Ke Alakai O Hawaii, Volume I, Number 24, 16 June 1888 — Ahaolelo o 1888. [ARTICLE]

Ahaolelo o 1888.

La Hana 11. lune 9, 1888. Halawai ka Hale e like me ka mau. Na Palapala Hoopii. Na ke 'lii Hikileokī mai llilo mai; e hoopau loa īa ka oihana Kinaina. Na Kakaieka mai Laliania mai me 57 īnoa e noi mai ana: 1. E hoepuka ia ī hookahi iaikini kuai rama no ia apana. 2. K hoohanaia na lawehala e hoopai .ia ana ma ke kanawai maloko no o kona apana i ahewa ia ai. 3. E loaa ka mana koho balota i na paahao i hoopai ia no na hewa karaimaj koe Lae ka poe pepehi kanaka. 4. E hoihoi ia ke- kuai ana o na ia a paui hookahi wahi oia hoi ka makeke koe r»ae ua ia e kalewa maoli la ana no. 5 Aole e hoonoho ia kekalii i kumukula olelo Enelani ke ole e loaa na palapala hooia kupono mai kana kuma mai 110 kona hoōkuu niaikai ia. 6 E hoakea a hpomaemae hou ia k« aiunui ma kahi i kapaia "Hanakapo/'Haawiia i ke kofnite o na hoopii hu&au. NaPaehaole mai 3\tolokai mai: 1 E ae ia ua ,tuai lepera e noho pu raa KaWao ine na kokua; oia hoi, ina o ;ka wahine a o ke kane paha Kai loaa, e ae ia nolaua e hele j|u 2 E ae ia na mai e L»ele pu me waln lio. 8 E hoopau ia kela Aupuni ma Raiawao i keia wa; a o Kaoka Goto ke heonoho īa malaila. 4 E hookUu akea ? ia ua wahie apaji a ke Aupum ;no na mai uie ke kuai ote. 5 E hoopku ia haawina dala a ua mai ma keia dula pepa kakaulimai a e haawna' ia ia WHou ma ke dala maoli. 6 Ē|ne ia | e hana ia hoi l hale pijji no ia panalaau, oia hoi, i hookahi Kalawao, a ma Kah-upapa hoi fee-

kahi'. 7 E ae īā mai na ke Aupuni no e kii ka ai i-WailuKu, a aole hoi na na mai. Haawiia i ke komite Malama Oia. Nana hon no mai Molokai mai e hooponopōno hou ia na paukn 42, 55, 59, 62, 63 o ke Kumukanawai. N.a Kakelu i wai ho mai he koi JTiestcnrn no ke koena ke Aupuni me kekahi hana. Haawiia i ke koante Waiwai. Na Paehaoie mai Molokai mai, e hoemi ia ka uku o na Luna Auuuni, haawi ia ia Komite h'ookahi. N'a Kamauoha mai Kona mai, e hoo - kaawāle ia i $,1j550 no na lilo o ka hoomaemae a han# hou ana i na alaiHii o ia Haawi ia i ke te o nfi A 4 ina Aupuni a' me na Hoik 4 / Hoike a ke Komite. Na Kamika i ka hoike a ke Komite Buke Helu ia lakou ka noonoo anai ka olelo hooholo a Kikila Bal.au nu no ka uku ona paahana osa hale, aua hoik.e roatlakou, e ukil ia ke Kakau ■ olelo a me ka Maheleolelo i $10 pakahi oka la; MaKai $5; Elele ame ka Pulumi haJes2.so o ka la.

Hoike mai o Frank Brown ua ī ke pa'i lana bila Kanawai, e hoololi ai i ka pauku 4 o ka Mokuna 13 o ke Kfcnawaf ka*a;trfa; e ho'omkopopo ai n*lt* n& liiMi a¥aē paha i ke Aupuui; e hooloii ai i ka paukn 22 Mokuna 55 o na-Kanawai o 1876, Hoike mai ke Kuhina Waiwai i ka paoe mo irfniiMtu a Kamauolia e pili ana i na hoolilo o aa mokuahi kolomoku; oia hoi, no ka lawa ole o na lilo i ia no ia hana kē kumu 1 uku ia ai kela huiaa i ho.keia mawaho ae, a me ke koena. la na rul& a heluhelu mai o lana tio ka wa mua i ke Kauawai e hoomoe ai īke alahao o Honolulu. Ileluheīu mai o Waterhouse no ka wa mua i ke Kanawai e hooponopono ai i ka hoopuka ana » na kikoo dala. Heluhelu mai o Helekunihi ike Kanawai ana i hoolaha mua mai ai. Na Hana o ka la: Heluhelu ekoiu ana o ke Kanawai Oihana Makai kuioko; a |paliope o kekahi mau hooponopono ils ana, ua hooholo loa ia no ka heluhelu ekolu.

-1 Noi mai o Kannka e kapae ia na rula, a heluhelu mai he Olelo Hooholo e pani ana i ka lawe a hooMia ana mali na bila Kanawai maliope aku o ka la 15 o ke'a mahma; haule. IleluK'elu ekelu ia ke llanawai e hoololi ai i ka haawina 1251, o na Kanawai Kivila e pili ana i ka Luna Ka~ kau Kope; a ma ke not a Paehaole ua hooholo loa ia. Hoolaha mai o Kamiiva e halawai ke komite o na Buke mahope iho o ka hootnaha ka h%le. Hoolaha mai ka lQ!fsihodma]u d ke koraite waiwai be ha!avvai ka lūkoa mahope o ku hora 1; & t>ela hoi me ke Komite o na hoopii huikau. Hoopanee ka Hale a Poalua, lune V2 hora 10 ». in, . La Htina 12, lune 12. ka hale e like me ka mau ma ka hora 10 a. m. Na Palapala Hoopii. Ka ke *iii Walakahauki he noi mo 42 inoa mai ka Aha Kuanelio mai o Ko Hawaii Pae Aina, e kau ia ona mau kanawai e papa īoa nna i ka liookomo ia ana /nai o ka waiona iloko nei o keia aupnhi. Na Paehaole i noi nui e waiho i kd

noi ma ka papa a lawe mai ke 'iii i Bila Kanawai no ia mea. Ka Mr. Paehaole he hoopii e noi ana: (1) E hoetni īa na uku moku o na ohua ma'i lepera a holo ana i Molokai. (2) E hooouu la na uku kuls ona makua e hoouna ana i ka lakou mau keiki i na kula Olelo Enelani; (3) E hoopaw īa ka Papa alanui o Molokai; (4) Aole e knai ia na aina lei «lii. Waihoia ike komite huikan. Na Mr. Kamauoha mai Kalawao mai 9 noi ana: (1) Eae *ia na kokua e holo pu me na ma'i i Molokai; (2) fi hoopau ia o Emekona mai kona noho Peresidena no ka Papa Ola; (3) E kohoia e ka Ahaolelo ī Komite no ka hele ana e nana pouo la Kaiawao, malalo o na . lilo oka Āhaolēlo; (4j E hoopauia o Kauka Peterson mai ka noho kauka aupuni ana no Molokai. Haawiia i ke Komite Malama Ola. Na Kikiia Balaunu he noi mai kekahi kanaka i auhau papaluaia. Haawi ia i ke Komite Waiwai. Nā Paehaole mai Molokai mai me 78 inoa, e noi an»: (1) E hoopau ia ka halemai lepera ma Kakaako; (2) E hoihoi ia ka lnpaau una o na mai lepera ma Kalawao me Kalaupapa; (3) E kukuluia i elua mau halemai, hookahi ma Kalawao a hookaln ma Kalaupapa; (4) O kauka Goto ka mea, lapaau ina ma'i lepera malaila. Haawi ia i ke Komite Malama Ola. Nakaīeka mai Molokai tnai e tioi ana; (1) Aol§ e uku ia ka Agena oka Papa Ola ma Molokai; (.) Aole e ae hou la aku na Pake e komo mai (3j E hoopau ia ke o ana o na Kauka. Haawi ia i ke Komite Malama Ola. Na Paehaole mai Molokai mai, e noi ana: (1) E hana la i uwapo ma Hulawa, a e hookaawaleia 1 $t,200 no ia uwapo; (2) I $2,000 pakahi no na awa pae o Pukoo, Kaunakakai, me Kaw;.lo. Waihoia ike Komile o na aina Aupuni me hana hou. Na Kamauoha he hoopii mai a Bila Waialee o Hilo, e noi ana e uku ia aku iaia na dala he 50 a J F. Jerdon lae ai e haawi aku laia no ka hana ana i kahi alanui. . Waihoia i ke Ko-

miteWaiwai. lioike a na Komite. Hoike m~.i o Kikila Balaunu i ka hoike a ke Komite hookolokolo no ka bila kanawai e pili ana i na palapala s la nui o na ike akeakamai. He mau wahi hoololi īki ka ke komite i hana ai. Noi o Walakahauki e waiho i ka hoike ma ka papa, a noonoo ia ka biia. ___NanajiaiJieluheiii heike a īa komite, no ka bila kanaw T ai e ])ili ana i na hoailona pa'i a me na pepa hoailona, a e noi aua e hooholo loa ia ka bila. Waihoia ma ka papa, a noo«oo ia ka bila. Na Hikikoki, i heluhelu mai i Jsa hoike a ke Kqmite Wae, i kohoia ai ma ka la 7, no ka bila kanawai o na wahine i mareia. Waihoia raa ka papa. Na olelo liooholo. Na Mr. Kalaukoa, he olelo hooholo, oiai ma na la mua o keia Kau he lehulehu na palapala hoopii i hoea mai imua o keia Hale e uoi aua'aole e hoouna hou la na mai lepera i Molokai a hiki i ko ka Ahaolelo noouoo ana ia mau noi, a ua hopohopoia aia he poe mai lepera ma Kakaako o lakou paha kahi i noi ia mai ma na palapala hoopii, a ua paa hoi ko lakou mau inoa no ka hoounaia ana aku no Molokai; nolaila, e kanohaia ke Kuhina Kalaiaina aole e hoouna aku ia Kea!rkai k,

me Mua w, a hiki i ka nana ia ana o na mea e pili ana ia laua. Koi mai oia e haawi ia ka oleio hooholo lke Komite MaJama Ola a e hoike koke mai ia K.omite. Noi ke Alii Kakela e waihoia* ma ka papa a noonoo pu me ka hoike ake Komite Malama Ola. - ■% Olelo o Mr. Kini, aole oia i ike pehe,a ia i m,anao ai ka luna mai Honolulu mai e kapae a$ i na Kaaawai i kau ia mamuli o kekahi olelo hooholo e like me keia ke ano. Kauawai. Na ke Aln Kakela i heluhelu mai no ka wa mua ī ke Kanawai e hooma na ana i na Lunakanawai Kaapuni e hoopuka i na palapala hopu no na hewa Karairaa me Mik. mina. Nana no i noi mai, e k*pae i na rula, a heluhelu mai oia ma ke poo i [1} ke Kanawai ona Komisina no na Ala liilii me pono wai ; [2] Kanawai e hoolon ana i ka Mok. 4«5-:o na Kanawai o 1886. Komite Ahaolelo no Kalawao.

N» Mr. Paehaole, he olelo hooholo e kohoia i Komite Wae o elima lala ho holo ana aku i Kalawao e nana pono ai i ka lawelawe ia ana o na hana a me ke ano o ka malama ia ana o na ma'i malaila, malalo hoi o na lilo o ka Ahaolelo. Na Mr. Kamauoha i hoololi mai i 7 lala. Ana ke Alii Kamika i hoololi hou mai, e loaa \a mana ī ke Komite e aku i 2 Kauka, aua hooholoia ka olelo hooholo. Koho ka Peresidena i na hoa o ke Komite: Paehaole, lunahoomalu. Dahiela, Kini, līelekunihi, Gay, Likikini a me Waila Hora 11:50 a. m. noi ia e hoomaha ka hale a nuho hou ma ka horal )>. m. Auina La. Hcra 1 p. m. Akoakoa hou na hoa, a uoho ka Hale.

Na Hana o ka La. Heluhelu ekolu ana i ke Kanawai e pili ana i Nana Paahao. Hooholo loa ib. Heluhelu ekolu ana i ke Kanawai e hoemi ana i na la hoopaahao ma kekahi mau hihia. Hooholo loa ia. Heluhelu elua ana i ke Kanawai e hoololi ana \ ka pauku 4, Mok. 13 o na Kanawai Hoopai Karaima, a e hoopau ana i ka hapa hope o īa piuku, a e hoopau loa ana hoi i ka pauku 7 oia Mokuna. Hoohuoi mai ke Alii Kamika uo ua hoololi la, ma ka olelo ana o na huaolelp i makemakeia e kapae ae aole uo i ikeia'maloko o ka Olelo Enelani. Noi tnai ke Alii Hikikoki'e hoopanee loa ia ka Bila. Ku mai o Helekunihi, ka mea nana ka bila a hoakaka i na kumu o kona lawe ana' mai i keia bila kanawai, mamuli no ia o kekalii hemahema nui i ikeia ma na Aha Apana, a lioike mai oia i kahi mau hihia ana , i lawelawe ai imua o ka Aha Apana o Makawao. Ninauia ka hoopanee, a ua make ka bila. Heluhelu elua ana o ka hila kanawai e hoololi ana i ka Pauku 22 o ka mokuna 55 o na kanawai o 1876, e pili ana i na hoailona pa'i. Waihoia i ke komite waiwai. Heluhelu elua ana i ka bila kaiuiwai no ka mea e pili ana i na hoopii e laweia mai ana e ke Aupuni a e lioopii ia aku ai hoi ke Aupuni. Waihoia i ke komile hookolokolo. Heluhelu elua ana i ke kanawai e hooponopono ana 1 ka lioopuka ia ana o na Palapala Sila Nui no na . hana

Akeakamai.||Qoholoia me na hoololi, a waihoia no kakau' poepoe, a heluhelu ekōlu ma ka Poaha. . Heluhelu eliia ana i k6 kanawai 110 na hoailona ame na pep'a hoailona. Waihoia no ke kakau poepoe, a heluhelu ek'olu ma ka Poalima. Kuhina Kalaiaina iviE Nakaleka. * Kamailio niai ke Klūhina Kalaiaina no ka oiaio ole o kahi inau olelo o hoopukaia e Mr. Nakaleka ma ia kakahiaka oiai oia uā kaawale ma kahi eno ka mea e pili ana i ka hoouna ia ana o ma'i lepera i Molokai. me ko lakou nana pono ole ia. Aohe oiaio.oia. Pela pa— ha i ka wa mamua, i ka v/a e noho mana ana ka poe a ka luna hanohano i kokua ai, aole nae pela i keia wa. Ua kohoia he papa Kauka, oia o Kauka Makipine. Turuso, Kinekona me Kaaka Kimhall, ana lakou e nana i ka poe mai lepera e Koouna ia ana i Molokai. E kakau pakahi ana kela a me keia kauka i kana hoike no ka ma'i i nana ia, a ina kanalua lakou no kekahi mea, aole no e hoounaia ana i Molokai. Pane mai o Mr. Nakaleka, he' lohe pono mai ko'u i na hoohaiahala he nui inai na ma'i lepera mai ma Kalawao. Ua hoike ia inai ia'u he nui ka poeino i hookuu ia, a o ka poe maina hoi ua hoopaa ia no. 6lelo Hooiiolo Noi Dala. Na ke Kuhina Kalaiaina i waiho mai he olelo hooholo e noi ana e hoomana ia ke Kuhina Waiwai' e unuhi i na dala mailoko mai o ka waihona no kahi mau lioolilo kupono,. oiai ua hoole kk Luna Hooia o ke Aupun' i ke apono ana i na bila kikoo. Aponoia ka olelo hooholo. Hoopanee ia ka līale a noho ma ka Poakolu hora. 10.

r,a //ana 13, lune 13. Halawui ka Hule e|like m.e ka mau Palapala Hoopii. Na Kamanoha mai Kona Hema raai, e noi ana i $400 no ke awapae o Napoopoo. Haawiia ike KuhinaKalaiaina. Na Kamai mai a J. Maikaaloa mai e noi ana e uku ia aku oia i na dala $7 no ka hana alanui ana i hana ai ma Hilo. Haawiia ike Komite Waiwai. Hoike Komite Mau. Hoike mai oF. Brown ke Komite Pai, ua pan i ke pai ia na Kanawai o na Palapala Hooiaio a me na pa hoopaa holoholona. Ileluhelu mai o Kini i ka hoike a ke Komite Malama Ola. Ma ke noi a Kamauoha, waihoia ma ka-papa a noonoopu ia me ka bita — - ; Heluhelu mai o Kikila Brown i ka hoike a ke Komite liookolokolo, i ke Kanawai no aa kue īke Aupuni. Ma ke noi ake Ku|hi na Kaiaiaina, ua hooholoia e kakaq poepoe. M» kana noi hou aiia, uā hooholpia e heiuhelu ekoiu īa ka Poaono. j Mni ia Komite mai no t ua heluhelu ia kti mokuna 53 o na; Kanawai Hoopai Karaima, ma ke poi a 11. Walakahauki, waihoia ma ka, papa a ■i»u me ka bila. Hoike mal oF. Browu ke KomUe Pai, na pau ī ke pai \i na Kanawai |>5, 36, 40, 41; ua makauleau e haawi i na hoa. ! Na lauii i ka hoike a ke Komite Koa. Ma ke uoi a Pael|aole, waihoia a noonoo pu»me ka h\\i}. Na Olelo l|ooholo me na bila Kana\|ai. Na Raijp he hoohfha e lawe

ana oia he hooioli no ka pauku 54 o ke Kivila e pi!i ana i na ohua eepakeke. Kalankoa i hoolaha' raai e lawe mai ana oia i Kanāwai e laileioi ai no ka oihana lapaau, Janaaiua a me* zj& Kumnkula. Na Paehaole he noi e hoihoi īa Opuu na dala 3 mai ka Waihona La— hui aku no kona auhau papalua ia. Ma ke noLa ll4kikoki, ua kapae m na rula, a heluhelu mai oia ma ke t>oo t i ke kanawai kue 1 ke kuai laikini ole i na waionā* &oi ke 'lii Kamika i manawa hoa np ke Komite Waiwai ae īa. Noi mai o Wilimana i ao fe© Komite Wae* no ila lua, ae ia. Heluhelu mai o F Balaunu no ka ws mua e hoololi i ka Pauku 12 o ka mokuna 44 o na kanawai o 1882. Na Nawahine he noi mai a wahimoku e hoihoi aku iaia, na dala $ no kona auhiau papalua ia/ Haasviiai ke Komite Waiwai. Ma ke'noi a Walakahauki, hapai ia na laana o ka !a. 3ia ke kanawai e kaaana ,i stuhau maluua o na laikini loio_ .Hopkomo mtu ke 'lii Kakela he hoololi no ka Pauku 3, ma kahi o 525 110 na laikini liaahaa i 815. Aponoia. Kue lii Kaniika i ka bfta kanawa?. A ma ke Doi, e kakaiMa na ae me hoole no ka hooholo lea i ka bila ma kona heluhelu ia ana he 22 ae, 23; hoole, 3 kanalua. Nor hou o Kamika e kakau m ae me na hoole no ka Hooholo loa l ka bila, he 22 ma ka ae, he 24 ma k& hoole. Ma V«e noi a Walakahauki 1 lloomiihe ka Hale a hora 1 p. m.Auina La. Hora 1:10 p. m. Noho hou ka hale* Noi mai ke 'Lii Kamika e hapaī hou kkā noonoo ana i ke Kanawai Auhau i na laikmi loio. . Noi ke 'Lii Kakela e hapai hou im ka noonoo ana ia Kanawaī. Hooholoia. Waiho mai ke 'Lii Kakela he olela hooholp, e haawi ia ua Kanawai nei i

ke Komite Wae, Wilimaaa, Kamika, W.ttterhouse, Kakela» Loio Kuhina» Aponoia. Na Hana o ka La. Heluhelu ekolu atia oke Kanawa? e pil.i ana i ka waiwT.i o ila wahine ) mare ia. Noi ka Kuhina I\alaiu iua e noonoo pakahi ia na pauku. Xoi o Kikila e kapae loa ika biia. Haule. Noi ke 'lii Kamika e noonoo pakahi ja na pauku. Koi o F. e noonoo ma kalu a ke komite i lioololi ai. Holo. Mahope oka noonoo ia ana mi hoololi mai ka Loio Kuhina i ke poo o ua kanawai ala, e kapaia *Ke Kauawai e pili ana i ka wai*'ai o na waMne 1 mnreia Ilelukelu elua ia ke kanawai e pil. ana iua hana akamai, Hooholoia e kakau poepoe a e 3ia i ka Poakahi. Heluhelu elua ia ke kanawai e ana i na hana a na Luna Hooiaio Fa!ap&la Ifoolilo. Hooholoia e heluhelu& la ma ka Poakahi. Heluheln 2 ia ko kanawai koa* oiai e hoopaapaa ia ana ma kahi o ua dala he $100 ka uku mahina no ke Cenela. ■Ua uoi ia e Walakahauki e IIoop;mec Ika Ilale, a uoho liou i ka Poaha hora i

10 a. m.

lia J3ana. ll,_ lune 14. Halawai ka Ilale elike me ka mau Palapala Hoopii. Na K&laukoa mai Honolulu niai, 30 e. noi ana : 1 E hoopau ia keia Papa Ola : 2 E kohoia i Papa Ola hou e hana me ka oluolu ame ke aloh'a: 3 E aeia na lapaau ana aka poe iaa e lapaau i ka ma'i ! lepera. ma Kakaako. 4 E kapu ka lawaia ana ona ano a pau ma ke kai e pili ana i Kakaako hale ma'i lepera; 5 E hooki loa iko kauka Emekona lawelawe lapaau ana i'loko o keia Aupuni. Waihoia i ke komite ] Malama 01 a. . ; Na Paehaole, 35 inoa, e noi : 1 E hooponopono hou ia na Kanawai Ma'i Lepera; .. 2 t I poe Kauka hou mai na aina e mai i hiki ke lapaau,i ka rjxa'i.lepera; 3 Aole e kukulu ia i mau halemai hou ma na mokupuni e ae. Waihoia i ke komite Malama Qla. , Na Kamauoha, mai Kona Hfma mai, 25 inoa, e noi ana ; 1 Aole e kau ia i Kanawaī e hoolilo,. loa ai i na Aina lei Alii no ke Aupuni ame na kanaka ;. 2 E hoomau loa ia aku ia mau Aina no ka Nohoalii e like me ka hookaawale ana a Kamehameha 111, Ma kaiia r noi e waihoia ma ka papa a noouoo pu me ka hoike a ke ; komite o na Aina Lei Alii, Aponoia. .. Noi mai o Kawainui, e kapaeia na rula, a heluhelu mai oia he hoopii mai Hoholulu inai, me 127 moa, enoi ana: (1) E lawe ke aupum ia John. Lopes, Kealoalii me Meekapu no ka lapaau ana ina ma'i 'epem iloko o 42,0 la; (2) Eae īa lakou i 5 ma'i lepera pakahi ma Molokai, a hoihoi mai ma Kakaako e lapaau ai; (3) I haawina kuikawa np na lilo o na kauka iepera $2,400 a e uku malama ia lakou oiai ko lakou manawa i hoopāaia ai, a e hoolilo lakou īa mau dala no na laau lapaau no ua ma'i i hookaawaia ia na lakou e lapaau. Waihoia ike Komite Maiama Ola. : Na Kamauoha, mai ia Mr. James Kaep mui o Koqa Ilema, e pkuia aku oia i $16.00 kopa koena uku alaoui i hanii ai ma ka malama 1887 malalo o 1). H. Nahmu. Waiho ih ī ke Komite W^iwai. Na Waiaka.hauki, i waiho mai i ka hoike aS, H, Mee|iapu. Haawiia i ke Komile Malama- Ola, a na lakou e mai i ke kupono ke pa'i ia, a aole paha e like me kekahi mau noi.

Hoike a na Komite. Na Kim i waiho iliiai i ka bila a ke Komite OU 110 ke noi ! oiai Honoluiu aku nei, aloe e hoouna hou ia na ma'i lepera i a hiki i ko ka Ilale noonooaha no'iamea, ewaiho ia noi ma; ka papa, olai aohe njiana 0 ka Ahaolelo e keakea ai i ka uiaua kanawai maoli uo k| hookaawale |ana 1 na lepera. Aponoia. Kana mai 110, mai ia kom\te hookahi uo, no ke kauawiu kauka huki uilio e hooiouopono hou ip ke kauawai, a 1 $2sCo ka laikiui, uie ku waiho mai ii i * r

(0 ke komīte he biia kanawa! ho.u m& ! kahl oka bila mna/ Waihoia i ke Komiie W»e iaia ka nma ana no m laikini. Na Ki»kina no ke-noi a Maikaaloa mai Hilo mai no ?8 koena uku hana, e waihoia ipa ka papa, olai ua hala ca makahiki 6 o keia koi. Aponoia, Na Young i waiho mai i ka hoike ake Komite Wae s no ka huli ana ioa lilo oka hale hookolokolo bou Aha Hoomalp o HonolUiu, . (Ja kauoha ia ka hoike e uuuhi i.a ma ka olelo Hawaii a e lilo ia i mea e noonoo; ia ai eka Hale. Apono ia. Na Eaiki i noi mai e haawi īa i mana-

wa no ke K.omite hooiaio Bila Kanawai i haawi la aku ai kahiia kanawai, maluna o na waiwai o na wahine i mareia. Waiho mai o Kawainui i ka hoike a a ke Komite Waiwa: e pili ana i ke noi mai Moiokai mai e hoemi ia ka uku o na iuna Aupuni, e waiho ia .ke noi »a ke pakaukau a noonoo pu la me ka Biia Haawina. Apono īa. Nana hou ho i waiho mai i ka hoike a ia Komite t»o ke noi mai Ko.na Hema mai, 1 $400 no ke awa pae o Napoopoo, e waiho ia ke noi ma ke pakaukau a ik>onoo pu me ka Bila Haawina. Mahope o ka hoopaapaa ana o kahi mau hoa no keia hoike a keKomite, ua hoihoi hou īa ka hoike i ke I£omite.

Hoike Komite Wa.iwa.L Noi o Kawainui ekapaeia na rula, a heluhelu mai oia i ka hoike a .ke Komite Waiwai no ke noi.a losia e hoihoi aku iaia no kona auhau,papaiua ia ana. e ae ana i ke no.i a e waiho i ke horm*a'ke pakaukau a nōonoo pu me ka bila haawina. Ilōohalahaia ke^Kuhina Kalaiaina. I keia wa 1; ku mai ai ke Kuhina Kalaiaina a hoakaka mai .imua o ka Hale no kahi mau olelo ā na; iiupepa e piii ana i ka oleio hooholo ana i lawe mai ai i ka Poalua nei. Ua lawe hapa wale no kahi mau nupepa i kana mau olelo hoakaka, a o ka nupepa Alakai o Hawaii ka haiahu ioa ma ka oleJo ana, ua hoahewa au i ka L'ina Hooia Nui o ke Aupuni; a e kauoha aiia hoi ia oieio hooholo e hoomanaia ke Kuhi na Waiwai e uuuhi i na daia mai ka Waihona mai., Ua hoakaka mai oia, ua hui oīa me ka Luna Hooia mahope īho a ua hoike ia mai iaia na mea oiaio. maoli, & iua i maopopo mua iaia ia mau mea ina aole oia e iawe mai 1 keia hana imua o ka Hale. Nin»u i ke .Kalaiaina. Na F. Hußtaee i waiho mai he mau ninau i ke Kuhina Kalaiaiim no ka meu e pili ana i ka hana a ka Luna Nui o ka Oihana Kmai Ahi o Honoiulu, Chas. B Wikon, maluua o ka Luna Nui o ke Kaawai He!u 2, no ka hoonele ia ana o kona mau pono ma ia puali. Waihoia i ke Komite o na palapala houpii huikau. Na Olelo Hooholo. Xa Paehaole i waiho mai he oleio liooholo e wailioia napane a ke Kuhina Kalaiaina me ka Luna Leia Nui no na mea e pili ana i ka ahai leta o Wailau ma ka lima o kekahi komite wae/ Noi oia e hooholo loa ia ka olelo liooholo, i loaa ai ke kuleana iaia e pane imiia o kela komite, oiai i ka wa i waihoia mai ai na pane a ke Kuhina me ka Luna Leta Nui» i kahi e oia, Hoololi mai o Kakela i ka olelo hooholo, e kauoha ia ka Luna Letu Nui e waiho mai i na mea a pau i pili i keia niea. Aponoia ka olelo liooholo me ka I hooioli. x I Koho ka Pereaideua i ke Kuhina Ka-

laiaina me Kini o laua ke Komite Wae no keia hana. Noi o Kini e kala ia oia oiai lienui kana hana, ao ke Kuhina Kalaiaina no hoi ma ia-ano no. Na Bilaf Kanawai. 2sa Kamika i hoolaha mai e lawe -mai aoa oia |ae Kanawai e hoololi ana i ka mokuiia 53 o na Kanawai o 1886, e pili ana ī ka la Sal»ati. Na Paehaole, e lawe'mai ana oia he Ka-nawai e hoololi ai i ka Pauku 1068 o ke Kanawal Kfvila. Na Taonasena, e lawe mai ana oia. he kanawai e hooioli ana i ka Pauku 66 o kamokuna 03 o na kanawai o 1882, no na iiuhan kuloko. Ninau i ke Kuhina Kalaiaina. Ninau ia ke Kuhina Kalaiaina ma ka olelo hooholo a ke 'lii Wihmana no ke kumu o ka auhau ia ana oko Honolulu nei poe he 10 pa keneta kaulelē 'maluna o na uku wai. A nia ke kakaulima e pane ia mai ai. % ' Biia Kanawai. Na Kikila Balaunu i heluhelu mu a oāai i ke Kaiiawai e hoololi ai i keKanawai o ka poe aie kaa ole. Na Kamauoha ī hoolaha mai e lnwe mai ana oia be kanawai e pili una 1 oa Papa Hoopii Auhau.

Na Hana o ka la. Ma ke noi a Kikila ua hapai ia na haoa o ka ia. Eiia kanawai koa- Hapai īa ka noonoo ana o ka hoololi a Kikila Balaunu € kapae loa ia na huaolelo, "e loaa iaia (konela) ka uku no kana hana 1 $100 no ka mahipa. Kokua mai o Paehaole 1 ka hoololi <e olelo ana he wa pilikla keia o ke aupuni haawi no ka ona dala no ka hana « like me keia ke ano. Manao au ua nui loa kela mau da]a 1,200 i ka makahiki no keia kanaka, o kana haua he nana wale no i na i»u, a me na lako e ae. Malia o ke alahele keia a feohoia aku i Luna nana no na huke o 4ia keena oihana aupuni a pau, o kana hana w?le no īa, me ka uku puia aku Hoakaka ke Kuhina Kalaiaina he mea pono ke loaa kekahi luna koa oui nana e kiai pono keia oihana, i o!e e lilo i mea palaueka. wale, e hke me ka paani kini popo. Ninauia no ke apono i ka hoololi, a m* ke noi a Paehaole e kakauia na ae me na hoole. He 34 hoole i ka hooldli; a he 8 ma ke kokua. Hoololi mai o Paehaole ?50 kauku. Ninau ia, haule. o Kini, Pehea ka loihi e noho ai nei kanaka ma ka oihana? Pane o Paehaole, "A pau no hoi paha ke ola." - Mamuli o ka hoohuoi a Kini, olelo ke Knhina Aukina, ua pono no ke hookomo ia i pauku e hoakaka ana i ka manawa o kela Konela e noho ai. Noi o Kikila Balaunu e hoihoi hou ia ka Bila i ke komite hookolokolo. Aponoia. , Heluhelu ekolu ana o ke kanawai no na Palapala Nui no na hana akamai. Hooholo loa ia. Noi o Paehaole, Hora 11 :8. e hoomaha ka Hale a hora 1. Auina La. Hora 1:10 p. m. Noho hou ka hale. Heluhelu ekolu ana i ke Kanawai e hooponopono ana i ka hoopuka ana i na Palapala Sila Nui no na hana ake.akamai rc., i aponoia ma ka la 29 o Augate 1884. Hooholoia Heluhelu elua a'na i ke Kanawai no nu pa Aupuni, na holoholona aea rc , e hoohuihui ana i na Kanawai no ia

mau mea. Waihoia 1 kekahi Komite Wae, oia o IC.ikila Balaonu, Gay, Parisa, Kuhiua Kakina 'Lii Rikikiui. ■... .■■■■V .■ Heluhela elua aua i ke Kanawai no na hoopii ake Aupuni Hawah a e hoopii ia mai ai paha ia, Hooholoia ua hoololi, ā waihoia no ke kakau poēpoe, mia ka Poalua e heluhelu ekolu ia ai. Heluhelu elua ana e hoopau loa afta i ka Mokuna 53 o ua Kauawai HoOpai f Karaima, no na uku i na makai a me kahi poe hoopii e ae ma kahi mau hihia Karaima. Waihoia 110 ke kakau poepoe a heluhelu ekolu ma ka Poakolu. Heluhelu elua ana i ke Kanawai e hoololi ana Ika Pauku 856 o ke Kanawai Kivila, 110 ka hoopaa ana i na koma. Waihoia ma ka papa a nooDOO pu ia me ka hoike ake Komite Hookolokolo.

i ke Kanawai e hoomaua anaī na Kakiuolelo o ka Aha Kiekie a me na Aha Kaapuni e kau i na Koina. Waihoia ma ka papa a nponoo pu ia me ka ho ! .ke ake Komite Hookplokoio, Ma ka heluhelu elua, waihoia ka hoololi oka Paoku 20 o'ke Kauawai ē hoopau ana i ka Mokana X o ke Kanawai Kfvila i aponoia ma ka la 10 o lanuari 1865, ma ka hma o ke Komite Hoonaauao. Ma ka heluhelu elua, waihoia ke Kanawai kaa mahu o Oahu nei, ma ke noi a Kikila Ealauuu, ma ka li(na. o kekahi Komiie Wae, <>ia na 'lii Wilimaua, Wilikoki me Young, Kuhina Akepoka me Peresidena Walla. O ka inoa hope na ke 'lii Kamika i noi ae. I ka heluhelu elua ana, waihoia ke Kanawai e keakea ana i ka hoopukaia ana ona pepa k'alepa make ano he waiwai dala, nia ka lima o ke Komite Waiwai. Hleuheln. elua ana oke Kanawai e hoololi ana i ka Pauku 4 Mokuna 62 o ms Kanawai Hoopai Karaima i hooloh ia ai e ka Mok. 24 o na Kanawai o 1884, no na halemai lepera. Ha#wiia i ke Komite Malama Ola. Heluhelu elua ia e hoololi ana ike Kanawai no ka noho ana ona Kau oka Aha Kaapum m.ahele elua. Waihoia ike Komite Wae, oia o Paehaole, Horner, l)aniels, 'Mak.ee a me Bailey. Heluhelu elua ia ke kanawai no ka hooiaio ana i ka hookoia ana ona palapala kii ma na hihia Kivila. Waihoia ma ka papa a noonoo pu ia me ka hoike ake Komisina huli Aha hookolokolo, Hoike Komite. Na Young i w-aiho mai i ka hpike a ke komite Oiliaha Koa no ke Kanawai Koa. Lawe ia ka hoike ame ka bi 1 a kanawai a noonoōiā. Hoihoi hou ia ka hila kanawai i ke komite Oihana Koa. Hoike mai o Kāwainui okekpmiie pa'i ua pau i ke pa'i ia he 4 mau hila kanawai. Palapala Hoopii Alanui Papu. Na ka Peresidena t waiho maihehoopii mai Pauoa ae hei me 61 inoa, e noi ana e hooloihi ia aku ke Alanui Papu a hoea i Pauoa. , Waihoia i ke komite o na Aina Aup'uni me na- hana kuīoko, E Hookuuia. Noi o Kauhane e hookuu ia oia. Romite Wae, Kohoia wae no ka mea e pili' ana i ka Ahai Leta o Wailau. oia o Paehaole, Nakaleka, rao Kamanoha. Hoopanee ka Hale a noho ma ka'Poalima, hora 10 a. m.

ija Hana 15, lune 15. Halawai ka hale e like me ka mau, ma/ka hor& 10 in. Na Palapala Hoopii. Na Kikiia mai kahi poe hanai holoholona mai ma Waialua, e noihoi aku ia lakou he $16 i auhao hewa ia maluoa o lakou. Waihoia i ke Komite Waiwai. Na. Wilikoki mai a . &e.aka mai, e hoihoi aKu iaia i $5 no ka au- , hau papalua ana, Waihoia i ke Komite I Waiwai. JS T a Likikini he hoopii e kohoia i ahai leta mawaena o Honokohau me Lahaina. Waihoia ike Kuhina Kalaiaina. Na Kaiaukoa, he hoopii 55 inoa e hoakea a e hana hou i ke Alanui Liliha a hookui me ke Alanui Waila. Waihoia i ke Komite o na Aiaa Aupunl me Hana hou. t Na Hoike a na Komite Kum^u, Waiho mai o Kikila Baīaunu o ke Komite Hookolokolo, no ke Kanawai e hoololi ana i ka Mokuna 58 o ke Kanawai Kivila, epakui ana hepauku hou, a e hōoholo loa ia hoi kā bila Kanawai. Waihoia ma ka papa a noonoō pu me ka "bila. Na Pane a ke Kuhina Kalaiaina. Pane Ke Kuhina Kalaiaiua no na ninau aF. Hustace no ria hana a ka Luua Kinai Ahi nuH ka hoOhele ana īua pono oka Luna Hoohaua o ke Kaawai Helu 2, e apoiio ana !a maū hana mamuli o ke Kanawai e pilk ana ia Oihana, Waihoia ī kekahi Komite Wae. . s Paue hou ke Kuhina Kalaiaina no ka ninau a ke lii Wilimana 110 ka auhau 10 keneta īa ana o ko Ilonolulu nei poe mi«lnna o ka uku wai, ke nooko nei ka Luna Wai i ke Kanawai i aponoia ma ke Kau Ahnolelo q 1886 Moki' 26. Waihoia ma ka pnpa.

Hoike Kormte. Na Young o ke Kpmiie oihana, koa, i waiho mai ika lioike a ia komvte no ka Jt»la kanawai koa> e hoihoi pial ana ia bi?a leamwai, me kekahi hoololi hou e pili ana i ka wa e noho ai ka luna koia Konela rt)a ka oihana koa ] poaln. Waihoia Tca noike ma ka papa a noonoo pu me ha bila kauawai. Bila Kanawau Kapaeia na rula, heluheiu mai |ka Lojo Kwhi'na no ka Wa mua, i ke nawai no ke kue ana i na KUre ma kahi raau hihia, ma kona poo. Na Bi!a Kanawai Hoolaha ihai o KĪuii e lawe mai ana oia he hod!<si Klimukanawai no ka mea e pili ana i na Pake. Na Kanka i tfoo!aha mai e iawe mai ana oia he uo ke. J£a&awai o 1872, ī aponpia ma ka la 2 o lone, i*o &a mea hoopah u, Na Kamaiboh* iwaiho mai he olelo hooholo pili i ka ma'i lepera a hoihoi hou aka iio oia. Iloike ake Komieina ona Kanawai Koho Ba)ota« Na Kakela, hoa o ke Komiaina Kuikawa i kohoia ai ke Kau Ahaolelo o 1886, ao ka imi ana a me ka hoohuihui ana ī na Kanawai Koho Balota oke Aupuui. Ua pai ia ka hoike a me ke Kanawai ma na olelo a i elua, a eia i na hoa o keia. L&we. ia ka lioike ake Koqiisina Kuikawa a me ka hila Kanawai i hana no ka la. Oielo Hooholo. .Paehaole he , olelo hooholo e kauoha ana e lawe ia mai ka hoololi oka Pauku 63 o ke Kumukanawai ī waihoia ma ka papa a e lilp oyi kahi hana a, ka Hale. Haule ka olelo; hooholo. Noi o Kakela e hapai hou iii' ka noonooia ana oka oleio hooholo. Aole nae he mea kokua. Na Ilelekunihi lie olelo hooholo no ke noi a S. P. Halama i waiho mai ai 1 ke kau Ahaolelo Kuikawa aku nei,\o kona auhaii h ana $5. Waih'o ia i ke konnte Waiwal. Na Hana o ka ia: rfooholo loa ia ke kanawai no na hoailona, na pepa hoailona me hoailona kalepa, ma kona heluhelu ek&iu ia ana. Heluhelu ia ke kanawai koho balota oke Aupuni a ke Komieina i waiho mai ai, ma kona poo. Waihoia i kekahi komite wae, oia o Kakela, Kamika, Kikila, Loio Kuhina, me Kuhina Kalaialna^ Hoike komite Wae.

Heike mai ke Kuhina Kalaiaina no ke noi a kekahi poe o no ka mea e pili ana i ka Ahai leta o Kaanapali, e hoole ana i ke noi. 'Aponoia. Hora 11 ;5 noi o Kalaukoa e hoomaha ka hale a hora 1 auina la, # hoololi mai b e hoopanee ka hale a 'noho ma ka Pōaono horjt 10 a. m.

Na Komite. HoolaiiA mai o;Kakek } e akoakoa ua laiā o ke Kon3ite Wae ia lakou ka uoouoo ana i. ka Kanawai, koho balota. . , " , Kshea ia na hoa o ke KomHe" Ma'i Lepe)a e «koakoa maioko o ke .keeua Kalaiaina, ' v ' . ' ' ■ Koho mal ka uoho i ke Komite fco ka noonoo ana 1 ka pauo ake Kuiiiua Kalaiaina no na i\inau a F. llusi«ice e pili aua i na hana a ka Luua pka Oihana Kinai Ai)!»' {lu^ee Dowsett Jr, Young, Foster me Tu|?ubeud- . . |_ v • |~ - i Hpopauee a ka hora 10 a. m. f N :