Ka Elele, Volume 3, Number 14, 27 October 1847 — He manao no Mr Archibald ke kumuao i holo i Nukalidonia. [ARTICLE]

He manao no Mr Archibald ke kumuao i holo i Nukalidonia.

Nau e ka Elele Hawaii e moni i keia. I ke ahiahi o ka la 12 o Augate, oia ka wa pule po o na haumana o ke Kulanui nei, hai mai la ka haole nona kela inoa maluna ae nei, i keia manao malalo iho. Ma ! ka olelo Beritania nae, na Mr Hana i

unuhi ma ka olelo Hawaii. Cia no keia; i 0 ka aina kahi a maua e hele aku i ai, o Nukalidonia, aia no ia ma ka I hikina o Naholani ma ka latitu 23 | degere ma ka hema o ka poaiwae- ( na. Ua like ko laila wela me ko I Hawaii nei, he aina kuahiwi mai kek ihi aoao a i kekahi aoao He | mokupuni loihi, e 300 mile ka loa he i 60 mile ka laula, c ka nui o na ka- i naka ma ia mokupuni he 40,000, he mau mokupuni liilii e ae no e i hoopuni ana i ka mokupuni nui he 1 nui no na kanaka ma ia mau mokupuni liilii. Elua lahuikanaka malaila, he poe ! eleele kekahi, ua mimilo ka lauoho, ua nipuuia ka lauoho maluna ae o 1 ka lae, e like me kekahi o ko Hawaii nei. He poe ili ulaula kekahi, a he lauoho kalole e like me ko i Hawaii nei, he poe kanaka oluolu i lakou, he hoomanakii no nae. Ina i ae mai na’lii i ko maua noho ana malaila, o ka noho no ia: a i ole, e hele aku no maua ma na mo- i kupuni e aku, o kahi e ae ia mai ai I e ke Akua malaila maua e noho ai. Akahi no a pae na misionari hao- 1 le maluila. Aia ma Samoa kekahi 1 Kulanui no na misionari e noho ana ■ malaila, ua like ia Kulanui me keia I Kulanui, a no loko aku o ia Kulanui, 1 ua hoounaia, eha mau haumana, e ' lilo i kumu ma Nukalidonia, a i ko 1 lakou noho ana malaila, oluolu no ' na kamaaina, huli mai no kekahi poe, o ka nui he hoomanakii no. 1 ka wa i lohe ai ke Lii nui nona keia mau Mokupuni, no keia mau kumu ma Nukalidonia, huhu loa oia; he alii ikaika nui oia ma ke 1 kaua, e noho ana no ua’lii nei ma , ka mokupuni Paina, he 30 mile ka

loa mai Nukalidonia aku, kau|j« maila oia i na makaainnna e pe| |l i kela mau kumu; aku na il 1 kaainana, aole o makou makemal,:l i pepehi i ka makou mau kumu, ī, oe i makemake e pepehi, nau nt[i kii mai e pepehi. A lohe na misionari ma Samoa, i poe nana i hoouna i keia mau h;l' mana ma Nukalidonia, i ka mai o ke’lii e pepehi ia lakou, kii t ‘ la lakou a hoihoi mai i ua mau hi mana nei ma Samo<.: ua waiho ni hookahi ma ka mokupuni liilii Mari. Ma ia manawa mai, a hil keia manawa, aole he mau kumu NukaIidonia. Oia ka pau ana. Aloha oe, me ka poe a pau i kahalepai. W. H. Uaiu. Lahainuluna , Aug. 13, 1847 O ua haole misionari nei i oleloia ma na ua liolo aku i Hamoa, me kona poe I ma kekahi moku okohala o Crescent ka in Elua kane, elua wahine Inkou, elua kei A hiki lakou i Hamea, kukn pu lakou i na misionari Beritania malaila, a ina i ) no, alaila holo aku i NukaIidonia, kahi lakou i manao ai. He mau hoahanau aloha nui ia lakf no ko lakou ano maikai maoli no. 1 kokua na hoahanau o ka ekalesia mua Honolulu ia lakou i $30 maoli a me ka , lawa no ko lakou ola maanei, a ua kokua ekalesia o Wailuku ia lakou i $25 df maoli, i mea e holo ai ka ke Akua ok ma kela aina naaupo.