Ke Au Okoa, Volume VIII, Number 23, 19 September 1872 — OLIMEPIA A O KE AKA O KA WAHINE KARAIMA. HE MOOLELO EEHIA. [ARTICLE]

OLIMEPIA A O KE AKA O KA WAHINE KARAIMA.

HE MOOLELO EEHIA.

MOKUNA 111. O Kspena Kelekoua, e «oho uii oo lōoa o R;i)epn iluni oka pahu, koaio ieai la ua 'lii piiwi o»-i a olelo mai U " 0 Kapeoa Kaiekooa aoei oe ?" wabi a ke'lii powa, i oioao aka ai, aole nae i eheinii mai ke Kapeoa. Wahi hoo aoa 'lii powa uei. "Ua lohe inna ibo oei anei oe he paahao oe na'u ■ Ua lohe ibo nei au he keiiaka powa oe." Wabi a ke Kapena i paoe mai ai

" Ae," wabi ake kanaka powa. " 0 kaa aiau olelo na ke kaoaka i piha i ke akamai, Ia wa a aa 'lii powa nei i kamailio ako ai, ke wehe la uae kekuhi lima ooa i ke pani <> kuhi c waiho ai ka waioa, lawe ae la i kekaln omole, kiaha me kekahi hnewai a kukulu iluna o ke pakaukau, ninini iho I» i kona kinba ine ka pa'i pu ana i ka wai, a paoee inai la i ka omole me ka wai ma ke alo o Kapeoa Kalekona a me Kulepa me ka olelo pu mai.

" He makemake ole loa wau i ka ino hookabi, aole anei olua e iuo pu me a'n 7" Ano ka pane ole mai o Uua 'la, olelo hou aku la ua 'lii nei. " Ina olua e inu ole ana ine a'u, alaila, e hooinaka kakou I ka haoa." " E ke Kapena, o ki okana o koo moku aole o'u makemake, aole i kupono ia no'u, aka, aole oe e oele ana i ke dala a me 'oa waiwai inakamae, oia mao inea ka'u makemake, oiake kupono i ko'u makemake, a ke olelo aku nei au ia oe, e haawi koke mai i keia wa " " lua be dala ka'u iluaa o keia moko, aole loa au e haawi aku ana ia oe, a ioa no oe e huli, aole loa e loaa ia oe," wahi a ke Kapenu Kalekona. " Ma ka hapa hope o kau olelo, ke ike Dei au, he dala no malona nei o keia moku, a ua huna ia ma kekahi wahi. Owau, he hiki ke haou \ kahi i waiho ai o ke gnla, e like me ua ilio hana koko o Sepsnia. E hoo kua mai ia'u. Me keia mau olelo, kahea ae la ua lii powa nei i kekahi mau kanaka powa ona ulua, a hoomaka ako la lakou i ka huli ma na runii, na keena, na poliu, nawahi-poo-poo liilii a pau o ua moku nel, nie ke kino o ke Kapena rue ka malamamoku, raa na wahi a pau, aole he wahi kaono i uele i ka huli ia. Naaa iooiuo mai la ua 'lii powa nei i ke Kapena me ka olelo mai, " he mea oiaio, aole oo i hoolei i ke kai."

" Aole loa e loaa ana ia oe i hookahi dala no keia la haua ou, e na powa naau eleele iuo 1" wabi a ke Kapeaa i paue aku ai.

" E ke kanaha hupo," wahi a ke'lii powa, " aole loa oe e ola ao keia hoonankiaki ana ia'u " Me keia mau olelo a ua powa oei, wehe ae la ia i kaoa pu panapaoā, a ki aku la, a haule aka la ua Kapeoa nei ilnna o ke pakaukau, a me ka nanulu hookahi, kaili ae la ke aho. Ama kahi ekokoke aoa ia Ra lepa e noho ana, e waiho aoa kekahi koi o ka noke nui ana a ua poe launa ole nei i ka ulaa, hopu aku la o Ralepa, a pehi ako la i ke'lii powa, pa aku la ma ke poo, haule iho la ua 'lii powa nei ilalo, aka, iloko o ka imo aoa a ka maka, ua ku koke ae la ua powa nei iluna, ke hiolo la ke koko o ka Ue me ka hea mai i na kanaka powa oaa, mai ki ia ia, a mai hoeha aka. Ma ke ola oaa uhane ioo i haulo mei ka (aoi maf, aole !oa e noku kekahi lauoho ona ! E nakinaki ia ia, a lawe ako iiuna, na'a e haawi aka i kekahi paaoi lealea maluna ona. No ka pakela ikaika loa 0 na kanaka powa ekolo ma ka mokomoko, 1 laoakila ai lakoa maluoa o Kalepa, ope'a ia ae la oa iima i ke kaa, uakii ia i ke kaola a lawe ia aku la iluno. Hahai mai ia oa powa nei mahope a hiki iluna, kaūea ako la i oa luioa ona, e kiola ia Kalepa iluna o ka waepa, holi ae la ua 'lii powa oei a hawauawaaa aka la i kekahi kanaka ona, holo aka la ua kanaka oei ma kekahi aoao o ka moku, a i na lii powa nei e iho ana e kaa iluna o ka waapa, hiki mai Ia oa kanaka nei i hoouaa ia ai mahope o lakoa, kau akala lakou a pau iluua o ka waipa, kahea aku la ua 'lii powa ii?i, e hoe! hina like aku la na kaaaka, a hualele aku la i ka Volaat.

" E hapai ae i ke poo o keia kaoaka," wahi a ke'lii pow% y>o o Ralepa, ia ia o waiho aei iloko o ka waapa. Iloko o ka inaiua nui o Ralepa, aa komohia mai la nae iloko ona ke mauao ao ke ano e o ka leo o u» 'lii powa aoi, al» ae la keia a kaa ae la ke poo maluna o ka »iao o ka waapa, uana aku ia keia i ka lanamai o ka moku o iakou uei, aka, ia ia e naoa nei i ka moku o lakou, ike aku U keia i ka pn-a ae o kekahi mea rae he uahi la, a mahope iki iho punohu loa ao la ka uahi mu ka o ao o ka ula o ke ahi, e like me ka hikiwawe i ka pakaawili

aoa, ppla ka «fa o ke ahi i hohoio :ie af apnm hotōOkoa ku moko, alaila, lohe ako la ia i leo uwe o oa ka,uaka iloko o ka wela He oinio, i ka wa i hoihoi ia ai oa laioa o ka , Volaut ilaio o ka moku, me ia i olelo ia ae , uei munaiia, u« p*n lo» lakou i ka nakiiiaki ia a pfi» i ke kaola, holi ae la keia a nana aku la ik« 'lil pow*, i uko ta " Aole aui ro»mto,'' walii b E>tlepa, " aole au i mauao e noi likoikekahī ahoom mai kt>ii liina (Oai, aka anoke noi nke nei au. aole'ao kuu ola aka, no ke oli» o kala poe kaoaka iloko u k ahi, be maoawa oo i koe e hiki ai ke hoola ia lakou." •

" Na lakou no i koho i ko lakou hopeoa," wabi a ke'lii powa. "Ua koi aku au ia la koo e uoho malalo o koo hae," A oa hoole mai lakou 1 " t like n»e kahupo." " Elike me ke koa wiwo ole. Ua hoouna oe ia iakou iloko o ka make ma k« kaa-ahi.''

Pela paha. E nana oe, e hoolohe oa pnni loa ae la ka moku i keahi, me ka leo uwe Huli ae la ua 'lii powa nei i ke keiki opiopio e noho ana ma ka aoao ona me ka olelo hoi, " aole anei on manao he haoehaoe leo mele keia e Eukini ?"

Aka o ke keiki a na 'lii powa nei i kamailio iho ai, e moe ana ka maka, me ke paai i na pepeiao i ka lima, nie he mea la, e hoowahawaha ana I na haoa (ealea a ka poe po wa, oini lakoa i* haalouloo ana ka aka. Ma ko Ralepa oaanioa, aa hoike mau kona mao helehelenn i k« keamaha kohohona o kona n«au, huli hou ae la iq e uaoa, puo ae la ka ola o ke ahi, a i ka maoawa pokole paha ae la ua moku la, he panohu oahi wale no ka ike ia aka, a nalo aku la. Ia lakou i kau aku ai iluua o ka moku powa, poai ae la na luina i ke'lii powa me ka naoa pono ako i ke poo i ka nakiaaki ia, paoe mai ia ua 'lii powa nei." He wahi iaiki wale no e a'a keiki i lioolei ia e ka iuna hawawa ; e malama oukou i ke pio ; e hana aku īa ia mo be mea la ua aioha onkon ia ia ; e pani ae i ka puka mahope onu ;i» hoonoho akui ia ia malailu. Pela-ua hiki."

Ua hoeioho ia ako la o Ralepa a pili i ke pani o ka naie plnna, me ka huli aku o ke alo iua poe powa nei. Lalau iho la ke'lii powa i kaua pu panapana, hele aku la a kahi a Ealepa i hoonoho ia ai, huli hou aiai la ia me ka helu pu i kana keehi ana, i ka hiki nna o kuua inau ku-i na i ka uuiikumalimu, ku iho la a huli aku la i ke pio.

" E ike oukou e a'n keiki" wahi aoa i na luinn, " Aole au e kaena ana ika niea a'u i ike ole ai, u» loho oi;!;ou mai a'u aku, he akamai au i ke ki pu panapaoa, ano ke hooia aku i.ei au. īloko o keia po panapana he umikumamalaa kaoi Ano e hai pakahi mai ookou, muhea wao e ki ai, o ka mea makemekee olelo mai, nana e hoomaopopo, apau kana i kekahi aka ana. Ake boobiki aku aei ao, ina e hala ka'o ki ana ma kabi i makeaiake ia, hē kiaba lama kona."

" E ke Kapena," wahi a ka pokini makapaa ; " e ki aku oe na'u ma ka pulima akau, ka mea nana i wala i ke koi la oe."

Me ka wiwo ule i aana mai ai o Ralepa i ke kaa ana aku a ke'lii powa i ka pu ia ia, i ke pana ana a oa lii powa nei, kani wale aku la no ke kukaepele. " Hulo !" wah. a ka pokini, "o ko'n koe o ke kiaha lama." "No keaha hoi?" wahi a ke'lii powa me ka hookuemaka oni iho. " O ke kanapi ana o ka pu, aa like oo ia me ke kani," w«hi a ka pokioi. " Pela io auei ?" wahi ana imua o ka leholehu o lakoa. - Me ka leo hookahi i hooho like mai ai lakou " ae." " E oa Keonimaoa," wahi a ua 'lil powa uel mo ke kuloo aiai, " Ke kulou hoomaikai aku aei au ia oukuu, o ke kueae ka mea oaoa e hookaa i ko'u mau aie a pau," Ka wai kaaī hou keīa ? "0 ka'u," wabi a Ke Kama&a, " e ki aku oe i ka maka akao oooa. ' " 0 ka īnaka akaa ea ?" wahi a aa 'lii powa oei, " ae—eia " Kau pono aku la u» powa nei i ka po ma ka (feaka akau, a, iloko o ia poa'i haou ole, hele ae la ke keiki lokīoi, aku iho la ma kahi ikuai o Kalepa. Kahea aku la oa Kapeoa oei me k» huhu, ' E lukioi, e hele oe raa kahi e." Aka, pe'a ae la ia i koaa lima ma kooa umauma, a huli mai U i ua Kapena oei, me ka ekemu ole. " Peliea uei ?" wahi a ua 'lii poWa oei, "a heaha ke auo o keia ?" " O ke a»o," wahi a ke keiki, "he mea oui ko'u e olelo aku >i ia oe E haalele i keio wahi no kekahi manawa, a e weiho i na keoaka pela lakou e iou ai, a e ae mai i mao hoaolelo ka'o la oe ilalo o ke keena." Kokolo ae la ka ula ma oa papalina o ke Kapena, e huna aku i ke ano moonihoawa o kooa mau heleheleoa, hoihoi iho i kana pa ilalo, a hookomo iho la iloko o koaa apo me ke kuhikuhi aku i ua keiki nei, e alalhi oia mamua. ona pakeoua keena nei, h® paku kilika omaomao, i hoauuunua ia ka lihilihi me ke goJa, o oa moliua oioko, peaa wale ia o« me ka wai #ula, ooa aniani kumukuai nni J(Mt,ke ku eoa a puni ua kena nei. a he ipūkukhikaia ke kaa ana i kioohinoki i<i me ua pohaku makamaa, e lew» i o ia uei, a, be pakaokau mahaia ke ku aoa iwaeua. | •' He«h» ke aao o kala ao e hana aei," ( wahi a ke Kapena. i " K« uoi aka «ei au o kaawi mai e* i n. d kaaa na'u e Paulo." 3' " Heaha ia .makana ?" . " O ke ola q kela kauaka koa. if ? (Jlol* * ptm). i-.