Ka Elele, Volume 1, Number 2, 25 April 1845 — HE MAU MEA IHO NO HAALILIO. [ARTICLE]

HE MAU MEA IHO NO HAALILIO.

O Koolau, Oahu, kona aina hanau, he mau kanaka koikoi kona mau makua. Make kona makuakane i kona wa kamalii, a mahope lilo kona makuwahine (oia hoi o Eseka a ke ola nei no) i Kiaaina no Molokai. I kona makahiki 8, komo oia iloko o ka ohana o ka Moi, Kamehameha III, a noho loa ia me ia. Ma Hilo lakou ia manawa. I kona makahiki 13, komo o Haalilio iloko o ke kula o Binamu ma ma Honolulu, a ao no oia i ka olelo Beritania a

me ka olelo Hawaii. Akamai oia i ke kakau olelo, a me ka helu, a lilo ia ia ka waiwai a ke Alii nana e malama. Paulele nui ka Moi ia ia no kona malama pono. Mahope, ua kohoia o Haalilio i hope Kiaaina no Oahu; i luna waiwai no ke aupuni, a i luna hoopii e holo i na aina e. Ua mahaloia oia ma na aina naauao no kona makaukau. E na keiki o Hawaii nei, he kumu paipai keia ia oukou, e imi i keia mau mea elua, o ka pono o ke Akua, a me ka ike a me ke akamai. Oia wale no na mea i lilo ai o Haalilio i kanaka hanohano ma keia ao, a e pomaikai ai kona uhane ma kela ao. Haalilio a me kona Baibala. Ua lohe iho nei kakou i ka make ana o Haalilio, he make oluolu a me ka lanakila. Heaha ke kumu o keia make lanakila? Eia kekahi kumu, ua heluhelu nui oia i ka olelo a ke Akua. Pela mai Mi. Rikeke kona hoahele. Mahope o ko laua holo ana, mai Maui aku, lalau o Haalilio i kona Baibala, a heluhelu pinepine, elua heluhelu ana mai Kinohi a Hoikeana, pau loa; a he heluhelu kikoi wale kekahi ma o maanei iloko o ka olelo Hemolele. E nana kakou i keia. Owai ka hoahanau i oi aku i keia ma Hawaii nei? Aole he hoahanau o Haalilio, aka, ua oi loa kona aloha i ka olelo Hemolele i ko na hoahanau he nui wale. He hoailona maikai keia nona: o ke kanaka makemake nui i ka Baibala a heluhelu pinepine, ua kokoke oia i ke aupuni o ke Akua. Haalilio a me ka pule. Pilikia laua maluna o kahi Kialua, aole wahi mehameha e pule ai; pela wale no a hiki aku laua iwaena o

Mesiko, aole wahi mehameha; a komo laua iloko o ka hale o kekahi kanaka Beritania, e kipa iki ai; malaila loaa ia laua he keena mehameha i ka po; komo laua a i iho la o Haalilio, “nani ka pomaikai o kaua i keia keena mehameha; akahi no a loaa kahi pono e pule i ke Akua.” O ka pule pu no ia o laua, a mahalo Mi. Rikeke i ka pule a Haalilio ia po; he pule haahaa loa, he pule mihi me ka hai aku i kona hewa, a me ka nonoi aku i Akua no kona kini ma Hawaii, a me kona mana e kokua i ka laua hana, a e malama ia laua. Hoomau no oia i ka pule; lohe Mi. Rikeke ia ia i kekahi manawa e pule malu ana i ka po, no kona manao ana paha, ua pau lakou i ka hiamoe. Oia paha la ka mea e holo ai ka laua hana, ea. Oia paha hoi kekahi mea e hoihoiia mai ai ka ea o ka aina. Aole anei? No ka mea, he mea mana ka pule oiaio, e like me ka Iakobo, “o ka pule ikaika a ke kanaka pono, he lanakila nui ia.” He mau mea keia e hoomanao ai, a e naauao ai. O Iehova ke Akua o Hawaii nei, a ia ia wale no e nana’ku ai.