Ke Alakai O Hawaii, Volume I, Number 39, 29 September 1888 — NA MANAO LAULAHA [ARTICLE]

NA MANAO LAULAHA

Ona nianao e hoopuka ia aku nei malalo o keia poo no na palapala i loaa mai ia makou mai na makamaka mai. ona ahewa ana a pau no ia mau manao e i!i no lakou maluna oka poe na lakou ia mau palapala i kakau mai, aole maluna o makou. (L. H,) (Hoomauia niai Sopt. 17 mai.) Oiāi, o keia "Keaawai poomuku, he Kumukanawai ia i hana ole ia e kekalii Ahaolelo iloko o keia Aupuni. e like me na rula i maa mau i na aupum nui 1 nohoalii ia ; a i hanau alii ia hoi. He mea hou ano nui keia, a he mea kupanaha Joa hoi i na la o ko ke Alii ua Moi Kalakaua Noho Alii ana maluna 0 ke Kalaunu a kona mau mua L noho ai a hala akn ia i kh piaKe. Nolaila, ke ku nei ke Aupuni Hawaii 1 nei wa, me ka luliluli i 0 a ianei e like me ke kia o ka moku eku ana maluna ka ili kai i kuu ia kona heleuma, a e pa ana hoi ka makani me KaikaiKa e ho•onioni ana 1 ke kai ua lana malie. Peia no ke kulana 0 ke Aupuni i keia mau la, ke kahulihuli nei kona mau kihi eha me ka oni ana 1o a ianei. Aole loa e hiki i kekahi .mea ke pane mai me kona waha, a i ua maemae no ke kulanu oke aupuni i nei wa a mo kana mau hana. O ka mea e pane mai ana pela ; oia no kekahi mea i komo poo iloko 0 ia pohai, i mea hoi nona e mahalo ia ai a loaa . hoi kahi umna oihana aupuni oia ka noho ana oua kaiiaka. No ka meu, o Jca noho ana 0 ke Aupuni iloko o ca la 1 hala, ua oi aku no kona kulana. A o kona mau kanaw'ai a me kona Kumukanawai Kahiko, ua oi ae ia mamuu o keiu au hoomaemae, a ua kupono hoi maluna ona L r anaka a pāu 0 Keia lah'ui ame na kanaka o na lahui e, e noho ana maloko o keia aupuni, e liae me ka hoaponuana aKa Lunakanawai Kiekie oia mau la, ame na Komieina elua nana i hui i na ieanuwai kahiko me na kanawai hou. Oia 0 Lunakanawai Elisha 11. Allen, ame na Komieina Atdres S. Hartwell, me James \y. A ustin, na lakou i hoopo nopono ina Kanawai a hoapono ia. Ke" •oie au e kuhihewa, na ka Uale Ahaolelo aua i koho, a ma ia hana ana a neia «nau Komisina, ua mahalo ia Ke Kumu kanawai, a ua kupono ia kanawai maluna o na kanaka a pau e noho ana maioko o keia anpuni, Ke hoi a ko'u iiaku hana G. P, judd i moamoa ai mu kona poli, iloko 0 kona liiau la e lawelawe ana j na eihana aupuni. Aka, o «eia Kumukanaw r ai hou <( Hoo maemae Aupum" aole oia i kupono e mau aku no na makahiKi loihi; no ka mea, ua kakau ka Mana Hco«o i kona inoa iloko 0 k;a pupuahulu e like me ka loihi 0 na hora he 24 i haawi ia mai iaia Kakauinoa aku, a me ka hoole aku. Ke manao nei au, ina e hoole ana ka Moi iloko oia mau Ja, ina no ua hapai lakou ika lakou mau hana a e hooko -aku, e hookahuli ika nohoalii. A o na iuna aupuni oia mau la, Ka oihana Ilamuku o aupuni, na poo makai a peia .aku; ua palapulu na Hma a ua kookooku na wawaa. A ina o wau ma ke jculana Ilamuku, a he |:anaka Hawaii mao'.i, ina no au ua kena ina makai na poo makai a pela aku, e hopu i na haole ame na Pukiki e kahe a wai ana ma ke alanui Papu, amena pu e auamo ana na poohiwi. * No ka mea aole lakou he mau koa, iiole hoi he poe kupa no keia ainn, a ina owaa ma ke kulana llamuka i kela wa, ina, aia lakou malalo o na mana ano e 0 ka lakou mau hana, a na lakou e imi 1 ko laKou pono imua o.na Aha 1/ookolokolo o keia aupuni, ame ka poe nana lakou 1 kauoha e hanapela.

Ua loheia naai he kuai bipi ka hana a Mr. J. T. Beka e nōho maMa i ka iiina lulenua. Aohe paha ia he hana, he oia. Ua wawahi ia ka hale wiiiko o Ileeia, -wahi a ko makou makamaka Mr. Thos. P. Speucer i hai mai ia makou nia ka Poaiua nei ; iaia raa na pali hauliuli aku nei o Koolau i keia mau la aku nei. Ma na lono f loaa mai iam*akou ua makaukau ka Aha Kuka Nui ona Elele o ka mokupuni o Uawaii e noho ma keīa mua koiLe iho no ka noonoo ana i na Moho Alii a me na lunamakaainana a ka Aoao Kuokoa e hooikaiKa ai no ke Rau Koho Balota o 1890. Ua pono, he olelo ia hoi ka, KahiKO, "Iluna no ka ua waele o ke pulu."

Ūa hala ako nei o Mr. J\ O. Kaaka no na aekai o Aierika Huipuia ma ka la inehinei maluna aku o ka mokuahi AtiBtral!a. E kaawale aku ana 01 a mai na ea oluolu o 'Hawaii nei, no ekolu mahina. Akahi no oia a holo hou aku Ina aina e mahope iho o ka hala ana o na makahiki 8 o kona noho ana maanei. v

-Ua lilo loa ke "Alakai" i enemi makawelawela loa na ka Paeaina i keia mau la, oiai, e wahakole mau ana kahīPaeaina puka la 1 na 1a a pau i ke u Aīakaimea ae 210 ' i ka mu ame kulolo. Hoohali iho nei no ka hoi ana ae nei o Kalaukoa i "mea kakau mea hou no ua wahi nupepa olalau nei, oka hoomaka mai nei no ia ika waha-ko'u kc-hu manu parota. Ile lili hoomauhala paha kou no makou e luda?