Ka Elele, Volume 2, Number 3, 5 May 1846 — MOKUNA I. NO NA OIHANA MAKUA. [ARTICLE]

MOKUNA I. NO NA OIHANA MAKUA.

Pauku 1. Ona makna, o na makuakane nae ka mua, a inake ia o ka makuahine, a make pu laua, o na kahu i hoaka- ; kaia ma ke Kanawai, a o lakou wale no na 1 luna maoli nana e hooponopono i na hana. a me ka noho ana, a rne ke ao ana a ka i

lakou keiki malalo o na makahiki a ke Kanawai i olelo ai ua oo. Aole pono i ke Kanawai ke keakea aku i na makua, a me na kahu i ka lakou hana pono ana ia hana. iPono no i na manawa a pau ke loaa hou mai i.i lakou ka lakou keiki ma ka pepa kuu kino. Hiki no ia kikou ke hoopai i na keiki. i mea e pono ai, aka, aole lakou e hoopai oolea ino ak.i, o pili auanei ia lakou ke Kanawai no ka hewa. Pauku 2, I liki no i kela Luna keia Luna Kanawai i oleloia ma ke Kanawai, ke lawe i im keiki mai ka lima mai o na makua a pan i hana ino, a hana oolea hewa i ka lakou keiki, a e, haawi hoi rke keiki i hana ino ia pela i ke kahu okoa; a na ka makua e uku no ka malama ana. Pauku 3. E hiki no i na makua ke ae ma ka palapala imua o ke aio o kekahi o na Luna Kanawai i ka lawe ana o kekahi mea kupono e ae i ka kikou keiki. Aka, ina hana pela, pono e hoakaka lea ia ma ka palapala ke kumu, a me ke ano o ka lawe ana, aole e hiki ke hoolilo ia mea, i rnea e waiwai ai ka makua, o ke keiki no, e like me ko ka Luna Kanawai ike ana he pono. O na keiki a pau i laweia pela, e kakauia e kekahi hooiaio palapala, d like me ka olelo ma ka Apana elima o keia Kanawai. O kela mea, keia mea, i lawe i ke keiki pelu, e loaa no ia ia ma ke Kanawai na j)ono a ,pau o na makua oi ai e noho oo o!c ana ke keiki, a mai ka la aku o ka lawe aua, e j)ili no ia ia ko ka makua kaumaha, a me ka ka makua hana. Pauku 4. ,E hiki no i kela makua keia makua, ina kupono ia ia ka paa ana, a me ka malama ana, a me ke i o ana i keiki, ke kauoha aku ia pono ona na kekahi kahu, ima e honkaka ai iloko o kana kauoha waiwai. ī lea make ana o ua mea kauoha nei, 'i iiooiaioia kana kauolia waiwai, ina ikeia ke kaliu keiki i hoakakaia ma ke kauoha, he kanaka kalohe nui, a ona nui paha i ka nnna. hiki no i ka Luna hoeiaio kauoha,ke l‘‘Oole ia kahu; a po ia mau mea wale no ia o hook .a i. O ke kahu keiki i hoakakaia ma ke kauoha waiwai, o lilo ia la ka malarna ana i ke kino, a me ka waiwai, a me ka noho ana, a me ke ao ana o ia keiki. Ma ke Kanawai, o ua kahu nei ke paui haka-

1 ?ika o ka makuakane, a pela no oia e mn1: ma ai. Ina make kauoha ole ka makua. a kauoha paha. aole nae hoakakaia ke kahu, alaila, hiki no i ka Luna hooiaio kaUoha, ina noiia mai oia, ke hoonoho i kahuj mamuli nae o ka olelo hoakaka maloko o ke Kanawai hoonohonoho Oihana Lnnaka- i nawai. Oka palapala hoike a ke Kuhina I no ke Aopalapala i kauia ke sila o kana | Oihana, oia ka mea e akaka ai ma ke alo.j he I anaka pono no ia ke hoonohoia i kahu keiki e ua Luna hooiaio kauoha la. Pauku 5. īna he keiki poo ole [he keiki poolua hoi kekahi inoa, he keiki no kal moe kololie hoi iaj alaila, o ka maknahine;' ka makua nana ka olelo, e like me ka makuahine kanemake, no ka inea, o ka makuahine wale no ka makua a ke Kanawai i ike ai. Pauku 6. E ili aku ka waiwai i na hooilina e like me ka olelo ma ke Kannwa’ no ka waiwai. a na ke Kanawai lioonohonoho oihana Lunakanawai e hoakaka i ka mea nana e noho i kahu no na keiki makua ole. Pauku 7. Pono ina makua ona keiki a pau, a me na kahu, a me na makua hanai, ke hoouna i na keiki i kekahi kula i oleloia mnlalo, o na keiki hoi iwaena o na makahiki eha a me ka umikumamaha. Ina he keiki hoi iwaena o na makahiki eha, a me, ka walu, a hoouna ole kona makua a makua hanai, a kahu paha, ia ia i ke kula i na manawa a pau, a manao ke kahu kula 0 ia wahi, aohe kumu o keia hoouna ole ana, alaila, aole e hoopakeleia kela makua a makuahanai, a kahu keiki, i ka auhau 1 oleloia ma ka Mokuna elua o ka Apann ekolu o keia Kanawai, aole loa; aina nui ,na kumu e ae e hoopakeleia.M, aole no. Aole hoi e pakele kekahi keiki i hnla na makahiki ewalu, i ka poalua i oleloia ina ka Mokuna elua o ka Apana ekolu o keia Kanawai, ke hele ole kela keiki i ke kula.l Pauku 8. Ina ike ke Kuhina no ke Aopalapala i ka hana kue.ana o kekahi makua, makua hanai, a kahu paha, i na hana a keia Kanawai e haawi ai ia lakou, a ua hana ino maoli paha, alaila, pono i ke Kuhina ke lioike mai, i hoopaiia ka mea i hewa, e like me ka manao oke Kanawai. Eia

lioi kekahi hana nni i ku pono i uaKuhina ■a,’ o ka paipai, e like me kona ike ana he : ono, i n-i makua, a me na makua lianai, a I ahu, e hooko pono i ka ka makua Hana, e ■ like me ka olelo ma ke Kanawaī: a nolaila, hiki no i ke Kuhina ke hoike mai i na mea e poro oi ?mua oku i\joi iloko oka Ahakukakuka Malu,