Ke Alakai O Hawaii, Volume I, Number 42, 20 October 1888 — Ka Mai Lepera Ko Kauka Goto Manao a me Kana Kulana Lapaau No ia Ma'i. [ARTICLE]

Ka Mai Lepera

Ko Kauka Goto Manao a me Kana Kulana Lapaau No ia Ma'i.

He kamakamailio keia mawaena o ka mea mai a me. Kauka Groto. I—Ninau ka mea mai: EKe Kauka, no ke aha oe i kapa ai i ka mai lepera, he hoopai mai ka lani mai, a i ole oia kekahi o na ma'i mailoko mai o na ma'i poo he 400? Pane ke Kauka: No Keaha i kapaia ai oka mai lepera he hoopai ia mai ka lani mai 7 eia: he aa'i keia mai Ka wa kahiko loa mai, a ua manaoia hoi ao!e hiki ke hoola ia, a ka oleloia ana, na na lani i hoopai ika ma'i. Aka na na lani e hoouln a e koohuamai nei na mea a pau, nolaila aohe kumu kopono e manao ia ai e hoouna mai ena na lani i ma'i ino e like me ia Ke ano mawaena ona kanaka i mea ē luku īa ai lakon: aka 3 no ka hiki ole ana naa ke hoola in, nolaila hoomaka na Pake e kamailio ia ano kamailio oiaio ole. Ēia nae, i keia wa aole ia he ma'i hiki oie «e hooi«ia malalo o ka makou oihana lapaau hou i imi iho nei a loaa. Nolaila, he mea pono maoli ke hel* ia keia mawaena o maoli, a aole no hoi ia he ma'i malwaena ae ōna ma'i poo he 400. I keiā f wa ua oi loa aku kona hiki ke hoōlaia'mamna o ka inai ino loa. 2—Ninau. Ua oleloia aiawale no Keia l#a'i ona pilikoKo, pela'io anel? Pane. He oiaio no ia—pela i olelo ia ai ena kahaka> eia nae aole oia ka mea oiaio. O K«ia ano nae, aole ia i pili wale ap i ano ma'l, oia hoi ke ano knuna makua mai ā i ke keiki» Ua n«nā īā e a*u he mau tausani ma'i lepera np na makahiki he nui, he elua wale no Kumu i hoea mai ai keiā ma'i. Oka mua, he kuuna; oka lua, he ulu maoli aē no. A © Keia māu ano a i elua, ua likeeoa like. Oka ma'i lepera ulu wale, ua hoea mai noloko mai oka lapaau pono ole ia

ana o ka ma'i hebera (samola-poki) mai ulaliii, meeau, kaokao, hauKeuke. puupuu, a me ke Uoko pau ole il»!:o o ka puao mahope iho o ka hanau ana; pela hoi ua ma-la a me na p.alapu e ae o ke kino i loaa mamuli © na eha he nui. 3. Ninau. He ma'i lele anei keia ? Pane. Ma Europa, ua kau ia ka weh o keia ma'i ma ke ano he ma'i lele ia, eia uae āole keia he ma'i lele, € like me ka hopohopo i mapaoia uo ia ma'i ma Jsuroj>a t mamuli o ka īke īa aua oka noho pu ana o ke kane ma'i lepera ame Ka wahine m/i ole, me ka le>aa oie ana oua wah ne 'la i ka ma'i, a pela hoi ka wahine ma'j i kane ma'i ole. Ua lohe pinepine iakou i keia ano, a ua ike maoli no 'hoL E noho at|a keia pee a hala he tnau makahik; he lehulehu, a hoea i ko lakou mau la kanikoo, aole uo e loaa ana, Eia nae, aol'e no keia he ma'i 1 nele ole i nei mēa l?e lele; nolaila, aole no he pono ke hookokoke a pili pu aku paha me keia ma'i, o ka oi aku nae oka poē kupono ole role e hookokoke aku, ola ka poe i ioaa i na ma'i o ka ili. Ninau 4. Ua ilre īa no* anei keia ma'i ma na Wahi a pau o ka houua nei ? .. Pane, Ae—na ike ia ma na wahi a pau oke ao ne,i. Oi aku ka nui ma Inia, Kina me lapana, a ua pakea loa aku hoi ka uui ma naaina mehana, mamua o na aina anu,

5. Ninau. Ua lohe pinepine au i ka hoola iti ana 0 keia ma'i nei o keia halemai (haokipila) aka, pehea la kā loihi oka manawa e lapaau ia ai uei ma'i a ola, ma ka hapa nui o ka manawa ? !

Pane. Oka loihi oka manawa e lapaau ia ai a hoola ia nei ma'i, ua kaukai ia mamuli o ke anō o ke kane | a wahihe paha t ka noi o na makahiki, ike ano no h.o.i o ka ma'i, ka hana a ka I mea ma'i, ame ke ano oka ea 0 ka aina oka mea ma'ie Aka, ma ke ano akea nae, ua oi aka ka hikiwawe o ka hoola ia ana ona wahine ma'i lepeia mamua o na kane, ka poe opippio matnua o ka pōe 00, ka ma'i aai apalnhe, mam.ua o ka ma'i 1010, Ka poe mu'i e noho ana maloko nei o ka halemai mamua ona ma'i mpwaho «kui Oka ma'i palupalu )oa oka hoola ia ana, ua hiki no ke hoolaia iloko o eono mahina, aona maM paakiki iloko o ka makahiki hookahi, eia nae aole hiki ke hoike maopopo lea ia ka loihi o ka manawa e ola ai ka mea ma'i. Re 1 pohihihi no hoi ka hiki ana e oleloia ae kekahi ano ma'i e ola āna paha ia, ā ola ole paha. Aka, mamuli nae o no'u kamaaina iloko ona makahiki i hala ae nei, ua hiki ia'u ke hai manpopo aku, i ka hiki ame ka hiki ole ana o kahi ma'i ke hoolaia, i hiki ai ia'u ke hoakaka aku he oleloao maikai i ka mea ma'i a me kana hana pouo e h«na aku ai. Ninau 6. Ua maopopo no anei la oe, ma paha oka lauoho ī helelei a me ke kuemaka i pau i ka olohe, © ka mea ma'i lepera, e ulu hou ana no ia mau moa? Pane. TJa kaukai nou ia no keia maluna oke ano o ba ma'i. E hikiwawe aoa ka ulu oia mau mea ma he opiopio ka mea ma'i, mamua hoi o ko ka mea ua oo; a īloko o ekolu mahina e ulu no ka o ke keiki opio, % ma ka hapa aui qka manawa mai ka 7aka 8 mahina uiu hou mau mea maluna o Ka mea m&'i. Ahe nui no ke paewa raamuii o ke ano a me ke kulana o JKa nia'i. Ninau 7. Pehea; e ola ana n« ane» ka poe ma'i lepera i pau ko liakou mau kuemaka i ka palaho, a hiki ole hoi na lihilihi maka k*..pili iho ina no ī Ka wa hiamoe? *

Pane. He mea paakiki ka hoola ana i ka ma'i o tta maka o ka mea ma'i lepera, a he okoa loa ia ano ma'i mai kekahi mauma'.i eae o'ka 'maka, ao keia ke kumu i hiki oie ai 1 ke Kauka lapaau maka he hoola. A o ke kumu hoi i hiki ole ai i na maka o ka mea ma'i 3 ke pili iho i kooa wa i pauhia loa ia ai e ka hiamoe, no ka mea, ua hoolo lo ia (hoomaloo) ia na Aa-1010 na lakou e hoopih iho i na lihilihi maka, a o na pilaii huki hoi k6ia e poai aoa i ka onohi maka ua nawaiiwaii, noiaila, 1 kela a me keia la ; pela hoi i ka po ua waiho hamama mau na onohi maka, a ua hoowelewelenia ia hoi e"*Ka ea, a no ia mea mamuli o Ka lawa pouo 010 ana o i<a holo ana o ke koko ma ia wahi, ua ioaa mai ka mala a m<j} ka maloo oia wahi, a pela 1 homimi ai ka ike o ka maka o ka mea ma'i, a o kahope he makapo. Ma ko makou ha(e'mai nei, aohe manao nui ia o ka hoola ana o ka ma'i o ka maKa, oiai ua mai I ia ma'i noioko mai o ka ma'i lēpei'a, a I ina no e pau na ouli a me na e ae o ka mea ma'i i ka hoolaia, e ola wale * , mai ana no k'a ma'i o ka maka ma ano pii mulie. Ninau. 8 E hiki ana anei ia oe ke hoihoi hou mai \ ka~ pou-hana o ka ihu i heie a pau i.ka popo, a upepe hoi ka ihu, a i kekahi wa um ae kaihu, e like me ka nalLana a ka ma'i kaokao ? L Pane, He niai okoa loa keia mai kataa ? i kaokao mai. O ka upope ana o ka ihu mamuli īa o ka maioo ana o ka pilali e koo ana i ka ihu. I ka maloo aua o keia pilali, a mohala koua ikaika kakoo, ua upepe ihe) la '

ka iliu, aka } aote pela ka ma'i kaokao ai-iwi (necrosi s) .ima ia mau ano ma'i ua ui ia ka pikli ame ka iwi a pau loa. Nolaiia, Ika wa e emi ai ka ikaika oka ma'i lepera īloko o ka mea ma'i, alaila e hoomaka hou mai ana no ka ihu 1 ka hoi hou ana v ae i kona ar.o mua, e like me kau, e, īke nei mawaena oka makou poe ma'i iloko nei o ka halemai. Ninau 9. Ē hiki ana no anei na manamanalima pepee i liiki ole ke oni, ke lioolaia, a pela hoi i ka 10 o ka poho lima i pau i ka aina īa e ka ma'i ke hooulu hou ia ? Pane. Ae, ua hiki no i ka manamanalima pepee ke hoola hou ia, aka 0 ka manamanalima, pepee kahiko aole hiki ke hoola ia.* īna nae e ola na palapu oka lima, aole e hiki ana Ina manamanalima oni. Ela nae 0 na manamanalima i aina ia ka 10 e ka ma'i a īkeia ka iwi, ua hiki no jke hooia ia, a hoihoi \& ae ko lakou ano mua, a o kekahi hoi aole e hiki ke hooulu hou ia ka io, aka e ola ana no nae, aua hiki no ke hoohana ia na manamanalima me ka piiikia ole. Ninau 10. Fehea ka wawae pepee 1 hiki ol« ke hele, e hiki ana no ia ke hoola ia f Pane. Ua hiki no keia ke hoola ia, ina nae aole 1 oi na makahiki o ka mea ma'i mamua OKe 30, ina e pi aku mumua oīa mau makahiki, aole hiki ke hoola ia. aia wale no a loihi ka manawa e lapaau ai. ;, (Aole i pau.)