Ke Au Okoa, Volume VIII, Number 30, 7 November 1872 — OLIMEPIA A O KE AKA O KA WAHINE KARAIMA. HE MOOLELO EEHIA. [ARTICLE]

OLIMEPIA A O KE AKA O KA WAHINE KARAIMA.

HE MOOLELO EEHIA.

MOKUXA V. "O •<:» V *i.»n i mnnao »i, o ki l*,wt> m»i i u» iki 'ipi.ipio n«*i i 'nMhui no'ia—o k • liih, 0 ka la»t* fi)ii ,hi • i ln.nnuA >inh i, a i hu. iliu* pō īi'ii n'< koaa w iw*i n'ii m < o x«na wahinf la, « oi-i no hoi p.*ni m< koni hanaNnka U:i mke iku 11 oae uaelem <i<u'e aei iik» kn hiu »li, un kn me.i, u i waiho iho oia i ka 111 kaUamahnie me k%n« wahme o k« ant a ri<i liin.i lio.ipono. Ak«, maho(ie koke ilio no o kn m;ii>io »na aku o k<kĪMi» o kn men m-. I«in* h.niko iloko o m« lm, i o B* llville i knni iihi 'nnkH, oO" i H;ihu i iih iiiMKHhiki he lennleli 1 hi»ti :n-, ii hoike ;.c i konu imo inmli i i-<* 8o liolookoa He oini.i ua noho oia oie kn eno ho .kaaiHiii i kela mn- inak«liibi i li»l«, a i xa make auā aku U o ViviHO ( h iilo ae l.> oia ke poo o ka "li nu, k.t h'iuilin* o ha i»aiw«i rtui o ka mi>*> m.lauii l.ni.'ik" ni» o h ui' wehiiie |<, nh hi ae I» i» i kela iilii. * in> .h .1i *c la i kooa [ioo m;i ka oliniihn O koni pn .Mkiwa*o «na i ka waiwiii, ka men n»n • i hooliiH ae i kona nonnoō- a ho<iii mkiki Iwii i kona ih»u. O ka wahine «n •. mē ka lUHhuabonow>>i wrthiue or>«, u» iioho na upo ioi keiu hioH ii B»-Hr'lle." Pane Hku l'a o Rrilflpa, " Ina io pela, feeu a ke kanaka ino." " Alia, holp i o>iu," wahi a L i'ii <r, "i ke kuhi po » Bellville i hele »i, U"le ih ulini mai Aole i.o i hnohio kaoa w ihine, r»o ki me», 0 kon;» (h»u wale no ia k* hele i na i>o a r>su. 1 kekahi U bp, ua make nake iii o B> ) v.l e <- hiki aku i k« hule oihana, jia hnli ia oi» aole nae I kek .hi »biHhi m«hope-ma'i, ua loan kekahi kuio mt»ke ilok.o' o ka muliwii Leine. aole h'* men e, o Bf!lv!!ft LV uahu ia oia i k»; kap>» k;>«|i' i<», a e p*n *i>h iio m t k« liuiH keknhi p 11• i ili, h ilnk io k» n> bu)<<; h ioin inio, u» |o»e k< kah( miupiUpsli kik'iod.ln b«mk.<, no hookahi lih».en tti)g»ni fr ii.oa, aika n .n iia an» >l >k>> okn pnhu dnl;i o «h h.iii.iKn, ho ikHhi niilionn me eiwu h«n<iri t»u« mi nn fr.ncs i h<-lu olpui,' 1 " Heaim ke k muu o tm iiooiiiu> ana o k'ina iaikf," wah< n R<«lep<, P»o« m«i Ii o Lun r, "' He mea pohiiiihi ka ik«* i* ann o ko kunm." " Henha ka nooooo wiile U ako e k» le"uiehn,'' w'hi » R .lep i, Pooe mai I» « L*nnir, " Ua m liem.ke mi pnh* ia e mHk<*," " A n'.liiln," wahi h 'U a R lep», "a u» menwoio no <>e pel* ?" Aole au i ike i ka'u mea e nooooo a', e nina aku i k<'iia moolelo, aole o ka ehxeh i 0 kon < nnau k« mei naria e ko >o e h<<oi>oin ■ oia i kona «■!# iho, no kft ine», aii uo it»i-< >:e kuinn lokī «« m»l.«nn-i kona olh iuo. U tei» ma«e ao< o B<*"v.lle kek»hi o na hnu poiu iu o lok« o kn pouli o keia kuliinakauhele, nk«, he uui wule n» hana o ia nno, me lie inea la, he -oan hor: w.ile no ke kiaW'lem. waeo» o k<*la a me keia tnn* ana o i» ano'' "A pehe iihi 11 o Md me B©l' vil'e ?' w<>hi i Ri!ep>. •' Ona p>« <ne<ī diU i waiho mai iloko <> ka b»n iH<i. ua UUu koke 'n»i la l <k<>a i d« wai«ai > iiuii, a he!»* kohnna ifat» la o Mad» me B«'llviile m« kona makoahine, a ekabi no Uua a ike pono i ke «no o Billville," •' ko laua mes p»na e kokua nei > keia w«," w b» * R l<*pa. •' Nm M d t <•« BetlviU« no e inaUma nei 1 i laua iia ke io pinoo «n», he wihme akamai loa ia i Ka piano, a in.e ki-'kahi mau me« kani e ae." Pane mai U o R «lepa, " Ua h<»«n iuei m<i kau moo'elo la'u'." " Olioli loa wau," w«hi h L<nortr, "e hooUiion hRu no au ia oe me la, iua e makemake ne." " He mea oli >Ii no'u ki Uuna ana aku me ia," wahi a Ralepi. " L ko'u «nmo," wahi a L«m r m« ka hene aka, " oia hoi ka mea .kopouo' loa au v aloha ai." " Aloh»," wahi n R<lep« me ke »na o kona kuemaka, " mai uoonoo oe no ia men." " Ke manao'O nei an ia oe," w>»hi a Lamar, '' 1 ko'u no <Doo wnle iho, me he mea l<» ua liuna aku oe mm ia'u i kekah< m»» " " Lli uiir« !• w«u me ka'u <>ib<tnwahi a R <lei>a. " A anle <>e e ho.ika*wate in nn»i ia oili«na »u, J ' WHhi a \jh iiihr, "e pōno iiu e h<-le. K h .ia • i hou k un i ka U .pop.i tn» ko kni» hilo hmia i kn lin m ni." Adeiu, a haaw .ie ae U ua uiao hou'l ma uei.

MOK< NA VI. j Ibo L .?nsr niau w* h«aw-<le a pnu, na ! ho'ililo ">l« i hon i nminnn, m» nn nit>n e p n<> j :>j •• hn n'iho hiim <> k.i l(thmkan»k» <• F r-»«n, « e hi->n'i iii4l »i hi»i m»i n-t auinnk'i ii ">itdii j iii .n* (i W4 ii h i nti4 »!**!•• >. k«* M-ii Kh1»« X I <> a Ue-.«tii <i n. hluUmi ik'iiKn ui« i<tt m»ao | in k-miniA, n ii'i rn«'iiw» miuiu j rtki< iih hooliulihuh (iiui ou la i ko Kilepa i oi < iimi nia inuli ■<; ii», j •• kf h.ii »ku nei hu i i ««." w-ihi " Lmi ir i.R. I pa i k«H hlii iiiii ■hi a laurt « h'• h<>l •• mi>» iiih ke u 11iiui <> ki m tls pu i o Tuiilri<s, ■ - m-» h»-lu i. nn l-i i) (t.i ifihn ana o kein au U.i lii.oUmiinah.i |.m Oi K'ihiOH, ke ii<i"Uk fiPi I ikuu i kt h'nwi- it ke Knumahn miiiinn m ■ )•& lua'-i «iuana, 4 l■ we l'illi aliu oii i iih i>nfii) koi)k'>s n kii p-ipa p»i a riH-hrf hai"l«l« an"-—u ki hin ant, me ke kuk<tku>ia aii«. Ke i<e o'e rt»-i l-kou i na hap>» pa im i e knHt)i> m-ii I ) m t k>t p *)i ( k* m>*H a ni»k> u <> tke nei. Ke tk« nle' ni-i l«k"tt ina h nlmn n na Kan»t.H n F .r.arti © n»i'n hpi, mn h 'iiii nf ia a luki m:ti ""i tn n rt I >, al .iU, e iue -u aiii'i '*■ e C><t cU i k« ih<« mn ». ■ n.t i<H/iaMa m" ii« tiisu.ii iii« i). I.im. k-tu->. ».i» hniil i'km* «;t p"« l<eiit 'b«-uiit, tf i.iili »* hti«t«»>i iia |ixk'i— <• im iih pnlekiu'—'• h'ili. I. ii "hi k« k|tiH kul'ikii ni'i knn.i iii'ii p.tl"i.a, u H I* innn e ".ile 11111 Mi <ia kuH k'HiiHu k«- hiHi in 'i ii» wh." '* (J i p"inß pilia ne i k" puali Uhui," wahi .. R .lepa. "O wa purfl| lahui, aole lnkon e lnkaka kt<e niil ina (n ikai'/ana U;t poini p-iha tie ii l'.min n'i ke koimi o «a hii"kuh ;li ani i ke uupi.iii. 0 l-ik"u Uek 'hi i knmo pu m;ti iko /.■nk'iii hui " Ku hono-i i.hn la n LHm.<r me iia puliki ma> i nn li'na " R 'let>a. '• Cl n.df, R< yimldß," wnhi hiih, •' e nmnu nku iu 14 oe. He Amenka oe, ua liele mai oe in >i loko onai o ka lahui i imi i *<i Ukuu i< iniiioi ann, f<iH «' hii»-» <iiii kei i k •u •< kul <• Uo u'ii e kuniilii) aku oei la oe, peh»*a, e ku «oei <»p i Ma «ii, e'ruii »nei oe me ui knii E bui aku n<> »ti me o», mc kuu li (>a a ■ne kuu k"k<t. Iknj wa i ike ..ku »i i ke knlai ia ana <> k» h«e Uf.i«e<» o n« B ">rb >n <n»i lan-i iie <i U H tel'- d- Ville, a « kau ae | ii . wn hooluu ekoiu ma kona w&hi, a e hnu- | • 'li .i'iam-i ■ u." : | Hr. mnii ■" i < no hi naau koH," wwhi ;t L i n). r, " e h'.ike .ii>a«ei au •« ot> i beH<thi " He i'lipli l"H wnu, ina he mea hiki ke h' >meiu rna i ih'u. " " Aliiilh <; hnel»* kHin. Ke mukemnke ni.'i tu <» limiilhiii.h īa.'oe me k.,u hihii li"«;iloli:i t k- p"e i 4"<!»■ i pu m i e hoine «.e i k . nuni o k'*i(t m<". he p-hikāuH m« ke ku'ini kUiiono. Ak t, miu h»; K»n 'luo iloko uu, e p'ion nole oe <■ lele mi- h'ii, o k» ho-io *na ait iloka o k» w<-'i«-eli loa " U t h 'm#. ia m .i wau no na man«w.a eloa i h .1» •<<'. »<»le hii e holie wi.J" .iim, i'na ' wao ho"k-bi ke «u -ku iutu» » i;t linm «nn." " Al-.il-», e wiki kaua, o hal» auanei ka mniHM." H< le wikiwiki a'ku la laua mai ks.h■ onl.t 'ii.iUni* uku o ke kul»n iknahnle aki) « Pn* r s i, h hiki i kekah: «Uiioi olnii p<»<»li wn ken .hi a»aO ii ua kulun 'knuhiile nei Ma i» wkii ihuh nē' i hele «ku ni, he'-ann. uh noe ko k<;iit tio, a m-i kekahi k hi • i*ek»hi ali ololi i ku i!i<» o Ltrnir, a kaomi aku i k' k .h' ami liiin-', ha'iimii. aku la kenahi wahi fia'ahaa, koiini «ku Inua nei iloko u keknln rumi nui i noinnKlaniiUin ii. e'Kekiihi ipuk ikm h >.'«.."i. M -'iiei <i L i <i:ir i Ihlhii m.i ;.i i kili na <> R .|«jit, ;. . l iK.n -.ku l i i»i-a in i e Unlli al i »lj t)l|ili, i k:t htsi ..lt;t Hk«l o Uoh IH!. il.iil», kom > aku lnn nei ai i ketalu r'Jm' po 'ili, H • whuw iiih mii la nL m :r. " e «-!> m <#• nei, ok» uiei e hiki m i in;i mii om oe O k'-u inei» mnlmn i l«.fl, mai hoi hou ae oe i lii« he k • n■.k», oiiii- <»>, »ote be poioo <• hiK i m i noa l<ia i knu wi ehinia m a b»i hope «<>u mā <ai>. e lt»• aku no a> ia ««> aole au e huna, he*olu«>lu ole h<»u ola ma Parß< nei, e hnow.ih»WHhH mii na poe ni e ' lelo nei he poe hoa-loha imu, A iim i kui>ai ne a lnkii hona h 'peoi, nlail». h"okahi «u hu«ol«lo, e ike maka no auinei hu ia āe .n-wiho o keia ha'e, « m«waho o na papu pa le o keia kulito#kaah"le." " Aole au i hiai i kek ihi me t a'u i makemakē <»le ai © hana," w»hi >» R ilepa. "Ua o1«»lo mii U.<je.«n* koa la," Me kei i iii iu olplo, puliki m«i li o Lī<n ir i na limi n R leoa. a n»l«» h*» Ih il"kuo ka H«> lo.lii li.a ka w* a R l«;pa ī noho ai iloko r. U*riH ponli, A l"h«* aku U la i k« nehe mat o na knpuni, a ike mnopopo ihn la ia, un puni <>ia i n» kaonka. " E ka m tlihn»i," wihi <t kek«hi leo, *• lie ;>ht knu i i'iii inii ai i» nei ?" Hnwannw.ina iho la aiea i ko R»lepa pepe B'i i k*na e pnie'aī. " He oni«-." " H«>*b t ki «ne'oi o kh oiaio ?" j f "O »» p.'iili," « I ki» ii<a ke «'on'o mnvia >>ua " 'l" hi k t h'. iU-i »* o i{+ I»;/,!,. •' O k;< 'II I l'!tf< i-in tw<<hi u I-OI liw i III) (> »« i'oi'.) idi a kona 'oke ule ia. ; ;

" Aku, ni>ie i |/uk» fHat ha m»i lok'i m»i o «h pouli i kmohi." wahi » o» leo neif" hue inai ka h<><in>inette ii aoa e N» eha <» ke «iio hanaKu. Ni>t >il», t k» mea ii> e ini »ri<t m knmo iliMii ii k«< niaknu iik'h tjun -m i.ele ouwnei i« i«* &la ok» pop.likia K>a inaliliuu, lie m <kau . anei oe i U i ii> ni Bd,i i k«_»I:• hu i i<e ola ai ? E khli i kiu p.wie nnn. O kii poo « mai niamua «' lim> "0 u;i m.iKe lak»u Ins ua kuna» l>ta «>»-, pi i he <n«n iRx u»u' i»e ninau hou «hh nei ou, ii.i kainlui tnei oe »" M<i nt?>a ninuu •« ua leu nei. an'o i whiih Imu i o k» inon n >na na h»i«a n R<l>» i>» i p'iiie iiiu i a>, ak», p-,inp aku la n Kilepa, •' I'i.i u.i k-.uilua <h- thj kuu wiwn ole, e knu ■ii:«i i Ki>u li »<t ina liim punw i, a e hah» psh - i uu'i pu a. iun aole ij y ka manaw* m-»u ii kn h pm-i »ih." H b ni >i la ka linan oka inea nooa Ua le<> *- ii: ihij npi. n i k* manpopo ana iaia o k»"l«lefa "le o U R.' pnoili. P ne akn la i-, ■' E i>ono e »a k'>u oiHk» h p»», h>' mea nimi ha pouli aiAmn» ae <> k i Ib, e k .ii ih<i >uAnt>i ka ho 'polu<nh> «a i koii n> <i «naka. i knu nmii ana aku i na ma11 «nm ki ln b»m«.- oke m» kaalelew I < pa» in > oaa maka i) R ili'pa, hnpu 1 11-• ifn ki'k'.ln i koua lin»4 aknu hjp k<i olelo m i, " E leilini mai ia'u. nat «ahi a'u e alakni »i." E lihe ni« ka hookuku »n» ae o k«* ke ki uu<u niamua ae o ka hi«i nna iaia Ue hele h.nik:»fii, i>«-lr>. i jlrtk .)ii ikp kanaka e ka jjoe i hHe inun n oni, i ko m> nku lioko okn iue miih iiii me i hnn i Ak.., e inala■na i kou nele ana. M < hou «kau a mtt koa h«*ma, he niiii lua h>ki ule k>' ana ii k >oa h"lionii ) h<* p'.|,ihma ma tia wahi a pau, Aka : 1 iiu i ! nna - I! Lolipia »ku la k:i len n kekahi paiiu mai kekahi ro«ni l.iiln, a ma ia le<> i ka-i like ai na u»pa»! ... kii poe e «likai nei ia Rilepa Ko (tin la lakou. "Ud hiki aku oe iks p*epae 0 ii < m' n hi.no," kekahi leo. | "Ko !'<iWHi keln ?" wahi hm a kekahi leo | nkalakala i hea mai ai, a lohe ae la o R .lepa 1 ka nnkehe o ka pahi. j "He hoa'loha," wahi aka mea i pane akn | " E <nai ia'u e k\ hoa'loha, a e nai mai | i ka huw o ka po." | Hi 'e aku la ka me» e alakai nei ia Rnleps I e hai -ikii i ka hu« hoailoni i Ue kiai, a rkoi m Imi biib inai, liele ako la lakou me Ratepa, i h ilok» .> na wa lehuie*>u i hiwnmwio» ih" | hi ol > I < K..<(»-iiō, " h> p'likm " | ■ P*-liea w<u e p"le aku ai," wabi a R»lej |>a < h ) w.nīiiwana mai ai: j "Ma k.) lnn.i aknu, he ike no nne paha oe ! i >>e kau,.pu'.i " •' K linao >n>ti :ti*u ma Wo'o muu lioai a e'ua !me ke kinalua o>e." wihi a R lep*. Haawi i ia liiai U ka p «In iai.i n«*i, k'lkulu ih > la kiīi i ■ i k"hi <>i ilalo a lioōpio. th > U, hoohiilo aku la ka ji<na hft>n i <> R ilepa, a inaopopo iho 1 > i.iia iie p:>hi k>'l« m uk«i ia. i " E i>t»le 1" wihi a keKahi leo L '.»Mea. 1 kiin ka . kaiiii.i «>. K.ikpa mn ke k'.kapahi, o Ik. Knhi ahi ko <il 'ko okn puali ii M«r-t k« Rilepa kumu (ii«i kona mau la opiopi > mai, a u» l'lo naoli i. R .leuii i kanaka ol loa o «e xK«niai :>.« ka pa'hi' hahiu, a me ha pahi o. A uh "lelo uioepme mai oo h>>i ka<iu kumu >«i < no kilinkaka nn« n«a kalii piiuū, «no '< na kul <n:« e oio ai kn h<>a paio, a ua kapaia e n« p.«' kak pahi, •' ka ike aha ma ka niaka okh ii>.hi " U» hoao pioepmeoia me kaoa ! koinii il.>ko o ka pooli, a ui like a like lvuu ] mH knii i hiimii.

1 >n »iit»« t feahe<» w mai ni ka ho*oli*!t>, M tafi'iV;u/- K»u «e 1« kw* i k<i ia ne> p <tii in i k» a i h» hnl;iwai nn* stui o ka i> iipi p»hi tnt) k* h->n» h iU« koke ihii l >k©u « Unh< i kii ai •> iioaa h<ta, n, eole 110 hf w i t ka« w >le hmu »i k» ra >ka >> knni pnhi inn k » imei Hoko o keii h.kika no'e i;i i kn Bkn, n kiiiiH bo« 08 Uie <> R«U pa i knna ku i"i» «o na «a ekolu. Ia Uua e hnknka nei, lolie »e īu la i ktt nakeke o ks pihi * puni ou, i ha li-ilulo n nt hnpuai, me h« meii ta, he pn»li kanaka oui ke hak• ■nna n puni om. Ilōho « la wn e liou ana, e onle an«, * hel» «uh imua e enn ana ihope, kiihi'a mai 1« kehahi len malukn ok» Ol», " U.i oki ns» mea a pan !" |.i wt, kanwnle Hkot«k« pahi ako R<lepa h«»»p i« la wa k'.ke no, h >pu ix m«i la ka lima o Rilep«, a «UKiti ia ttbn la ta nn kek hi mau bt>ehina imu.i wehe ia el» k« p»lnlii n koi» maka a ike ih > U ii'u fi» oia il<>ko u kekihi lumi n»i, i b o<n<l*milamn i» me na ipukukm he lt4iole<i<i, e b>i ana imua o keknhi noho i uhi i% i ka lo'e poni, a e "oho ana kekahi kKiiaka mo in Min WMhoolnu hookahi n k>>ita anhu. ua niKn» ii kona heleheieni e ka pileanka eleele me «h pahi ma kooa Hna. {Ji<rlttpou)