Ke Alakai O Hawaii, Volume I, Number 37, 15 September 1888 — Ke Kipe Dala Kau Kanawai iloko o ke Au Hoomaemae Aupuni. Ke Auhilihia Nui o na Anela Hemolele o Keia Au Hoohaa. KALAUKOA KE ALOHA OLE-KAWAINUI KA OPU LOKOINO. NA HAWAII O HAWAII I KUMAKAIA Kipakuia ke Alii S. C. Luhiau a me na Lunamakaainana A. Kauhi a me G. Kamauoha mailoko aku o ka Hale Ahaolelo. ELEELE LAUNA OLE KA MOOLELO O KE AU HOOMAEMAE AUPUNI Maemae ka Aoao Kuokoa ma o Hon. J. Nakaleka 'la. KA MOOLELO PIHA O NA HANA A KE KOMITE. Na Hana a ke Komite. AHAOLELO O 1888. [ARTICLE]

Ke Kipe Dala Kau Kanawai iloko o ke Au Hoomaemae Aupuni.

Ke Auhilihia Nui o na Anela Hemolele o Keia Au Hoohaa.

KALAUKOA KE ALOHA OLE-KAWAINUI KA OPU LOKOINO.

NA HAWAII O HAWAII I KUMAKAIA

Kipakuia ke Alii S. C. Luhiau a me na Lunamakaainana A. Kauhi a me G. Kamauoha mailoko aku o ka Hale Ahaolelo.

ELEELE LAUNA OLE KA MOOLELO O KE AU HOOMAEMAE AUPUNI

Maemae ka Aoao Kuokoa ma o Hon. J. Nakaleka 'la.

KA MOOLELO PIHA O NA HANA A KE KOMITE.

Na Hana a ke Komite.

AHAOLELO O 1888.

La hana 87, Sept. 10, 1888, Auwina la hora 1 P. M. Haiawai ka Ilale e like me ka mau]sa Kamika i noi mai malalo o ka i-ula 27 eae hou la na Komite 'ma ka olelo hoopii a ka Loio Kuhina kue la Kamauoha »ne Kauhi, e halawai hoa ma ke ano malu. Ae ia. ]Va ka Loio Kuhiua, ua apono ia e ka Moi he G m?n biia Kanawai: I—Kuai malu ana ina waiona; 2— Hoohaiki i na PaKe, 3— Kanawai Auhau Kuloko; 4— Iloololi Pauku 21 Kanawai KuIoko; 5— Koho Balota; G— Kan»wai haalele ona uiea mare kekahi i kekahi, Hana o ka La. Hapai īa ka.Pila llaawina ma kona heluhelu ekoiu ar)a. na haawina e ae, aohe loaa kuia a hoea i Ka mahele hookolokolo, ma ka haawina no ka lunakanawai T<an puni o' Maui, ua noi Ka Loio Kuhiua e hookomo ma kahi o ka §4,000 i 63,000. Ma ka ninau ia ana ua haule. He 11 ae, he 21 hooie. jS T onoi hou ka Laio Kuhina e hookomo ia ma kahi o $3,000 no ka lunakanawai kaapuni o Hi!o me Kau i §4,000. llaule. Nonoi ke Kuhma Kakina e hoomahuahua ae ī ka haawina no ka halemai Woiwahine mai ka 312,000 a ka 814,0<1G. Hoopaapua ia keia haawma mawaena o kahi mau Si>loua, a ma ka ninauia ana ua hooholo loa ia. Noi ke Kuhina Waiwai i $900 no ka luna dnte o Mahukona, oiai e lilo aku ana ia i twa kumoku maiiaiia ])onoi aui e hoounaia ai ke kopaa no Kapaiakiko. Na ke Kuhina Kalaiaina i noi nuii e hoololi i ka itamu no na Pa Aupuni mai §1.250 a i 1,750. lloi"»holo ia. Na Haiki-o Ke Komiie o na auh;iu papalua i hoike mai uaaeiakenoi a Wm Abbey no 53,00 i auhau papalua ia »i iaia. .Na Kamika i noi e hookomo i« ma ka Eila Haawina i 3.00. 11010.

jr r *: Nonoi mai o Horner i |Tq,OŌO 110 Alanui WailuKU a LahaTrta. Hooholoia ka itarnu. # llaule ke noi a Helekunihi no $1,600 no ke Alanui o Mai&wao. JS"ana hou no he nōi he ?5,000 no kekahi uapo ma Maui. itgule. Hoq| o ka ]a pau ka heluheluia ana o ka Bila Haawina. , Ma ke noi » Kamika ua hoopanee kā I i/ale a noho hou ma ka hora 10 a. m. Poalua, me ka hoolaha ana mai e, nobo ana ke Komite W%e Niele Kipe Dala ma k« bora 4. ; ' * , • Hoopanee ia ka a noho heu ma >a hora 10 a. M. o ka Poalūa. La hana 88, Sept. 11 1888. Halawai ka Hale elike me Ka mau ma ka hora 10. Peresidena ma "ka noho. Kahea īa na moa o na lioa. Heluheluia Ka moolelo o lea Hale, a aponoia. Na Bila Kanawai I Kakauinoaia. Nu k<rKii hiha Kaiai aina i hoike mai i na bila Kanawai i KaKaumoaia e ka Moi. 1. Kanawai kapili Aiahao a puēi ka mokupuni o Oahu. 2. Kanawai e hoomana ana i ke Kuhina Kalaiaina $ hookuu ae i ka auhau poo-leta maluna o ka nupepa u Puredajeo 0 k Pakipika." 3. Ke Kanawai e hoomana ana i ke Kuhina Kalaiaina no ka hoolilo ana aku 1 kekahi aina ma ke Alanu Peneeeeola, iio ka pomaikai o ka poe 'jjlihune mai na ; ina e mai. HoiKE A NA KOMITE. Alaila heluhelu mai la ke Alii Kamika i ka hoike a ke Komite Wae Nieie Kipe Hala. I ka Hon. W. li. Kakkla, Peeesidēna ( o KA AHAOLELO. O ke Koraite Kuikawa no ka ninaiunau ana, i kohoia ai no ka huli ana i ka oiaio o kahi mau olelo hoopii i waiho ia mai e ka Loio Kuhina, e kue ana i na Lunamakaainana A. Kauhi a me G P. Kamauoha, ke nonoi aku nei e ae ia mai e waiho aku i ka lakou hoike mahope ae nei. Mamuli o ka olelo hoolaha i waiho la mai imua o ka Uale, ua halawai ke Komite ma ka hora 2 p. m , o ka PoaonO la 8 iho neh O na kope o ka olelo hooholo, ma na olelo Hawaii me Enelani, ua hoolako ia aku no ia A. Kauhi a roe G P. Kamauoha i mamua ae o ka manawa i halawai ai ke Komite, a ua hoike jvu ia aku na inoaonahoike i hai ia mai ai e ka Loio Kuhina. Ma ka halawai ana 0 ke Komite i ka hora 2, ua noho mai no na Lunamakaaimna A. Kauhi me G. P, Kamauoh», a ho:ke mai la 1 ko laua makaukau e hoomaka i ka niele ana. Ua kii īa he mea kakaulima pokole a hoohiki i«; a ua liio no hoi ka maheieolelo o ka Hale o 'a no ka maheleoleh). lie moolelo pololei o na hana, na oielo hoike a kela a me keia, a me na olelo hoike a na hoike, i hoopaa ia ma ke kakaulima hoopokole, ua mal'ima ia e ke kakauoleio, a he nui no hni na mea i hoopaa ia e na hoa o ke Komite. A ua unuhi pono ia hoi ka moolelo i kakaulima hoopokoleia, a ke waiho pu ia aku rei he kope oia moolelo me keia hoike, ma ano oia kahi hapa o keia hoike. (Maanei heluhelu mai ka lunahoomalu i ke Komite ī na olelo hoike i hoopaa īa aj. A e ioaa ana la mahope ae nei, L ll.) Ka Olelo Hooholo a ke Komite maMULI O NA OLELO HOIKe. Mahope iho o ka huli hoomanawa— nui a me ka niemele pono ana, ua h>aa i ke Komite i kesa mau mea malalo īho nei i kakoo īa e ka ohMo hoike: 1. Ua hoolakr»ia mai ke da!a e kekahi poe Pake i mea e hoohaule ia ai ka hoololi Kumukanawai i manaoia e pili ana ī na Pake, a i mea e uku ia

aku ai. i kekah: mau hoa o ka Ahaolelo e koho ana ma ka aoao' e haule ai u£|*booJoh la. 2. Mahope ilio oka hoopanee loa ia ana o ua hooloii 'la, o kekahi hapa o uh mau 'la ua ukuia aku i kekahi o%e?ia mau hoa. .'3. A»a he ohumu ino mawaena o WnawAikaainaiia A. Kauh|, a me Luuamakaainana G. P. Kapauoha, a me poe e ae ma ka hoohaua ana i keia elala 1 mea e hoololl hewa ia ai na &#a o keia Hale i mea e hoohaule la ai ka hooholo loa ia ana o ua hoololi 'la. 4. Mamuh o la ohumu ino ana, ua hoohulihuli aku la o G. P. Kamauoha ia Lunamakauinaua A. P. Kalaukoa e koho ma ka aeao e kue ana i ka hooholo loa, ia ana o uu hooloh 'la, a nā ua A. P. Kalaukoa 'la hoi e hoohulihuii aku . ua hoa e ae o keia Hule pela e koho ai. 5. A o A. Kauhi i oleloia, uli o ia ohumu ino, ua.lawe m4 i ke dala mai kekahi mau Pake mai i mea" e mahelehele ia ai mawaena o nu Loa o keia Hale, i uku no ko £gho ana ma kn aoao e hauie ai ua nooloh 'ia, a haawi aku la he .kanalima dala 0 loko o ia mau dala i nei mau hoa pakahi o keia Hale, o ia hoi: A P, Kaiaukoa, Lunamakaamana mai Honolulu mai, 'S, C. Luhiau, he Aiii mai Hawaii mai; O. Nawahine, Lunamakaainana mai Wailuku mai; G. P. Kamauoha, Lunamakaainana mai K-ona Ilema mai. '■ j 6. Ua lawe mai o A P Kalaukoa j j ua dala he kanalima i uku ia mai iaia,' 1 mea e ikeu ai ua ohumulno 'la. 1 i Ke hoike aku nei makou mamu-li o j na mea ī ikeia ma ka moolelo, ūahoike rnai o C Luhiau a me O. Nawahine i olelo i«i imua o ke Komite, i ke ano i loaa mui ai ke dala ia laua, ka manawa i loaa mai ai, a me ka mea nana i hanwi aku ia laua; ak», aoie nae i hooiaio lea ia mai, mamua 0 ko laua koho aua ma ka manawa i noouooia ai uo ka hooholo loa ana i ua hoololi 'Ia ua hai ia mai laua, a ua j ike paha laua no keia uku i hooma- | kaukau īa no laua. ! Na Olelo Hoonaauao a ke Komite. ' Mamuh o na olelo hoike a me na : mea i ikeia mamua ae nei, eia k8 makou mau oielo hoonaauao, a makou e waiho aku nei ma ke ano olelo hoohoio, penei: 1. Hooholoia, O na hana a Lunamakaairana A. Kauhi, a me Lunamakaainana G P. Kaniauoha, ma na mea e pi!i ana i keia hana, he hooia ana mai īa ua loaa ke kumu kupono o ke kipaku ana aku ia A, Kauhi a me G. P. Kamauona i oleloia ae nei mailoko aku o keiu H ie, a e kukala ia ae ua | hi.kahaka ko laua mau noho iloko o j ka Ahnolelo. | 2. Hooholoia, O A. Kauhi i oleloia i ae ue', Luimmakaainuna n»ai Kwa a | me Waiunae rnai, ma keia ua kipakuia I mailoko aku o keia Haie, a o kona : noho iloko o ka Ahaoielo ua luikahaka ia. 3. Hooholoia, O G. P. Kamauoha 1 oieio la, Lunumakaainana mai Kona Hema mai, ma keia ua ki[>akuia oia maiioko aku o ka Hale, a o koua uoho iloko o ka iiale ua hakahaka. 4 Hooholoia, O na hana a ke Ahi 8. C. Lulnau, a me Lunamakaainnna O. Nawahine, mamuii o ka lawe ana ■ mai o laua ia mau puu daia he kana- ! hma pakahi ua ku i ke ahewa ia, ;« ua j ku no i ka hoopai ia. Aka, mamuli j naē + o ko lnua hoike maoli ana mai, a ; me ka laua mau kokua ana mai i ke | Komite i ka wa i ninauiuau īa ai, o ke kau ana aku o ke ahewa a koia | Hale maluna o luna, ua law \ ia hooI pai. | 15. Hooholoia, E kahea ia aku ke 1 .llii S, C. Luhiao e hele mai uuua o tfeia Hale, a malaila e ?oaa mai ai iaia

raai ka Peresidena mai o*ka ka olelo lioahewa oka Hale, rī> kē kumu i hoikeia ae nei. 6. Hooholoia, E kahea īa «•Linamakaalnaua.'O. , Na\slhiil& e hele maLlnaua o keia Hale, a* malaila, e loaa mai ai īeia, 3?eresideaa" mai o ka Ahaolelo;; o!ē'o # & keia Hale, no k.e'kumii i hoikeia ae nei. " ■ 7. Hooholoia, E kauohaia ka L&« Kuhi'na e hoopft koke aku, kona manao e like me hoike i hoike īa mai, ī ka poe s£ pau e kome iioko o kela ohuna ino. Me W. O. IjtfßahoōmatS/ (t. H. Ī)OLE, . A. S. Wilikoki. _ Hooolulu, 11, 1888. "KX" HOfKE A KA ŪUKU O itE Kj£>MlTlL, O maua o" na mea laua na ipoa m|r ialoiho nei, oiai ua kuikāhi' pn, no me £a tioise;s ka napa nlii ma ka hapa um 0 lukou mau olelp liooholo, aole nae 1 ku-like gte ka ol§lo hopholo e*piii f ke, Jyn Luhiau a me liUnamakaai— napa Hawahine. Oiai nae be me% ofa 0 0 ka hooiaio no ko k> >Aō\ pu "ana iloko o keia lffifla imiia o aia bo ia mamuli 0 ko lana ae maolt %n'a .mai 3 aka nae ua mpnaioVō maurf ūa'loaa mai la laua he $50 pakahi, me ko lauajk| no Ikawa i loaa mai ai ia laua. .ua fnawi ia mai īa iaua e na Pake ma ke ano- he uku noJco laua koho ana ma ka . aoao kue iJka hoololi .Kumukanawai, a' ina. aole 1 hoike ia ue poi "pau e Lunamakaain|aa. Kalauk<fa, ina no na paa l|C(3a ia maU dāla me ko !nua hoil e ole m'ai imuaߣk£ia. Hale. XJa mana, aole he hana pondpa makaiahia wale aku hi "1 kela *he\£i nui lea, aka oka hana a keia Hale, ma "ke ano he Ahaolelo Hoomaemae, e hoomaemae ae iaia iho mai keia hana a e hoike aku imua o ka aina aole loa ia « apono wale aku ana i kekahi o keia maa iianu, na lakou i houhilahiia i na Ahaolelo i hala ae nei. Nolaila, ke hoike aku nei maua imua e keia Hale, e kipaKu aku i ke Alii Luhiau ame Lunamakaainana Nawahine no hoi mai ko laua mau noho aku īloko nei ? ae kukala ia ae ua hoohakahaka ia ko laua māu »oh6. B EL Hikikoki, J. Kauhane. Auwina la hora Ip. m. t Nonoi raai o I'aehaele e laweia mai ka hoike a ke Komite e unuhi a e pa'i la. Hoole ia. Hoomau no ka maheleolelc>_ i ka heluhelu ana i ka hoike a pau j ka hora 3, a uoi mai o Hikikoki e apouo la ka hoike a ka nui o Ke Komite ehke me ia 1 hooloii ia e ka hapa uuku. Noi mai o Kamika e aponoia ka hoike aka hapa nui o ke Komite. Kue loa iu ka manao o ka hapa uuku oke Komite no ke kipakn aku i ke Alii Luhiau a me Lunamakaainana Nawahine, oiai aolā i hke ko laua hewa.me ko na alakai o ke<a hana, A ua kokua nui 110 hoi luua 1 ke Konnte ma keia hana. Olelo iuai o Hikikoki, oiai he Aha- , oielo hoomaemae keia, nolaila he meu pono-ke hoomnemae kem Hale iaia mai na ano kanaka mai a pau 0 keia ane», oiai aohe he liilmai hou i koe iloko o keia mau kaoaka, oia kuu hoa Luhiau o Huw&ii, a me ka mea lianoi\ 110 o Wailuku. Ina paha e ia aku aua ma keia mua aku he Ahaoielo kuikawa, pehea la e noho pn .110 anei kakou me laua nei ? Ke na--Ina mai nei ka lahni holookoa mai ilawaii a Niihan maluna 0 kikou • .me ka kakou mau liana, nolaila he mea pouo ia kakou ke kau i ka hoopai oke kipakuaua la luua nei mailoko aku nei o v keia Hale lloakaka 110 hoi o Lnhiau nona iho no na mea e pih ana \ keia hoopu, e hoole t;ua aole oia i luwe i keia ilala ma ke ano uu kipe la maL Ina ola i (K Nana 111 a ka Aoao KHma)