Ke Alakai O Hawaii, Volume I, Number 39, 29 September 1888 — He Palapala mai kekahi Pake mai [ARTICLE]

He Palapala mai kekahi Pake mai

Honolulu, Sept, 25/188<S LunahooponopOno o ka. Buletina Mamuli o ko'u kamaaina me na kanaka koikoi inawaena o ko'u lahui ma Honolalu nei, me ka ike ana no hoi aole lakou i kipe aku i na hoa o ka A haolelo i mea e hoololi ia ai ka lakou mau koho ana, ua haohao loa nae au i ko'u ike ana i ka hoike a ke Komite no ka mea e pili ana i na hihia o Mr. Kauhi .a me kekahi poe e ae i keia mau olelo: i£ Ua hoolako ia mai ke dala e kekahi poe Pake i mea e hoohaule ia ai ka hoololi.Jvumukanawai i manaoia e pili ana i na Pake, a i mea e uku ia aku ai kekahi mfu hoa o ka Ahaolele e koho ana ma ka aoao e haule ai ua hoololi la." Heaha la ka mea i loaa maloko o na olelo hoike i hiki ai ke komite ke lawe ae i kahua e kakooia ai keia olelo hoiiio? 0 ka mea maopopo loa, ua komo aku keia mau keonimana iloko o ka nieniele ana me ka manao i hooholo e ia. mamua, me ko lakou manao ole ana e imi.akui ka oiaio a me ka oiaio ole oia mea. Ua heiuhelu au i na olelo hoike i hoolahaia, na mea hoi i hele a piha he mau kolamu lehulehu o na nupepa, a ua ike au i ka olelo hoike kakoo ole ia a Kalaukoa, oia wale no ka oleio ike e hoohui ana i ke <3ala i loaa mai a Kauhi aku ia Kamauoha a me kekahi poe e ,ae, me na Pake. O ke kaao ana i hoike ai, oiai_oia e hoao ana e komo kona mau hoakanaka o ka aina hookahi iloko o ka pilikia, ua kue maopopo ia e na hoike e ae, aka, i kiinana aku me lle mea la ua kupono ia i ka makemake o fce Komite i manaoio ai ]akou i kana olelo hoike f kokua ole ia, imua o ka na poe e ae. Malia nae paha, e ike ana ka lehulehu i ka oiaio maoli o k& Kalaukoa mau olelo, ke nana pono - iho lakou i kana mau oleio hoike, me | ka hoopili pu ana ae ilokoo ke ano ma--oli o-kana hana mai ka mua a ka hope 0 nei a e ike auanei lakou aole loa lakou e awiwi ana e haawi koke aku 1 na paulele ana i na olelo a ke kanaka -e like me ia ke ano. Ma ka aoao o na Pake kupa koikoi. a pau o Honolulu nei ke hoole loa aku nei au i ka oiaio o ka olelo hooholo a komit£, a ke aa nei au ia lakou e hoike mai lak6u i ka oiaio 0 ia mea, e like me ka olelo o ka lakou hoike, ma ke ano hoi ua kakooia e kekahi olelo hoike. Ina aole i komo na Pake koikoi iloko o keia hana, e manaoia anei e lalau iho ana kekahi mea mawaho ae o lakouiloko o kona pakeke a hoolako aku ia KauhHne ke dala i mea haawi manawalea aku i kona mau hoa Ahaolelo? E ninau ia mai paha auanei—ina aole na na Pake i hoolako aku i keia dala alaila owai la ka mea e manao ana he pomaikai kona ma īa hana ana pela? Ke pane nei au, he lehulehu loa na haole iloko o keia Kulanakauhale i komohia pu iloko o na iini ana no ka holomua o na Pake e noho nei maanei, e like no hoi me makou, he poe kanaka lioi, no lakou na pomaikai, aia na hilinai ia ana maluna o ka holomua o ka hapanui o na Pake, aole hoi mamuli o ,ke kuonoono o ka Pake hookahi mawa«na o makou» - . 0 keia poe kanaka, oia ka poe o kekahi pohal i maa ma ka "hoahu dala liolo balota āna." i ka wa a lakou i manao ai e loaa ia lakou ka lanakila ma liekahi kalai Aupuni, a i ike "hoi i na makahiki i hala ae nei oia na io huki no nei rfiea he hakoko koho bal«»ta ana, a i ka makahiki hoi i hala, oia ka io huki o ka Pohai Malu. He kaka ikahi ka poe o lakou i ikr maoli ia ae rna na hana kalai aupuni* eia nae aohe nele ana ka loaa mai ona dala mai a lakou mai i ka wa e makemake ia ai. A me he mea la no, na nei poe keonimana 1 haawi aku ia Mr. Kaulii i ke dala e hiki ai iaia ke haawi manawalea aku i kona mau hoa, i mea hoi no lakou e ku ae ai ma ka aoao o na Pake iloko o ka Ahaolelo, a pela e kakoo ia ai na pomaikai o na haole a pau e paahana nei mawaena o kuu mau hoa o ka aina hookahi? Aole wale no hoi o na haole no lakou na ama nui, na poe mea dala, a poe kalepa hoi, ka poe wale no e hoopoino e ia ana ke poino ka Pake. Aia he lehulehu o na lede a me na keonimana Hawaii e ola nei iloko o ka nohona oluolu mamuli o na ukulioolimaiima i uku ia aku ia lakou„e na Pake. 0 ka poino ana o na Pake oia no ka poino ana oka hapanui o keia poe, a ua ike ia no keia mea e na poe he uui o lakou. Ua hiki loa

no ia'ii ke hoomaopopo iho e loaa ana no ka pomaikai i kei a poe banaka maoli e hana i na mea a pau e hiki atia ia lakou ke hana 1 mea e pomo ole ai ko lakou mau hoolimalima aina.

Ea, ua pono ole maoli * ka liana a ka nui o na haole i na Pake, a pela pu hoi me ka poe i loaa na noonoo hoopono, i | kupouo ke hoike mai i kahi 'mau kokua ana ia makou, mamuli o ka hopoliopo aohe kamailio ae i ke akea, eia nae he kakaikahi o lakou i komo ole iloko o keia'helu. Aka, ua hiki no nae ia makou ke halawai aku me ko makou enemi i puk-a-maka mai ko lakou leo. O ka Pake, he kanaka ano nui no ia i oko 0 ka lahuik»naka*o keia paeaina, a : ike ia auanei āole ana ka pake he kanaka ē paulu-a wale ia ai e kahi mea. 0 ka poe 1 lilo i mau paalalo no na hana e hoo" pilikia mai ana ia makou, oia ka'u poe hooukiuki loa. I kela makahiki aku nei ua malamaia he halawai makaainana e na kanaka Hawaii, ua hele mai la imua o makou ka poe o ka aoao mikanele, me na manao koi ikaika aple ma- ! kou e hui pu aku ma ia halawai, a wai hi a lakou : u 0 ! Aole noonoo o kanai ka. mai noho oukou a. hui pu aku me | lakou, a mahope ina oukou e noi mai ana e haawi aku no makou i ka pono koho balota.Ua hahai ia aku keia meai na Pake kalepa a pau, oiai ia manawa ua hele nei poe a pioloke lua ole. No ka mea ua ike no lakou ua hana lakou he hana hewa, oia ko lakou kaihi ana mai i na pono km'Ia a pau a paa iloko o ko lakou mau lima mai na kanaka Hawaii mai 4 a hoonele aku !a ina Pake kupa e malama pono ana hoi i na kanawai, aohe wahi pono. JNa lakou i hoeueu mua ia mea he hana hoopapa aku i kahi, a ua. hopohopo loa lakou o hoea hou mai ia hana. Nolaila. maikai ka lakou kamailio, a hoopunipuni pu no hoi. A heaha ka mea i iko ia? Eia: nana makou i ka makou palapala hoopii no ka pono koho bal,ota. Ua kakau inoa ia keia palapala e na Pake he nui, o lakou a pau he poe kuonoono wale no e kokua nui ana hoi mai na mea e holomua ai keia aina e like no hoi me ka haole. No ko makou hilinai ana i ka olelo hooiana i hai mua ia mai ia makou, aole makou i hauwalaau e like me ka poe o ka aoao hoomaemae, aka ua lawe aku la makou i ka makpu palapaia hoopli imua o ke Kuhina. Olelo jnai. la o Green ia makou e waiho aku imua o ka Ahaolelo eia nae aole oia i hana iki he wahi hana oia ano, ua hookomo oia i ua palapala hoopii la iloko o ka holowaa waiho pepa a haalele Ioa iaia malaila, a ua nele ioa no hoi oia, o kekahi Kuhina e ae hoi, a o kekahi kanaka paha o ka aoao i puai wahi leo iki ae no ka loaa ana mai ia makou o ka pono koho babta. Ua hoopunipuni mai lakou ia makou a i keia wa hoi, malia nae paha, ke akaaka nui nei, eia nae aole e mau ana ka lakou akaaka ana, ina e hoole ana lakou i ka pono kanlike i ko lakou mau hoakanata i like no ka maikai me koJakou, a i hiki mai no hoii Hawaii nei ma ka manawa i hoea mai ai lakou ia nei, a i like na kuleana maanei me ko lakou.

ma ua hana iho nei keia poe i kau wahi mea maikai, eia nae aole au i ike iki ia mea, oiai ua oi aku ka pono o ka aina i ka wa mamua aku o ko lakou nei noho mana ana ae nei. Ika wa o Kipikona ke Kuhina, he nui ka hana no ka Pake a me ka haole no'hoi. I keia wa hoi oka aoao hoomaemue ia e hooponopono mai nei ia kakou, eia nae he keu oka pamalo 6na hana. 0 keia poe maikai ole wale ke hoopilikia loa mai nei lakou ia kakou a pau. E like lioi me ka'u i plelo inua ae nei he poe kekahi o lakou i komo pu ole me keia poe, a mawaena oia poe, ua makemake au e haia e i ka inoa o Mr. T. C. Jones. Hoomaikai na Pake a pau iaia no kana palapala oluolu a kuoo, ma na hoakaka kaulike ana i lioike ai no ka ninau Pake. Aka : o kahi poe e ae, e walaau leo nui lanua ole nei i kuu mau hoa kanaka, a e hoao ikaika nei e hoopilikia ia lakou, he poe poo īakou, aohe ike pono i na mea e pomaikai ai ka aina. Ina naelakou e lioomau aku ana penei, alaila e noke aku ana no hoi makou i.ka walaau nui, eia nae oi loa aku ko makou makemake e npuo malie a mahi ika aina, a hooholomua hoi ike Aupuni mamuli oko makou jnikiala hana. oka makou liana makemake loa ia, ina e hana wale ole ia uiai ana makou. Owau iho no, Kou oiaio, 5. 11. Ohun Bing.