Ke Au Okoa, Volume VIII, Number 22, 12 September 1872 — OLIMEPIA A O KE AKA O KA WAHINE KARAIMA. HE MOOLELO EEHIA. [ARTICLE]

OLIMEPIA A O KE AKA O KA WAHINE KARAIMA.

HE MOOLELO EEHIA.

MOKUNA 11. Pa»e m»i la o Olnnepia. " E Ralepa, ua • loli» au ia oe, 000 kuu alolia, kuu (ila," me kn konio niui iloko o ka apuua a HaU pn, #e haou uiui ia'u e like o»e kou makemake, " imuA o ka lv,m kiekie," me kn o po ac o Olimepia i koua lima iluoa, " a imaa o ka laui kiekie, ke hooia uku oei au, o oe kuu haku a m<? kuu kane." " A ki; hooia pn ae nei hpi au," wahi a Ralepa, me ka leh* ue o kooa ina«a iluoa " o na ino a me oa hewa o keia taare aua o'o ia oe, ina hc ino a he liewa io e hiki mai ana, e ili iho no ia «oalona o ke poo o Ralepa Redwood," " 0 ka hapa nui o ua poiao e hiki mal ana. ina e hiki io mi'i ia, miluu i iho no ia o'u," wshi a Oiimepi», " o ke ola an ihoopakeli' ;n nau la " A I «<»le i puka p -oo »e |a hopuna olelo, liolo aku la o Olimepia i ka iko ana akii i ke kilokilo e iiele inai an-t i o Ua t 'la, " E Claudiae e lil» oe i makuahiue uo'u, n" ka mi-a, «ole o'u makuahine," " [Ja mikankau k« kaa," wahi a Claodii)o ke kauwa k .hiko .» Olimepia i hoohuni ia in iho iloko o ke <» fca poe kilokilo, "he pono kana e hoi, ke oluku lci/i mai nei o loko uei—.i ia oe hoi," roe ka bnli ae o Cii»odiiie ia Kalepa, " a i m-ikomake oe, e hele pn no kakuu." Aole e p ipaiua ke koi ana ia Rl<lepa, «o ka mea, o koua aho ia. tlele akft h lakou nei <t puka «ku Ia iwaho, kau a/ ta ilona <> ke kaa, a hrdo aku la. I kcia»wa a lakou e holo nei m» ke kaa, ua hoauwana wale ia oo ko R il«im noonoo aria i ka ae ia ana o kani ooi—r D e ke kaawale ana aku o na luuluu o kona puuwai, a ua kioU ia aku ia haawe iloko o ke'hu wawae o ko lakou puka ana mai, ua eo—ua haawi mai o Olimepia i kana hoo hiki paa. I ko lakou hiki ana aka i ka hale, o k« lakou hana, o ke knka me C»andiuc* « ka mea poiio a Ukou e haua ui «o ho laua mare. A i ko Ilnli? >a maoao, aia mahope koke iho o ko laua iiiarn ana, hi; ine» pono e hele koke aku loua iiiioa o Lniioneia, a holke aku i im mea a pau. Aka, ua ku« loa o Olimepia ia nianao o Ralepa, ua mnnao oia, inahope iho o ko laua iuafe ana, e holo no o Ralepa ma kana huakai moaoa ;a ua k<>jkua pa mai o Cla'idme ia manao o Olimepia. ' ■■■•-****■ --

Elua la mahope iho, ra tre jho la o Oliniepia me Ralepa imua o ka- mea ikemike hookahi o Clttudihe, |»| a #e iWaua i boo- - io. a i hookahi koko, i howlahi j>uttWai Lookahi pana ana.

MOKUNA 111. E ka mea heluhelu 1 atoha oa hoown like ia inawaeoa o laua, o ka iini ua hooko i», a e like me ke kahiko e olelo ai. " Nonoho la ohea-e e oia ne-i, Nonoho ia ohea i Kalu'iapana, I ko haaa walea o he luaia'i, He >o no ka po, he ao no ke ao, Aohe a ohea lani e ike." He mau l;i ekolu mahope iho o ko laua noho mare ana i ka home o Claudine, a me aa tauß4Di hoohiki ana, a iloko o ko laua poliki pumehana a ke aloha, haalele iho la o Ralewa ia Olimepia >ne oa maoaolaaa o iaua e halawai kuke i ka maoawa pokole. E ku aaa o R>ilepa iluna o ka bale o hope o ka moku Volaot, e nana aku ana i ke kuianakaohaln o Nu I ika, i ka ale aka o ke kai iluoa o ka aiai me fea oni aoa aku o na wahi oioi o na luakini me na hale kiekie, a oo kekehi manawa, uhimai la kapo, a nalo aka la ka aina. 0 Kapeoa Keoni Kalekona o ka moku Volaot he kaoaka i mia i m hoio moaoa, he oi kona makemake i ka holo ma ka moana mamua o ka noho aoa i ka aina, o ka pa mai o ka makuni maluoa o ka ilikai kona olioli, a o ka ike aku i na Auwaalalua, me oa wahine la. • He kaoaka maaaoio i na moe, me na ano i oleloia no oa kopaa, he hikiwawe i ka oeoooo ana ma na mea kupooo no na pilikia e loohia ana i ka moku. 1 kekahi po, i ka pau ana o ka R«lepa kuwati aoa, joi ako la ia ilaio, me ka waiho iho i ka malama ana o ka moku i ka halipab«, a, ia Knlepa e wehe ana i kooa kapa, hemo msi ia ka puka o ka rumi aina, a komo mai U ke kapeoa me ka paiemai wale no, o kooa helehelena, me he mea la aole ia oo keta ao, ua keokeh me he kupapau i;», e a-a ana kooa maka me ka hamama o ka waha, me ke kuhi pololei o kuna iima imuu me kona hele maiie imua, me he mea la e alu&la ana oia i

«•••kah' inea. !T.n«o la « Ril»rpa ua in<>eb«w» u 1 » kapeua nei, « i mea e hoa'a ai i ua Kapena la, Uahea aka I > la i «ona innoa. " Haanu I" wahi » m Kapena nH, me ke knhi iio o kooa lim» im ia " A >he o'u ike i koknhi inei," wahi a Kilepa me ka nana pu nku n R «lep« ma kahKa u* K<ppiia ne< e kiihi #rm " Aoie ou ikel" wahi hnu a ke Kapemil" Ho imi hiki e>|«! Kh ike nei »u i kona ku m n o, •• li'ai; me n'u c ike uei ia oe." ''Owai ia ?" wahi a Rnlepa. " O kmi mnkuahine " Wahi a ko kapeoa me ka leo h«alulu. " Kn"ria ua rudke hoi ko makuahine?"

"Ae—ua make, u;i kanuia i kekahi manawa loihi » hala aku nei," wahi a ke Kapena " Akn, he h'el« mai no ia e ike ih'u, ke ike oia i kekahi popilikia e hookokoke mai ana la'u. Aole oia e hoike wnle mai ana, ua like oia me ka elele o k& poino a me ka hulihia. Ke i*e nei no au ia ia eku mai la i!o--ko o kona Inle loihi keokeo i kanu pu ia ai, aia roa kona ht>lelielena he ano kamniha E nana 1 e nana aku ! ke hea m.i nei ia'u, ke hea m<ii nei e hele aku au me ia,"

" He moeiihaue maoli keia," wahi a Rile' pa. " ua loaa paba oe i ku mai poo."

Naoa pono mai la n.i Kopena nei i« R;ile l»a ine ke an • l'aumaha. luli ilio la kona poo me ka olelo ih'», " Aole, aole ne e manaoiu

ih mea, aka, owau, ua ike iu i ka oiaio « ia mea," —kau iho la ia i koua lima ilona o ka Bnbala e Waiho nna iluna o ke pakaukau iinun ona, olelo bou mai la, " e hke me ka

oimo o keia buke, pela wau e maaaoin ai i keia tnea. Holi ae la ia ma kalii ar.a i ike ai iua aka oei, a olelo hou mai la." •' Ke poweliiwehi ne la ua aka nei, ke nalowale aku li, tne he mnho )a, u i hoike ia ka wanaaa, pnii kinn iiiiu», o kona ano ua pp.a la "

O ke *no oiaio a uie ke kupaa o ke kapen«—o Uo lnua mehameha, oUean > pnari Jaou i> ke »omoe, o* ano ok*kala ae ia o Ralepa, Hopu kok© akn la o Rilepa i ka lima o ua K ipenn ne>, me ka iitint pu ana ina ka'hi a u* KHpeu» uei e o»na aku ai. Iko Rtlep<t haoiiao nui, ike aku U ia i kekahi aka ma ka pala oua ru'«i oei Au ianai ae la ia i kona «naka, a i kona nana hou ana aku, ike aku ia iu i ka uhane o kek»hi luahine a ma kona ano a pau, uh like loa me ke KipeOa. Hoo iri»u aku la o Rilepn i ka naoa ana i ua uhufiw nei « hiki i k"iia inlo loa ana. "Oa buia uko la" wahl 1 Rilepa.

" Alaila ua ike oe," wahi a ua Kapena nei, ' alaila, aole »u ī piioole. Ke ike nn oe e ke kanaka opiopio, o na mea liunn iloko o l o "iu aua o ke kaiiiika, ua iiiki ole i ke Hkamai oua oloīie naauāi» ke muua aku. Aka, be p mo au ko pīi iluna, ke ike nei au ke loli ae nei ka makani "

Noho hookahi iho la o Ralep;i ilalo o oa noku uei me ka noanoo nui ana i na meii a liiua i ike ai, a no kekuhi manawa, u.i hoi iton nui kona 10*11 noonoo kupooo, a i kooa liookukn ana i keia inau mea, ua hoopau loa ae la ia i kona-* manaoio ia, a haule aku la ia hiamoe «loko 0 kona rumi. Iwaena 0 koaa 1 hiamoe.uui', puoho ino ae la i ke kahea aua Lmai o kekahi mea i kona inoa, hoolono ae la ia no kekahi man eekooa, lohe ae Is ia i ka h ilulu me na lēo kauoha, holo inp ae la keia iluoa, i kooa naua aDa ae, aole ia i ike i ka iuo uui, i kona wa e holo moku aoa mamu» e like me keia, ua uhi paa ia ae la ka lani, pouli, o ka lialuln a ka makani, o ka oaame ka hekili, ka nila, a mekekai. Elaa kanaka i nakii ia ma ka huila 0 ka hoeuli, i paa ai lana aole e lilo i ke kai, a, i kau pono ai ba ihu o ka moku, ma kahi a ke Kapeua i kanoha ai. 0 Kapeoa Kelekona ke ka nei no ia maloua oka papa hule, aohe ano pihoihoi. Iloko 0 keia ino nui, aole i ano e ae kona helehelena, a me he mea la, he makani kolonahe me ke kai malino i keia wā, ke liaawi la no ia i kana maa oleto k&o%fea, a ke hana mai la oa kaoaka me ka pauwai oiaio, e hooko ana i na mea a pau i kauohaia ia lakou e liana. 0 na pen hoo i kahikoia ua moku nei, he mau apana welu<velu wale no ia e kau mal la iluna. Ke olepe wale ia la no ua moku oei 1 o a ia uei—ke hai mai la ke kia mua me ka laau ihu—-ke huli aku la ua moku nei—ke pi'o ae la ke kia hope—o ka moku i haaheo ai na poe i hehi i kona papa hele, ua lilo iho la i man apana laao lana iwaena o ke ao lipo oka moaoā. " Pehea kou man&> i kela waoaoa ? " wahi a ke Knpena ia Kalepa, aole nae i ekemu akn o Ralepa.

Maoiua a« oki o aua mai o oa kukoaa o ka la ma ka alihi pioana, ua kaoahai iki oai ia ba ino o ba laoana, roe ka ikaika o ka «akaoi, hoomaka iho la lakou o kaa i kekahi pea ma aa omakū kia/a me *ekahi mau mea e a« e pono ai ko lakou lana aoa ia inoaoA, ike ia aku la kekahi noko e hooiho poao mai «na i o lakou, be kialua ua moku la i. kapili ia ma ke ano holo loa, i ke kokoke aoa <aa kahi e hiki ai ke lohe la ka leo kahea, he aka la Ukou i ke kaai anai n ka pila. /o ua kielua oei, me he mea 'la aole ia i hfU wai me ka ino ok« p<i i h»la Poholua a| )a ua mok» nei, lioakuu i.t m*i la ka a holo uiai la a pili i ka moku poiuo Volan£.

0 ka mun i pīi moi Huna i> ka inoku o Ralepa m4, be kanaka t aoi oa la o koaa opinpn, be hiehie kooa heleheleoa a me kooa Kulana, he lakeke polu aona ine ka wawae ekeke'i, a ma kona umaumi, hookahi la>ani pihi dai«nana, hookahi kaei i hana loea ia e k<- ak«m«i n ko !oia m» puhaka, * m«loko olaila, e>u« p,.» paaapnnn ma ke ks<Bo niho #iep»ni. O ka'ui innhope mai oob, he keiki opiopio me kahi <ahiko aahi O kekahi poe, ua ike la iakou ma ko lauoa mag he-'' leheleua im.ino, a ua paa p«oo lakoo i oa pu me na pahl 1 ka pii aua mai o ke kaoaka mua, ike koke uku la no o R*lepa, he kauaka powa moana ia Iloko oia miu Ib, he lehulehu wale na moku powa Sepania e holapu aoa i ka moana Aielaoika. " 0 ke Kapena anei ka'ue kamailio nei ?" wahi a be kanaka powa ia Kuiepa. " Aole, owan ka uialamamoko mua. u Kapena Kelekona, aia ilalo." " K ohioln oe'« hai aka ia ia, o Kapeoa Braudona o ka R «Uleanake, he makemake ao c kamailio pu me ia" Hnli aku la o Ralcpa e iho ilalo, fiahe hon aku la oa kaaaka powa oei'me ka ninau aku ika it(oa oka moku. Hai mai la Ralepa, " 0 ka mokn Volant o Hti loka, e holo ana i Cardena." " Huaha ka ukana ? " wahi hoo a ke kanaka powa. " He p ipa paho nui me ka paha liilii."

" Poooi E hnaa e !ike me k»'u kaooha." Iho la o Halepa ilalo, a o na eela mnluhilohi o lak ou, puulnolu nai ae la oaa kekahi aoio, mo ku niua mai i ds poe powae kn ae» me k* makaukau e hof>ko j na kaiiobi* a ko lakou alii. Ni»na poao mai la ua alii powa nei i na sela o ka Volant, huli ae la ia a kara»»ilio uka la i ke keiki opiopio, " E lokiai, a'olo Ukou e pono ke holo pu i» me hi kakoa noao kauaka, ak,>, ē kamailio aka no ao ia lakou. Roli «e Ui« aolelo akn la i oa gela poino, "E u» keiki, pebea lro oukoa manao i ka bolo malalo o ka hae, aohe haku ? Pehea ko ouko«3 maueo i ka uuaikomamalima dala o k.a p«l«,—he'moa inu e like me ka makemake—nui ka wahiue—hana i na moa a pan mamuli o ko oukeu makemake ! 0 k.a mea e ae mai i keia, e hele nru*i imua." A<ih<? mes lioukahi i haalele i ko lakoo wahi, »k-i, o kek.ihi mau mea elua, hawauawana l.i kekahi i kekahi. " J hookaiii i koe," wahi a ke 'lii powa, " Owai o oukou- e hele mai ? E kamāilio mai :»(10. " Aole hookahi," waTii a na eela poino o ka i pane mai ai me ka leo hookahi. " N'aaopo ! " wahi a ke 'lii powa, " a oi aku mainuA o ia'." Hole aku l;t ua 'IH p-iwa nei mahope, h.uli ae la iliina, ike ae la i ke kao o ka hae Amerika i ke poomoku kia o ua moku poino nei, pune ae ha ia, " E lioino ia oe eka hoailona o keia noho ana kipi, ke hapai ae nei i ka hoomaoao uo na h»wa o'u n pau. Ke hoo•nanao nei au i na la opiopio o'u, da hapai nui au i ka hoku, i makana oo ka laoakila o na hoouka kuua, oa loaa ia'u n» hoohanohano ia malalo 00, aka, i kekahi la, oa haia ia mai i kuu ola «o ka lili o na poo oihaoa i kuu lanakila ana, a ke haia m»o ia nei kou niehen eka pahikanā, a i kou wa e ola ana, aole au e a-a e welo hou oe malona o kou poo. Ilalo ! lUIo !© ka hao ino ! " A lalau aku ta ua 'lii powa nei ī ka hae a huki iho la iialo. Aia iwaena o na se!a o ka Volaot kekahi elem ikule poohioa, o Hale kona iooa Oj Essex, lele oaai la ia imua, a hopu inai |a i ka hae i ka lima o ke 'lii powa rae ka olelo ako. " Ua hookiekie mao ao ia ia ihai kuu wa kamalii mai. aole o'u m&'«,amake e ike i kekahi e hoohaahaa ana ia ia." " E ke kanaka na&upo, e hookuu mai," wahi a ke 'lii powa. " Aole i.k'ou wa e ola aoa !" " Alaila, e make oe e ka ilio iloko o kou kuhihewa, wahi a ke'lii powa, m« ka wehe ae i ka po paoapaoa a kau mai la i ka lae o na elemakale nei, ree ka olelo pu mai, i hook'ihi maoawa i koe a'u e haawi aku ai ia oe e hookuu mai i ka hae a e ola oe."

" Aole !" wnhi a Hale. He anapu he kaai ana o ka pu, a haule make aku la ke kanaka aukai naau koa iluaa o ka pap» hele 0 ka moku. me ka no o ka paa o na lima ona 1 ka hae ana i makamie ai me koea koko. Haeo mai la na hoa aela oaa e kii mai i ua Uii powa nei, aka, wehe koke ae la oa poe powa a pau i ka lakoe oiau p«. hi, o ke'lii powa hoi, me he liooa 'la kooa i no, kaaoha aa la ia, '• e ho a i keia poe ilio ilalo 0 ka moku, a pani i aa puka a paa lea." Me keia kauoha haalele iho la i ka oneki a īKo aku la i ka rumi o ke Kapeaa