Ka Elele, Volume 3, Number 13, 6 October 1847 — KA LA HANAU O KAMEHAMEMA III [ARTICLE]

KA LA HANAU O KAMEHAMEMA III

E pai ma ka Elele Hawaii, nou kekahi aloha. Ua ninau mai oe, o ka lohe pouo

ana aku ia oe i ka la, i ka malama, a me ka makahiki i hanau ai o ka Moi Kamehame--ha III. E ikeia uanei ma keia palapala ka pono, a me ka oiaio o ko ka Moi Kameha- : meha ili, hanau ana i ka la 11 o ka malama o Hinaiaeleele, oia hoi o Augate, a hanau ka Moi i ka la o Huna, a i ka la i o Mauli laweia ke keiki i Kailua, ai ka la i o Hilo, hiki ma Ooma, oka Mahoemua ia malama. Eia hoi ka mea e akaka ai o Augate, ka malama i hanau ai; ma ka helu Hawaii, o Yv r elel:u ka nialama e makahiki ai, a i ke ku o Makalii e helu ai ka makahiki hou, nolaila ua akaka, o Makalii ka malama muaoka makahiki, oia hoi ke kapaiaaku o Ianuari; o ka malama mua o keia iielu ana, O Kaelo oia hoi o Feberuari, O Kaulua, ----- Maiaki. O Nana, Aperila. O Welo, ----- Mei. O Ikiki, ----- lune. O Kaaona, lulai. O Hinaiaeleele, - - - Augate. Oiaio no ka malama i hana i ai ka Moi. Kamehameha III, aole i o Ikiki, aole no hoi i na malama e ae, aka, i o Hinaiaeleele wale no. Pela ko’u lohe maopopo. Eia kekahi lohe e maopopo ai, “No Ikiki, no Kaaona ke’lii, no Hanaia, no Hinaiaeleele.” Eia hou kekahi lohe, -‘i ka malama hanau i o Ikiki la.” Ke hoole akaka aku nei au ma ke akea aole i hanau i o Ikiki, aole i o Kaulua;i aka, i ka la 11 no o ka la o Hinaiaeleele, i ka makahiki 1813. A i kuu lohe ana oMa-l raki ka malama i hanau ai ka Moi, kahahal ilio la au, a hoole malu no hoi iloko o ka naau a olelo iho la iloko o ka manao penei; ka! ua hookapekeia ae nei ka hoi ka malama i hanau ai ka Moi, no ke aha la hoi ke kapekeana? no ka manao paha ma ka naau waie no aole ma ka palapala; a pela no hoi ko’u kumu i lohe ai, ma ka naau wale no, aole palapala; aka, aole poina ia ia ka manawa i hanau ai, aole no hoi i kekahi poe e no!io iho nei; no ka mea, he mea nui ko ke'lii hanau ana, aole i like me na keiki e ae, akahi, aole no i liuliu wale aku e poina ai; ua paa naau loa ka malama i hanau ai. , me he paanaau la no ka helunaau maoli. ] Aka, ua pilipu wale iho no ka manao o ke- , ia poe e noho aku nei a e nolio mai la a,,

■ |no ka manao e 1' aa ia lakou ka pilikie ■ hai hou aku e like me ko lakou ike ea l aka. e aho owau ke hoao aku. O h •inei no hoi ke pakele, me ko’u maken • »ae e loāa ke kupono o ka hanau an: ‘|no ka manao ae kekahi. Aole o Luheh > hoohewaia no kona hai ana ia Kaahun ■ > me Kanihonui no ko laua kolohe ana, ■ hoi, aole i hoohewaia ke Aupuni Hawai • ka hai ana aku i ke’lii wahine nui o Be ■ nia no ka pilikia nui i hiki mai i Ha ; nei. A no keia mea, ua pono i ko'u m? i ke hai aku, o iopiopio ka ulu ana o keia ■ na, (o ka la 17 o Mamki*) O ko’u ma i kuhihewa paha ka manao o ka mea na . hoopuka mai 'ua hanau ka Moi i ka la Maiaki, a i hoopono ia ae kuu wahi ea, aole ia he mea e kaumaha ai ka m? 0 ka mea nana i hoopuka mai ia ht ana, no ka mea, rna ka naau wale no i ai. Aka, o ko’u niea i lohe ai, ua ant lilee me ka mea i palapalaia, no ka me: kana hana nui loa ia i ka wa mamua,a hope mai o ka hanau ana, o ka inoa o • Moi he aina na kane, a me na w'ahim ' me na’Iii, hana ka po, hana ke ao hana : la malama, keia malama, kela makal keia makahiki, mai ka' wa aikapu, a ka ainoa, a hiki wale mai na Misionari, a i ia wa ua nalowale kekahi, a ua paanaail 1 kekahi poe. Ua hakuia na malama a i hanau ai ke’lii, a me ka malama i ha |ai. oia no ka’u i hai aku la maluna. 1 'ihoi kekahi, ‘*Hiki ku hiki ka malama 1 1 haaokoko, hiki puka ke ku o Hinaiaele ‘!o Hinaiaeleele ka malama, o ka mal: ■hoeleele a ka ua, kui mai ka hekili wavl 1 lani, e kaahe ai ka lani i ka iloli, ahulu I o ena makani o luna, o pikapika ka nii wa i ka ukiuki. nonohna ka manawa i inaina, inaina nui i ka punalua liilii ii (aole pau) ua nui wale na mea maop oo l a hapai ana, a me ka hanau ana, hil.i ke hai aku. Auhea oe e Elele Ha ua ike oe i ko’u hanaiana aku ia oe mel mana ai ono, e piha ai kekahi hakah o kou opu, e hala ai no hoi ia la pololi; ka’u ia oe mai kimo oe ia puu noa ok 17, o Maraki, o hala auanei ka noa i I o ka puu au i hai akaka aku nei ia oe, kanalua iki oe, no ka mea, maanei ka p< wahi a e Keaweamahi a me kahi poe e Aka, i na i manao kekahi, ua paewai

lololi ana o na malama Hawaii, me na 1' na hou a kakou e helu nei, alaila, ma- 1 paha ka aue iki, a me ka ole. Oia i ia oe, aloha oe, a me Hneu. Owau i du hoa launa me ka hai akaka aku. i G. S Keliumiumi. Honolulu, Augale , 21, 1847.