Ke Alakai O Hawaii, Volume I, Number 39, 29 September 1888 — HE NANEA KAMAHAO LUAOLE NO BIUTEONA. KA MEA I OLELO IA KA OLALI O NA AUPUNI HUI HE KANALIMAKUMAMALUA. A I OLE O Ka Lima Ku'i o Maudelana KA LIMAKAHI HOI I HAAHEO AI KA HONUA. [ARTICLE]

HE NANEA KAMAHAO LUAOLE NO BIUTEONA. KA MEA I OLELO IA KA OLALI O NA AUPUNI HUI HE KANALIMAKUMAMALUA. A I OLE O Ka Lima Ku'i o Maudelana KA LIMAKAHI HOI I HAAHEO AI KA HONUA.

Uwuhim no ka nwpep?,. Ka Alakai o HawLii, MAHELK VL ( Kakauia e Mr. Benj. Kalana;) O Wahka nao, aohe ona wahi hanoli iki, e aka henehene ana oia iaia īho no keia mau hooho hauoli a pau a kona mau hakn, oiai, he mau hooliu hauoli ia. Mahope iho o keia hauoli ar a o iakou, ua hele kaupuui ae la lak'ou ma ua aupuni a [><iu, e makaikai <u, a o Walika pu kekahi ma la huakai. Maanei, e waiho kaua i ke kamailio ana no Biuteona ma, oiai aia lakou k"e hele la i ka'makaikai, a e aui ae hoi kaua e nana aku ia Keiua Tawa-Lu. O Reina Tawa-La, oia no ke ke*ki ponoi a Uwepa, kaikamahnie pouoi hoi a Biute me ka Ui o $fauua Uwila. 0 keia hoi ke keiki a Uwepa rao ke keiki alii Wana Carobina-Ba, ka nohea o ka lewa. Ua hanai ia keia keiki raa ke aupu ni o Makalone, a nui a hele, a aia nu me ia ke kupua Damisa e hela la, ka mea hoi nona ka iooa kapaknpa, "Ka Hale Auiani Pakui o Damisa." 0 keia ae la na mea e piii ana no ua keiki la, a i kona mau la nmo he 18 paha mau makahiki, ua hoio aku oia no ke aupuni o ka Moi Cameiroda, a ua lanakila oia maluna o ua aifpum la o ua moi la. A oiai ua keiki alii la e neho ana ma ua aupuni la, a i ka wa a jßiute

ma i hele ae ai 110 ka lakou liuaka) bele inai wahine, oia hoi ka ,Naui o Mauna Gula, e like me ka kaiia rhēa i ae nei ma kela helu i hala āKu oei o keia naoea I kela wa nae aua Keina Tawa-L»a la e noho ana mawaho oka lanai o kona hale alii, aia hoi, lohe ae la oia i ka paapaama o kekahi mea i ka lewa, aohe ano like me ko ka hekili, aka, me he poka pahu la, nolaila, oia i haohao iho ai i keia mea kamahao ano ka pau oie o kona pohihihi no keia mea, ua ninau iho la -oia 1 kona kookpo kupua Damiga penei : E kuu Damisd, heaha keia mea poha kamahao o ke awakea ? | Pane ae la o. Dumisa, e kuu hakii, 0 kena mea au e lohe la ika nuina i ka lewa, o na kapuai ia o ka lioLekeoua, ka lio leie hoi o ko kupunakune. 0 keia mau olelo a k.e kookoo aniani Damiea 1 hoike aku ai, he mea hoouluhua loa ia i ka maoao o ua keiki la, a oia k.ana i pane aku ai, kahaha; nani maoli hoi ko'u ukiuki i kela lio hookaiio uui wale, e aho paha'oe e hoolilo ae ia oe ino i lio i kn aku ai kaua e pepehi i £e Sa poe. No keia mau olelo a Rema TawaLa, ua kaua aku la kona kahu mo ka pane ana aku, mai kii kaua īaia, ua oki no lakou e hele ana ma ka lakou huakai, aia a mahope alaila hele kaua no kahi a lakou e hela la inā nae he manao huhu kou no likouRtne Mku la ua Eeina Tawa-La la, ae. he oi aku ko'u huhu no lakou. Pane akn la ua Damisa ia, mai ukluki e oe, aia u mahope aku, na'u. auauei e -mi aku i kumu e iiewa ai a e īke io aunuei oe i ka hewa. Ua olelo ae no hoi ua Damisa la, ua hiKi iaia ke hooi aku i kona niāna a 01 aku mamua o ko ka 110 Lekeona, A hala ae la eae ka Biute nia haakai e like me na m«a a kaua i ike ae n&i, oia hoi ko lakou kii aua īka nohea Nani o M*una Qula, a ua holohoi Ka noopulau mawaena 0 laua no elua makahiki. — O keia mau mea a pau a Biute ma » imiia ai, ua uhuwale loa aku la īa, j$ Damisa ke kupua, aua hahai aku no hoi oia ina mea h pau Eeipa TawaLa e like infe> na tnea a Biut£ ma i hana ai e lrke nie na irea i hoike mua ia ae nei ma pa helu aku uei i hala. Ua hāialele aku nei no hoi kaua e ka mea heluhelu ia Biute ma e hele ia ika makaikai honua iloko oka hauoii nui, a e kamailio hoi kaua no ka Tawi*-La huakai e hele nei na Maut)a Qula, e hele ana hoi oiu no ke kii anālioi i keia ,wahine hookahi. Nolaila, e hoomanao Iho kaua eka makamaka heluhelu. he maii hana nni kumu hakaka keia mawaena o Biuteona ma a me ua Heina TawaLa la a me he mea la, e ko lo ana pa- * ha kela wauana mua a, Walika i wanana mua aku ai iaßiute ma penei: 0 keia wahine a oukou e manao nei oia ka wahine nana e alako aku ia kakou iloko o kekahi kaua Weliweli loama keia hope aku, Aiea, alia kaua e pnlaie, e kk makamaka hehihelu, e nana no kaua itie ke aKahele loa, malia. aole ana paha e ku hke ana me ka kaua e manao neK 1 kekahi la maLie kalae maikai, a i ke kakahiaka nui, o Eeina Tawuia e holohoīo ana mawaho o kona' mala pua; aia hoi, ike aku la oia i kekahi wahi manu gula, a oia kana ī nniau koke iho ai i kana kookoo Dannea penei : E Dam«sa, ma kou hianao, mai ka aina hea m.a kela wajbi manu ko|iu hnlu gula k'uia ? Pane ae la o Damiea, mai ke aupum m?»i la o Mauna Oula v kahi hoi oke kaikamahiue ui loa a'u i hai aku ai ia oe mamua. Auwe ! nani kuu no kela mea wahi a ua Reina la i paue ae ai, e hele koke kaua no kela aup'uni i keia wa. i ! 1 kela wa, pane mai la o ke ae nei au i kou manau a pau, as:a, e hoi mua nae oe a'h|?ike aku i kou imua o kou ohana a pau, a i maopopo hoi ia lakou kau waiii e hele iai f a me ka loihi o kou wa e hele ak|ai.

--Tj7 — ~ T 1 O keia mau mea a pau ka ua Reina Tawa-La la i hoike aku ai 1 kona makuahuoowai a me kāna nohea a io o ka mana 1 loaa ia Damisa, ua loa# he ho nai/i ; ua Ileina Tawa-La la a me kona paalole amani. a me na iāko a pau no koua hele ana. Mahope iho o ka makaukau ana o ka laiia huakai» ua lele.. aLu la laua, a e like me ka mana i loaa ia Damisa pela la laua i hiki pololei aku ai i ke anpuni iewa o Mauna Gula. ; Eia hoi, mamua ae oko laua hoea\, m . ana aku iua auj)uni la, ua ike mua uiai la ke kupua Teraima, ia laua nei e hele aku nei e kii i kana kaikamahine,. nolaila, ua hoonoho iho la oia i na kiai he mau tausam o na tausani ma na ipuka k<mo a pau o loko oka : papu o Mauna Oula, me ka manao hoī o up Teraima nei, o ka mea 'la hoi ia e I ike ole aku ai ona kupua ia loko o | kona aupuni a me ka nani nohenohea : o .na helehelena o kana milimili. | Iloko nae oia pa& ame ia kiai pu īa ie aa kiai, aia hoi, ua komo ia aku la aa mau puka la e Damisa a me Ttema Tawa-La me konalio me ka ike ole ia mai e kekahi o na kiai a ?ne k:e kupua Terai»fa pu hoi. Oke kumu i ike ole īa ai o Reina Tawa-La e na kiai, ua aahu la oia i ke kapu pouli, aua paa pu me kona lio, ano ia mea ī loa ai a p Damisa hoi,*he kino kookoo aniani kona i keia wa, a pela iho la lakou a pau i ualowaie loa ai. O ka nana e wehe na puka oia, no ke kookoo kupua, e o akā o Reina Tawa-L»a i ua kpokoo kupua Damisa lu, e hemo wale mai no ane* ka puka e like me ka makemake. Uaiiaohao uo na kiai a pau ika uuina oka puka ī ka wa e komo aku ai o Keina Tawa-La ma, aka na&, aoie o lakou ike maka iki aku I ica mea nana i wehe, aua honi pu no hoi lakou ika hohono kanaka, kpe hoi ka ike maka ana aku i na helehelena ame ke klno ena koiohe. Me keia ano „e la i nalowale Ipa ai o Reifia Tawa-La ma a hiki *rale i ko laua hoea loa ana aku iloko oka lum* aka nohea e hiolani ana, me ka īke ole hoi o Teraima, eia ka eepa ka komohewa 'nei ia loko o ka maluhia o ka home o kana kaikamahine. Nolaila, e hoomanno iho kaua eka mea heluhelu, oka Biute komo aaa, he komo kuanui ana kana, oiai, ua kahe kena hou t kona komo ana, a o Reina Tawa-La hoi. ilpko waie no kana o ka nanahe luaole, me ka hoonui hana ole hoi, o laua elua nae ua mea ī kamo a ike kumaka i ka uani o Aipo. la Reiua Tawa-La nae i wehe aku ai i ka ouka hope e komo aku. ai iioko oka lumi pka Nani o Mauna Gula e hiolani ana, aia hoi, ua like ua Eeīna Tawa La me he kanaka ua mau'e ia ke kaanim iluna o ka lio i ka īke aua aku īna helehe'ena nani o ka Kaui o Mauna Gu)a. No kekaln mau minute loihi ea ae ia ua Keina Tawa-Laia a hele aku la me koīia lio, rae kona paa no ike kapa pouli ? a e k'ui ia ana no hoi o loko o ua lumi la o ka nohea ekekaM mau liona ewalu ko lakou mii, oift v b<3fi he elia maka puka hookahi, a he mau liona maoa hoi Likou a pau i ano Hke aku me ko Teraima ke kupua,