Ke Alakai O Hawaii, Volume I, Number 1, 7 January 1888 — ROVENA HILA. -:KA:- NAITA PUUWAI HAO KILA -:O:- NOREWAI. [ARTICLE]

ROVENA HILA. -:KA:NAITA PUUWAI HAO KILA -:O:NOREWAI.

Ka I/iona o]>iopio nana na Moi Aukai o IN orewai- a o ke Koa Opio i kauia kona wēli ma ke kahua kaua. Unuhiia e ka makapeni a Wilemana Hiu no ka nupepa 'Ke Alakai o Hawaii. MOKUNAI. LOA\ KA LUAUI 'IJAHI>E MA KA 01 0 KA MAKA KILA. I kela mau la i aui lilo aku la, na la hoi e nohō ana ka oihana kaua o Eu7opa ma ka ikaika a me ka noeau o na kanaka e lawelawe ana ma na laau ihe, na koi kaua, a me na maka kila. Ka wa hoi ao!e i hoea ae ka uwnhi poepoe o ka pauda, a me na hoohakui nakolokolo ana a na batari pu kuniahi maluna o ka unjaoma weliweli o na kahua kaua, e like me ko keia mau la ma Europa. Iloko o ia mau la e noho alii ia ana ka aina o Norewai e na Moi lehulehu loa e like me ko Hawaii nei ooho ana i ke au kahiko i kupee ia aku la hoi iloko o ka manawa pau ole o ka pouli. Oiai ua aina kaulana la o Norewai e nohoia ana e keia mau moi lehulehu e noho mau ana no hoi na hoouka kaua kuee'mawaena o ua mau moi la, e paio aku ana kahi moi i kekahi alii aimoku, a e ulnaoa mau ana na kanaka iloko <Cke okooko o na kakele a na hoolele mea kaua ana, no ka hooko ana hoi i na makemake o ko lakou mau moi. Nolaila, i ka wa o keia mau hoale kupikipio ana a na kanaka, aiu hoi, i ke kakahiaka nui poniponi o kekahi la, ī ka wa hoi a ka lai pohina o ka noe e uh ana maluna o ka ilikai, me he uhiwai la e hoekepue ana maluna o k& piko o ke kuahiwi, ua ike īa aku la he elua mau waapa e oili an& -mai loko aku o kekahi o na kaikuono ma ke kapakai komohana o ka aina o Korewai. A e kamoe aku ana ko laua mau ihu hau!anf~ho kekahi o na mokupuni liilii he aneano hookahi mile mai ka aina aku. Ke panee la ua mau waapa la imua' a o na hoe keia a na kanaka e hoonee ana ia laua ; e hoonioni ana lakou i ka pohu lai malino o ke kai e la,na malie ana, a o na omaka kai e kulukulu iho ana mai na papallna iho o ua mau hoe la, ua like me na kuluhau o He-

remona, e kakahe ana ma na umiiimi 0 Aarona. A o ka owe a na mapuna hoe e u'e hailoa. ana ia lie mea hi oia wale no na halukulukn e wawahi ana Ika meha e hekau anu mahma oka moana, ōiai' ma'na aina ma ka akau ! ioa o Europa e like iho la me Norewai, aia māu no lakou ke moe malie la iloko ona hoonipo ana iloko oka malu make o ka pohu, ma o ka hora 9 ia la ma Hāwaii nei. Ua komo aku la hoi ua mau waapa la iloko oka pohu lai a ka noe e nhi ana ia wa maluna o ka moana. a o na mokupuni liilii keia e okiiku ana iwaena moana ua like me na kumulaau wanaoa e pua mai ana mawaena o ka ohu haiii o ka waokele.. . Aole i emo ka nee ana aku a ua mau waapa 'la, aia hoi ua pae aku la laua ma kekahi o keia mau mokupuni liilii, a ikeia aku la ka lele anaaku o na kanaka o ua mau waapa la ilalo o ka aekai a huki aku la i ua muu haielana la, a pae i kula. ' I kou ike ana aku e ka makamaka I i keia poe kanaka o na waapa a i elua |he poe wale no lakou i lako pono ina | mea kaua, a ua aahuia hoi kekahi poe I o 1 <kou me na kapakila unahi, a i kekahi poe me na auhu ili holoholona. He koi kaua me % ka pahikaua ka I kela a me keia o lakou a pau a he poe {kanaka nunui a puipui hoi lakou a pau, me na helehelena okalakala me ke ahiu. . Aka, e hoomauao iho nae oē e ka makamaka heluhelu, hookahi tio mokupuni a keia mau waapa a i elua i pae aku ai eia nae he okoa loa na wahi a laua o ka hekau ana aku a ua kaawale hoi kahi waapa mai kekahi mai. Nolaiia, ua puukiuki ae la no ha kahaka o kela a me keia waapa ma keia a me keia wahi i pae ai ua mau waapa la. Aia hoi mawaena o kela ame keia puulu o nei poe kanaka, e ku ana he elua mau kanaka , e ike ia aku ai no ma ko laua mau aahu a me ko laua mau helehelena, o laua na kanaka koikoi mawaena oia poe a pau. - Hookahi o keia mau kanaka aia oia i na makahiki o ke kanaka 00, he helehelena kuoo kona a me ka nanaina koa me ka wiwo ole. A o kekahi hoi o laua he kanaka opio wale no aole i heuheu kona auwae, he molale maikai kona Mphionā, he ui a e pua aai haulaula kikokohu koko tna kona mau | a he nanaina hopo ole uo hoi kona. ! Ua like no a like ka nunni a me ka ! puipui 'o ko laua mau a ua oi ae ! hoi ko laua mau kiekie iko ua kuna- ! , : •• i ka e ae. ! Ua holo aku keia mau kanaka maliila no ka hoouka ana i kekahi paio hookahe koko <ma mawaena o laua iho, ao ke kumu o keia hakoko mawaena o laua oia no na hooliaehae | ahiu ana a nei mea he Aloha. | | Ae; o keia mau kanaka a i j>lua ua moekahi na kaunu ana a ko laiia mau 1 mana© hoohihi maluna o kekalai kaitemaāhine ka mea \ olelōia ka Opuupu» Rose Nāni lua o)e 6 Holinekaila o ka aina o Norewai. Ua makemake ka luaui o ua kaikamahine In o ke kanaka aoo kaua kane aua kaikamahine la hoi, ua kau na hoohihi aloha ana a koua puuwai ,maluna ō ke kanaka opio.

Nolaila, malalo o keia aumeume ana ( m'awaena o keia mau kanaka no ka mea o laua e lilo ai ua opuii pua rose la o Holinekaila ua hooholo like laua ma ka oi ona makakila e liīo ai ka wahine i ka mea lanakila ana. | :A o kii hooko ia ana ae la keia' o ka laua aelike, o ka mea i koe 6ia ko laua paio ana ika paio ināikai o ka aumeume ana i uei me ilie aloha. Aiaila huli ae ia ua mau kanaka la a pii aku la ma ke kipapuli e kau loa aku ai iiuna o ka aina me ka haalele ana iho i ko laua iriāu kanaka. Iko laua kau pogo ana aku iluna, ia wa laua i ku iho ai ma ko laua mau i kulana pakahi, me ka haka pono ana | hoi oko laua mau maka i kahi-a me kekahi. « He pahikaua ka kekahi e paa ana, ahe koi kaua hoi kakahi; alaila me ko laua mau onohi niaka e haka liuliii pono ana kahi i kahi, ia wa laua i kaikai ae ai i ka laua mau mea kaua a oniu ae la. E huila anaanapu ana lioi ka pahikaua a ke kanaka aoo e" oniu ana, a e oiapa ana hoi na o ke koi kaua ake kanaka opio īaia e hoolele poahi ana me ka hiehie nui, alaila hoomaha iho la laua no kekahi mau minute me ka haalele ole ana o ko laua mau ouohi maka i kahi me kekahi, me he mea la e kalena pono ana iaua i na ouli a me na hiona o ko laua mau kulana, i maopopo ai i kela a me keia o laua na kiina pololei a ka laua mau mea kau*\ i loaa ai ka lanakila maluna o ka hoa paio. He manawa anoano eehia keia e ka makamak», oiai aia keia mau kaiiaka e molia ana ī ko laua mau ola makamae no ka mea e iilo ai ke aloha i hoohihi ia e ko laua mau naau pakahi, eia iaua ke hakilo nei i kahi me ke. kahi me ka makaukau ioa e kioia i na hopena awahia o ka laua |mau mea kaua 1 hele ai ko laua mau iima a iehia. Oiai iaua e nana pono ana ia laua iho, ia wa i huila ae ai na onohi maka o ke kanaka opio me he anapu ana la na ka uwila, a puai ikaika ac la ka ula ohelohelo ma kona mau papalina. Ua ike mai ia hoi, ke kanaka aoo i keia hiona maluna 0 kona hoa paio opio, ia manawa i nmalu iho ai kona mau kuekue maka, me he mea la e i mai ana "Ua inp lalo o Makaukiu Ke aulana mai nei ka auka-ki. ,, Ao ko latia manaWa ia i hooho ae me na ieo nunui pilia inaina, a huila olapa ae laka laua inau mea kftua me ke kani o aua o ka a ke kauaka aoo a me ka; uuiua pohapoha ana hoi a koi a ke kapaka opio, oiai aia ka mau mea k# kukupau ia maiuna, o kela a me keia 0 iaua me ka ikaika- iauiia ole. He mau pukani wale no laua a 1 eiua aua hala he elua hora okoa o ko laua hoomau i na awala aas aka laua mau mea kaua, aole na« he uiea o iaua i ia aku e kaili atia i ka hae o ka lanakila.

M& ka halawai a ka Papa Hoouaauao 1 uoho ui ma ka Poaha iho uei, ua liocjhok> ia e ia aku | aua na na pale kula ma'n* kaa atfu noi |t me na wahi e ao o J*ae Ait[«. :!I I !