Ke Alakai O Hawaii, Volume I, Number 26, 30 June 1888 — E NANEA KAMAHAO LUA OLE NO BIUTEONA. KA MEA I OLELO IA KA OLALI O NA AUUPUNI HUI HE KANALIMAKUMAMALUA. A I OLE O Ka Limaku'i o Maudelana KA LIMAKAHI HOI I HAAHEO AI KA HONUA. [ARTICLE]

E NANEA KAMAHAO LUA OLE NO BIUTEONA. KA MEA I OLELO IA KA OLALI O NA AUUPUNI HUI HE KANALIMAKUMAMALUA. A I OLE O Ka Limaku'i o Maudelana KA LIMAKAHI HOI I HAAHEO AI KA HONUA.

j Unuhiia no ka nupepa Ke Alakai .o i Hawaii. I ' MAIIKLE VI. : I ko lakou nei pae ana aku nae 1 ka , aina, ike koke aku lu no o Haunelana i 1 kekahi kaikamahine opio e noho mai | ana malalo o kekahi kumuiaau a e ' honi hoomaumau ana oia i kekahi , pua. .... ■' | Pane ae la o Haunelana ia Biuteonu I penei: E ! He kaikamahine ui hoi pnha. 1 Auhea 7 wahi a Biuteona. | Aia no hoi la ke noho mai la iu.:lalo o kela kumulaau, wahi a Haune- . lana. i 1« wa i huli like ae lakou a pau I a nana aku i ua kaikamahine ala, a ] * - ' ike io aku la lakou iaia, a 'maha'lo ae la iakou iaia no kona ui a me ka nam hiehie. £ iike me ko Haunelana ano mau o ka me-o no i ka mea a kona maka | e ike ai, pela no oia i pane ae ai ia | Biuteona penei : i Aoie anei oe e oluolu e kii ae i keia kaikamahine na kakou. | Pane ae la o Biuteona, pono, ua ( hiki loa ia'u ke kii aku iaia i aloha na . kakou. I Ia wa, hele aku la o Biuteona, a |ninau aku la ia Uwepa, oiai, o Uwepa j ka mea i hiki mua ipa'ua aina ala, a :e ike ia ka oiaīo o keia ke nana ma 1 ka Nupepa Elele la 9 a me 16 o Jceia mahina. j Ia Biuteoua i hiki aku ai imua o j Uwepa, aloha aku la oia, a aleha mai 110 hoi o Uwepa. Ma keia hui aloha mua am», aole i ( maopopo o Biuteona o kona kaikuahine keia, a pela no hoi ire Uwepa, ■ ua lohe mua no o Uwepa no Biuteona : aole nae oia i mauao ©ia keia. Pane aku !a o me ka leo loiuolu : Mai hea mai nei oukou \ | Mai ka aina mamao mai, wahi a |Biuteona. A e aha ana hoi oe maanei ? wahi a Biuteona i ninau aku ai. | E honi ae ana au i ka mapu hpihui o na jma kamahao, ka mea nana au i Lave mai nei i keia aina. Oia no hoi ko mnkou mea i hoio mai nei, a eia mai nei ka oe mannia nei. Auhea kou mau makua ? Ua make laua a elua, wahi a Uwepa i pane aku ai. Auhea kau kane ? « Aohe a'u kane, Pehea la hoi noia kapeua no kena moku ? wahi a B:uteona i hookolohe aku ai. Pane mai ia o Uwepa me ka huaoielo okaiakaia o ke kuoo : He ae

no au i kau, inu-e ko ana kuu hoohiki paa i hoohiki ai, a 1 ki> ia oe, alaUa, nau au a mau loa. ! Heaha ia pka au ?. wahi a. I3iuleona, EH, waki $ Uwepn, 1 na i make au ia oe, aoi paha Kou ikaika i ko'u, alaila, e lilo no au i Vahine nau, aooe hoi i kane na'u. ' Iko Biuteona lohe ana i keia mau huaolelo, ua akaaka mai la oia a n# Hannelana ma. / ' No kekahi mau sekonā, paue mai ]a oia : Eke kaikamahine maikai, me hq mea ala, ua inoino 'paha kou nop--1100 ka mea i puka ma| ai oleēna hufolelo ia oe. 1 ■ - Aole au 1 ike ia mea, wahi a tia Uwepa ala. v Me he mea ala, o oe paha kai loaa ia mau haawina, wahi a Uwepa. lluko o ka nani o kou uaau heleheleoa, eia nae, ko-a feau mati huaolelo, wahi a Biqteona. Pane mai la o Uwepa, ''heaha hoi ke ko-u o ka'u mau h'uaolelo, kai no hoi o napane kupono īho Ia no Jboi ia 0 ka oukoo mau ninau liooh uahualau ia'u. O keaha akn la: ka'u mau hna'olelo kupono e pane aku ai imua o oukou? "Ē hoomauao iho oe, ua hai aku nei au ia oe, he ae np au e lilo au i wahine nau, ke oi kou ikaika maluna o'u; aka hoi 1 lunakila hoi au maluna ou, heaha ka'u mea e ae aku ai i kou manao. ' 'Eia noi kekahi, 110 kou oielo nnn mai nei no ka inoino o ko'u noonoo. Ilele hoi ha, a inoino ko'u noonoo, alaila e pupule no ia, a manao anei oukou ua pupule ia au e kamailio aku nei imua o oukou?" ' I kela wa olelo aku la o Biuteona iaia: i 4, Ua pono io oe, a o makou kai hewa, a nolaila e kala mai oe i ka 4 u mau huaoleloi pane aku nei imua ou." 4< Ae; ua kala la oe, a nolaila e hookuu mai oukou ia'u e hele ma ko'n alahele, aō oukou hoi e hele no ho* oukou ma ko oukou alanui." u AoIe loa au e ae e hookuu aku la oe e keia kaikamahine," wahi a Haunelana i pane aku ai me ka hopu ana aku hoi ia Uwepaa paa raa kona lima akau. . Ika paa ana aku o Uwepa ia Haunelana, ia wa oia i oni ae ?,\ me ka olelo ana ae: "Manao auei oe e nei kanaka lima nui e paa au ia oe." . Ia wa uo i hemo a,ku ai o Uwepa mai ka paa aua a Hanneluua, a ia wa 1 pane mai ai o Biutepna: Ua oki keia mau hanaua. hewa 110 kakou, e hookuu • ku i ke. kaikamahioe e hele nia kona aiahele. Aka, oke kanaka e hke me Uo i ! , Haunelana nnuiao ka ipaakiki imie ke pakaha U'ale ana i kela ame keia, aole oia i ae iki aku i kp Biuteona mau manao, i Wehe aela ua Haun|elana ala i kaua pahikaua a pane aku la, la Ano, e pale nou iho, t| ina aole e h|ki moe ke hana ia mea, alaila, e m|hi mai a e hlo oe i wahine na'u. | No keia mea, ua piha inaina loa !ia 0 Uwepa a haawi kok'e aku la oia i |ha 01 o kani pahikaua e inu 1 ke koko o ke kē;k|aiii Ilaunelapn. ! Maanei e hoomanap iho kaua e ka mea |heuihela, ua aa aku o Uwepa ia Haunēlana, me koua ike ole o Hauue- ' ! '• I .

kna i.a, ka mea i weli uui ia e fee,l?aii' ona Aupuni llui, aole rio hoi i ike, q"„ Haunelana o Uwepu keia ke mahine wjwo\ o!e o Ka lewa, be mea na kaua e ka mea heluhelu e a e ui nau īho ai aa wai 4a t\a ai o keia kaua, na ke.kaikamahme pa-ha, a i ole na ke keiki kane paha, aka, ua akaka ka aoao o ke keiki kane he oolea. I ka wa nue a Uwepa i hili aku ai L kana pahikaua, ia wa pu no ua alo aala o Haunelana a hala hu aela ka hauna pa.hi a ke kaikamahine: la wa koke no hoi i elaii mai ai o Haunelana ma ka hou pololei ana mai i kana pahikaua, aka, na alo ia aela ia a haia aela e ke kaikamahine a ka wiwo luaole. He mau sekona pokole wale no keia ulele ana iho o laua.hakipu aela ka pahikauaa Haunelana a mokti pu &ku la he ekolu manamana lima o Korta lima akau, a nahae pu aku la me ka lima o kona lole. 1 kela wa, ua hoomoe hou aku Ia oia i kana pahikaua maluna oka a-i 0 HauneUna, aka, mamua ae ok# komo ana aku o ka oi oka pahikaua a Uwepa, ua paa koke mai la ka pahi kaua ia Biuteona, a inahe lima kupua ole ko ua Biuteona ala ina la ua lele e 1 ka huini o ka pahikaua a ke kaikamahine. Iluki hou m&\ la o Uwepa i kana, pahikaua a hoomaka hou aku la e hih ia Biuteona, r ka, me ka eleu nui ua Biuteona ala i lele mai ai a hopu mai la'kona mau lima ku'i kakauha maluna o ka a-i o Uwepa. I kela wa koke no hot, me ka elea nui, ua paa aku la ka a-i o Biuteona la Pwepa, a hooniaka koke iho )a laua e hakaka lima, maluna a malalo. Ke nana aku i ke kaikamahine Uwepa, ua hele a pii ka ula ma kona mau pepalin?\ aia hoi kona mau hma kakau} \e lumai ala i kona lioa pā!o ilalo oka lepo nonolu, a pela no hōi me Biuteona, aia oia ke hooikaika ala me hma ku'i e pihkia ke kaikamahine, aka, aole nae e hiki mē he mea la, o ke kino o ke kaikamahihe t kela wa, ua like ia me kekahi pauku hao ooleo'a loa, e hiki ole ai ika mana kupua o- kino ke hoopalupalu. Maanei e hoomanao iho knuā eka mea heluhelu, akahi no a pahu'a ka ikaika oka lima ku'i o Maudelana, ae, akahi io no a pahu'a, aka aole wale mu ko Uwepa mana wale iho uq aka, ma ka mauao o ke kiiukilo Wereneta. E ike ia keia kilokilo \Vereneto % ma ka moolelo o Uwepa. I ko Biuteoua īke ana ua pahu*a Ka ikaika o kona lima ku'i i keia kaikamahine, ua kalokalo hou ae la oia i ua lima ku*i ala ona, e hooi loa ae i kona īKaika. I kela wa, wehe «c la ua Biuteoua w ala i kona hma ku'i, no k* mea, na kau oia maluua aia maialo o Uwepa, I ka hemo ana o kona lima ku'i, ia wa, ua haawi iho la oia i kekaln o kana mau puupuu hv>tu ekahi, ahe koha unu no ka lae o ua kaikamahhie i ia, kau ana oia maluna a paa īho !a o Biuteoua malalo. Maanei ke haawi nei ka mea kakau i kona mahalo pilui no Uwepa, oiai, i koua wa i kui ia iho ai e Biuteona, ua ,x ku koua lue, aole nae i nu nulie'u iki % uia wa koKe no n.u% u& kau o^a

luna me kona kuiai anā ia Siuteona malalo ona, mohe mea ala, o kaua pu ; $ka iiiea heluhelu ma ia ano oka liiahalo no Uwepa. ;Ia Uwepa hoi 1 kau ai malana, ua auapu koke mai Ia kekahi malamalama, a lilo aku la o Biuteona i kahi-e, a kaawale mai la hoi o Uwepa. Ua hoike ia he raanao hoakaka e pili ana no keia hakaka ana o Uwepa ine kona kaikunane. Ina ;āole i loaa kekahi ke'ake'a i keia wa a īlwepa i hakaka ai we Biuteon3j a pela k% kau ana o Biuteona maluna, i na ua lanakila o Uwepa a poiuo ka llapa Ilio Biuteona. Ika wa nae i kaawale ai o kekahi mai kekahi mai, ua īke ia ako ka helelei ana mai o na waimaka mai na papalina mai o Uwepa, a pela pu ho hoi me Biuteona, me he mea ala, «a komohia ke aloha o kekahi no kekahi, aoo kekahi mau sekona ? pane mai la o Biuteoi»a : Eke kaikamahine maikai, nani ke kaumaha luuluu o ko'u naau nou. v Pane aku la o Uwepa : Owau no kekahi, ua aloha no au ia be.' Owai kou makuakaue ? wahi a Biuteona i ninau aku ai. Aole an i īke ī ko'u makuakane a me kona mau ano a pau ,'wahi a Uwepa me ka hoomau ana no nae ī ka pwe ana. '■. Me he mea 'la ma ko'u ike ia oe 0 ko'u makuakane, o kou no ia, no 'ka mea, o kona mau helehelen'a a pau 3oa ua hke me kou, wahi a Biuteona i,pane aku ai. aku la o Uwepa: Owui ia makuakane ōu ? 0 Biute, wahi a Bi«teona. 1 kela wa i lele aku ai o Uwepa o Biuteona a uwe iho la laua me ka walanla, me kona pane ana aku, oua ala ou, o ko'u makuakane no ia. He mau hora loihi keiauwe ana iho k laoa, ai ka mao ana ae 0 keia mau kuakoko o ke aloha mawaena o Mna, e like ka he.lelei ana o ko laua mau ' waimaka aloha me ke kulu hau o . \Heremooa. ; ' '; ' ;4 ■ Kai'io aku Ia no ke aloha o ua rhatj Hoahanau āla* k§ hele ala ke. aloha a hu mawaho o ka palena. ' - Mahope iho;o keiā, ua hoohele olelo xbo la laua no kekah 1 mau hora'lolhi. |a wa akahi no a maopopo ia Hau- , nelana ma eia ka he kaikuahiue ponpi keia no Biuteona kona hoahanau. ; %unoo īho la 0 Haunelana, e loaa ka paha kela kaikama'hme laia ma o Biuteona ala, he manao no kona e hoopuka aku ia manao hookahi, aka na kaohi e ia mai oia e ka hilahila Mahope iho o ka hala ana o kekahi mau hora loihi 0 ko laua kukai ole'o : ana, ua hoike piha aku 0 Uwepa i kona m6olelo rnai kona hanau ana mai a hiki i keia wa a laua e kamailio nei, a me kona pili ponoi hoi ia Biute 'kona Inakuakane. Heike aku la 110 hoi o Biuteof)a nona'iho mat ka mua aku Lope loa, a mapopo aku la iu . Uw.epa lie liookahi io ka o laua makuakane ahe eliia makuahine. 1 Mahope iho o ko laua hoohele kamailio ana, ua hoopuka iho ia laua i kekahi olelo hoohiki paa loa e hiki ole ai i kekahi o taua ke makula ae, a oia iho keia : , kuu kaikuahine maikai, ke noi aku nei au i kou olnolu, aoie oe e mare 1 kekahi kane, a na'u aku kau kane e mare ai." =" Pane aku la 0 Uwepa : He ae no &u 1 kou manao e h®opuka mui nei i na nae e hooko pono ia kela hoohiki paa a'u 1 olelo aku ai īa oe, oia keia: "Aia o ke kanaka i oi ae ka ikaika īnamua o'u, .alaila o ka'u kane ia." Ae mni Ia o Biuteona me ka pane ana mai : E hooko 110 au i kou makemake i na wa a pau. I kela wa pane aku la o Uwepa : ! Peia pu no hoi me oe, aia o ke kaikamahine a'u i ike. ai he kupeno alaila, o kau wahiue ia. Ae aku Ia o Biuteoua me }>ane pu ana aku, ua-ae aku la au i keia mai? olelo au. Hoohiki iho la laua 0 keia mau olelo, aole hoi he mea hiki ke •mawehe iua olelo hoohiki paa luli ole . "; * * . ■'. *

Pane hou aku la 0 Biuteona ; Aole anei oe e noho pn mai me a'u, a o kaua a eiua ke hele like ma ka huakai hookuhi. Pane aku la o Uwepa : Aole e hiki no ka m&a, ua hoohiki paa iho au, uole au e ae e hele pu me kekahi kane, Keiki a 1 ole he elemakule paha 0 na ano a pau. Pane aku \n o /Biuteona : Heaha la hoi, e hele oe ma kaU huakai mn-, kaikai, a o hele no hoi au ma ka'u huakai. Pane hou aku la oia : Ina i hele oe ma kau huakai, a i lohe oe ua haole au iloko oka popilikia, alaila kii ae oe e hoopakele ia'u, aka hoi, i lohe hoi au u» pilikia oe, alaila kii mai au e'hoopakele la ōe. Pane aku la o Uwepa, ua pono, e heie oe ma kau huakni, a e nele^rof" uu ma ka'u. V V iho 6 keia mau kuk&i olelo ana, ua wehe ae la keiā hui ana o lakou, k'au aku la o Biuteona rca nialuna oka moku a holo aku la, a o Uwepa hoi ribhō iho la oia ma ka mokopuhi o Damisa. Slaanei e waiho kaua e ka mea heluhelu i ke kamailio ana 110 Uwepa a e aui ae kaua a nana aku no Biuteona ame kana inau hana paoa ma kana huakai makaikai me konu heahanau inanao ino. - Oiai lakou 1 hiki aku ai ma ka moku, ua huliu koke iho la lakou, no ka holo ana no kekahi aupuui a lakou 1 maopopo ole ai. Oiai lakoii e holo ana ma k-d moana, a oiai o Biuteoiiii ame Haunelana e noho ana ma ka palekai 0 ka moku, ua ninau aku la 0 Haunelaua ia Biuteona He oiaio anei' 0 kou kaikuaKiiie kela Ae, wahi a Biuteona.