Ke Au Okoa, Volume VIII, Number 30, 7 November 1872 — KA MOOLELO O FEREDERIKA KA NUI! Ka Moi Kaulana o Geremania. [ARTICLE]

KA MOOLELO O FEREDERIKA KA NUI! Ka Moi Kaulana o Geremania.

HEl.l' U. O U moi Fi i«-(l- i ,ki- oei, i kpn» ikr noa, 08 pok' p k - l .ln i. » Ink-.u »->i . iii»; fjolHĪlo, iiwiao tb» U ka m"i, <<a 11k».• aua Ke ia aūliee liki:- o hont> «o<>u pu «!• kniu; eUila, liuliii iho la ota i kn wl co« «iih i k» >ilo!o kalnko " A'v ke ko», u'u k« liolo !" Ro k'i uioi hauluuln ntt la no iā ii« iiiau eln ukali ihi», a l»uu ae U na kepa ®e " k i huki <• na iaulaw.ihu i Haleauau/' -t h >lo aku la ka moi me kon i mau ukali mni ke Uahua uana aku Ua h.K»ka«i« ka iuoī walwna o kekahi lio ul ī'iU ti"l-j l(>a. (Ja in;lo aka la lakou hi' umiku;nalfrna mile i ka hema, a hiki aku !n lakou nei i kaa wnhi kauh-ile uuku u .Lmena M»i.ope koke ibo o ko kt> naoi hnla ana aku mai ke k«hua kaua aku, ua houou-. ion la ke keiki alii L«">polo i kekahi outl : kana li', i me« ukali i k« moi Aku, □<> 'a iiiamn lo'» laun»» >le o ka holn ana aku a ka inoi. u» onlowaīe i# lak-.u k ī ho'mao hii* «ku ma kn inoali ii kalii a ka inoi i" holr» iUu «i; m (o k:i uhi ana in n rio 'Uoi'kaUi » k'a po O poi iio hoi k ihi o n > 'lii ki/a uk ili. un linulo in<> !<>Jt mni Ukon m«ho"- r no holo ĪO-t »' tiil"iii "t-l ka ipiik'i, a lii) ii'i (liāl it> kh iiiul : me kmoi lonii w iiii liknli uuku, iiiīi ia, ua ka- | holi «« ka rm>»f«lfi o E >r .(m 'loko o m ma<i j )a, Uā |>f>m nk ,j nae k« >uu o k» inoi, na-. bo k ihi o li»ou i i keia kipu tma oiai ; no ka poali pu. ! !fo keia mea, ua hookaiimnha ino loa ia ka ( manao o ke 'Lii, a kuemi hope hou aku la lakou ; a i iho la ka moi iloko iho ona. " O! ! e kuu Akua ! e koo Akua! oa uui loa !*' Ko lakou hni hon mai la no ia i Lowein a knu mai la roa keia kapa o ka moliwai Ne<BB« i a Ukou i holo ako ai. Ua h'o i» mai la U« >u e 1 ka haawion i loaa ai «a lakou tna kahi kauh - ' le o Opelena, a no i» mea, kaohi mai la ka i moi i kona lio mt ka huila wai o Hiibersd irf, ] he nookahi oaile ue ka hapa mai ke komo I anu aku i ke kulanakauhale o Lowena. [ ke | ia inannwa, ua koe wale mai no ikahololoaj o ka lio o ka moi, elua mau alu koa ukali, O keKahi o laua, aa hoouna aku la oia i ke ku lanakinhale, o ninaninau ai, ina, aia no ia wahi ke mau la ka paaia ana e ka poe P«ru- . sia. Ua oieioia. o ua moi aei ia enanawa, ua ino kona meo helehelena i ka make o ka pololi, a me ka maluhilahi o ke kino, no ka loaa ole iaia e ka hoomaha ana. Malalo iho o ka ma- j !n a roe ka paka aoa o ka huila wai, i kali iho ai aa moi oei me ka pihoihoi nui n ka raana<'. o ka hoi mai o kooa elele. Ua hnihui ioo ks makaai e pa u« maluna o ke kola i paa i ka hau kea. a he mea la e hOohaalnlu ai i ka moi, oiai, iaia e ooho ana maluoa o kona lio. He hora piha paha ko ka moi ka li aoa ma ja wahi, a ioheia aku la ke koele aoH mai a me ke pohipoha ana mai o ke ka puai o na lio, a hoi mai la ka elele i ukaliia e kahi «ku-kana iilii kpß, i hele mai oia e hai i ka moi, ua miii aa k* paaia ana o Lowena e ka pr>R PeruBi» ; ame iea lanoHla mii o ka puali kaua Perusia malana oka Auaelunā ma ka koouka kaua o Mallwiiz, ana i haalele aku ai. A ! Aobe eoea biki ke hoomaopopo ako i ka ikaika o na nalu o kona hoohōahaaia a me ka hilabiia, e ha'i ana iloko iho oaa. No ka m- a, na lanakila ka puali kaua o Peruaia raalalu •> ke alak«i ana a kona maa kenela; a aia hoi ka moi ka mea n«na i hoouluuln i ke kaua oo koea ake pakela e oi; eia oia ke ho|o nei meo a maanei o ke kula akea i ke kulu a«spe. me he kanaka «iikan wale U eimi sn « i kooa pakele ponoi iho. Ua o'eloia, aa hooh*eehetieia oa moi opiopio nei o Ppmaia e na aloalii, oiai, i kona m«u kolamu k«ua e hooko hahana ana j na hopena laeakila o ke kaou; eia fioi, k« moi ke holo pnaa i.ei i ke ■umo» nialuna o na knla hau k*a, me k»rike «le i kana m«u mea e haoa ai H<» honhaah** B«i aoa ia i loaa iaia, aka, he haawina nae

| ia e loaa aua iaia no oa la mahope o hiki mai > ' ao» ( Ika loaa anuo kria maii loau ika »oi ,] ( kona koin" ki'ka aku I» no ia il6ko o Lowmia i . aol«> nae oia ka ano■uun. I&aaki'a aiai ke ka. | t hua kaua mni ; aki ke anu pi<> i hoohaa 1 haa ia me ka pi 10l . mkluhiluhi, :> lue k«* | kauiu iha o ua mak« i Jta loaa ule •> ka l'iu- j •noe U» <■ («I.»ia, t)'> kooa pololi \oh, aoli> e i hiki iui«. k*> !»o*'m .na»i>nui a loa.i m.i h» ai ! '-<ip n" ; .'k», kipa k.ike ae 1« .u:» »«•< k:«hi : ni<>.e*e i k.. b i w>lnn«f k u>-iii ik ilinune. :i Hh'i wna (lin l U ..ni h<- |>o|.i k< f>' me k a m«ll'l koal.i ..< k"»< I kii ! i,it iiiin i«jft «ku li<>t>- j l.iolll Hll < " \tt h.)>jp . 'l>«fll .• 1110 lo >, n k'l inl» kuki' uo U o uii inoi <<p.o|>t . nei i , jHC r aliuii I 'UHkiia <1 koUN aau kaiia i ; ma M-<Hi»iU£, <,iaī, u i » < n uiai i» wahi j : mai fio u'i hnr i lie iwi«ialuii n .m mailail • m <i 'E nn hii ai iiiū i ho<ihai«hH.a ih a Ft-'red* i : rike <oa k«ia linoiiki kani ana, ma iiu l ! o Hn- j ; n,i li "'puka ilr au<i n ■ kmi liu iiihi kaoa<tnt f i n i U a p.o > k n i >>la mih 'ue <1111 ! M«l ope ih-j i kii k. iiioi puiomii i au<i aku ; , .nai k* Kaliui kau<t in i>, h e nnlo ma or.t n<> : { h» (i-kelo jiiu o kooa oia ; a;a tioi, ui inala. j im» ih.> la koiia iiiuu ken«la inawuena a ma { ' aa ;ioai> hema, maluna o na poali koa nela ! ' waw.ie i ke k > >a, n, ut kuoaa lo > kela kani- { k» keU kanika ma Roii i wani a h)Ki i x.a <na- 1 ke a n,t li-.iu i h <om<u ike kaua. N"> i □tt naknhiki !>■- iwwiMtlu4 non» moi ihi-uh- ' k«'.e honna<tmaa ao:i i keia m u puali > kaua. a ua- likeko Ukou m<iu h'jli. na k«a, a ' in- n i kaiiA an m<- kun i <uiknn kaua. Eli ' | uia lioook . nui ina -o.ii >oa |> iali k . ua lio , > k. |i.,e int uao >vaU oo i ko :la m e l iMou ; ■> im hooh'iliiii' u-i lanaftib I ma ka ;ioa<> P''.rue:i. no n>» nikiwiw* « ke ki I <t«a ; i>« > ttin t t Ha p.)t- Prrus\''*, n lie eiua » ! ka Aii3t-('ini j M i '>)»■• ili« okn elimtt oku lioouka atia, 1 i. u > ikeia aku U ka poe ,\<iB<-turi'i, e

•> im kuir>)» hnna aku, a | • o )>o« m 'kw •): ■luii'i " LlB-,l(;iia o k i h'nini ■' I»' 1 * ■k.n lj ;,7 JS({Vi« ī e lele mni «oh ! n'an la n 1 'lii k m j lahou miiu !<(»)» e ; iitahclifiW;i walo j itii a ua ijitsa na Hoa j v loan mifi k« hop:ifi I 'i koa Per laia.' No i hahc£H! ia nna o kp ! 11 !a ka po, no ka , Ua hoiio Dui j nmkai ne la I ko (l j 1 «e l i 1 h ko<i Hiai | <> K'.-nel 1 Scrie- j i»b c> huoukrī ] .ulu pooo ae Ih , a haun'i 110 lt» i lr ' himeni e« mt me •'o lokahi K haiini nna k<-k"hi ulii koi A.'isctar:a i ke an i « iik hoouka -Mfī<t noi, |>«.'ei ■ " He ".ki I i ia'ii ke h >f'puKa aku i-n:)i» 0 oulino, 1 I nUi ki'*u oia nna * pao: xo\*> na i ik« i k«h'i r | >ri«% nani r> liiio ■me-i'» he nnm. 0«i ni | ki.-like'e-ku lakou ine He kuoo uui, «he'-ka pn- j 11«>I> i mniikni «SHoli, ine he I», h<* mak» on« no i : k« la hook=īh <k;ih:». Oa hiiali n»'>ak;»k» m »i ; ■ kai kh laKuu mau inea kaua, n o na kipn ana i I I i 1» nn koa Perusto, ino he 1* he pn m io ole j i ;ina o kahi hekili koikoi, » e hoomouio una i«1 i nii ntgū twa a piu loa. N'o keia mea, u« ] | haule pu iho ia na man.iolnna o ko k iknn | | <1140 pniili kaua, ua hooie ria lio kaua i ka be-1 lc ana mai ima i.— i ua pioo holookoa a« la [ ko <nakriu m«u poali kau»." O ka nui o ka make, ehn, a mnhuka 0 ka | poe Außet'iria, he eha eha haneri me J omi kanaka ; a oiai, ua mie kokoke like aku ■ no ka pnino 0 kn poe Perusia, ei>» fi>>e, aofe ! lakou i kuemi hop«? aku, a ano pioo hoi i o n | ia nei, a noe ia nno i h«lo pololoi mua aku :ii { lakou i ka laiiakila nna. I ka itte ana >> Ke-) ; nel.i .Veipperg, ua kup likii lakou. hoopoka ee le nja i kn olelo kauoh* e knem' hnpe aku | ko lakou mau puah Auseturiu Me iu ano I lakou i (ohee iHuni inope «ia na alnnui o J -M 'llevitz, a hala loa f>ku la lakou i ka homa j i <jr4l«au. Un hailele iho h lakou i na pu j nui eiwa « owoiw» o n» pu nui a lakou i |ai we ako ai m«i ka pe»* Peioeia nku. O ka poe Perusia hoi, 00 ke ano mHluhilahi. ua moe la kou malnko o na wani mehana i hnaleleia iho ai e ka ooe Ausetiiria, a ua lil» poooi mai ia ia wahi i k« poe Per »Bia. Ma ka Poakahi, he e!ua la mnhope iho o ka hoouka kaua ana, pihpila aku U 0 Fered j rike 1 kona kaikuahine ia Wilohelemina, mni Olelau mai, nenei : E Ktrn Kaikuahine AlohA wj .— lTa nlni oln au 1 kti bai nna eku i» oe e hmi k»ik»«hi- • <10, !i«, ho >pneha liilii i« « mnkou k« j>oe Aol >etefHL Ua oi «ku mamua o elima taasaiii i kn lakub poino i iß«he, eha, a la we pio ia. O ke koiki alii Fercderike Knrl ko makoa i poino ; o KeueU Schu'enb<>r(j Watenaleben, a me kahi mau alii koa Tīa uleu kupaiaaaha ka hann M ua o ke ka|fH rt»aa puali kaua. O keia kekahi o na kaua hahana lo», i hooukaU e ke kanaka. Kn manao lana 1 nei ae, o oe pu no kekahi e komo mai apa i i- ks haooli ana no keia pomaikai | * Fkhbdrrike j Ua nkali pu ro»i o Jardan ke aikane pu- ! nahele a ka moi iai». a hiki ma BreaUu. I ka ' U mahone iho o kn hoonka kaua ana, ua hoo- ] unn mai U oia i kahi palapala i ka mM t pnri: I " E m M*sua.—Ma kn h iaehioei, ua j nui ko'ti p>or!rke an» N* k« kani ana 0 na i pu t> me k < pu-a nui ana 0 0* i wahi, ka m«a i hooiaio inai it» mft'i lono Aka, naa i keia kakahiaka, ua hookauolha nai aa i ka

paoe ena lonu lar>abiln uk« k««a. () Um (imuoli w«iu o > k« m«* nui muwAunn o k* I poe H<<ula o Au«vturia o«i, n<> kou v»t-' »u ole a nia hu ao i k<- nUkai opju|tio •im i kn j in»n pu«li hauAe Ue'Lii. » m 'ii |»>nut ilio na piha B0 ohui ha Inaoli. Ua ho ilil i ati i k>« h'pii'ui i) heia la, i t« bu)o sna m» u a T)i»aiiei, e h.»i >ku i oa lono i k« p»eßelii)a e noho aon rH%anm. E loaa <n«u «qa aa k<%-nnU-H m« n< kihi (l«pui e hai«!eto h iuoli nna no o» haim kawknn a kou poali kaua. Owhu pu kek»fai e k<ikua m < keia mau b*i- (»'• k. an.v" Mnli'Mi» kuke ih<> no hoi <* 111 lanikila ho« iipi mn M..llwt/,, n* hooim.i -obe nku la « K«Trdenk<. i h« lon » i kona in Vol tn.r«> Mnl ko oun i>elij)«ln iiei ak > <n<ii, 0« h".-ha|.< ke om ikahm 80 i m'ii m> na mea *< |iili >ns i konn m»bukM hol» i>» .n a»»» i k" amuoe, a Ka hoi «n> :tku i We kahua i-aui. Ui luan iii*i ih V..lt>>ire u« nei, i kuna noiiii'iwa e nnlh anu ra ilnko o kekani liala !<»*««« hhiii <> Bfilius Ika m iua wa koke no i loift mai ii lai i, um hoi, ua Ku ne |.« oia ilnnx heluh' lu nui akii la i na nea oloku o ka piilapiila imun o ke nnania nui. I» minHwa no e hainlelo la aaa ka hana kenke ana i hdka ai me kan.i peni ponoi, a ho ipuna mii la oia mua < ke akea. "Ma keia, e >n <o(>op<i <jn <a*ii( j i ix onkou, o keia auhee na o na Auseturia m ! MoUwiCz, oko'u ltnukila rio i,i " Mii kei'-i huakai kaua o ke 'lii npio o Perusi t, u i iik ili |.a »ku nii inia ke -lanaka ahe •- kanini <i Mi'ip'rti<is I kn uhai ana :iku i kA m >t, .i hsi nnuM •> ko al-i 'i ke k.iua, ua hookuuwale uku li <>io i.i>> ina iii maman nku i> nniiii ai i ke ano <> k:i homik > aua one kau« O C»rlyl'-, keknhi »nn me» ka kau hwkilplh kaalani, ua kaknu uia no ua «ananH nei peoei : '■ N.i.ke ike noi o ba mea akoakamai Mhu perlui3 e iHo kumaka ike hoa ame ku wiwu ole o k.iua mim punnhele, nulaila, oa pū aku la oia maloia o Hoh) laau, u lfi»B 9Mhrma hoi « '»v--k«ikij-}--#{ii> b> ik» wahii.i C iua Au i iko maopop» I<ic < ii, m<iin<is sku o koaa <naa ake (ini ann. Oiai.iaia i nana aku ai i ka hoouk* nna u iii» punli knua lio H<is»r;» o kaaon'i A>>9ftMri'i, h n>e n» k!<ua lio Feruaia mala 10 <i k« aliHai ponoi anu h ka moi, h i kei > mau h<iouk(i k:;iua «.na hoi ine ka hahinii lau--11 i ole; ;iia hoi, aohe knnalua iki iloko o ko'o m;innO, tvi īke ae paha, «;» loea akea;«aroai niii, ua oi aku kona mau [ioio«ikni, ioa, e oolio ia no ei« ma knuh «le. laiā e kau ana m 'lani >> ke komu Uau, ua īke ako la kabi iniiu koa lir> Hus.irrt ; ua hopuii iho. I>v oi», « h;i > ia n»ai ja ke g»)a a nie ke ds|a 8 pan m iloko o koon pakeke, Eia n»e, aole i. puu ilio l.i, iiu ha' pu i i mii la na liiiilihi maikai malon:» okoniilole, oa iiapi oani ona, amn k<»oa i>tio kui nupniupn iniikai Ua pown ia :»ku l.i <>ia i uona m iu inea naui o Mona kino * pa i loa, a utt inieaiie loa, e iiel»» i.knln lule >i;'e in il.|(i i o hon.i hoku» U» ano houiiaali.iH ioa ia ua loea nkeakamai nei."

Ut*i, iloko o keia kjl;ina rioni» oa !r>na fnti I» ui o M.i i|)ertuis ika keīki «Im fce Hiii Anseturi% i loan ut ia i;t ;tiamtn i P«ruB< • U„ hnnpaKeiomai la ni» iiia mm ni lima mai o kona poe n«ua i iiopu, a ho.ilak/) aku la iaia me na lole komo kuii'iiio. Ua la l «!a oiii i Vtenn« m i konn nri'j he |ti >oo ke kiua ke &no parole, (a.ile « Haoa hoa mai.) O V«<ltHire, i k<»o.i ī<><<«» ,ioa, u» l«we pio ia om, un Hoo •fi'i« , lieit« m«i 'tom i na poiiiu i loaa la M:ioi>frtois Ao e i ikeiu ui kionka nkeakHinm nei, i;»in e auwrtdi wale ana maloko o ni alanui <> Viennn, j a hiki *>aU i U.i mn).rwrt i hooiniopopnia m e ei oupepu 'io kana mau banu akennai. I h» lnhe pono i i aim oke uno oua kanaka nei, aknhi n» n ho m>H na kaman io oui ia aoa o iia kanaka nei. (J>i hookip» in oia e ka niuiwaiiine me k>i hHoohano nui. U* w*be kino maoli ne no boi ke knne a ka moiwahine i kniw wi tī ponoi mai k«na pakeke inai, n hnawi m«i ia laia i uku no k«aa w.iti i haoia ai eka poe knua lio Aua luna. A mihope mai, uh hookuu I>a 11 <>i*, a me na inak»oa niakam<e tie leh>ile ; >u wtle i haawiia iaia, ua hoihoiia aku oia i Briltdoy. (Aole i pau.) Ke K*i Ula—He nui wale na mea i hah»i ia mai e na poe holo moani no na mea e pili ana i ka liolo an < mi ke Kai Ul», he oiain n« pali'. kekah* n ii inau naea, aka penei nee k» J<mes Bronks hoike ana mai : Ma kekahi m.to iKknhWii na oi nni nku ka weU ma ke kai Ul >, e nake )tikt«awe no kekahi po>* eepukeko maluna oaa moko no k» wela He wela ma o a manoei ao na mokunhi e holu ana raa kahi a ka mnknni e pa ai o ko laKou | pono wale no ka hor>! u |i ae iko lakou ihu ma j kahi okoi, a e kuemi hopo pih i, mi kaa W4 hi e losa ai ke ea maikai, i pakele ke nla o na "hua. aae ks jme pao ahi. Oke ea wel» ona wioakua a me fca mSkai i annoona ka mon i poino ai na k m ika, ma ka wa e pubi mai ai m&lon» o ke Ka> U>a.