Ke Au Okoa, Volume VIII, Number 29, 31 October 1872 — Kekahi hewa ma ka La. [ARTICLE]

Kekahi hewa ma ka La.

Ua lawe roai makou i keia malalo ibo nei, | mai ka nupepa London B]jectator mai o Au-1 golo Iho nei, la 3, a punei 1 ko kakou hooenaopopo lea aoa i ka oui Isuno ' le o ka wela o ka la ma Europa lioko 0 lulai, a pela hoi ma Amerika) kahi i oi %a ai ka wela, a no ia m6a ua nui ka make ma Nu loka iloko o ka poie maao lulai e hiki aoa i ka la eooo o la malama, a ua oi pakolu ia na make mamua ka avanga inau, e manaoio maoli no kakou, ua hoomahaahua ia ko ka la haawi ana mai i ka weia mamna o ka mea mau. Aole no hoi kakoo e hoopuka wale la manao, ke ole na_ kumu moakaka lea nuoa e hoomaopopo piha mai i ke aoo o keia wela ana i oi ae mamua o ka mea mau ; b aole no hoi makou j hoonele ia i ka ike ana. 1 ke ano e maoli o ka la ma na manawa i hoo mnliuahaa ia ai kooa welti, no ka mea, o ke kiko waena nui malnmalama o ka la, oia kehi hulili pono ole ke nana aka—a he mea«o hoi i like ole me ka kekahi poe kilo lani i ike ai mamua. Ma ka nanu ana, me ke kilo pono aaa, pela i hikl ai i na kilo lioku ke h n no iih mea e huu i aoa.ma ke ao-gasa wahi, e hoopuai ana ika ln O keia wahi e hoopuni ana i ka la he 4 000 a 5,000 mile ka manoanoa, u kapaia he KoroinaBere (chromosher t ) a ua komo pu ia iloko o ka ea a-a wela i kapaia he hydrogen, aka, maioko loa aku o keia wahi weld nm kona mau papa i»lo aku, be mahu a-a oke sodiuma, magenerii/ma, ame kahi mau mea e he nui. No ke hom» loa aku o keia mau wahi iloko lilo, nolaila, aole e hiki ke h>>omaopopoia ke ano a me na komu 0 ia mau -nea nialalo o ke auo bou o ka tiaoa la uoa. koe wale no kahi mau kikiko mao a muanei oka la. Ua ane like me ko kakou honua tmi kg aaaa ia. mat e kahi miui ki{o {a--01 akamai ma a me Ukali paha, e hiki qo ia lakou ke hoomaopopo ika mahu wai iloko o ko kt»kou ea, e pii ae aūa a oi ke kiekie maluna ooa moaua aka, aolenae malune oka aina, no ka mea, aole nui ka mahu malaila e pii ae iloko oke ea. Ma ka la aoie he mohu e like ine ka mahu wai o ka honua nei, ka huihui, a me ka oluolu, aka, he maliu e like me ka mahu i pii ae ma ka ili o ka hao wela hohee iloko oko kakoa mau umo hoohee hao. Ua oi loa ako ke kiekie

o tca pii aoa oia mabu ma ka la. a ina e pubi «e ka makani ma ka ih o ka U e liko drq ko kakou mao makani epuhi nei, alaila e like oo ka la maluna o ko kaaou bonoa nei me he ano pohina mahu la no kekahi mao aekona. I keia wa mai o'ei, o kekahi poe Nana La 00 lialia,—*o Resigi, Secchi, Tacchini, ame kahi oaau mea e ae, ua hooholo lakou e hoomau i ke kila aaa i ka tli o ka la ma ke keromaloaipia. (ke ea wela a-a e hoopuoi ana i ka ln, ) Ua kaha lakou i kona kii, a me na wai hooluu, o kela a me keia e puka ae ann mawaho oke koromatosipia. Ua hoomaopopoia e lakon Ka loihi o ka wa o oa mahu o ka wa ano, a pela hor me ke ano oka wela e hoomau ai i ua map mahu la i puka ae, a pela hoi me ko lakou kaomi aaa, ka manawa o ko lakou nee ana, a me kabi mao mea like e ae. Oiai lakou e kilo aoa me ka pilikia nui, 1 ua mau mea pohihihi la o ka la, ua ikeia e Tacehini ke kumu i ano e ai ka wela ana o ka la, a mai kana puana leo ana i hoikeia oialalo nei penei :— " Ua ike ia e a'o kekahi mea ano e, a he mea ano hou loa no hoi ia naai na mea e ae a p»u i ike la e a'u ma ka ili oka la. Mai ka lf» 6 mai o Mei, ua ike iae a'u ma kahi mau wahi o ka la, he mahu aa wela o ka magaoesiuraa ko ia mau wahi." 0 ua mau wahi maganeßiuma nei, ua pala ha koke »© la ia a hiki i ka hapalua o ka la. Ua hoomauia oo pela a hiki i ka nui ioa~aaa " Ma fca-Ia 18 o luoe," wabi a Tacohmi, "ua hiki ia'o ke hoomaopopo, ua heopuni ia ka )a eka meganeBiuma—oia hoi, ua übi ia ke koromatosipia eka mahu wela o keia metnla. Ua ukali ia keia mau pioloke b«ila ana o ka wela, e ka nalowale ana o fea waihooiuu mau o ke Koromatoaepia, oiai, ma na wahi i uhi o!e ia, ua oi ioa ae ka lilelile alohilohi ona lapalapa koromatosep ima ia mau wahi Me he la i ko'u nana aku, ua hiki ia'u ke ike o* apo hou ae ka iii oko kakoa kuo}<j 991.9 Jtf malamalama."

Oiai o Tacebioi ® hoooaw «aa i ka oana i keia mea aoo hoo ma ka la, o na maawe alohilohi i kapaia na aaiolo naiaealama, ea alobi anoe ho lakou lilelile ma ke kae o oa wat»i o ke koro®atoB«ipia i übi ole ia. ! ka hopeua o ka Taoohini hoike aaa, aa hai mai oia, aole h® mau pahu liilii aaa ko namahu o ka aka, he pabu boiookoa aoa i ka maaawa hookahi. Ok« hoaolelo •' pahu" a makoo e hoopuka aei, o ke aoo o ia, " he kahe aea iwaho," a i ole ia, he " ha" ana ae, no ka mea o ke aao iho la ia o keia maa mahn wela. ua pii ae.maluna o | ka ili o ka wahi ea malamalama o lta la, a aa kahe malie aku no me ka pahola aaaluua o ka ili o ka la, aole me ka pahu ioo aoa. M* ke ano hea la i kahe aku ai pala oa iaabu wela o ka maganesiß(na ma ka ili o ka wahi o ka I», i oi keia hu ana ua hoaoo « ia !

ko Uakuu mea kmo hoomalamalama lani, «e> Je om i h'ano e maoli ia, • «ahi boi •Tuoehini. "He nui na poe i olelo m*i ia'o, ua toii ano eka malamalama ohi la i keia m, a pela oo hoi iko eaakoo maoao aaa. Aka, ■> keia loli ano e ana no ka magaaeBĪuma no la." He mea aae hiki ole e nooooo iho me ke ' akahele i ka mea aoo hou a Taeebtni l hoike mai ai e piii aaa i ka maha mageneBtuma ine ka hoomaopopo ole i ka oiaio o aa mea i ike maka iu uo ka ioli wale aoa o-na mea kioo ! lani. -Ua ike kakou, iioko ooa laua-ini makahiki ska hoolele aaa mai oko kakou la i kona m&lainalama malona o na honoa e hoopuni oei iu ia. aole wahi hoailooa i ike ia o kahi o kooa malamalama i hoopiha hou ia aka ai Ua lohe kakou i kekahi man mea, i ka ws e hoopouliuli iki ia ai ka la i kekahi aaanawa, ua manao is he mae kiko ke uhi aoa ma ka iii o ka la, a ua hooemiia kooa we* la ame ka malamalama oo kekahi mau la. Ae, aole kakou e maaao wale me ke kumu 01.,o 1 ., 'oohapa maoli ia ka wela oka la, a me kona inalam< l>mi, e like me ka mea i loaa i na kaoaka « <mho aoa ma ka honua. E hoomaoao kakou i n i mea i ikeia e Tacohini, be mauhaua aua ko ka lanona iho, e hooemi a e booaet pahu i kooa weia, e haila, a e hoomahuahua ino ana i kona maa loai v aifii3' malia paha e poino holookoa aoa kala, ao ka 'mea. o koaa ano he ahi iiu ia, a he kukui hoi no ua hokoliele. I ko kakoo boom»nao ana, o ka la o kekahi no ia ona hoku o ka iaoi, aole oua ano e ae, a malia paha he mea paha ia i hoomaopopo ole ia ke oana la mai kekahimai o na hoku nonui e hoomaiamalama oei i ko kakou aouli ika po, ame ka oheuana hoonui paha ka ike ia ena mai alaila e hiki oa ia kakou ke hoomaopopo jna oa hoailooa hemea loh wale uo ia, Aia kekahi mau boku, mahope iho o ko lakou ike ia aoa aku e lilelile mau nna no na luaaani makahiki, (malia paha be mau miliooa makahiki ka loihi, mamua loa o ka noonoo ia ana od» mea kilolani) aia hoi, ua hoooui hikiwawe ia ae la kona malamalama, a mahope o kekahi mau olepeiepe ana e like me ka mea mau i ike ia, ua nalowale loa aku la. Aia uo hoi kekahi mau hoku, ua ikeia ko lakou lilelile mau ana, aka, ua emoole naeua hoonui kokeia ka inalamalama, e al pa hanan aka ana ao ko lakou maaawa mua. Ua like no a like ka pilikia no kakou, ina e nalowale emoole aku ka hapa nui o ko ka la mslamalama, >e oalowale holookoa aka paha, a pela hoi, ina e hoooui hikiwawe ia ae oi», a oi pa kanaUma aku kona malamalama a me ka wela maūaua oko keiawa. Ma keia mau mea i ike ia ma ktjhi mau hoka o ka laoi, he mea aoe hiki ole ke hilinai iho, aole e loaa ana i ko kakou ia kekahi haawina «ia ano.

E hoomaopopo koke i keia mea, ( e Mhe qo me ko na kiio hokn imi ant* e ike i ka wa e hihia ai kakou me na hokuwelowelo,) ina ke ano he oioau moakaka lea. Mawaena o oa tausani hoku he nui, he nui wale o lakou i poha hikiwawe mai i ka malamalama a me ke ahi, a he nui boi o lakou i hooemi ia ko lakoa lilelile ana. Oko kakou la nei, o kekabi no ia o ua mau taosaoi hoku la, » e like me ka makou i ike ai, e like ana no kona bopena me kahi mau hoku e ae. Mamua &e o ko makou hilinai ana ike kaoawai o na mea moakaka leu, he pono ia makou ke hoike 'ku, mawaena o na miliona he nui i make i ka uila, a i kekahi mau mea poino make hikiwawe e ae, aole no e m&ke aoa iloko o ia aluka, hookahi kekahi mea kino eae ; pela no e hoohalike ai i ko kakou la, e koe aoa no paha kau wahi h%pa uoku oka la oae ka poino ole ma ka wa oka hakoko pilikia ana. Malia paha e loaa oo ia kakoa ma kekahi o keia mau la aku, he mau oooaoo ana ioi ae ka moakaka lea mamua ae oko keia wa, no ke aoo o ka hanaia aoa o na mea kiuo ma oa aoao o ka lani, alaila e loaa ana oo oa kama kupooo hog e hooia ai * * * *

E manaolanaia, i ka wa e hooko pouoia'i koia mau nooooo ana, e loaa no ka hapa nui ona mea i boakak%ja ma keia nioau. Oia hoi, o ko kakou la nei, e hnomaopopoia no kona mau kolana aoo nui, be abi oo ia, bē kukui a me ke ola o na boku bele.

Na EAKAKA HOOPCK4 NCPEPa — Ua hoikeia mai kahi maa mea e piii aaa i ka pomaikai, a me ka loaa aoa o ka waiwai nui I kabi poe hoolaha nopepa o No Inka, Amerika Huipuia. O Jamea 6ordoo BeoD«tt, (ma ka hooilina mai kouu maknakaue mai,) mea oana i booooa o Stanley e hoii ia KaukaLivingBtone i Aterika, aia mawaeo» o ka elima miliooa dala a m<> ka eooo koaa waiwai. Aohemeaeae o k-;t poe hoolaha anpepa i ukaii aka «..like me ia. . O Williae Gullco Bryant, ka mea nona k » nupepa Pou Miahi, aia mawaena o ka $400,006, ame ka $500,000 kona waiwni ; n pela ; hoi ko George Jooea o ke Tim«s, a me Marble o ka World, a mo S<muel Smclair, ka lunahoopuka o ke 7W6un£, aole e emi iho ko l&kou waiwai malalo o k'a $400,(KK). 0 ba hoiua o ko J H»sting« Waiwni paa.a waiwai lewa, oke CommercieU Jdv*rtūtr, $600,000. oko Parke Gkxidwiu o ka Et*ningsPost, m« ke ko®o pu ole ooa loaa u ka nupepa i keia wa, « biki oo ia ta ke waiho aku i kooa mau hooilina i ka huina o ua waiwai i hiki aku i ka $350,000. 0 ko James a me E. Brookes o ka Et*ning B*prtSB he $«H),OOG pak»hi, a o ko Horace Qreely hoi, ka mea i kue i ka trai ma ka hoolaha uupepa aaa i loko o kaua mau la, e hiki oo ia ia ke kuai aku i koea pomaikai hoolaha uupepa uo oa 4a)a he #150,000