Ka Elele, Volume 3, Number 20, 17 January 1848 — No ke Kumuwaiwai. [ARTICLE]

No ke Kumuwaiwai.

I. Eia ka mea mua iloko o kumuwaiwai. O ua mea paaha aka poe hana. Okaooka ka n

i, ke koi ka ke kahuna kalai, o 1 pahi olo a me ke koi kahi ka ke i nana, o ka moku ka ka poe holo]| ana, o ka hnila ka ka poe hilo]! i, o ke kepau ka ka me pai palaa. Ina loaa ole keia mau mea l ihana, aohe kuinu e waiwai ai ke i mka. Nolaila, ua komo oia mau I a a pau iloko o ke kumuwaiwai, I a komo no hoi na mea paahana < au loa. | l. Eia ka lua o na mea konio ilo- i o ke kmnuwaiwai, o ka ai, a mc i mea a pau e pono ai ka noho ana I ia kanaka i ka wa e hana ana la- < i. Ina manao kekahi kanaka e hiai, ua makemake mua no ia i;i ai e ola’i kona kinooiai e uiu ana i la ai hou. Ua makemake mua no . oia i ka hale kahi e noho ai, a meii kapa no hoi. Oia maii mea i i a mua ia ia, ua komo no ia rnau ' a iloko o kana kumuwaiwai. i Pela no ke kamana, a me ko ka- < la kalai, a me na kanaka hafia a i. O ka ai a me kela mea keia i a i loaa nma ia lakou i mea e po- I ai ko lakon noho ana i ka wa e i hkaika ana i ka hana, ua komo i nau niea iloko o ka lakou kumu- i iwai. !. Eia ke kolu o na niea i komo <o o ke kuniuwaiwai; o na inea a i kanaka i kii mua’i, i kuniu no ka niuiwaiwai. Ina he kanaka ma- I i, o ka aina, ka huli, na hua kaa pau, ke kipulu no hoi, a me na oholona kumulāu. Ina he kanahana lole, o ka huluhulu no kana nu; ina he amara, o ka hao no la; ina he kahnna lapaau, o ka I u no kana; ina he kanaka kuai, o dala no kana kumn, he mea e a mai ai ia ia na mea ana e ina-, ! > ai e kuai aku. t. Eia ka ha o na mea i kapaia 1 1 i

he kumuwaiwai, o na mea a pnn i hanaia a paa maluna o ka aina, he !oi paha, ho loko paha, lie laau hua paha, a oia mea aku ia mea aku. 5. F.ia ka lima o na mea i kapaia ihe kumuwaiwai, o kela mea keia mea i paa i ka linia e hiki pono ai ka hana a ke kanaka e manao ai. Ilna he dala, oia, ina iie waiwai e, oia no. O ke dala ka niea e hiki Ipono ai na hana a pau. Oke dala i hooheleleiia ma na lima kanaka,ua like ia me ka aila e liaino ai i ka [hu’la, i mea e hiki wawe ai ke kaa ana me ka oluohi. 0 ke kumuwaiwai o ka aiua, oia ke kumuwaiwai a pau loa o na kanaka a pau e noho ana ma ia aina. Aole kaawale ko na’lii, a kaawale ko na kanaka. Ua huiia. No ka mea, ina waiwai na kanaka, ua waiwai pu no me na’lii. Aole aina i ikeia ua waiwai nui na’lii, a waiwai ole na kanaka. Okoa ke knmuwaiwai ina kekahi aina, okoa ke kumuwaiwai ma kekahi aina. Ma na aiua i nui ko knmuwaiwai, ua nui no ke dala. Ma ua aina i uku ke kumuwaiwai, ua uuku no ke kala. 1 keia manawa ina heluia na dala maoli a pau, a me na dala gula, a nie na eiala pepa, ma Ameiika. Huipuia, elua no hanen me ka unif keu a me kumanmkolu miliona dala. O na dala a ine nadaia guia, 73,000,000. Oaa dala pepa, . . . 140,000.000. 213,000,000 O na dala, a me na dala gula, a pan ma Beritania, hookahi haneri kumamaono iniliona dala. A o kedala pepaa pau, hookahi haneri me kanakolu miliona dala. A huiia ke dala pepa, me ke dala maoli a me ke dala I gula, elua haneri me kanakolu kumamaono miiiona dala.— Kalaiaina,