Ke Alakai O Hawaii, Volume I, Number 38, 22 September 1888 — Ka Haiolelo a Hon. Rev. O. Nawahine Imua o ka Hale Ahaolelo. [ARTICLE]

Ka Haiolelo a Hon. Rev. O. Nawahine Imua o ka Hale Ahaolelo.

E Mk. Peeksideva. An!e oo wau i m<inau e liooiuhi wale akn ) ko ka Haie. E kokua nui aku . ann wau i ka mea hanohano hiki Koolauloa mai. Ua oleio iho nei oia, ua " ponO loa e hoopai ia ka mea hewa, e iike me na noike elua ake Komitej no ka mea t aa pili ka hewa }&we kipe ia lakou a pau.

Ena hoa hanohaoo e. Aia like no m/*ua ma ia nianao hookahi. Oia hoi. K hoopai ia ka meai han ai ka hewa Pela iiu hoi, e nana pakahi ia ka hewa ? pili i kela ame keia, e iike me ka hoopii ia ana. A oiai no hoi, ma ka ike a na hoike ka pono e nooko la ke k#r> a ke kanawai, 1 ka mea i hewa a uie ka oie.

h .1.4 ījo hanohano e. E hoomam<» ; e *ina wau i ka mnau nui a kekam Aln mn: Aoie anei kakou i hiola iik'i iloko o ke ahi i ekolu ! Aka ke īke ; k;j nei hoi au, he ehā ia e iae utf-iloī;oQ ke ahH! Nolaila he p»>e haiiu.o ]ca oukou e o'n mau hoa hanul-ano. a he mea pono no hoi e uooiioo mii ia keia mea irnua o oukou.

Eka reresidena. Aole loa no wau i ntaii:io nui 'Pkem oihiina Lun;tm;ik;iainana iiole no hoi i hoolohe aku. Eia nae ua lohe no ;iu nuu kekahi lioa hiinohauo mai, he hapalaia na Kahunapule i na mea ino, a oi lo.a ;-,ku kahī ino, ahe oiaio hoi i.» me:. Ak", n a ka paipai ana mai nna inek. a me kekahi poe e ae, .» n«c haiiohauo e noho pu ne , i W> m.l no ka hoomaemae Aup iui Nuu. iho, oiai 1 ka lawe īa au» niai <> kem ho(>1oh Kumukanawai i kiiiulu, ;«ia 10 v,au ma ke kue, pele'iio 1 k < lu 1 n ke kolu a Liki 1 ke.a la. A«»k- loa W;io i paipai īa mai, ao'e n » i;o! 1 hui ine kekalii P Uee n mea e ae paha \io kem Kunn. oia l o'., e mai kd ehla ia'u. ile Wile' 11 » <• n l.t»a kuka. no ?;eia Knmnkanawui, oia ka niea hanuiiano o Kon i Ak» ; John P«nsa. u;; houko tuuua niu u» like aua e hoopanee U>;», a 'ia ike ouk *u o wau iho u kekah ! m 1 iu ao,u».

JSolatla. eiti iuiua <» ka Hulo na hoike eiuiu ke Kom.t,-; ma k.» hoike

aka hapa nui, E puhi ia īke ahi i elua. a e ao aku ka Peresideua i elua. Ama ka hoike hoi aku hapa uuku E puhi aku ia iakou eha iloko o ka imua ahi. - ' Ena hoa hanohano. E hod!Hanao oukou, he wahiue kq'u, he oihaīia. Kahunapale a he mau keiki lehulehu « a'o ako ana i ka lehulehu uoki ka hana hewa. A pela no hoi he iunamakaaiuana wau.mai ka apana koho mai Wailuku Wai Aia maia wahi e maiama pono ia ka pomaikai o Kahi mea ma ka n6onoo pono ia ana. Ano ai paha o lohe ka lehulehu i keia mvu mea o ka pau no ia oko lakou hilioai ana, a e kiola wale ia -aktrioi e kuewa nia ka īli honua. Nolaila o ka'u wale no e noi aku nei i na hoa hanohano o keia Hale. oia ka nana pono ana i ke! ano o ka hewa ame ka mea i manao i ia ua hana oia i ka hewa e pouo ai ke ahewa aku. A pela hoi ka mea i pili ole i ka hewn ī mauaoia Ua pono, a e apono la aku hoi; ma ka nana ana i na hoike 1 hoike ia imua oke Komite. Ua olelo iho nei au, e hoopai ia no ka rnea i hewa i iju ua pili io ka hewa. I na aole i pih ka hewa i kekahi, ua pouo iio ke hookuu ia. Nolaila, ena hoa hanohauo. Pehea la Huanei ko oukou manuo a me ko oukou man noonoo ana no keia maū hoopai a elua. O kekahi hoopai e puhi i ke ahi; a o kekahi e a'p ia. He pepehi kanaka a aihue paha kekahi hewa, a o kekahi hewa he kuha aku, Auhea la ka hewa 1 oi aku ? Ke hai aku ne) au ua hke no laua a like. Ina e hoopai ia kekahi i $1.090 uo koua hewa, a hē hookahi keneta o kekahi, ua iike no ko laua oleloia ana he mau lawehala like laua a elua ma ke Kanawai.

Nolailā no hoi au i noi aku nei ia oukou e na boa hanohano o keia Hale Kau Kanawai, e noonOo nui ia ka pili oka hewa 1 ka mea 1 hewa ma na ike » me na hoike. , XJa hoike aku 110 au 1 ka'u hoike imna o ke Komite, eia nae, ua ano e loa ia 1 hoike īa mai nei. Nolaila, e Mr. Peresidena. Ke noi aku nei au, e heluhelu ia mai kela palapaJa i hoopili pu ia ai me ka bila da!a. Ua heluheluia mai la. Ua Johe oukou e na hoa i kela palapala i heluhelu ia naai la. Ua ike oukou, ua ae aku kela palapala ua loaa mai ke dala īa'ii mai a Kauhi mai; na makou i ae pu me na mea hanohano W r . O. Smith, H. Waterhouse a me ka Mea Hanohuuo ke Knhina Kakina maloko o ka haie 0 Waiamau. Penei ka moolrio o keia hoike ana: Roi mai la aa ika haie, olelo mai la o Waiamau ia'u, ianei iho nei o W. .0 &mith, a ua hoi aku nei. Hoi aku la au wehe i koa wahi kapa polu kaulai a pau, komo hou i wahi kapa. Aole i liuliu mahope īho, hoei mai ana oW. O. Sniitl>, Waterhouse a me ke Kuhina Kakina, kn mai 1 0 Smitu ia'ii, lielo aku la ao hoi aii «i hni pu ino l,t makou' mu ke alauui Ninau m«i !a o Smith;, Uu 1< a,a mui ia oe, uu dala he 50 mui a Kailhi mai ? ilooh' aku la au, aolie dala a Kanlii 1 iiaawi m;ii ai la'u. —- Uahai pololei mai uei hoi o Luluau,

Ii«50 aii dula mni a Kuahi tnai, a be oO no hoi i;» Kwmui, a iu . Luhi.au no hoi he 50 dala. Nolaila mai huna be, ua minaoiina loa makpu īa olna. Pane aku la au, aole i haawi :ki mai o Kauhi ia'u i 50;dala, a nui ae la ko'u leo. j ! * Ninau hou mai la lakou ala ia'u. Aole anei oe i hui pu īho nei Kuuhi i keia lu ? « ! . Ua h;ui 110 maua. | Maheu ? r j M* ka hale kuai w.j|kiu, e pHi 'Ia me ka hale kudala. * _ ! A heaha ka olwa h;.na mklaila ? j He Uiū waiu ka maua haua. !

Aolo'anei i hnuwi mui o'Kauhi \ ke d:»l'i ? ! A«|le oia i haawi m ai ī 50 dala. Ask anei he niau ole!o a Kauhi in v|ii r ~ I nlo o iH>; Lo elima £*q iaau wr.[n d da. 11 ! • ' -

Kinau hoi* mai la lakou 'la ia'u. A laeaha aku kau pane ? Ia wa, puiwa ae la au, a pane aku la ia Kauhi he dala iuo p«ha kena ? l'ane mai la o Kauhi, he dala maikai no keia. O ko'u ku ae la no ia iluna a haalele ak,u la i kahi oka haole f a 0 ko inaua hoi mai la uo īa. Faue aku la au ia Smith ma. * Ke hooinanao ae nei au, ua hookomo paha o Kauhi i kekahi mea iloko o ko f u puliki, oiai ua hoomaopopo wau 1 ka oui aria o ku'u puliki 1 kuu wa e inu waiu ana, nolaila e hoi kakou i ka hale. XKo makou hiki aua i ka hale, kii koke aku la au i ka puliki a lawe iaai la imua o lakou nei. A 1 ka wa i huli īa iho ai, aia hoi ua loaa io ae la he bila 4ala 60fua haule iho la au īloko o ka naau kaumaha, no ka mea, ua ike la ka oiaio he 50 io da!a eia iloko o'u, a e hke hoi me ka lakou 'la e koi uei īa'u, a haule īho la hoi au.. Paue mai ia lakou 'ia Ua ike uo paha oe i keia bitedala 50 a Keuhi i haawi mai ai ? " ; Aole, wahi a'u. Pehea ina no priha ī īke pono lawe no paha oe ? Aole au e lawe i keia d<vla. Pehea la hoi oe i olelo aku ai īa Kaohi, he dala mo r>aha kena ? Ua lohe au mai a Waiamau mai, uo kona lohe i na lunamakaainana o na Kau i hala, he lawe lakou ī na dnla kipe; nolaila, ua ninau mai o Waiamau īa'u. Pehea ia, īna e haawi ia mai oe eka Pake a mea eae paha i ke dala kipe, lawe no p«ha oe ? Hooie aku au, aole loa au e lawe. Ninau hou mai la lakou 'la. Hoi mai paha oe a ke alanui, alaila oe wehe ? Aole. liiki m&i paha oe i ka hale, weh-e a ike iho la oe ?

Aole loa au 1 ike iki, aole no hoi i maopopo a mauao ae be dala eia iloko o'q, e like me ka knkou i *ikeT iho nei. Ke minamina loa nei makou īa oe e Nawahine. . Owau no hoi kahi e minamina nei ia'u iho. Pehea kou manao ana, aole anei \ maopopo ia oe. mai a Kauhi maikela bila dala i loaa mai ai ia oe ? Pela iho la ko'u manao, no ka mea, oia ka mea i piii uie a'u i kela la, maloko o kela hale. Ina i hoike maopopo mai oia, aole toa au e lawe i kela dala. A kakau iho la makou i kela palapa ! a eae ana, Ena hoa hanohano, o keia. iho la ke ano nui o ka'u noike ana imua o na mea hanohano W. O. Smith. H. Waterhouse a me ke Kuhina Kakiua, a pela no hoi au 1 hoike ai imua o ke Komite.

Ua 111 nau ia au e Kakina imua o ke Koraite. Ua loaa mai anei ia ne ho 50 dala mai a Kanln mai ? Ua ae aku au, mamnh. o ko makon aeliko anii, kuu weheweue aku c like me r laluna ue ue\ Ak;i, ko ike nei o ikuu, ua ae niaoli aku ka wau uu !o»*a pulolei mai ka, ia'u nu <lala he 50 11»ui u Kaulii mai ric kuu ike : ono no ia nv>u dal '. Ua ;ae aku ati e like me ka mak(»u i aā'ike ai, on ha hale o V. uianiau, ma ka ike ana eia ko dalit ua loau iioko o knu puhki» ma ke ano ekoa. Aole hoi e like nve ke'.a hoololi ano e a' ke !vmr U\ ioiua

o o .kou \ keia lioru. Noiaila e m lvoa hanf,hauo; e noenoo i)ui oukou \ keia mea me ka akaheie lou. Ua olelo īho uei au, na pono 110 <3 kooopm ia ka mea hewa, ke pUi io hoi ka hewn. A ina aole ! pili ka hewa aia no īa'ia onkoo e na hoalolia a hoa hanohano. Noiaī la, Oke Akua ke ala k ai, ika Mea Hanohano ka Feresidena. na Knhina, na Alii i Koheia, a me na LunamakMainana līanohaiio. oukou.