Ka Elele, Volume 1, Number 3, 6 May 1844 — HE HUAKAIHELE I MAUIHIKINA [ARTICLE]

HE HUAKAIHELE I MAUIHIKINA

Auhea oe e ka Elele, —Ke manao nei au he mea pono ke hoike aku ia oe i kekahi mau mea a’u i ike ai, i kuu hele ana i Mauihikina, i keia malama o Feb. i hala ae nei. 1. O ke Alanui. —He ala a ma Honuaula a me Kahikinui; he a wale no, aohe lepo maoli, aohe one; oolea, paakiki a apuupuu ke ala. Mamua, ua kahe mai o Pele ma keia wahi me he moana la; he kupikipi-

kio no nae ka wai pohaku hehee i kahi la. Ua ike na kanaka i ka luhi i ka wa i hanaia’i ke alanui iloko o keia moana a Kaulana loa o Hoapili, oia ke alii i hooikaika a paa keia alanui i ka hanaia. He ala pololei, elua paha anana kona laula. Ua hoonohoia na pohaku a ku like, a i kinohou ua uhiia lakou i ka mauu. Ia manawa ua maikai ke alanui. I keia manawa, ua pau ka mauu i ka popopo a puhiia e ka makani a nalowale, nolaila, eha loa na wawae o na lio i hooholoia malaila. Oia ke ano nui o ke ala ma Honuaula, a Kahikinui, a hiki aku i Mokulau, i Kaupo. Mai laila aku, aole okana mai na pali. He kiekie, a he nihinihi ma ke kau wahi, a, ina he ua, ua pahee. Hiki apuepue na hoki ma keia mau pali. O ka pii iluna a iho ilalo, iluna ilalo, he luhi ia, pauaho. He pono nae ke hanaia ke alanui ma keia mau pali; aole hoi he hana nui loa keia e like me ke ala, a Hoapili i hana’i. Paa paha i na paahana he umi, i na malama ekolu. Alaila pomaikai na kamaaina o Kipahulu a me Hana. Hiki ke kanaka ke kaahele ma keia mau pali weliweli e noho ana maluna o kona miula a o kona hoki paha. Pono hoi ka mahiai ke kau i kona papapa, akaakai paha, i kela ukana keia ukana maluna o kona hoki, a hali mai ika pa kuai ma Lahaina. Pau na luhi he nui wale, ulu loa hoi ka waiwai o na aina o Maui Hikina. Aole o keia wale no, e holo auanei

na kanaka hanohano o na aina e, e makaikai ma keia alanui, a ike, e mahalo lakou i ka hana maikai ana, me ka olelo iho, '‘Ka! he naauao no ko Hawaii nei, he noonoo, he hoolako, he hookuonoono.” He hauoli ko’u, no ka mea, ua lohe mai nei au, i keia la, ua hoomakaia ka hana ana i keia alanui, ma ka hana aupuni. E hooikaika oukou, e ko Maui Hikina, a ko loa keia hana. Ko Maui Komohana alanui koe, mai Ukumehame a Kamaalaea; i keia manawa, he ino loa keia aianui. 2. Ka mahiawa. Ulu maikai na mea kanu ma Hana, ka uala, ke kalo, papapa, o na mea maikai a pau. He aina momona, he aina ua hoi. Aka, ua hoolilo na kanaka i keia aina maikai i mea e poino ai lakou. Ke mahi nui nei lakou i ka awa; hilahila ole hoi ma keia hana ino. Ua kanuia no ma kapa alanui. Halawai no au me kekahi huakai auamo awa, e lawe ana e kuai. Ninau aku la au, “He awa keia, ea?” Ae mai la, “Ae, he awa .” Ninau hou aku la au, “Heaha kona po| no?” Ekemu mai la lakou me ka leo pakike, “He ona.” Ke kaena nei lakou ma ka mea hilahila. Auwe lakou. Nowai keia mau aina awa? No na’lii inu wai huihui anei? 3. Ka halepule hou. — Ua hooikaika iho nei na kanaka o Hana a kuai i hele maikai na lakou. Ua| pau ae la kona aie i ka ukuia. I keia manawa, ke hooikaika la lakou e kukulu i hale pohaku, i luakini no Iehova. Makemake lakou e noho paa loa ka pahuberita iwaena o lakou, a me ko lakou poe mamo mahope iho, i mau ka malamalama, a me ka maluhia malaila; nolaila-, ke kali nei lakou i ka puhaka o ko la kou naau e hana i keia hana maikai.

Ua hoahuia na pohaku, ua moa ka puna, ua loaa mai na laau, ua hoonohoia ke kahua, a ke ku nei iluna na pukamakani, a me na puka nui. O ka hooikaika koe, a paa loa ka hale. Aia no o Konede, ke paipai aku nei ia lakou, e like me Ezera laua o Nehemia i paipai aku ai i na Iudaio, e kukulu i ka luakini ma Ierusalema. Na Iehova e hoawi mai ia lakou i ka naau hoihoi, i pauaho ole a paa io kahi e waiho mau ai kona inoa. Na Alekanedero