Ke Alakai O Hawaii, Volume I, Number 39, 29 September 1888 — UA HEWA ANEI KE OLELO AE? [ARTICLE]

UA HEWA ANEI KE OLELO AE?

(Kakauia mai no " Ke Alakai, " ) Inala i hala aKi3 la, oiai ka olelo e liahana ana no nli hana a ka poe i kapa la lakou'ilīo he poe misionari, aho ma mo boi na ka poe misionari; ua ho.Ke aKu makou i kekahi man olelo e hoowa'hawaha ana ika lakou mau hana. Ua iioike pu aku no hoi makou i ke kumu o Ka makoa manao īa laKon. I keia maiiawa, ke hoea mau mai nei na hiona o namauao o poe misionari a me na haole a poo oac paba i hui pu aku rae oia hoi, ma na mea i loheia e haua ia aku ana, a i hooia ia no hoi ma na hana i hookoia maluna o ka lahui Hawaii. M- keia mau hana, ua hiki loa ke hoomaopopo i i ka o na ike kanaka Hawaii. Ua imi lakou ike kumu e hoohaumia īa ai a e paumaele ke kuiana kilakila, a mē ka inoa maikai o na kanaka Hawaii a pau; .e līke me ka lakou i hoopapau iho nei e ahewa ia kekahi mau lunamakaainuna Hawaii a lakou hoi i hooikaika iho nei i mau lunamuKaainana no Ka Hale Ahaolelo. Aka, e like me ke ano o ka nahesa, a no Ke ano e iki ana oepāha hoi kahi oka ili o ka hoa kanaKa, manao iho la oa poe, nei o pau e auanei kahi |>ono i keia poe kanaKa ke mau laKou ma ia kulana, nolaila, ua hele aku la keia poe opu awahia, a molia aku Ia i kekani oka lakou m-jiu moho ponoi i "kapa ai he nam, a i mea hoi e manaio ai, ka ekaeka oka puuwai pakaha wawiai k me na hāna e ae he nui. Ua ike no makou, ke lili ia nei na "kanaka Hawaii ponoi oka aina. a me l?a īmihali ana i kumu e pau ai mai ka oihana, oko lakou aupani penoi aku. 33 li&e me kekahi keiki Ilawaii i hoopau ia mailoko aku o. ka oihana dute me ka ike ole ia oka hewa. Ua imi' iho nei kū poe misionari oka aoao hoomaemae & me kek«hi mau makua misiona*ri e noho mai nei, i Kumu e hoopau la ai keia, keiki Ha\vai!, hoonou nui iho nei no ka liemo ole mamuli o ka ole o ka hewa, nolaila hoopau maoli ia aku nei no, a o kekahi aku la ona haole kipi o 'ka la 30 o lune, o ka M. H. poina ole ia, i voia aku ia ke pani ma ia wahi. % He minamiua ko makou ika hoopuka mau aku i keia mau mea e pili ana i na lehelehe lokoino, e olelo hookamam mau aaai nei, he mau makamaka oiaio lakou 4io na kanaka Hawaii.

O K-E a mau mea e olelo ia nei oia -maoU po ka manao o ka haole kipi aupuni ō && la 30 o lune. Aole no Ka hoomaemae a me ka hoopono. aole,-aka. .no ka makee, minamina, kuKO ino, ā no ka lilo maoli no o ko laKou hoooiaikai a hoomana. ana i ka'mea a ke Akua 1 a'o tnai ai, he mea e fcupu mai ai ke ino oia ka moni. Ke hoomaopopo īho kakou 1 ko ano o na haole, a o ka oi no nae na misionari a me na keiki misionari, eiako lakou noonoo a pau mamuli o Ke dala. a tia lilo hoi ke Akua, he muli loa i!oto o ko lakon noonoo, ma na mea a -pau o -o keia ao. He hiki loa ia lakou ke ku mai mahope o na j»apa kuai a lakou a apuhi mai i ka hoa Kanaka i oi aku mamaa o na ai-a. E like me Ka manawa o <ka Meaia i ka honua nei, pela e hoolilo ia nei ka hale o ke Akua i mea e hoowailewaie ia mai ai kapoe opio e lu mai i ke dala ma na hana maalea, a raa kekahi wahi, me na kumu kuai o na honihoni ana i loaa ai ke dala no 'na hoa, no na .kamu kupono a me na uku kiekie loa' JNo keia Kumu ua iKe kakou i na KeiKi mis!onari a me na makua e hoolaKo ana 1 ka pu a me na mea make i mea e pepebi ai i na kanaka J7awaii. Ka ohana misionari do a pau. Ina aole e īke ia lakou a pau ma ke alanui i ka manawa . e hoohaunaele ai, he mea maopopo e pule ohana ana lakou i ke Akua e hooi ka lakou mau hana powa iiiahaki kanawai, a pepehi kanaKa paha. He mea ole ke kanaka i ka haole. ke !3iookiiku ia me ke,dala. Oia no ka makou i ōlelo ai he poe uhane ole ka poe misionari hepoe hookamani. XJ a hiki mai misi6nari ma Hawaii nei, aole nae e like nie lesu Ka misiQnart mua a ine Petero, loane, Paulo a me na hope 3aisionarl o ka no aahu <o leau, a i kona mawe ana, ua puunaue ia iho la. Owai !a "k$ mea like o keia jpoe, ka puoi ke kuko, ka manao

ino, ke hai h'>okamani ole aku nei makou, oke keiki a Satatia, o luda ke ana e like ai. ■ ■

K likb me fca o ko kutau, peia uo ka li ookaniani ona hawmaua, a e like me ke ano o k6 kbimi, pela no hoi ka hna e hua mai ana. He mea oiaio keia, a i lawe mai makoa ī keia mau olelo no ka olelo la he iahui hookamani ka Hawaii ma ha ano o &a hoomana. He oiaio he kumu ko keia olelo. Ua ike makou i keia ano i ka Hawaii. aka pela no nae na iahui u pau, a me he ala, oko ka Ilawaii kumu i lilo ai i kanaka hookamani ma ka hoomana, no na kumu mai ka hewa. He poe moekahi ahe poe hoolohe ka Hawaii ī ke ao a ua kahuna, a he poe haipule, i ka' manawa kahiko. Aka, no ka manawa kahiko wale no īa, i keia manawa, ua anp e ka lahui, a i ano eno mamuli oka hookamani ona kumu, a mer ke ao hewa ina kanuka. He okoa ka ke olelo ai, ahe okoa hoi ka na kumu, a ī ka ike ana o na hoahanau i ke ano e, ano hoopumpuni o na kumu ua huli aku na haumana e like me ka lakou ao ana a hana ān a, a nolaila i ioaa ai keia ano hou o ke kanaka II awaii. Eao ana kuma ame na keiki a he mea maikai e haaiele na kanaka Hawaii ī na'Lii, iua haku, peia iho la i komo ai na ao kuhihewa ko lohe a na Kumu a lilo ka poe opio i poe hoowahawaha 1 ke Alii, 1 ka makua. Oka maikai wale no e hoolohe uiakapo aku ika lakou ana, alaila, oka mea i loaa ir Laka'o, oia iho lu ka ka Hawaii. Be ano e loa uo na miaionai'i e olelo ana he haumana oia a be ukalī no lesu, ahe poe hope no na Aposetolo. • Make aku ka Mee'.a a me na haumana. aole o lakou mau ahuouaa, pua pipi, pua l?o, m<.n hale nani, mau hale kuai e like me ko kekahi poe ~o maumahiko a he mau miliona seleva me ke gula ahe mau kaula wati me na wati gula, a me na komo daimaua He ole loa Aia ma ka Lani ko lakou wa\hor.a- Ko na kumu hoi aia ma na mea popo o keia ao. Ko keia mau ao hewa i hemahema ai ka haumana.