Ka Elele, Volume 2, Number 7, 4 July 1846 — NA MEA AUPUNI. [ARTICLE]

NA MEA AUPUNI.

L)a lohe Ita poe heluhelu i lta Elele, he|l mau pilikia iwaenu o keia aupuni o Hawaii . nei, a me ke aupuni o Amerikahuipuia; heljj nui wale ka hoopaapaa ana iwaena o na lu-i., na aupuni ma kela aoao a me keia aoao; i nui na olelo oolea, huhu, pono o’e. Eia;|i nae ka mole o keia ino, o ke ano o ka hooko- \ lokolo ana i na meahihia iwaena o na haole «j!j me na kanaka maoli ma Honolula nei Hoo-!|j hewa ikaika loa na luna Arnerika i k* kahi ( mau hookolokolo ana, a hoopii hoi i ko la | ; kou aupuni nana e hooponopono mai. Ku- | paa no nae keia aupuni ma kona pono, c . mamua aku nei ku ka Moi a kapae ae i Amerika Komisina ia Geoge Bereuna, a. j hooki loa aku i ka hana pu me ia; a hoopiii aku hoi i kona hewa imua o ka Peresedina.[j | (oia hoi ke Alii nui o ko Amenka aupuni) me ka nonoi aku ia ia e hoihoi aku i keiāi , Komisina a haawi mai i Komiaina hou. O ; Bereuna kekahi i noi aku ia ia e hoi aku ia ;, i kona aina. |i Lohe ka Peresedena a ae koke mai no;[ 1 koho koke oia ia l’enaika i Komisina hou ej pani iko Bereuna hakahaka. Holo kokci |. mai no ia ma ka manuwa i hoi aku nei; a i ku maanei, lele iuka o Tenaika a me keli(Komakoa, a kamailio pu me na haole iuka; 1 p 1 aei. He ano maikai ko laua; ku ike alo- r la a me ka aoao Kristiano ka laua olelo ana. Lilo ka hana mua i ke Komakoa, a eia ilalo lei kana mau palapala; e heluhelu pono ou- v tou. Kamakamailio ke Komakoa laua me Wa- ! ( e, ke Kuhina no ko na Ainae, makahima- il u: me ka oluolu a me ka maikai: aole wahille ’ _ . _j >lelo oolea. Ae koke keia aupuni e hoihoi j 1 a G. Bereuna i kana oihana a nana e hoi- ; 1 p <e i kona panihakahaka, la Tenaika imua o;jp <a Moi, a o ka pau no ia o kana oihana.!j 3ia ka hana i ka la 27 o lune nei; komo ! ! lui lakou me na lii iloko o ka hale o ka Moi,

|ja aloha aku aloha mai. Maikai ka hana; !|inaikai na olelo, Eia llalo. |i Aole pau loa na pilikia iwaena o keia ['aupuni a me ko Amenka; ua pau nae paha jka nui; no ka mea, aole ino i keia manawa !;iwaena ona luna nana e hooponopono. Oia !ika mea nui e pono ai; o ka naau oluolu, a | i > ’ |me nu olelo ku pono. Aole hana ka huhu i i'ka pono o ke Akua: o ke ahonui, ka haahaa, ! akahai, o ke kokua liekahi i kekahi me ka |(!okomaikai, oia ko lte Akua makemake iwa|ena o na Lii a me na Kuhina, a me na Koi|misina, ame na Kanikele. Oia ka mea e ijkuikahi ai, a e maluhia ai. Aole ne!e ka j|pilikia; loaa mai no ia; aka, o ka hana mamuli o keia mau mea, ka mea e weheia’i na ilpilikia a pau. j ! E na Lii o Kawaii nei, na Kuhina, na Kiaaina, na Lunakanawai. E na luna haole, jna Komisina, na Kanikele, na Komakoa, a me na Kapena, ke paipai nei ka Elele ia ouikou, e pale ae i na olelo oolea, a me na Imanao hookiekie, a me ka huhu; a e hapai hou i ka oukou hana me !te aloha a me ka loliomaikai. E irni i ke Kuikahi, a e hana me ka makau i ke Akua, ka mea nana oukou e hoekolokolo, ika la mahope. Ona mea ino i 'hala, e hoopau loa aku, a nalowale loa; a e jpaa ko oukou manao e hana e like me ka |pono oke Akua. Alaila, kokua ke Akua i i<a oukou hana, a lanakila ka pono. Eia kekahi; ua ko ka pule a kakou i keia \va. No ka nui o ka ino mamua aku nei, ! ua noi aku kakou ike Akua, e haawi mai i jka maluhia iwaena o lta poe hanohano. Ao•le anei i ko keia pu!e? Nani ka lokomaikai jo ko kakou Makua ma ka lani! j No ka nui loa o na palapala anpuni, aole [pau i ka paiia ma keia pepa: ma kekahi aku |paha, pau.

Ka palapala mua a ke Komakoa.

I ka la 16 o lune nei, palapala aku Komakoa Stockton ia Mi. Wale, ke Kuhina o ko na Aina e, i ka palapala malalo iho. Manuwa o Amenkahuipuia, Aliaolelo, lune 16, 1816. Ua lohe oe, e ka rnea hanohano, i kuu hiki ana mai, ma kahi ku moku, mawaho o Honolulu. Pono ia’u e hai aku ia oe, ua holo mai maluna o keia manuwa he Komisina mai Ameiika Huipuia mai; a ua lawe pu mai i palapala na ka Peresedena i ka Moi. He mea nui kona komo ana iloko 0 kana haua i keia wa, no ka mea, ua ano e keia wa, Nolaila, pono e halawai malu kaua akamakamailio oluolu no ma ia mea. A i pono kou manao e hele aku no au i kou hale palapala i ka wa au e hoomaopopo mai ai. Aole o’u manao e hooluhi ia oe i ka hoike ana’ku i kuu manao oluolu i ke aupuni o ka Moi: na ka’u hana e homaopopo ia wahi. Aole hoi au e hai aku i ka ikaika o ka makemake, o ko Ameiikahuipuia, i pomaikai 'ko keia pae aina. Aole anei i paa keia i ka kakauia e na hana maikai o na misionari nolaila mai? ka poe i hoomanawanui i ka hoinoia mai, me ka manao ole i kela pilikia keia pilikia, i kokua lakou mamuli o ka pomaikai nui o ko keia pae aina. Pono ole paha ke hai aku au i ka makemake nui o ka Peresedena i ka nani o ka Moi, a me kona poe kanaka, a me ka lanakila o ka oiaio, a me ke ku paa o ka hoopono, ma kela wahi, keia wahi o kona aupuni. # Aole anei akaka keia ma na palapala iloko o ka waihona palapala o ke aupuni? A i ole, alaila, na keia hana hope ona e hoakaka mai. Aka, pono ia’u e hai aku, aole kekahi e 01 aku i ka Peresedena i kona mahalo ana i ka naauao, a me ka hoopono i ikea ma na hana a ke aupuni o ke ’Lii. Aole hoi inakou i hele mai nei me ka manao a me ka makemake e koi i kahi mea a e noi i kahi mea i ke ’Lii, ke pono ole ia makou e koi aku ia mea, a e noi aku ia mea i na lahuikanaka ikaika loa o ka honua. O kau kauwa me ka mahalo, R. C. Wale. K. F. STOCKTON.

Ma ka la o ka palapala maluna iho, ou ka la 16, palapala aku ke Kuhina no ko n; Aina e, oia hoi o Wale, i ke Komakoa, i k; palapala malalo iho. Keena Palapala oko na Aina e, lune 16, 1846. I Auhea oe; Ua loaa ia’u kau palapala kakauia i keia la. A ia’u ka hana oluoli , e hai aku ai ia oe, ua ae aku nei ke aupun o ke ’Lii i na manao a pau iloko o ua palapala la. Ua holokou manao e kamakamailio kau? waie i\o ma kuu keena palapala, i kekah , mea nui i hoakakaia iioko o kau palapala | A pau ke kukakuka ana o kaua, ma ia ho[re aku, e hoakaka’ku ia i na mea a ke Lii e kauoha mai ai ia’u no na mea iloke 0 ua palapala la, piha loa i ke aloha, me ka lokomaikai, a me ka pono. , I keia wa ke kali nei au ia oe ma kuu 1 keena palapala. A i pono ole keia wa ia oe, e hoomao-1 popo mai i ka manawa au i makemake ai. j i O kau kauwa me ka mahalo, R. F. Stockton R. C. WALE. Eia hoi ilalo iho kekahi palapala a Mi. Wale i ke Komakoa, ia Stocklon. Keena Palalapala no ko na Aina e, Inne 17, 1846. Auhea oe; Ke hoike aku nei au ia oe, ua noonoo ke ’Lii a me kona mau Kuhina 1 na manao au i hoopuka mai ai i ko kaua kukakuka ana i keia la. Ano ka ku like o ia mau mea, me kau palapala aloha, me ka lokomaikai ou inehinei, nolaila, ua ae iu’ku ia mau mea a pau. Nolaila, ua kauoha mai ka Moi ia’u e hoike aku ia oe, ua ae aku ke aupuni e hapai hou o Komisina Bercuna i kana oihana, a hookomoia Mi. Tenaika. iloko o kana oihana Komisina no Am. huipuia. Owau ko me ka mahalo, R. F. Stockton. R. C. WALE.

Ka Wale palapala ia Bereuna.

Keena Palapala no ko na Aina e, lune 17,1846. Ua kauohaia mai au e ka Moi, e hoike aku ia Geogi Bereuna, Komisina o Amerikahuipuia i kuu kakau ana mamuli o ke kauoha o ka Moi i kehi palapala, i ke Komakoa Stockton, ka luna mauuwa o Ameiikahuipuia, ma ka moana Pakihka, a eia malalo iho nei kahi pauku o ia palapala.

“Ua kauoha mai ke 'Lii ia’u, ehoikeaku a oe, ua ae aku ke aupuni e hapai hou Konisina Bereuna i kana oihana a hookomoia VIi Tenaika ke Komisina hou, iloko oia iana.’’ Owau no me ka mahalo, G. Bereuna. R. C. WALE. I ka la 27 o lune, akoakoa nui ma ka hae o ka Woi, na !ii Hawaii, a me ke Korni- | ina Bereuna, a me Mi. Tenaika, a me ke | Comakoa; he lehulehu lakou, a hoike aku o \ iereuna ia Tenaika imua o ka Moi, me ka < »lelo aku penei, i E ka Moi, ke hoike nei au ia oe me ka ‘ nahalo i ko’u panihakahaka ia Mi. Tenai- ‘ .a. A i ko’u manao ia ia e hooikaika oia ! ne ko’u hooikaika ana ma na mea e pono j i oe e ka Moi, a me kou poe kanaka, ma la mea hiki ia ia. Ake olelo aku nei au - <a oe, ia’u e nolio ai ma kou Aupum nei nahope o ko’u kokua ana ma na mea pill ko’u poe hoaaina, ke manao nei au i na nea e pono ai oe. Pau ka olelo a Mi Bereuna, hoike aku o Penaika, ke Komisina hou, i kona manao, lenei, Na ka Moi, Kamehameha III., ke Alii ► ko Hawaii Pae Aina. E ka Moi; ua noiia keia halawai i mea i hiki ai i ko’u mua Geo. Brown, Esq ke loha aku ia oe, a e hoike ia’u i kona hope, na ka oihana o ka Komisina o Ameiika i luipuia ma ko Hawaii Pae Aina imua i iu, I hiki hoi ke haawi pono aku ia oe i | eia palapala ma ko’u lima nei mai ke Alii i lai o Amenka Huipuia. Ua haawi mua »au i kope i kou kakauolelo no ko na Ai1iae, e like me ke kauoha ia mai. Ua ku hono paha keia palapaia i kou manao, e ka |/Ioi, a ua maopopo ke kaumalla o ke Peesedena i na pilikia i kupu mal iwaena o | ou Aupuni me kekahi o ko Ameiika poe i anaka e noho ana ma kou mau Mokupuni; me kona makemake nui e hoi hou i na ana oluola i hana ai mamua mawaena o a Aupuni elua. Ano kona ae ana i kou lanao au i palapala aku ai ia ia no ke kuikahi ma kou palapala o ka la 20 o Sep. 844, e ike oe i kona makaukau i ke hooaa i na Aupuni elua, me ka launa a me

ke aloha mau loa. Mai manao oe he mea hoowahawaha i kou Aupuni, a me na kanaka ke olelo aku au ma ka lokomaikai o ko Amerika poe Kristiano a me kolaila poe aloha, a ma ka hana o na misionari ka mea nui, e lilo ai keia Aupuni, i mea hanohano iwaena ona aina e. Aole no he oi aku ka hana misionari rna ke kau wahi oka honua nei, ika hana, ako nei misionari. No ke kokua nui ana o ko Amenka poe i keia poe kanaka i naauao, a pono lakou; a no ka olioli o ko lakou manao i ka hiki wawe o ka naauao, a ma na mea pono na mea i mahaloia mai na aupuni a me na kanaka i hiki ia lakou ke kuokoa me na aupuni naauao; no ia mau mea, ua maopopo paha ia oe, e ka Moi, ka oiaio o ke aloha, o ke Aupuni Amei ika, a me kolaila kanaka; a me ko lakou makemake e ku okoa a pomaikai kou Aupuni; a me ko lakou makemake nui e kokua i ka pono a me ka pomaikai ou e ka Moi, a me kou poe kanaka. Ina i iianaia ke Kuikahi iwaena o kou Aupuni a me ko’u Aupuni, pono paha ke olelo aku au ia oe, aole makemake o Amerika i kekahi pono i oi aku mamua o ko na 1 . Aupuni e. Aole loa pono e hana pela i keia Aupuni nawaliwali, a e imi ana hoi i ke Kuokoa, i Ma na palapala mawaena o kou Aupuni, a me ko’u Aupuni, ua olelo mai kou mau Kuhina no kou Aupuni he “nawaliwali, a ; me ka ike ole, a e hilinai ana i ka lokomaikai o na Aupuni kahiko oka honua.” Maloko o ua palapala la a’u i haawi iho nei ia oe mai ka Peresedena mai, ua maopopo i paha ia oe ka manao o ke Aupuni Amerii ka ma ia rnea, a me olelo aku nei au ia oe ima ka lakou hana ana me keia Aupuni, e like me na Aupuni e a pau, e kupaa lakou ima keia olelo. Aole e noi aku i kekahi i mea pono ole; aole hoi e ae aku i kekahi ■ mea hewa. Oia ke Aupuni hope loa, hana i oolea keia Aupuni, a huhu, a hoopilikia wale na mea pono a pau e piii ana ke Ku- ; okoa ana o kou Aupuni. No ka loihi, mai i keia aina aku a hiki i ke Aupuni i honoho ) mai ia’u, a no ka nui o ka manawa nlo i i ka halihali palapala, ma o a maanei, nolaila, ; he mea pono loa i na hana Aupuni a pau . iwaena o kou mau Kuhina nui ia’u, a me - na palapala hoi, e noonoo pono ia, a e 1 waiho loa na hua pono ole, aole hoi me ka

wikiwiki; aka me ke aloha } ku pono iwae- , na o na Aupuni Kuokoa, e ike pono ka i oiaio a e hoomau i ke aloha me ke Kui- i kahi iwaena o na Aupuni elua, Eia ka pau; ke hoakaka’ku nei au ia oe ; ka Moi, in’u e hooikaika ana i ka’u oihana maanei, e koi ana au i na pono a pau e haawiia no ko Amenka poe kanaka, e like me ka pono o ko ke Aupuni i hoopomaikai nui ia maanei; makemake no hoi au e kokua mamuli o ka pono ou ka Moi, a me kou poe kanaka, me kahi akamai uuku i haawiia mai ai ia’u, Pau ka olelo a Mi. Tenaika, olelo ke Komakoa imua o ka Moi, penei, E ka Moi; Make hewa paha, ke hai aku: au imua ou i ka launa pono ana o kou aupuni me ke aupimi o An. huipuia. Ua haawiia keia hana i kekahi msa ma-| kaukau; ua hai aku ke Komlaina i hi;vi mail nei iou la, me ka palapala a ka Perēseddnaj no ko Am. huipuia, me ke akamai a me ka| pololei loa, i kalauna alohai keiawa, iwae-i na o kou aupuni, a me Am. huipuia. Aka, ea, pono ole au ke kamailio ole aku ia oe, ka Moi, no kou pomaikai i kai pohala ana ae o kau vvahine; a no na ponoi pau ole i ka heluia a ke Akua e hooili mai maluna ou, ka Moi, a me ko ka hale ou, a me kou aupuni, a me kou poe kanaka. | Eia kuu manao hope; olioh īoa an i ka' nana i na mea a’u e nana noi. Mai ka ai-i na loihi loa mai au (he 18,000 mile ka holo ana mai:) aole hoi i lohea ke!a aina raa ; ka Pakinka nei mamua iho nei; ke ku nei j au ma keia moku pun: i ke kai; iwaena. o na kanaka mai ka welelau o ka hoima; ke ike nei hoi i kou •nanna6 nm na mea p.npuni; ke hoomanao hoi au i na mea a’u i iho ai i keia Sabati iho nei ma ka.haie puiej Hawaii, malaila na kanaka ou eiw tau?anii (ua aahuia e like me l-.a. naenao) e iohe ana i na oihana ekaksin, rne ka noonoo a rno ka haka pono, e iii-e ras ke po6makaukau loa i ka aoao Ki ; oiano. Ke hai aku nei au ia oe, ka Moi, he rnnu mea keia e paipai i ka naau. e hoomaikai aku i ke Akua, a me ka niahalo i kana ha-i na kamahao a me ke ko ana o kana mau i olelo kahiko ma ka waha o na kau!aona;(! a ke paipai nei hoi keia mau mea ia’u e ni-l<

nau ia oe, ka Moi, me ke aloha a me ka 1 mahalo, nohea mai keia pono a me ka po- | maikai nui o kou aupuni? Ko ke akaihai a mo ka lioopono anei o kou poe alii? Aole, | aole loa; ua pono lakou, pono loa. Aole nae mai laila mai wale nb, keia pono nui. ■ li-a, ua Uukuluia kou Kumukanawai a mel na Kanawai hoi malunao na Kanawai nau- ! we ole o ka Baibala; (i huipuia nae paha rne kekahi nmu hewa a kona mau mea na- ■ 'lna e hana mua e hookomo ae.) *• Ano ,la, ke hai aku nei au ia oe, i kou makemake nui, e mau kou ola a me kou j pomaikai ana, a me kou puali alii a pau: a • i;e ake nei hoi au, e hooponoponoia na pi!i- ; ;kia a pau inamuii o ka poiio paa loa; a e ipna loa hoi ka maluhia a me ka pomnikai ;i:a oiaio a me ka pono, iwaena o kou poe i ikanaka a mau lea aku no. . k O'k ae la ke Komakoa, olelo ka Moi pei | ne .5, t{ Eko Kamakoa, —Aloha maoli oe e ke • Kamakoa, leie inai la kau mau olelo a pau a konio i kuu naau. Aole Inki pono ia’u :|ke hai aku i ko’u mapao a pau i keia wa. | . ILohe au nmmua o kou hiki ana mui, i kou • ano Aiihikaua. I kou hiki ana moi ua maol ipopo kou naau nui, a me kou lokomaikai, 1 |o;a ke ano o ka alihikaua i mahalo nui ia. Pehfe.af ia oe e lanakila mai.ai maluna o ] .imukou, ma ka lokomaikai no e lanakila ai. ■jUa lanakila oe, na kau olelo o ka malu i ■|hoo!anaki!a maiuna o ko makou pilikia a . | pa-i loa. Ua like ia rne ke ano o ka aoao i pule o na kanaka haipnle o kou aina, na : i .misionari maikai, u rne kolakou aoanā moi ■ i ia makou, oia kn mea e uluai ke alolia a • me ka launa pu anā iwaena o ko'u Pae t ■ Aina, a me Amerika Hwipuia e pono ai. ■i Ua maopopo iea ia’u na pomaikai i loaa 1 imni oi i na kanaka o’u mai An.eri!;a Hui-1 1 pnia mai, a mai na kiimu maikai i hoou-1| naia mai malaiia r : i. a i kokuaia hoi noka * manawalea nui. No ke kokua ana mai o !;e Akua i ka lakou liana, ke ano hou ana • o keia Pae Aina au i olelo mai nei, a ke rnau i;ei no ia. Aole pnha i hemolele loa : |ko makou kanawai, a me na Ahahookolo- | kolo; aka, ke hoomaikai ia nei, a im e kojkua mai ke Akua, mamuli maikai hou ae, j !e like me ke ano o ke Aupuni, a me ke

no o na haole e noho ana malalo o ko ; u 1 [ uleana Alii. Olioli au i kuu lohe ana ua 1 [aipai aku <»e i na mea a pan e mahalo mai I ' ko’u kuleana Alii, a me ko’u kanawai, a < ie kau olelo ana, ua liiee ko’u mau pono I . le ko na ’Lii nui loa o ka'honua nei, pela * I o’u manao. Ke nana nei au i kou Au- ‘ l'Uni me he mea la oia kekahi e kokua mai ' ko’u mau pono; no ka mea, ina aole pela, 1 | ole paha e hiki ia’u ke noho alii maluna o ( |;o’u Pae Aina, a e hooko i na Kuikahi i > lanaia me na Aupuni e ae, a e noho ku i I ;a wa, e malu ai a e pomaikai ai ko’u Pae ' Aina. i Ina paha i kue ia mai ko’u kuleana alii. I _ na paha i hakihakiia ko’u Kanawai, ina ' I »aha e koi mai kekahi Aupuhi ia’u i keia ‘ a, ma kekahi ano, a i ka la apopo koi mai I eekahi Aupuni, ma kekahi ano, alaila ku- I analana ko'u Aupuni, a e paewaewa aua- i lei ka hana e hihia loa ai ko’u Aupuni. I Ua lohe pono au, e ke Kamakoa, i kou [ nanao i ke ano o ka hana e pono ai, ua < »luolu au ia, oia ka mea e pomaikai ai ko’u < ahuikanaka, oia ka mea e mau ai o keano 1 iiiikahi iwaena o Amenkahuipuia, a me 1 vo’u Pae Aina. i E ke Kamakoa, e hauoli ananei ko’u ! noe kanaka, a e paa naau mau no lakou i > iou holo ana mai, me he mea la ua kokua 1 mai ke Akua ia makou. Aloha oe, no kou manao ana i ke ’Lii 1 I wahine, a me ke ola o kona kino, a no kou [ nakemake e o!a wau, a e pomaikai. Na ke Akua oe e hoomalu mau aku. I

Ka olelo a ka Moi ia Mi. Tenika, ke Ko-

, misina hou no Am. Huipuia. i E Mika Tenaika, —Hauoli ma(*li kuu < naau i ka ike ana ia oe he Kamisiona o ke i Aupuni lokomaikai nui ia’u. Ke lawe nei au i ka palapala a ka Pere-' i ;na o Amerika Huipuia, me kealohal! nui. a me ka Mahalo. Ua oiaio, ua mao- i popo oia no kuu makamaka. nui, a me ka maikai. O kana hana maikai ana ka mea i 5 kanuia'i a poina loa na mea i hala i hope, i o ka hoomanao wale no koe i na hana lo- I komaikai i hanaia mai ia’u, a i ko'u lahui- ? kanaka o Amenka Huipuia. |i Mai kuu wa kamalii mai, no Amenkal.

Huipuia ka nui o ka poe kalepa ma ko'u Pae Aina. Ua mahunhua nui i keia makahiki 170,000 dala na ko laila moku okohola e kuai i ka mea ai i hoouluia e kou poe kanaka, na ko laila f»oe misionari e ao mai nei i ko’u poe kanaka i ka paiapala, a e kuhikuhi i ke ala e hele aku ai i ka lani. Pehea la e hiki ai ia’u ke poina i keia mau pono nui ! Eia ko'u mea e kaumaha nui nei, o ka hoike ana aku, me he mea la ua manao ole au i .ke : a nmu pono, ame he mea la, ua hoopunahele au i ko .ia aina e, mamua oko Ameiika Huipuia. Ina oe e ninau pono aku i kela hoike ana, alaila', maopopo auanei ia oe he pono ole loa ia, a e maopopo ia oe ua paewaewa ole ka’u hana, a ua haawi muu aku au i na pono i na kanaka o Amerika Huipuia e like me na pono i haawi maoiiia i na kanaka o ke Aupuni i manao nui ia. Pela io no ke ano o ka hana ana. Olioli au i kuu lohe ana, ua haawiia ia oe ka hana i Kuikahi me a’u. E noonoo ana, o ke kuleana nui o Amerika Huipuia maanei, he kuleana lokomaikai, a ke manaolana nei au ua kauohaia oe e hoopakele ia’u i kekahi mau olelo Kuikahi, aole i kupono i ko’u kuleana alii, aole i kupono i ka pono paewaewa ole o na kanaka o’u, na kue i ka pono o ka noho ana, aka, ua ae aku au ia mau mea no ka pilikia o ka noho ana. Alaila aloha au ia de, mahalo ko’u poe kanaka ia oe, a e pule na kunaka haipule i ke Akua nou. Ua makemake loa au i kau olelo no ke ano o ka hooponopono ana o na hihia aupnni, a e kauoha auanei au i kuu Kuhina no ko na Aina e, e hoike aku ia oe kekahi mau ae like i hooholoia e ko makou Ahaolelo Aupuni no ia mea, a no na Kuikahi mamna o ko iakou hookaawale ana. Malāila oe e ike ai i ko makou make1 make i ke kamailio pu me ka oluolu a me ka huna ole, a peia e hooponopono ai i na hihia i mea e uuku ai ka palapala ana. Ina i like pu kou munao me ko ke Kamakoa ana i hai mai nei, ina aole oe e noi mai i kekahi mea no na kanaka o Ameri|ka i haawi ole ia i na kanaka o na aina e ae, e noho ana ma ia ano hookahi, a ina limi oe i ka pololei maoli imua o ko’u mau I Ahahooholokolo, ine ka ae aku e hana e

like me ke ano kupono i ka hana i haawiia ia lakou, a me ke kokua aku, aole hoi keakea, alaila, aole e ku mai ka liihia iwaena ou, a me ko’u Aupuni. O ka mea au e olelo aku nei ia Kamakoa no na misionari, a me ka manao o ko’u poe alii, oia no ka’u e olelo nei ia oe. (Ja makemake au e noho oe iwaena o < makou i na makahiki he nui me he makamaka la, i nui hoi ke aloha iwaena ou, a i me ko’u mau Kuhina, i ka hana luna ana, i a me ka noho maoli ana. Na ke Akua e hoopomaikai ia oe. Ka olelo a ka Moi ia Mi Bereuna, ke Komisina mamua no Am. Huipuia. E Mika Bereuna. Ke aloha aku'nei au 1 ia oe no kou hoike ana mai ia’u i ke Kamisiona ia Mika Tenaika. Ua lana au i ko’u manao nui ana e loaa ' ka pomaikai i ko Amerika poe, a i ko’u 1 poe kanaka no hoi ma ka hana hookahi. : £ia ko’u makemake, e hoopoina loa ia ka manao ana i na mea ano ino i hala, a ma I keia hope aku e manao nui i na maikai 1 twale no i loaa, rnai kou aina mai. E Mika Bereuna, ua oiaio maoli no ko’u makemake e pomaikai mau oe.