Ke Alakai O Hawaii, Volume I, Number 38, 22 September 1888 — Kela Kipe Dala Kaukanawai! NA NOII ANA A KE KOMITE NIENIELE. Na Olelo Hoike. [ARTICLE]

Kela Kipe Dala Kaukanawai!

NA NOII ANA A KE KOMITE NIENIELE.

Na Olelo Hoike.

{Laweia mai nololeo mai o ka Hoihe a ke Komiie ma ka Olelo Beritania.)

Ua halawai ke Komite, oia o W. O.' Kamika. G. H. Dole, A. S, Wilikoki, J. Kauhane a me 1). H. HiKikoki malOKo o ka rumi ma*ai o ke Keena Ahaolelo ma ka hora 2:12 p. m., o Ka Poaono, Sept. 8, 1888. Hoohiki ia o J. Alfred Magoon i Kākauolelo. Heliihelu o Mr. KamiKa i ka olelo hooholo me na olelo hoopii īmua o Messrs Kauhi a ( rae Kamauoha, me ka hoakaka ana aku imua o laua aole no laua i |voi ia e pane mai, aia no nae i ko laua mpnao. Pane o Mr, Kamauoha: Ualoheaui ka olelo hooholo, a o ka'u wale no e olelo aku ai imua o ka Lunahoomalu a me na hoa 3 ae o ke KomHe: Aole au i hewa. Aole i loaa mai ia'u kahi mea mai na Pake mai.' Ao> au i uku ia mai, \ mea no 4 u e hpololi

ai i Ka'u koho O ka'u i hana ai, aole i hanaia me ka manao i mea e loaa mai ai kek»ht"uku. Olelo o Mr. Kauhi: Ona olelo a paa e pili ana no ka loaa ana mai ia'u a no ko'u lawe ana mai i na waiwai Kipe, aohe oiaio, ke hoolo nei au ika oiaio o na olelo a pau e pih ana ia'u. Hoakaka mai ka Loio Kuhina aole e hookuu akea ia ka ninaninau ia ana o na olelo ike. Ua kauoha ia ka lehulehu e haalele iho i Ke Keena, a ua aoia na poe kakau nupepa aole hooiaha ī na olelo ho iKe aia a hoike aku ke Komite i kana olelo hoike imua o ka Hale. Loio Kuhina—Ma¥emake wau e ninau aku he mau wahi ninau kakaiKahi īna Keonimana. Ua hiki no ia laua ke p-me mai a pane ole raai paha. elike no me ko laua manao la Kamauohii: Ua loaa mai anei ia oe kekahi dala mai ke"kahi meā mai mamua aku a mahope mai paha oke koho an* ma ka Pookolu aku nei maluna o ka Hoololi Kumukanawai? Kamauoha —Aole i loaa mai kahi dala mai Kekahi mea mai mamua aku o ke koho ana, aka ua loaa nae ia'u he dala mahope iho o ko koho aaa. Loio Kuhina —E hoakaka mai oe i ke ano o ka loaa ana mai la oe o ke dala. Raraauoha —Mamua aku oKe , koho ana o ua hoololi la, aohe mea i loaa mai ia'u, a, aolo no hoi he mea i kamailio ia no ka mea o pih ana i kenahi dala. Aka, inehinei loaa mai la la'u he $50, me ka hoike ole ia ana mai nae o ke kumu i haawi īa mai ai ia mau dala. 1 keia kakahiaka, mahope īho o ka heluheiu ia ana mai o ka olelo hooholo ua ninau as?u au ike AJii rf. C. Luhiau, ina paha ua haawi dala manawalea ia mai oia e kekahi mea. Pane mai ia oia, ua haawi ia aku iaia ma ka la mehinei lie $50, a olelo aku la au o ka'u no hoi ia 1 loaa mai ai. A oia ke kumu a'u i olelo iho nei, aohe mea i loaa mai ia'u no ka'u koho ana. Ua -haawi ia mai keia daia ma ka la inehinei ma ke ano he aole au i inanao he dala kipe ia, aka ua manao nae paha ke Koinite pela. Ua pmepine loa ko'u hoike ana i ko'u manao. Ua oielo au, u & manao no au e koho ma ka aoao kue i ka hoololi Kumukaanawai. Lehuiehu na hoa oka Hale a'u i nin«.u ai no ko lakou manao no ua hoololi 'la, a ua ninau ia

oiai no hoi au no ko'u manao no i« mea Ua kue au i ka hoololi mii kooa wa mna loa i iaweia mai ai, malalo o na kumu elua: He mau hooioli Kumakanuwai do hoi ka'u i lawe mai ai a pepehi ia; a ua do hoi au ia hoololi Kumukanawai. l<ohe no hoi au 1 kahi mau hoa e olelo ana, e uku ia ana maKou; a manao au he olelo paani wale no ia, aole o'u hoomaopopo. Oia no ke ano olelp mau ma kekahi mau kumuhana aho nui imua o ka Hale. Kamika— Roomana6 no nae palia oe i ka mea nana i liaawi mai ia oe ? ' i Kamauoha — Ua loa|i mai ia'u he $50 mai a Mr. Kauhi mai. | ± ' v * ioio Kuhina — ? Kamlilioha—- Iho akii au i kai o Malulanf, d hoi ana ko'u roakuahmo,| a ma ke aiwKii i haawi ia nu\i ai ia'u i ko'u hoilWta mai.'āole nae au i nana iho a lf6ea i uka nei. | _„ _ : : . Loio Kuhiiia —Pehea oe i lioi mai ai ? Kamauoha — Hoi mai au maluna o ke kaa njie Mr. Kauhi. Maiuna o Ke i haawi ia mai ai feo dala ia'n, Lolo Kuhina —O kahi hea ia 9 ke kuianakauhale nef ? Ka|mauoha — alami; Moiwahiiie, mawaena 0 m alftrni "Pnpu me AUkea 3 4 1 Vl'

Loio Kuhma— Heāha Ka mea i olelo ia ? % Kam»uoha— Eia mai ko wahi walea. Loio Kuhina— Heaha īho la kau i hoomaopopo *u ma ia mea ? Kamauoha— Aole au i x hoomaopopo ua plli iji.no k&'u koho ana, He nui na kumuhaua ano nui i hooholoia e ka /iaie. O kana wale no i olelo mai ai, eia mai kahi mana v walea. Manao no au no kekahi kumu no. Loio Kuhina — Ma ke ano hea i loaa mai ai ? ■ Kaniauoha— Ma ka pepa, a oia walo nō ka mea i olelo i« mai. Hoike aku la ka Loio Kuhina ia Mr. Kamauoha'i Ka bila $50. Ua like anei me Keia ? Kamauoha— I!a lixe no. Loio Kuhina — Auhea la hoi ia i keia wa ? Kamauoha— Ua hookaa ia aku ia e a'u i Kekahi Pake tela ma ke alanui Nuuanu. Loio Kuhina — Aole no hoi ou hoohuoi iho a ninau aku hoi no ia mea &c ? Kamauoha— Ao!e. " Loio Kuhina— He hana maa mau no anei keia i hoohuoi ole iho ai oe a ninau aku 1 ke kumu o ia mea ? Kamauoha — Aole au i ninau aku ia mauawa. Ina 1 hele mai ka Loio Kuhi na imua o'u a haawi mai oia ia'u i bila $50 e manao ana au no kekahi mea īa i hooholoia iloko o ka Hale. o 1. .

Loio Kuhina— Nolaila, ua manao no oe no kahi mea ia i hoohoioi» o ka Hale ? ». - Kamauoha— A«. Loio Kuhina — Heaha la eu, mea 1 hoohoioia i keia mau ia koke aku nei nolaila keia enakana 1 haawi ia mai ai ia oe ? ■ Kamauoha— Ua mamio au 0 $50 no ka mea ia e pili ana i ka haule ana o ka hoololi Kumukanawai. Loio Kuhina— A'ole anei oe 1 ika i ko Kauhi kulana ulakolako e oie ai iaia ke haawi mai i $50 mai kona pakeke ponoi ae? Kamauoha—Aole i maopopo iu T u kona kuiana ulakolaku. Aole au i iko i kona wahi i noho ai. Loio Kuhina— Manao anei oe he ma. nawalea ia mai a Kauhi ponoi mai, a i ole he manawalea paha ia mai kahi inea e mai a nana e hana ? Kamauoha —Ua manao wale no au na Mr. Kauhi ponoi no ia dala 1 haawi ; mai iaV Loio Kuhina— Aole aoei oei kf mailio pu me Mr. Kaohi mamua aku o ke koho ana no ka hoololi Kumukanawai ? Kamauoha— TJa hui mai no © Mr. | Kauhi me a'u, aua uinau mai ia'u no ko'u manao ika liooloU, Hai aku am iaia, ua kue au ia hooioli. He lehulehu na hoa oka Hale i olelo mai ia'u ehia au dala i loaa m<*l nei no kau koho ana. 1 Olelo mai o Hikikoki ia'u, e mahele kaua i kau mau <iaia i 'loaa mai nei. i/e nui ; na olelo hoopaaui ana e like me koia ko ano. Loio Kuhina— Aole anei oe i lohe i kahi wa ua hololea na niea a pau, a 0 ka mea 0 koko nua ma ka aoao kue i Ka hooloii e loaa ana he §50 ? Kamauoha— Aole. Loio Kuhina: — Ua ike no anei <^i v ka haiekuai o L. Aio ma ke kihi 0 ke alaiiui Ohapiam me alanui Nuuanu ? Kamauoha — Ae. Loio Knhina— Aole anei oe 1 hek i na halekuai Ma me kekahi mau hoa o keh\ Hale iloko 0 ka uulo i haia aka ?

Kamauoha—Aole. Loio K«bina— Ua no oe ika halekuai o Sing Chongma Alanui Maunakea? Kamauoha— Aole. Ma Ka Poakahi neim|Mr. Aki au, aua hai aku au ua inakemake au i elua eke raiki no ka hoouna ana i Kohala. A holo aku oia i kekahi kalekuai ma Alanui Maunakea i raiki. Loio Kuhina— Ua hel« aku **nei oe ia iialekuai me kekahi hoa o keia Hale i kela puie aku nei i haia.

Kamauoha— Aole. Oia halekuai oia ka elna a ekolu halekuai paha inai ke Alanui Moi mai. Oka halekuai a'u i hele ai me Aehi, aia ma ka aoao ma Waikiki. Komo o Mr. Aehi iloko a kauoha aku i raiki. Aole o'u hoomanao iki i ko'u hele hookahi ana. Ika hoi ana ua kii no o Mr. Aehi i kana palaoa ilaila. Loio Kuhina — Ma l£a la hea o keia pule i hele pu aku ai ee ilaila me Kalaukoa ? Kamauoha— Aole au i hele pu nie Kalaukoa i kekalii halekuai, aole i kēia pule aole i aku nei. Aole me kekahi hoa oka Hale. Ua "naia»vai au ine Kalaukoa rna ke Alanui. Loio Kuhina — Aole anei ou hoomanao i kou hele ana i ke Keena o ka Pae Aina i kekahi la o keia pule ? ; Kamauoha—Aole. Manaoau i kela pule aku nei. Loio Kuhina — Aole anei oe i ike ua hele aku oe i ke Keena Pae Aina īue Kalaukoa ? - , Kamauoha —Hele mai maua i ka Hale nei. Hele mua maua 1 ka hale lela. Loio Kuhina- —Maopopo nn _anei ia: oe f aole i hele ika halekuai o Alo ? j Kamauoha —■ Aole. ! Loio Kuhlna— Lla hele 110 anei oe ila- j Ila me Kalaukoa ? | Kamauoha— Aoie. Aole o'u hooma-1 nao ua hele au i kahi wahi me Kalau-j koa, koe wale no i ke Kau Kuikawa j aku nei, ua lawe oia ia'u i kekahi tela Pake ma Alanui Hoiele kokoke i Alanui Nuuanu. Loio Kuhina —-Hoomanao no anei oe i kou hele ana i ka halekuai ma ka ao■ao ma Waikiki o ke Alanui Nuuanu ma ka aoao makai o 5e Alanui Moi oia ka halekuai o Wing Wo Chan i ka po? Kamauoha —Aole. Hoomanao no aU i ko'u hele ana ilaila mamua o ka noho ana oka Ahaolelo ma ke ahiahi: Owai!, o Kauhi, Nawahine, me Paehaole, aole naei maopopo loa ia'u o PaehaoloLoio Kuhina—hoike inai oe ina mea i hana ia, Kamauoha —Ma ke ahiahi ? olelo mai la o Kauhi e hele ana ia e ai. Komo aku la ia a hahai aku la no hoi makou maiiope ona. Oia ka manawa i haule. ai ka vito kanawai limahana. Ninau mai la na Pake ia makou no ke koho ana a kamailio pu makou me lakou 110 ia mea. Mahope iho ua hoi au. (Aole i pau.)