Ka Elele, Volume 1, Number 8, 15 July 1845 — NA PALAPALA HOOPII O NA MAKAAINANA. [ARTICLE]

NA PALAPALA HOOPII O NA MAKAAINANA.

Ma na aina naauao a pau, lie mea pono maoli ka hoopii ana o na makaainana i ko | lakou manao, imua o na lii aupuni; he ! poe makua na lii, a o na makaainana ka lakou mau keiki, a ua hewa anei na keiki ke hoopii lakou i ko lakou mau pilikia imua o na makua? Aole hewa, pono no.; E hana nae me ka haahaa o ka naau, a me ka manao inaikai; aole me ka hoino. Ua maopopo keia hana maanei i keia wa; no Hawaii mai kekahi palapala hoopi* imua o ka ahaolelo, a no Maui mai kekahi; a ua nui ka hoopaapaa ana iloko o ka ahaolelo no na mea i hoopiiia i kela inau la aku nei. Aua hooholoia kekahi olelo i no keia mau mea, iloko 6 ka ahaolelo; eia iloko o keia pepa. Na Keoni Ana laua o J. li e imi ia olelo a na ka ahaolelo c hooholo. E iini nui i kona ano, i kona hewa a ma kona pono, a o ka mea manao maopopo malaila, e hai mai oia i kona mahao. Nui wale na inoa i kakauia ma ka palapala hoopii o Maui; ua oleloia he 1600 inoa. O ka palapala hoopii o Hawaii, ] imua o ka ahaolelo, aole i haawiia mai e 1 paiia ma ka Elele. Aia no ia ina lii. i Elua no hoi palapala hoopii okoa i haa- j wiia mai, e na kanaka o Maui, a mc Hawaii, e paiia ma ka Elele; eia iloko o keia pepa kekahi o ia mau olelo no Lahaina mai; mai komo ia iloko o ka Elele 7; no ka piha e ana o ua pepa la ke komo i ole. No ke kuai aina ka olelo hoopi* 1 no Hawaii, he olelo loihi loa, aole hoi I hiki ke paiia iloko o keia pepa. Mamuli; paha.

Lahaina, Apeiila, 1845. He inanao noi aku ia oo e ka Moi. Kame'iaineha III, a me kou poe alii a pan | loa i komo i kaahaolelo. Auhea oe e ka Moi, Kamehameha HI a me ke Kuhina. Kekauluohi, a me na’lii a pau o ke aupuni Hawaii, iloko o ka ahaolelo; no ke kaumaha i loaa ia rnakou. kc noi nui aku nei makou ia oe e jka Makua o ke aupuni Mawaii nei, a eia malalo iho ko makou manao noi. 1. Ne kc kuokoa ana o kou aupuni. 2. Hoole i na luna haole i kolioia’i e oe i mau luna no llawaii nei. 3. Aole o makou makemake e hooliiki na haole i kanaka Hawaii. 4. Aole o makou makemake e kuai hou aku oe i kekahi apana aina o kou aupuni i na haole. I 5. Aole o makou makemake ika auhau pohihihi e kauia ma kou aupuni. 6. Eia ke kumu o ko makou hoole ana i keia mau luna o ko na aina e ! No ka pilikia a me ka makau i ke kaumaha e looliia mai ana. Aia no a o kou mau alii ke noho luna malalo iho ou c like ine ka noho ana o ko lakou jioe makua malalo , iho o kou makuakane o Kamehameha I, [; a me na kanaka pono a naauao au i mai nao ai; o lakou no na Inna. No keia mea ke hoike aku nei makou ■ ia oe e ka Moi, a me ke Kuhina Kekauluohi a me na’lii o kc aupuni Hawaii i ke kahi mau mea e pili ana i ko makou mau manao maluna ae nei. 1. No ke kuokoa ana o kc aupuni Hawaii. Ua maopopo ia makou ke kuokoa ana o kou aupuni, e ka Moi, a me kou Kuhina Kekauluohi. a j me na’lii a me kou j;oe makaainana a pau. I Ua ike oe a me kou j)oe alii i ka pilikia o i ke Aupuni Hawaii i na kanaka o na aina 1e. Nolaila, ua hoouna aku oe i kou kanai ka jionoi a m<* kekahi haole. Oia T. Maaj lilio a me Mr Rikcke e hele aku me ke li noi haahaa aku i na Anpuni nui e kuokoa

kou Aupuni. Aua ae i:i mai no ke kuokoa | 0 kou Aupuni i na Aupuni nui loa, e I Ameiika II. a mc Beritania Nni a me Fa- ; iani ame Beregiuma ma Holani. Ma keiai! olelo okoa, o ka ae ana mai o keia mau'| aupuni nui c Kuokoa ke aupuni Hawaii; Nolaila, ua akaka loa ia nmkou; aole e> pono kekahi o na aina e mai e komo mai! a nolio i mea kiekie ma kou aupuni a me kou poe alii a me ou makaainana. Aka, e like me ka na hoopii au i hoouna aku ai i na aupuni nui e noi aku e nioknokoa mai ike aupuni o Hawaii nei. A eia no ia kuokoa ana, Ooe no, e ka Moi Ka- j ineliameha III ke alii nui, a o na’Iii o kou ! aupuni kou mau kokua, a me kon lahui- i kanaka ponoi. A pela no oe a me kou I poe alii c hana’i i pomaikai loa ai kou au- ' puni, a me kou poe kanaka a paU. Ma keia mau mea a inakou i manao ai e hoopii aku ia oe, a me ka nonoi aku irnua ou a me kou poe alii, ke kakau nei makou i ko makou mau inoa, na makaainana ponoi o kou auj)uni. (Ua oleloia he 1600 a keu aku na inoa 1 kauia i keia palapala hoopii.)