Ke Alakai O Hawaii, Volume I, Number 1, 7 January 1888 — O HAWAII PAHAOHAO! I NUI KE AHO A PA I KE KAI, NO KE KAI KA HOI UA AINA. [ARTICLE]

O HAWAII PAHAOHAO!

I NUI KE AHO A PA I KE KAI, NO KE KAI KA HOI UA AINA.

Uuina ka wai o na Molokonia, ' Healia ia? Kapakahi Manuia o Keokoi ka moku,' Owai ia? Kahulihiili ka papa o Maokele, O hea ia?; Pua ka wiliwili, nanahn ka mano, j Heaha iaf I 0 lono i kokuli he make ia, a o lono i I [ka wai ola he ola ia— j Maheaāu?' •.**■* * * * ■ | E kuu Alakai, ke Kiai nane ole o | Hawaii, ka puko'a kn moana, e alo ! ana 1 ke poi a kai.-uli me kai-koo, ke j aalii ku makani o na pae mauna o Ha- j . waii, ka papa konane holo io-io-lani i | ka maka—Mahea au? j Pahua pono mai i kuu piko, | _ Lele oiii hoaka i ka lani, | Oih pulelo ka pola o kuu malo/ I Eia la ua mnhanahana, Ka poli q kuu wawae, Ke huai nei ka wela i kuu ma- j : [nawa. | E akahi au \ ka paa, he ole nae ia . 1 ko waha a ku ae la ka Olelo a ka mea haku mele: * | Ku mai ko kino paa i ka ole, i - A be oie wale n:> ka i ko waha, Po i|>o aike ko e |>uhau lalo ; 1 i Koa kanawai a na^ii. • > - Helu alua au 1 ka mau, nana kee ia mai nae, he maunu ekaeka pahaf j A ua maopopo he papai ka'u i'a e hoi! ai i koauka, no uka au no ka lipo wao-, kele,*he maile me ka ieie kuu kapa, a ( lie pa-u la-i ke kahiko o kuu puhaka; j aka, palea ia mai au e ka leo, 4 AoIe, Aole, aia au ma o, aole au j ike ia oe.' | Nolaila holuholu napenape ka olelo a ' kahiko. "I nui ke aho a pa i ke kai j oo ke kai ka hoi'' ūa " Ai'na."'- Olohu ' aku au ia oe i ka ala eleele me ka ala keokeo, oiai e wa ana na kini. hooheiJhei o ka aina ua uhi kai a el6ele a ua kau ka'u puaa i kā*nuku, aka, kapae ae la oe i ka ala eleele, hopu mai la oe i ka ala keokeo, a*nclaila, hauoli iho la au i kuu ola ana, 9 hookolo ae j la au i ka nui'manu o makou, me ke kukala ana: u Ua hala ka auwe ekabi, ua ae ia kakou e ola." Eia ka ua kuhihewa au; o ka pono ka e olelo ae au: "He ae no ka ae, a he hoole no ka hoole." O Nolaila, hea mai la ka leo o ke Ko holalele, e hoolale mai ana ia'u e ni nau hou au i kuu Kiai, pehea nahoaui hou ana no Hawaii? Aia me ka leo aloha, puana mai la kuu Alakai hoomanawanui: hoopahaohao hou ia o Hawaii. ,, Ko ia niea, hoo- I holo iho la au a puana ae la: j O Hawaii Pahaohao. • * Alaila, me ka houpo me j ka puuwai kawakawau, me ka noonoo 1 ka'e holo ole, ku ae la au iluna me kuu aahu lei maile me ka,ieie, a me ■k'nu pa-u la-i, hoolono āe la waii i ka hea wawalo a ke kupinai: % <4 Uuina ka wai o Hamalokania— Heaha ia?" Aka', aole i ka Alepa me Ra Omega o koia puāna me kana ninan. Nolaila, k. au a hooho ae la, **E kuaik)l ! K,. ; kuailo!" " - , > Ia wa ku ana no kuu Alakai ma- •

: mua o'u a pane mai la, "'Ua make- ; make oe e ike, a nolaila, ua wehea ! ke alahele nou, e hai aku au ia oe a e hoolono mai.oe. 1 Iko kaua\mau la i nanenane ai no :na ouli pahaohao o llawaii nei, aia ; hoi ua kuhihewa ia kaua e wailana j aua kaua i. na kanaka e ala kipi, ua 1 nui-ka.huli ia o ua nane la a kaua, me 1 { na huaolelo ma na waha, "he kipi ke-1 ia, he kipi kela, he kipi o haehae ka mauu ke ale mai nei ka wai, a he kipi ka o-u i ka maka o ka wauke oi opioj pio, a pela aku a pela aku. Nolaila, Uuina ae la ka wai o Namalokama. | Aka, alia—aole i pau ka loa oia | j mamala olelo ei aku nei i oai o kiki-J |lo loa 110. ' - ' | I O kai'a ia oka naele naholo j } I puka mai ka lua naho o Mahi 1 r A Kanaloauoo ke kala palani ula i Ika ka paka ka oi oke kala weoula | Kipaku hilu onionio i ke.kapu o Pine i O Kauamanono oka paoo oni kaheka ; Paoo lekei moe ino nana i oni ke | ale alii I Oia hoi, ua ku lakou nie ka liopo Ihopo ame ka haalulu, e paa loa ana ; la.o ka Lani i ke kaula ahalama o ka ipu kapu o Lono, eia ka he u i keia | la, apopo he kunou, a ia la aku he ae, |ao ke kumu ka oia hawelewele naI hili āna i o a ia nei, e holo ai imua me |he muhee la ka i'a holo lua o ka mo- | ana, i mea ka e pono ai na hana a ke- | kahi mea i hoouna iaaku nei i ka. Aina |E, no ke kalepa ame ka maauauwa j ana i na aina lei alii, pela ka lono, a i ae ia aku neiika lakou a hoole ia mai nei ka'u, i mau ka pohu lai malino a ! ke kai, a paihola kaena a ke kiloia ma |ka makalae o rta kahakai, u TJa lea kui IoU aka lawaia ua malie." Nolaila, i J hoomanao ae ai au, "He pupuhi kukui hoopohu lai malino wale no keia I a knn Lani." | Aia noi! Aia la! Ke aea liiai la :ke poo o kaniuhi kanipa, e papa leo ; pu me kuu Alaeai; aka, lohe ae la au j i ka leo e hea ana i Waialohia: Cf E ohi ānaka lau 0 ka' hiliia ī ka piko kapu o Maheha Na Maheha na Luamaheha k;a lani, ;Ka Kamaheha lani ke 'lii Na Walukona alii na haoa I Na Huakeekeehilani na Kaiahua ■ O Kanokamakaohua ka "papa | Keawe i ka manu Ka i'a i ke ale i ke poipu o.ka moku * * * * ; A hea mai la kuu Alakai, "Oia! ua kapakahi Manuia o Keokoi ua uioku." i Ku au a uoonoo, a kihaehae iho la i kuu pa-u la-i, e kuehuehu ana i kuu kapa maile ipe ka īeie, e kulipo, e oaiiipo ana, e koehonua ana i ke kuailo a ka leo i hea iho ai īa'u: "Kapakahi Manuia o Keokoi ka ! moku—Owai ia?" ! ' Haohao au a kahaha i ka lep, hai mai oia ia'u ua kapakahi Mbiiuja, a o j Keokoi ka kona moku, me ka ninau. | ana naai, 4< owai ia'r" la'u e aua, aia lioi paue mai !a kuu'.jUakai: "O ka mua me ka !iia hookahi no iaua. Oia hoi ua ae wale ia aku ka lakou a houlo ia kau (oia hoi au). Nolaila, aole.o kou makemake kai aka oko lakou la no." Aua rnao[)oj.>o a $ la.ia'n aolie ia he mea e ue; aka, Qiaia, . Eia nae ,ke kaipailīo nei' !;$£ h.«ao!e3or manw a. kanaka L lea j*i ina tfiea a |>au; iiī 'nulonalo ple, _ 1 - ■■• ■':• " " ' j