Ka Elele, Volume 2, Number 16, 25 November 1846 — No ke Aupuni. [ARTICLE]

No ke Aupuni.

OLELO AE LIKE No na kuleana aina, a me ka hooalima ana, a me ke kuai ana, a ka mahele ana i ka aina, eia na lo i hooholoia e na’lii ahaolelo a ka poe i kohoia e na Makaainana. . Eia ko ka hoaaina kuleana iloo ka aina, o kona mau loi no, a na wahi e ae a pau ana i mahi i nona iho; a ina manao oia e mahou aku ma kahi kaawale hiki no. kuleana no hoi kona ma ke kula, he aina kula, a hiki no ia ia ke aku i mauu, a i pili nona iho, a i i hoolimalima; a hiki no hoi ke aku i wahie, a i laau hale a me mea eaema ke kuahiwi. Hiki hoi ia ia ke hanai i kona lio, a kona bipi, a me kona mau holo>na e ae, aole nae e nui loa, a ane nele ke konohiki. Aole hia ia ke hoolimalima e hanai i ko holoholona, a ae mua ke kono;i, ame ke Kuhina Kalaiaina, tla hiki. Hiki no hoi ika hoaaike lawaia ma ke kai o ke Kono- , a me na wahi e ae like me na 11 e ae e like me ka olelo ma ke awai. . Eia ko ke konohiki kuleana. ona koele iho no, a hiki no ia ia liana i koele hou nona, a nona no kekahi o ke kulu, a me ka laau 12 kuahiwi, e like me ka olelo ma i Kanawai; nana no hoi kana ia iiai, a me ka poalima o na kanai Aole hiki ia ia ke hoolimalima 1; kula a pas loa, a nele ke Au|ii, aole hoi e nele ka hoaaina. ; hoolimalima oia, e lohe no ka

ialaila, hoolimalima, a no ke Aupuni kekahi hapalua o kauku. A hoo- . limalima pela alaila, aole hiki i ka ( hoaaina ke kii aku i wahie a me ka , laau, a me ka mauu, a me ka pili i i i mea hoolimalima nona, ke ae ole ka mea nona kahi; e hiki nae ia ia . ke hanai i kana mau holoholona, i aole ia e hooneleia ia mea, a me ke j kii aku i mauu, a i wahie nona iho. 3. Eia ko ke Aupuni kuleana, o kona mau koele iho no, a hiki no ke , hana i koele hou aku, a nona no ke- ; kahi o ke kula, a me ke kuahiwi, a j nona no na kai kapu e like me ka ; olelo ma ke kanawai; a i manao ke ; Aupuni e hoolimalima, e hoolimalij ma no, e lohe nae ke Konohiki, a , na ke Konohiki kekahi hapalua o ka , uku, a e mau no ke kuleana o na , hoaaina, e like no me ka olelo ma- . luna. Hiki no hoi ike Aupunl ke i lawe i ke kauwahi kaawale noloko . o kona kuleana a haawi i mea e pono ai na kula a i mea hoi e pono ai . ka hoomana i ke Akua paha, e like no me ka olelo o ke Kanawai. 4. Ina makemake kekahi kanaka ; e lilo ia ia ma ke ano alodio kahi ana i mahi ai ai, a me kahi i paa ai kona lima, eia kana e hana’i, e no- , noi oia i ke Kuhina Kalaiaina ma ka , palapala, a holo ka olelo no ka uku i ia laua me ke Kuhina waiwai, alaila, , e haawi noua ma ke ano alodio kela i wahi, a e loaa ia ia ka palapala sila . nui e like me ka olelo ma ke Kanai wai elua, Apana 1, Mokuna 7, Haa- . wina 2, alaila, aole ia e hele hou i ka poalua, aole i ka po alima, ua j hemo ia kaumaha; e hele nae oia i

Poekukakukamalu, a [ o.io ia lakoa, ka hana alanui, a me na hnna e ae ke hoopilikia mai ke Aupuni. No ke Aupuni kekahi hapalua o ka uku, a m ke Konohiki kekahi hapalua. 5 Ina lilo aku kekahi aina i mahiia i ke kanaka ma ke ano aloelio e like me ka olelo maluna, a koe ke kula o ia aina, a me na wahi waiho wale, alaila komo like o Aupuni, a me ke konohiki iloko o ia kula, a me na wahi waiho wale. 6. Ina makemake ke kanaka aina ole e kuai i aina nona, eia kana e hana’i E palapala aku oia i ke Kuhina Kalaiaina, a e imi oiai-kahi kaawale, a e kuai no ia ia, e like no hoi ke ano o ke kuai ana me ka ka Poekukakuka malu e olelo ai, a no ke Aupuni kekahi hapalua o ka uku, a no ke konohiki kekahi hapalua; aole nae e hiki ke kuai nui a hoonele loa i na hoaaina. 7. Ina makemake kekahi konohiki e mahele ia kona aina, i loaa ia ia kona kuleana ma ke ano a!odio, alaila e palapala aku oia ma ka pepa hoailona pai, a i ke Kuhina Kalaiaina, a holo ka olelo iwaena o laua, alaila, e loheka Poekukakuka malu, a apono ke alii, alaila, e haawiia i kela konohiki i palapala sila nui, e like me ka olelo ma ke Kanawai alua, Apana 1, Mok. 7, Haawina 2. 8. Ina makemake ke Aupunl e maheleia kona kuleana ma ke kau wahi kaawale, i mahi ole ia, alaila, e olelo ke Kuhina Kalaiaina i ke Konohiki, a holo pono ia laua, ua pono no. Aka, ina aole i like ko laua manao, alaila, na ka Moi iloko o ka Poekukakuka malu e hooholo ai i ka olelo iwaena o laua. Aole nae e hiki ke hoonele i na hoaaina. 9. £ia kekahi, o na kanaka a pau

i hemo i ka paahao, a hele ole i hana no ka loaa o ka aina ma ke a alodio, aole lakou e pakele i kau i ke Kahukula i mea e pono ai kamalii. E uku like lakou ke h aku i ka manawa e olelo ai ka A Oielo, a nolaila o ka poe kuai i aina ma ke ano alodio, a me ka p i hoopakeleia i ka hana, aole po ia lakou ke manao ua ponoka naa po, a hoole i ka uku no na Kahuk la. E hoomau ia no na kula no i kamalii, a e kokua no kela kanal keia kanaka i ka naauao, aole e ho pau ana ia mea. Ua hanaia ina ka Hale Ahaolelo i ku 7 o Nov. 1846. KAUEUAMEIIA. Iloike, Keoni Ana.