaapaa ana no keia roaa ua hoomakaokaaia ka hoopaneeia ana o ka hale, > ka mana-

wa i hoopukaia mai ai o ke noi, e kohoia i Komile e bele e noi hele i dala hou ta» na haawina manawalea ana o ka leholehu. Ua kohoia o Hon. H,. A. Widemana, Kauka E. Hofemana a me Hon. C. R. Bihopa, 0 lakoa ka poe konr:e 1 kohoia ai no ka hele ana e uoi daūt ;; ine na haawina kokua manawalea. Ma ka olelo wehewehe ana. mai a ka i TiUn<v Hoooialu, Lunakanawai Kiekie, ua hoakaka mai oia, o ua Halemai nei, aole i hiki pono ka malaoja ana iaia iho, e like mo ka toea ano maa mau ; a ano, k'e 41 me mai nei i kona kokua holookoaia ana, mai loko mai oha loaaaupuui. Ina, he oiaio kupono io keia hoakaka ana o ka Luna Hoomalu, mai ke aupuni aku ka loaa ana o ka hapanui loa o ke kokua ana lua Halemai nei; alaila, he kumu kupono loa i kahi lala hooko 0 ke aupuni ke komo aku kau wahi iihi maloko o ka hooponopono ana i kahi mau mea e pili anai ua Halemai nei. Oua Halemai nei, ua hiki aku ia i ka umikumamakoiu ona makahiki o kona ku ana, a ua lehuiehu wale ka poe i hoona eku iloko olaila ; a loaa no ka oluolu, a o kahi poe hoi, ua hala aka lakou ma kela aoao o ka muliwai. Ma na hana maikai a pau i ku i ke aloha o ua hale nei, he mea kupono do ka hapai ana i ka manao o ka lehulehu i ke ano kahi i ulu mai ai o keia manao aloha. a me ke kukuluia ana o ka Papa Kahu Malama, na lakou e hooponopono i na mea no ua Halemai nei. ' - Ma na olek» a J. T. uahoopuka mai oia no na kumu nui 1 knkuluia ai o ka Halemai, a ua aie nm no kona ala a me ke ku ana ma na hooman<iwanui hele wawae ana o ka Moi Kamehameha IY me kana Moiwahine, e noi hele ai i na haa-

wina manawalea o na mea a pau e kokua ana ia hana maikai, Ua eleu nui kona liooikaika ana ina ia hana leaikai, a biki wale ika manawa i hoJo pono lea loa ai ke kukuluia ana oua hale la. Nolaihi, ma ka laua mau hoikaika palua ana, ua kukulu iho laua he inau kia hoomanao no laua. Mawaena oka poe i hoopuka mai i ko lakou niau manao, ua paipai mai ka Rev. Demona o ka luakini Polelewa, he mea kupono loa ka liookaawaleia ana o na mai; na kane ma na hale okoa, ao na wahine ma na hale okoa ; a e hoalaia i pin: dala no ke kukulu ana i īoau hale kupono. Me he mea la, he manao kupono ia o ke kahunapule, a he pouo no hoi ke hookoia. Aka, oka pilikia nui, oia no ka nele i na kumu e hiki ai ka hoala ana ia ano hale ; aua oleloia o na dala e paa ai ia mau mea, ua hiki aku ia i ka Aohe-no ia he mau dala uuku.

Maloko o na hoopaapaa ana no na mea e pili ana i ua Halemai nei, na'hoopukaia mai no hoi kahi mau moa e pili ana, eia ke noho aie nei ka Halemai i na $1,300 ; a ma ia mea, he kumu no hoi ia e noi hou ia mai ai e haawi aku i ko lakou mau kokua mannua. Ua noi mai o Hon. Widemana, e kohoia i Komite, a na lakoo e hele e noi dala, a penei ke ano o ua olelo hooholo nei: OLELO HOOHOLO. " E kohoia i mau Koīuile i ekolu, no ke noi ana i mau haawina hou niai ka lehulehu mai, ma ke ano nui, no ke kokua ana i ka Halemai." A ke manaolana ae uei makou me ke kanalua ole, e maliu mai ana ka lehulehu i keia poloai uwalo e haawi mai iko oukou mau hipuu o ka manawalea aloha no ka pomaikai o ka lehulehu.