Ke Alakai O Hawaii, Volume I, Number 41, 13 October 1888 — Kamailio Mr. Tom Dow. [ARTICLE]

Kamailio Mr. Tom Dow.

LILNAHOOPONOI'UNO o ka Buletina :— ' Ua kamailio ae kou mea kakan, oia o H. G. N., no ka mea e pili ana i kau haiolelo ma ka halawai makaaiaaua īloko o ka Hale Keaka Pake, a me he mea 'la ua maoao oia e lioao ana paha au no ko*u ol#Jo ana ua Liki 1 ke aumoku kiiua o ke aupuni o Kina ke malama mai i na pono o na Pake e noho nei ma Hawaii neil Malia paba naamuli o ka unulii ia ana o ka'u

haiolelo iloko oka olelu Knelani, ,ua hoopananaiki loa iho ia, nolaila aole paha i akakalea ka mauao o ka'ii moa i olelo ui. He oiaio no nae, ina no •ja raanaoolLG.lS T .,a o kahi mea paha i like me ra, ua hiki maoli no a aa maikai no hoi i ke Aupuni o Kina e uuna mai i ka hana īa ana o ka pono kaulike mwmna o maKOu o na Fake ma kahi a makou i helo ai. O ua moku kaua i loaa ia Kiua i keia wa ua hooia ia eka poe i īke ī ka nana ana iua moku oia ai.o, he mau moku ia i like aku me na moku liiaikai ioa o ia papa hookahi maloko o na aumoae, ama e loaa aua na komu hooinaina e kowoia aku ai oia e hoouna mai ī hookahi a oi loa aku paha īanei i mea e loaa ai ka pono kaulike i kona inau alaila he mea makahewa auanei n» Hawaii ke kue aku. Malia nae paha ua manao o H. G- N. e kokua mai ana o Amenka Iluipuia me 13eritania Nui ia llawaii. A īna o kona noonoo kuhihewa la, alaila e kuhikuhi aku au ia Eamoa i haawma nana e ao ai. Ona mokukaua o keia ōiau Aupuni ae la, e nauawale aua uo lakou ) i\a makaainana Ainei'i ka a 33eritania hoi, me ko lakou mau waiwai. Aka oiai e hoomau ana o Ilawau ike ku hookahi ana oia wale iho no, me kona haawi ole ana aku iaia iho malalo o ka maM o kekahi hae e aku/ alaila ua no oia»me■Samoa, e paio uona iho ina wn a pau e komo aku ai oia i ka piiikia me na lahui e ae, mamuli o na hana pono ole.

Ha ka paio maiiao aua e īKe la nei maloko o'kau nupepa no ka mea e pih ana 1 nā Pake, 1 koho roai īa u 6 kamailio ī kahi mau mea i loaa iloko o ko'a noonoo. Ma ko'u mauao. he manao hoomeamea waie oo keia © ke Aupuni Hawaii ma ka ana e k;paku aku i kuu msu Loa kanuka nuu (eeia Ua ike lakou (ke he mea kupono no lakou ke hoopalāi- | punā ae mamuli 0 na manao kue aKea j 0 na kanaka i kokuaia lakou i ka hobkomo ana ae uei ia lakou o ka maua nohooa aupuui i keia makahiki aku uei, nolaiia ke hoomaikeike ae nei la.kou ma ke kipaku ana ī na Pake. Kia nae i na wa a pau eia no na inokuahi ke hoea mau mai nei ianei mai HongKong mai me ka lawe aaa mai mai ka 200 a ka 300 Pake. He hoike keia aole he manaoio hana mn-eli ko na Kuhi iia no Keia mea, a ua kamailio lakou nia ke aoo kue i na i punihei ai na kanaka elike me H. G. JN. Ka poe ho? a lakou i makemaUe ai e liooluolu aKu. Ina he manaoio maoli ko lakou « hooko 1 keia mea, īna ua hiki ioa ia lakou ke aKeakea aku i ka lehulehu o na Pake e heīe mai nei, ma o ko lakou hoiKe ana aku i ke Aupuni o Hongkong eia na Ka pena o keia mau mokuahi ke hoihoi nei i kona mau Kauawai, i ku ai no na makahiki he nui, oia hoi aole e lawe kekahi moku mai Hongkong mai i na ohua lJake i oi aku mamua o ka 25 no» keia mau »mokupuni. Ke uhai nei na ona a me na Kapena o keia mau mokuahi i K.e iianawai i na.w r a a pau a lakou e ku mai ai iauei, a e uku ana hoi lakou he mau uku Koikoi ina e hoopii ana ka Loio Kuhina ia lakou i Hongkong, ma kahi o kona hooluhi hewa ana ī kona noonoo ma ka hoao ana e keaieea- aku i Ka iele ana ma; o n% Pake i ko lakou wa e lioea mai ai ianei. Ua ike an maioko,o na nupepa ua Jiiamina ioa kekah'i Alii i na kanaka Hawaii, oiai ua aneane pau loa lakou mai Kauai mai. O keia Heonimana he kanaka nui ia no ka Aoao a o ka lohe ana iaia, a i ole o kekahi e ae paha o Ka poe Mikanele e kamaiiio ana no ua kauuKa liawaii, e manao ino ana na kanaka he poe manao nui maoli «a keia ialakou, a ua hopohopo loa lakou pau ioa lakou i ke kipakuia e kuu muu hoa kanaka mai keia a niai keia waln ! mai a pau ko laKOu mau wahi i kuu mau | hoa kanaka. He olel® maikai keia mai { ka Aoao Hoomaeuiue mai. Aole o ka , Pake Ka mea nana e onou ae nei i ke ka- j naka Hawaii <! ma kulakula" mai, kona ( aina ponoi ae, aka o ka haole no. Hea- j ha ka haua a ua poe haole 'la mai ka o lakou i nohp mana ae nei, aole anei o ke kapae ana ae i ke kanaka Hawau maoii i loaa ai he makalua e komo iho ai ka haole. Aoie o'u man»o ke koe nei kekahi kanaKa Hawaii maoli a hapt haole

paha iloko o kekahi hana * ohi ; ana i ka uku i l>ko ka nui me ?2,00fl no ( ka Aakahiki, * owai kalakou i hoonoho, ae ai aa kahi ooa kanaka /?a\van? O, kahi poeinei i hana i na mea e pomaikai | ai ka aina, i ike ia hor he poe makau-: K au 10 maoli no ba hana i haa wi w akn la lakou e, liana? . Aole l<ta.Uo lakou mau - aolalo i.o, ka poe i hiki ole Kc ole pono a hvKi walē no ikj> lakon hoolako ia ana aku nva keia ai?., maumii o kaj haawi ia ana aku o na wahi i nono mua; j a ena knnaka Ilawaii. O Ka poo e ha- ■ na ana i keia ano hana, mai noho lakou | akamailio no ka inea nana 6 kapae ae nei ma kekahi aoao iioko o kona aina ponoi īho, a olelo ae na ka Pake. Ua iawa ka noonoo kupono, a i ole o k?r liilahi'la paha e paa ai ko lakou mau waha. Ua iiiki loa ike kanaka Ilawaii a me ka Pake ke pu ma keia aina. Lehulehu loa na pake i mare i na wahine Hawaii, a ua o makou a pau loa ua hiki 'ke kamailio aku ina kanaka maoli mā ka lakou olelo ponoi. a ua oi ae ia mamua o ka hiki i ka haole 'ke olelo mai no ka mea e pili. ana i na haole i hoonoho ia aku ma na wahi i kipaku ia mai ai na kannka īlawaii. Mai oi loa aku" ka pono no 'na kanaka Hawaii (ka poe hoi no lakou maoli keia mau mokupuni) ina he aupuni pake ko kakou ma kahi o ke aupuni oka Hui Malu Hoomaemae a ka haole. ' • Ke ninau mai nei o 11. G. N., no ke aha la hoi ke aupuni o Kina i haawi ole mai ai i na haole i ko lakou mau pono uia Kina.- Ua maopopo loa aole oia i ikeliiui i na mea e pili ami i keia. I ka wa e makemake ai kekalii haole e hana i oihana kalepa ina Kina, aole oia i koi ia e uku i laikini, e lake me koonei. Ua hiki iaia ke hana i na ano hana a pau ana i makemake ai, a. ma na wahi a pau ana e hele ai, e malama ia ana no oia e ke aupuni o Kina, aole no hoi ona uku i nfau auhau, koe wale no na dute no na waiwai ana i hoopae mai ai, ā oia mau waiwai no hoi kana i.kuai aku ai i na pake i hoi mai ai kona kumulilo. Kou oiaio Tom Dow. ,Q<& J, 1888.