Ka Elele, Volume 3, Number 1, 1 April 1847 — NA KE AUPUNI. No ka Hooiaio ana i ke KUIKAHI [ARTICLE]

NA KE AUPUNI.

No ka Hooiaio ana i ke KUIKAHI

huaena o ko Hawaii Pae Aina a me ke Aupuni o Beritania Nui ; ua hoopaaia leeia Kuikahi i ka la 26 o Maraki, 1846. 0 V ictokia, oia hoi ke Aliiwahine ona Aupuni Hui o Beritania a me Iielani, ma ka lukomaikai o ke Akua, ke hoakaka nei oia i na kanaka a pau, me ke aloha. No ka mea, ua hoopaaia ke Kuikahi iwaena o maua a me kuu hoaaloha, ke Alii o ko Hawaii Pae Aina, ma ka olelo Beritania a me ka olelo Hawaii, ma Honolulu, i ka la 26 o Maraki, 1846 — ua hanaia hoi e na Luna 0 maua, a me kuu hoaaloha maikai i oleloia maluna, a penei ka olelo o ua Kuikahi la: — } No ka mea, ua makemakeia kekahi 1 Kuikahi nui e pani ai i ka hakahaka o na 1 palapala ae like e noho nei iwaeua o Ee 1 ritania Nui, o me ko Hawaii Pae Aina, 1 mea e ko ai ia manao, ua ae like ia keia mau Pauku malalo, a ua kau like ia na inoa iwaena o na Aupuni o Beritania Nui ’ a me Hawaii; a ua hooholoia ka manao 1 paa e hoopauia na Kuikahi e ae, a me na ’ olole ae like a pau iwaena o na aoao elua a mai keia manawa aku, e lilo ia mau } olel® i mea ole, i mea ole loa hoi. i Pauku 1. E mau loa aku no ka malu, t a me ke aloha iwaena o ka Moi, ke Aliiwahine o ke Aupuni Huiia o Beriiania Nui laua o Irelani, a me ke Alii o ko Hat waii Pae Aina. a iwaena hoi o na hooilina, a me na hope o laua. Pauku 2. Ma na kuleana maoli, ame

nn kino, a mo ka waiwai e hoomaluia ka poe o ka Moi Waliino o Beritania e noho la malalo o ke Alii o Hawaii e like me ka hoomalu ana i na kanaka maoli, a ke ae aku nei ke Alii o ko Hawaii Pae Aina e haawi i na kanaka Bcritania i na pono a pau, a me na pomaikai i haawiia i keia nianawa a i kekahi manawa mahope aku paha i ko ka aina i aloha nui ia. Pauku 3. Ina i hoopiiia ko Beritania maanei no kekahi kaiaima, aole ia e hookolokoloia ia hai, i ka jure wale no a ke Kanikela Beritania e hoike ai, i kanaka maoli paha, a i ole ia i haole no e noho ana, a ae ia e na'lii o ko Hawaii Pae Aina, Pauku 4. E pili ka hoomalu ana o ke Alii o ko Hawaii Pae Aina i na moku Bcritania, a me na’lii moku a me na luina. Ina ili kekahi moku ma ke kau wahi, e kokua no na’lii a me na kanaka o ko Hawaii Pae Aina, i hao ole ia ka waiwai. Ina he hoopaapaa, alaila, na ka poe i kohoia e na aoao elna e hooholo i ka olelo no ka uku o ka poe nana i hoopakele. Pauku 5. E keakea na luna o kela wahi keia wahi me ke ku e ikaika aku i ka mahuka ana o na luina mai na moku o Beritania mai, a e like me ka mea hiki ia lakou e hopu no i na mahuka; a na na kapena, a me na ona o ua mau moku la e uku i ka lilo pono no ka hopu ana. Pauku 6. O ka wniwai kuai o Beritania, a me na mea i ikeia ua laweia, mai kekahi aina o Beritania mai, aole hiki ke hookapu ia waiwai, aole hoi e oi ke clute mamua o elima hapahanei i o ke kumu lilo. Ua hookoeia nae ka waina a nie ka barani, a me na vvai ikaika e ae; a e hiki no i ke Aupuni Hawaii ke kau i clute ku pono e like me ko lakou manao, aole nae e pii ke dute e hiki ole loa’i ka lawe ana mai o ia mau mea iuka. Pauku 7. O ke elule i kauia maluna o na tona moku, a maluna o ka waiwai a me ka ukana i laweia mai iloko o na moku Beritania, aole ia e oi aku mamua o ka mea i kauia maluna o na moku a me ka waiwai o ka aina i aloha nui ia. Pauku 8. I ke kuai ana a i ka hana

ana i na mea c no mc ko Beri1ania e I like ia na kanaka o kc Alii o ko Ila Pae Aina mc ko ka aina i aloha nni i; Ua hanaia ma llonolulu, i keia la 26 o Maraki, Wm. IMILLER, [ R. C. WYLL! Kanikela Nui o ke Alii Kuhina o ka Moi ll'ahine o Hei ilania no na | Huwuii Pae Aina n Mokupuni no ka Moana jna Aina e. Pakifika. (SlLA.) I (SlLA.) IOANE li, Luna Wahoai. Ua nana no au i keia Kuikahi ka noonoo, a ua ae no au, me hooiaio; a me ka hoopaa i keia K kahi, me kona mau Pauku a me I na mau olelo a pau; ake hoape nei au ia ia, me ka hoopaa, a me hooiaio, no’u iho, a no kou mau hi ilina, a me ko’u mauhope; — hoohiki nei hoi au me ka hooi ma ka’u olelo alii, e hana a e ma ma i na mea a pau i oleloia a i I kauia iloko o keia Kuikahi mak iho; ina i loaa ia’u ka mana e pe ai, aole au e ae aku i kekahi mea e e hae wale i keia Kuikahi, a e pal aku hoi ia e kekahi. No keia hooi paa loa ana i keia mau olelo, kaulia ke Sila nui o keia mau Au[ ni Hui o Beritania a me Irelan keia Kuikahi. Ke kakau nei no I au i ko’u inoa alii. Ua hanaia i ko’u hale Alii ma Wimlsor, i ka 8 o Okatoba, i ka makahiki o ko l kou Haku 1846, oia hoi ka makal ki umi o kuu noho Alii ana. VICTORIA R. [Uii kaujia i keia Kuikahi ke Sila nui o na Auj Hui o Beritania a me lrelani ]